Doctor F. van Puijenbroek houdt het op de „gewone mensen" RUSSISCHE PROEVEN MET NIEUWE RAKET Wennen aan de „nieuwe" Toon „GEEF HUURDERS INSPRAAK BIJ PLANNING TRY-OUT IN GENT GUNSTIGE RESULTATEN BIJ HERO Nieuwe VW- organisatie Commentaar Synode wist geen raad met priesters Woningbouw Inspraak Waterverf voor de volte 100% puur tabak 20 stuks f 2,50 Verandering WASAUTOMAAT IN DECEMBER BESLISSING 7 DE STEM VAN DONDERDAG 30 OKTOBER 1969 9 Dr. F. I. M. van Puijenbroek: „Geef huurder inspraak bij woningbouw- planning plafonds toe. En daardoor mist de werkelijke intimiteit. Toch is dit ons alls iets fantastisch aangepraat! Heel wat beroering heeft zijn stel ling veroorzaakt dat niet-leden van vakorganisaties - ongeveer 60 pro cent van de werknemers - een pro visie zouden moeten betalen als ook voor hen een CAO wordt afgesloten. „Ik meen dat. Waarom laten wij mensen die wel profiteren van het werk van organisaties die zij niet in stand houden niet voor diensten betalen? Dan kan tevens de contri butie voor de leden verminderd den". Zijn stelling dat het tijd wordt om door iedereen gekende schutting woorden te aanvaarden als beho rende tot het Algemeen Beschaafd Nederlands heeft men een grapje genoemd. „Is het niet", zegt Van Puijenbroek, „juist omdat we vaak vreselijk deftig doen en voorgeven die woorden niet te kennen, wij ge bruiken een verburgerlenkte taal, taal, verstaan mensen uit verschil lend milieu elkaar niet meer, zwij gen arbeiders in gezelschap van de zogenaamd beteren. Ik vind het gewoon dat wij onze taal democra tiseren. Juist over dit soort woorden wordt een stuk onoprechtheid ge pleegd. Men leest ze, met name in vele moderne boeken, maar men ge neert er zich voor. Waarom?" Van Puijembroeks' laatste stelling verwoordt waarschijnlijk wat ve len onzer menigmaal verzuchten. Hij wijst erop dat de Nederlander ten aanzien van zijn consump- tiemogelijkheden schematisch is in gesteld. „Zo is het verklaarbaar dat de Nederlandse consument aan vaardt dat het vaderlandse brood steeds smakelozer wordt". „Ook al een lachertje is hem ver weten. „Maar de klachten over Je kwaliteit van ons brood zijn alge meen. Brood is een volksvoedsel. Is het dan zo vreemd dat die alge mene onvrede eens in een lijst van stellingen bij een proefschrift wordt opgenomen? Is het niet óók de taak van de socioloog op die doodgewone zaken te wijzen? Lopen we over dat soort dingen niet veel te gemakkelijk heen? Slecht brood kan een bron vain irritatie zijn". (Van een onzer redacteuren) TILBURG Dr. F. J. M. van Puijenbroek - 45 jaar, onlangs gepromoveerd tot doctor in de sociale wetenschappen - is een weverszoon. Hij heeft de weg naar zijn proefschrift over de onder gang van de Brabantse klompenmakerij niet op een koninklijke manier afgelegd. Via schriftelijke cursussen, jarenlange avond studie en tenslotte toen de poorten van de Tilburgse hogeschool voor hem waren opengegaan via opoffering van alle vakanties kon hjj zijn „onder de voet gelopen" schrijven. Men kan veilig stellen dat zijn proefschrift, en misschien nog meer zijn hier en daar ogenschijn lijk wrt olijke stellingen de stem pels dragen van die strijd om we tenschappelijke ondergrond. Want al die stellingen getuigen van het feit dat hjj „de gewone mensen" als het ware van binnenuit kent, dat hun noden en verlangens, hun kri tiek en vreugden, hun zorgen en gevoelens hem niet alleen van ho ren-zeggen onder de aandacht zijn gekomen. Hjj vertelt ingetogen, maar zon der terughoudendheid, van het ar beidsmilieu waarin hij opgroeide. Van het enge levensgevoel en gees telijk klimaat dat in de vooriogse jaren arbeiderskinderen in het zui den beletten hun gaven te ontplooi en. In één zin zit dat allemaal ver borgen. „In die tijd was een mulo diploma intellectueel gezien ai heel wat!" Een jarenlange worsteling cum dat „doctor" te bereiken. In 1937 deed hjj zijn kandidaats-examen. In 1964 volgde het doctoraal exa men. „Lang, nou en of, maa^ de baan- voor-halve-dagen eiste mij meer dan hele dagen op". En dan, tegen die achtergrond, wordt ineens klaar, waarom hij in ?en stelling poneert dat het soci- land nog vrijwel niets heeft gedaan aal-historisch onderzoek in ons aan de studie van de bestaansmo gelijkheden en het levensgevoel van de brede volksklasse in het verle den. Vijf jaar geleden werd hij staf docent van de Tilburgse Academie van Bouwkunst. Samen met de hui dige directeur van die Akademie, dr. Weiten, trad hij af en verklaar de hij zich solidair met de rebelle rende studenten. „Ik was het als docent sociologie niet eens met de eenzijdige maatschappelijke sfeer van waaruit er toén bouwkunst werd gedoceerd". En dat is onge twijfeld een andere sleutej tot de opvattingen van dr. Van Puijen broek. Hij benaderd de problemen het liefst vanuit de praktijk van het leven van gewone mensen. Theorie- en zijn belangrijk, maar als ze niet kloppen met de praktijk, gaat die praktijk vóór. Die Academie met zijn gesprek ken over bouwen en woningen, voor al meit studenten, en zijn eigen waar nemingen, hebben hem enkele bijna felle stellingen over de huidige praktijk van de volkswoningbouw in ons Land doen formuleren. „Er ontbreken in ons land wer kelijke alternatieven in de woon- en dus leefsfeer. En dat is mis schien wel de reden waarom ons volk - zoals dat heet - heeft geko zen voor de auto en voor andere materiële voorzieningen. Maar ook het tijdsbeeld, de invloed van de reklame, de loonpolitiek, de subsi- dienientaliteit, heeft tot het veron achtzamen van de bouw van waar lijk eigentijdse woningen bijgedra gen". Ook het bouwkunde-onderwijs is er schuld aan. Remmende invloe den te over dus. En ook nu nog wil len politieke partijen grote aantal len woningen en maken zij zich nau welijks druk over meer leefruimte, meer variatie, meer toepassing van moderne materialen". Hij heeft er begrip voor dat in de na-ooriogse schaarste-eeonoimie minimale bouwnormen moesten worden gesteld. „Maar reeds vele jaren onderkent men niet dat de snelle verandering in levenssfeer, in leefpatroon, in organisatie-ken nis, gewoon om een ruimere be nadering van het vraagstuk van de volkswoningbouw vraagt. Wat eens minimale norman waren, heeft men - ook in de ambtelijke wereld - tot maxima verheven. Voor grote en kleine gezinseenheden wordt niet gebouwd. Een tweede woonvertrek is er niet bij. Er wordt in massa gebouwd. Alle reuk en smaak is er af. „Het paternalisme op dit gebied is ijzingwekkend. Iedereen dekt zich achter richtlijnen. Ik geloof dat het tijd wordt dat onze hele woon-men- baliiteit verandert. En dat wij ons ook eens gaan afvragen, wat nu ei genlijk een gezond economisch prin cipe is. Dat is niet alleen een kwes tie van baten en lasten. Het is ook een kwestie van welzijn. Het is ook zo bouwen dat allerlei agressieve uitingen worden voorkomen, dat niet allerlei sociaal lapwerk nodig wordt. En het is zo bouwen dat snel le verkrotting onmogelijk wordt. We zullen het bouwen veel meer moeten overdenken vanuit sociaal hygiënische opvattingen, om van de sociale psychologie maar niet te spreken". Van Puijeinibroek wil, en dat on derstreept hij keer op keer, veel meer het accent leggen op de soci ale gerichtheid van de volkswoning bouw met het oog op de praktische behoeften van de bewoners. Hij wijst erop dat iedereen de mond vol heeft over inspraak. Het gekke is dat nou juist bij een voor het leven zo essentiële zaak als de woning vrijwel alle consumenten als onmondige kinderen worden be handeld. „Hier ligt een prachtige taak, een nieuwe aanpak, voor de woningbouwcorporaties. Als ze gaan bouwen met planning op lan gere termijn zouden ze hun klanten tijdig van tevoren wensen en ver langens voor hun woning kenbaar kunnen laten maken. Dat raadple gen van de consument moet een sy steem worden. En dan komen we ook van die ontstellend dodelijke ge lijkvormigheid af". „We weten", zo zegt hij, „heel weinig af van de wensen van de mensen op dit gebied. De consu ment van woningen kent immers de alternatieven niet, hij weet niets van nieuwe materialen, nieuwe op vattingen, nieuwe bouwwijzen. Flats kunnen heel mooi zijn, maar in ons land hebben ze een 'image hebben honderdduizenden zielloze flats gebouwd, zonder behoorlijke buitenruimten, zonder kleur en fleur, zonder leefruimte. We stoppen een huis vol met hok jes en zeggen dan dat het een x- aantal kamers heeft. En soms ma ken we minder hokjes. Dat noemen we dan een betere woning. Mate riële eisen bepalen te veel het wooncomfort. Alles is voorgeschre ven, geregeld, tot die hoogte van de ROME (KNP) Ondanks uren overwerk van een aantal bisschop- Pen is de bisschoppensynode er ook >n de laatste mini-vergadering niet in gesalagd een boodschap voor de Priesters uit te geven. Enkele vrome wensen, die in een ontwerp van maandag waren verwerkt, werden door vele synodeleden met afkeuring ontvangen. Een nieuwe commissie SiiS maandagmiddag nogmaals aan de slag, maar de wijzigingsvoorstel len waren zo diepgaand, dat men er "iet uitgekomen is. Juist de priesters wilden vele bis hoppen een woord van bemoedi- smg toespreken, nadat in Rome de jOjidaire priesters enkele opmerke- en voor sommige theologen en bisschoppen heel haalbare wensen nT,n geformuleerd. kardinalen Alfrink en Suenens den zich achter de schermen van synode tot het laatst toe druk be- Jjpbouden om juist voor de pries ts iets te doen. In ieder geval is d voorstel vam kardinaal Marty d Portjs om die volgende synode n het priesterprobleem te wijden t instemming ontvangen, maar er met over gestemd. ]jUnnesteLs, die Rome ontheffing uit n ambt vragen, zullen voortaan tfenv ..geh°lPeri kunnen worden, vm-T een speciaal bureau voor cnnJ? om laicisering, dat bij de °Pgerichtle V00r Sed°°*sdeer wordt van 'S ^00T kardinaal Seper, hoofd deelagenoem<le congregatie, meege- <Wi„ °P een bijeenkomst voor de zewemers aan de synode, welke af- A™ weekeinde is gehouden. Driorf hebben meer dan 7000 hun ers,,®onie om ontheffing van W gevraagd. Voor 1969 re- tot inarfd -ln het Vaticaan op 2500 °t 3000 nieuwe verzoeken. (Van onze correspondent) WASHINGTON Rusland is in het diepste geheim bezig een nieu we intercontinentale raket met vloei bare brandstof te testen. Dit is een van de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van de Russische wapens, die Amerikaanse defensiedeskundi- gen verontrusten. En dat terwijl de Amerikaanse onderhandelaars zich voorbereiden op de besprekingen ter beperking van de strategische wapens te Helsinki op 17 november. De eerste proeftencerimg vain de nieu we raket voind plaats in Plestsk in Noordwest-Rusland. Ih tegenstelling tot voorgaande intercontinentale ra ketten, die boven de Stille Oceaan werden beproefd, waaT zij tamelijk gemakkelijk op de Amerikaanse ra darschermen gevolgd kondien wor den, werden de nieuwe meertraps- raketten afgevuurd boven het Sov jet-oppervlak. Eerst geloofden de Amerikaanse Wichtinigenmensen, dat het een test-lancering van een nieuw ruimtevaartuig betrof, maar na een analyse is men tot de conclusie ge komen, dat het intercontinentale ra ketten waren. Gedeeltelijk op grond vain het feit, dat zij allemaal afge vuurd werden naar een proefterrein op het Kamsj atka-schiereiland op 5000 km afstand. Vijf andere feiten die in Washing ton bekend geworden zijn, spelen in de kaart van de voorstandera van een harde koers tijdens de gesprek ken in Helsinki Die feiten zijn: De Sovjet-Unie heeft nu 1350 in- terconitieientaile raketten opgesteld staan, dat is 300 meer dlan de Ver enigde Staten. De Russen testen een nieuw pro jectiel voor middelgrote afstand, hoewel zij er reeds meer dan 700 gericht hebben op doelen in Euro pa en Azië. De Russen gaan door met hun intensief proefprogramina van meervoudige, onafhankelijke (re entry atoomkoppen, waardoor hun raketten-potentieel verdrie voudigd zou kunnen worden. Er worden nu proeven genomen met een nieuwe Russische bom menwerper, voor de middelgrote afstanden met verstelbare vleu gels. Waarschijnlijk voor gebruik tegen dioelen in Europa en Azië. De snelheid, waarmee de enorme SS-9 raket opgesteld wordt. Deze kan een atoomkop van 25 mega ton vervoeren (25 miljoen ton tut). Er staan er reeds 300 van opgesteld. Deze laatste gegevens over de SS-9, die verkregen zijn door de Ameri kaanse verkenningssatelldeten, die een voortdurende wacht over Rus land houden, zijn zeer verontrustend voor de Amerikaanse defensie-stra tegie. Men berekende onlangs, dat 420 SS-9's met drie op gescheiden doelen gerichte atoomkoppen onge veer 95 procent van de duizend Ame rikaanse Minuteman-raketten zou kunnen vernietigen. Zelfs al leveren de besprekingen in Helsinki niets op, dan nog zijn de Amerikanen begrijpelijkerwijs zeer benieuwd, wat de Russen nu eigen lijk van plan zijn met al die afschu welijke wapens. (Copyright De Stein/The Guardian) De voorzitter van de Nederlandse Katholieke Bond van Schilders patroons Sint-Lucas heeft op de jaar vergadering van zijn organisatie in Hulst zijn hart gelucht. Dat mag. Ook als hij zich in de gebru i kei i jke zwa rt-wit-tegenstel I i n- gen uit over wat hij verderfelijk acht in de kerkvernieuwing en som mige symptomen daarvan. Zelfs als voorstander van een ra dicale vernieuwing van kerk en maatschappij behoeft men nog niet altijd vrede te hebben met wat zich aan randverschijnselen daarbij voor doet. Wat ons in hartekreten als die van de voorzitter van de schilders patroons echter treft is dat men steeds een „krachtig gezag" en een „duidelijke standpuntbepaling" no dig acht. Wij gaan er nu even aan voorbij dat degenen die daar be hoefte aan gevoelen, er wel stil zwijgend vanuit gaan dat het gezag vooral hun eigen standpunt duide lijk ondersteunt. In wezen ziet men echter over het hoofd dat zowel standpuntbepa ling als gezagsvorming dingen zijn waartoe men zelf een eigen bijdra ge heeft te leveren. De tijd dat het gros van de mensen het aan ande ren overlieten meningen te formule ren en deze als geldende wet te la ten aanvaarden is gelukkig voorgoed voorbij. Daarbij wordt vaak vergeten dat gefundeerde meningen pas kunnen ontstaan door kennis te nemen van die anderen. En het minste wat men daarbij mag verwachten is dat men er respect voor weet op te brengen, ook als men ze niet deelt. De voor zitter van Sint-Lucas is blijkbaar nog niet zo ver. Jammer, want nu loopt hij de kans dat sommigen zijn uit eenzetting zullen kwalificeren voor wat ze waard is: als waterverf. (Van een onzer verslaggevers) BREDA De prodnktie In de afde ling groenten- en fruitconserven van de N.V. Hero conserven zal in 1969 hoger zijn dan die van het vorig jaar. Over het algemeen waren de grond stoffen van goede kwaliteit in vol doende mate te verkrijgen. Een uitzondering moet worden ge maakt voor sperziebonen, waarvan de oogst teleurstellend was. zodat op het produktieplan moest worden be snoeid. De afzet zal de produktietoe- name volgen, zodat verwacht mag worden, dat de voorraden per 31 de cember 1969, vergeleken met die aan het eind van 1968, gelijk zullen blij ven. Het resultaat van deze afdeling is gunstig beinvloed door de omzet- toename. daarentegen is dit ongun stig beinvloed door de kostenstijgin gen. In de afdeling vruchtendranken volgden produktie en afzet aanvanke lijk een stabiel verloop, dat later op gestuwd werd door het fraaie zomer weer. Het gunstige effect van deze omzettoename op het resultaat van deze afdeling werd ook hier aangetast door kostenstijging mede als gevolg van verkoop bevorderende activitei ten. Samenvattend mag worden ver wacht, dat de resultaten van de on derneming ten minste overeenkomen met die van 1968, aldus de directie, (over 1968 bedroeg de winst f. 1.95 min.) uitgekeerd werd toen tien pet. dividend (onv.) plus vijf pet. in Agio- aandelen. (Van een onzer verslaggevers) GENT Gent was klokslag twaalf uur in een dichte mist gehuld. Het tijdstip, waarop de première van Toon Hermans nieuwste one-man- show voorbij was. Met een zing-zon een blauw ballonnetje voor zo maa' een dame uit het publiek, veel bloe men voor Toon en kussen voor echt genote Rietje. Die dichte mist hip.' er puur toevallig. Ze was duidelij' niet bedoeld voor Toon Hermans ei die ging er dan ook niet in. Slechts twee van de ruim duizep: stoelen bleven onbezet in de Konink lijke Nederlandse Schouwburg van Gerat. Maar dat wanen dan ook tvsje; stoelen, die scheef gemonteerd ble ken en op gezag van de sdhouwbuijg- direoteur niet verkocht mochten wor den. De mensen aan die kassa hadden er moeite mee, wamt veel belangstel lenden waren best bereid voor die stoelen entree-geld te betalen, ten koste van een scheve nek. „Als we toch buikpijn moeten krij gen van de lach", probeerden die laatkomers de kassier om te praten, „kan da/t stijve nekje er best bij". Een drukte en een dringen. En dat, terwijl deze première best eens niet door had kunnen gaan. Want zon- dagnacht, toen technici de show-ap- paratuur verhuisden van Maastricht naar Gent en een grote kist met het kostbare en afgestelde klank- en mengpaneel lamigs de gevel van de Maastrichtse schouwburg naar bene dien hesen, schoot de takel los en leek dat mengpaneel na een val van tien meter op alles behalve een meng paneel. Toons technici hebben die pech niiiet meteen aan hun baas verteld. Dat deden ze pas, nadat ze na ander halve nacht koortsachtig speuren een waardige „vervanger" hadden op gedoken. Enfin, de première kreeg in Gent toch zijn beslag. Een vervelend woord, dat „première". Toon Her mans noemde hem liever try-out en daar heeft hij groot gelijk in. Want er moet aa ndeze nieuwste one-man- show nog wat worden gedokterd en er moet aan deze nieuwste one-man- De nieuwe Toon Hermans belooft veel, al zal het voor ons wennen zijn met al die veranderingen. Dat bleek in Gent al: na afloop waren de me ningen bij het publiek verdeeld. (ADVERTENTIE) Welk merk? Welk type?Welke prijs? En waar krijg ik de hoogste korting? Al deze vragen worden onpartijdig be antwoord door het Consumenten Voor lichtingsbureau. Vraag de volledige brochure van alle wasautomaten van het Consumenten Voorlichtingsbureau gratis ter inzage. Onderstaande bon invullen en opplak ken op briefkaart of In gesloten enve loppe zenden aan: Consumenten Voorlichtingsbureau (C.V.B.) Postbus 207 Dordrecht naam adres plaats (blokletters s.v.p.) ST DE N.V. BANK voor Nederlandse gemeeinten gaat over tot de uitgifte vain een acht procent 7-jari.ge obli gatie lending 1969, groot f 150 min. Bij overtekening wordt het recht voorbehouden het bedrag der lening te verhogen tot het totaal inge schreven bedrag of minder, even- wed tot geen hoger bedrag dan f 200 min. (ADVERTENTIE) (Van een onzer verslaggevers) DEN HAAG Op 10 december zullen de besturen van de verenigin gen voor vreemdelingenverkeer in ons land zich in Utrecht beraden over hun toekomstige organisatiestructuur. Nu de grote activiteiten ter bevor dering van het toerisme en met name de op het buitenland gerichte cam pagnes zijn overgedragen aan het Na tionaal Bureau voor Toerisme, dient er een nieuwe taak voor de Algemene Nederlandse Vereniging voor Vreem delingenverkeer (ANW) te worden gevonden. Een commissie, waarin onder meer de directeur van de Streek-VW De Baronie, de heer G. L. W. Sliepen, zit ting heeft, heeft een voorstel gedaan om de ANW tot ontmoetingspunt en schakelorgaan te maken voor de plaatselijke en gewestelijke VVV's. De lokale en regionale VVV's zullen in die opzet ook rechtstreeks lid blij ven van de ANW. Een en ander be tekent ook dat de ANW geen re presentatieve taken naar buiten zal vervullen, dat ze met een veel be perkter bestuur zal kunnen volstaan gedacht wordt aan een vertegen woordiger per provinciale en grote- stads-VW, twee vertegenwoordigers van de vereniging van VW-direc- teuren met een voorzitter en een klein bureau, waarvan de directeur vooral het contact met de plaatselijke en gewestelijke VW's dient te on derhouden. Omdat het gros van de overheids subsidie nu naar het Nederlands Bu reau voor Toerisme vloeit, zal er ge dokterd dienen te worden aan de inkomsten van de ANW. Tot nu toe brachten de rond vierhonderd plaat selijke WV's vierduizend gulden op, maar in 1970 zal deze soin vervier voudigd dienen te worden. In die toe komst zal naar een aandeel van on geveer twintig percent van de VW's in de kosten van de ANW worden gestreefd. Belangrijk voor de toekomstige structuur van het Nederlandse toe risme is ook de vorming van „natio nale steunpunten" en streekverkeers- bureaus, die regionaal de taak van het Nederlands Bureau voor Toeris me kunnen overnemen. De keuze van deze gewestelijke steunpunten zal in tern tot nog wel wat touwtrekkerij aanleiding kunnen geven.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 7