„We kunnen onszelf niet eens besturen" VICTORIAAN O&KOWi ^,5.55 (SUMMON NIXON WIL „DERDE DIMENSIE" AAN NAVO GEVEN Sloan's Balsem MERENDEEL DER ATHENERS HAAT HET REGIEM Vietnam- betoging zaak van onbeschaamde snobs VICE-PRESIDENT AGNEW: voor de voile 100% puur tabak 20 stuks f2,50 BEWIND VIJANDIGHEID WANHOOP KLACHTEN TEGENSTAND GEVOLG Kritisch Ezel Zelfstrijkend katoen in jacquard dessin. Slimfit. In blauwen groen. 1& op n\eu^e (Van onze correspondent) BRUSSEL President Nixon heeft voorgesteld, de NAVO een „derde dimensie" te geven. In een boodschap, die te Brussel werd voorgelezen tijdens de assemblee van NAVO-parlementariërs, vroeg de Amerikaanse president, dat de NAVO meer aandacht zou besteden aan de „uitdagingen van de heden daagse maatschappij". Volgens de boodschap, die werd voorgelezen door presidentieel raad gever Daniel Moynihan, moet het bondgenootschap zijn militaire en politieke taak evenwel steeds voor rang blijven geven. „Als er niet direct maatregelen worden genomen", aldus de bood schap, „dan bestaat er een fifty- fifty kans dat leven in 1980 onmo gelijk is geworden in onze steden". Nog een somber toekomstbeeld uit de boodschap: het koolzuurge- halte in de dampkring zou tegen het jaar 2000 met een vierde zijn toegenomen, wat de temperatuur overal op aarde gevoelig zou doen stijgen en het peil van de wereld zeeën zou doen omhooggaan. De parlementariërs hebben laten weten, dat zij deze zaak zullen on derzoeken. Het NAVO-parlement is verder akkoord gegaan met een aanbeve ling waarin de raad van het bond genootschap gevraagd wordt een vredeskorps van de Europese lidsta ten in het leven te roepen, stoelend op de ervaringen van de Verenigde Staten. Verder vraagt men samen werking te organiseren tussen be staande hulpdiensten. De resolutie was ontworpen door de Nederlandse afgevaardigde drs. Th. Westerterp. De Nederlander had oorspronke lijk ook voorgesteld in de lidstaten jonge mensen de keus te geven tus sen militaire dienst en een periode van hulpdienst in ontwikkelingslan den. Dat heeft de uiteindelijke aan beveling niet gehaald, vooral om dat de Amerikanen daar nogal moeite mee hadden. De tweede aanbeveling die una niem werd aangenomen, gaat over de politiek van ontwikkelingshulp. Daarin wordt de lidstaten gevraagd om, voordat het z.g. tweede ontwik- kelings-decennium ingaat, in het ka der van de Verenigde Naties een globale ontwikkelingsstrategie te ontwerpen. Van de geïndustriali seerde lidstaten wordt ook ge vraagd om op z'n laatst in 1975 een netto hulp van 1 procent van het bruto nationaal produkt te bereiken. (ADVERTENTIE) Voor onmiddellijke verlichting Helpt direct bij spierpijn, reumatische pijnen, zenuwpijnen, spit. Even aanbrengen op de pijnlijke plek en de weldadige warmte brengt onmiddellijke verlichting. Depijnverdrijver met onmiddellijke werking. (ADVERTENTIES) (Van onze correspondent) WASHINGTON Een golf van afkeuring overspoelt de Amerikaanse vice-president Agnew vanwege zijn meest recente beschimping van de Vietnam-demonstranten. En deze afkeuring komt niet van de mensen, tegen wie zijn aanval gericht was, maar van de bovenste laag van de bevolking, waarbij zich republikeinen, dus partijgenoten, bevinden. De heer Agnew heeft nooit bekend gestaan om zijn goede woordkeuze. De „Washington Post" beschrijft zijn vice-presidentiële carrière als een opeenvolging van flaters en demagogische opmerkingen. Zijn laatste uitval vond plaats op zondagavond jj. toen hij het had over de motieven, van hen, die deelnamen aan de Vietoam-demonstraties. Hij zei, diait „aflis het Hiora'todkirn nog enig nut had, dan was dat als emotionelie uitlaatklep voor diegenen, die geen constructieve oplossing voor het probleem te bieden haddien". Hij suggereerde, dat de deelnemers aan het moratorium zich min of meer aan opruiing schuldig maakten. En aangezien Agnew nooit enige pretenties heeft gehad een intellectueel te zijn, zei hij dat „een geest van nationale zelfkwelling bet land overheer ste, hetgeen aangemoedigd wordt door een ziekelijk groepje onbeschaamde snobs, dat zichzelf intellectuelen noemt". De „New York Times" zei deze week in een hoofdartikel, dat Agnew „waarlijk monumentale ongevoeligheid voor de diepe bezorgdheid van mil joenen aan de dag legde". Nog belangrijker is, dat de republikeinse leider in de senaat, Hugh Scott, kritiek geleverd heeft op hen, die „Amerlkaneni die er anderis over denken", beschimpen. Men gelooft hier, dat president Nixon Agnew toestemming had gegeven om een redevoering met een dergelijke inhoud te houden. Hoewel men niet van mening is dat Nixon op de hoogte was van de preciese bewoordingen, Het ils bekend, dat Nixon wil, diat de demonstranten aan de kaak worden ge steld, omdat ze zijn schema in de war sturen. De „Washington Post" betichtte niet alleen de vice-president, maar ook Nixon en raadt hem aan „om de excessen van zijn vice-president af te keu ren of om hem bet stilzwijgen op te leggen. Of beiden, hetgeen ideaal zou zijn". (Copyright The Guardian/De Stem) (Van onze correspondent) ATHENE Als je een van die oude stoomboten neemt, die van Piraeus naar de Griekse eilanden varen, dan merk je, dat de leeglopers en parasieten uit de havens verdwenen zijn. Het is de marine, die nu de havens controleert, niet erg streng, maar toch vertegenwoordigt zij een duidelijke versterking van de wet en zeker van de open bare orde. Het zou te veel eer zijn voor de heer Papadopoulos en zijn colle ga's om te beweren, dat dit het enige duidelijke teken zou zijn van het feit, dat Griekenland met har de hand door de militaire junta wordt geregeerd. Alle lucifers doosjes, bijvoorbeeld zijn nu voor zien van het wapen van het regi me een phoenix die uit de vlammen verrijst achter het sil houet van een soldaat met de ba jonet op zijn geweer. Bij het binnengaan van alle ste den zie je kleine triomfbogen, waarop de spreuk „Hoera voor 21 april"' staat. En als je op de goede tijd in Athene bent, dan kun je de premier heen en terug van zijn werk zien rijden in een kogel vrije aut0 omgeven door zwaarbe wapende motorrijders. Tezelfdertijd zijn er vandaag die dag genoeg n het oog springende feiten in Griekenland, die de be zoeker, die de Grieken niet ban of niet wil vragen, wat er in hun iand aan de hand is, volkomen verwarren. In ieder postkantoor glimlachen de portretten van ko ning Constantijn en zijn vrouw Annemarie je tegemoet. Niet al tijd glundert het gezicht van Pa padopoulos aan de andere muur. Hoewel er in het toeristen-hoofd kwartier van Athene een portret van Papadopoulos hangt, dat ge flankeerd wordt door Constantijn en door Christus. Het was daar zeker opgehangen door iemand, die gevrijwaard wilde zijn van al le kwaden. En hoewel de plaatse lijke pers volkomen aan banden ligt, kan iedereen de „Guardian", de „New Statesman", „Le Mon de" en alle andere opruiende Europese kranten zonder enige moeite kopen. Zowel in Athene als in Saloniki, Athene en Saloniki zijn bovenal de steden, waar na de twee ja ren, dat het bewind van de kolo nels bestaat, nog steeds veel on dermijnende activiteiten worden bedreven. Hier ontmoet je onder wijzers, die hun baan kwijtraak ten, omdat zij voor het front van de klas het bewind afkraakten. Hier ook ontmoet je iemand, wiens vriend een paar maanden geleden voor een ondervraging werd opgepakt, die na een paar uur weer naar huis mocht en toen plotseling twee of drie weken in de gevangenis werd gezet. Gewoonlijk is ongeveer 80 pro cent van het Griekse leger bij de noordelijke grenzen gestationeerd om het land te beschermen tegen die gemene Bulgaren en die vuile Turken, en terwijl de meerderheid yam de troepen daar nog steeds is, is de legergroep, die in de buurt van Athene gelegerd is, sinds de machtsgreep van de ko lonels aanzienlijk versterkt. Het overgrote deel van de Athe- ners haat het regime. Zij zullen GEORGE PAPADOPOULOS van hen, zou dan in moeilijkheden komen. De arme provincialen zijn niet de enigen, die van de coup heb ben geprofiteerd. Men heeft de in dustriëlen enorme belastingfacili teiten gegeven, vooral de scheeps eigenaren, die zich grotendeels buiten Griekenland hadden geves tigd. Het regime is er bijvoor beeld in geslaagd om de miljonair John Carnas en zijn handelsvloot van Londen terug naar Piraeus te lokken. Misschien zijn de strenge veiligheidsmaatregelen de enige reden, dat het regime het tot nu toe zo lang uitgehouden heeft. Volgens mij is het overduidelijk dat er meer redenen zijn. De grote demonstratie bij de be grafenis van George Papandreou, die een paar maanden geleden plaatsvond en waaraan een half miljoen mensen deelnam, toont aan hoe groot de vijandigheid te gen het regime is. Tenminste in de hoofdstad. Maar het geeft ons absoluut geen aanwijzing voor de vraag, door wie en hoe een om wenteling zou worden uitgevoerd. Misschien door die koningsge zinde krachten in het leger, die nog niet weggezuiverd zijn? Of door de intellectuelen, die on langs met bommen hebben ge knoeid? Of zal het bewind mis schien aan zijn eind komen door de uitbarsting van die jaloezieën, die maar men weet binnen de jun ta bestaan? Of zal een algemene opstand ma een eventuele ineen storting van de economie een ein de aam het kolonelsbewind maken? Geen weldenkend persoon in Griekenland zou met stelligheid beweren, dat een van deze moge lijkheden de juiste was. Nog min der zou hij bereid zijn om te zeg gen, wat voor regering Grieken land dan wel zou moeten hebben ma Papadopoulos. Het droevigste nieuws, dat de reporter vandaag de dag uit Athene brengt, is dat van twee conversaties in Athene. De ene vond plaats tijdens een diner. Alle vier de aanwezige gas ten verkeerden in een stemming van wanhoop. Dit kwam niet, zo als een van hen zei, omdat het regime zo slecht is; „maar omdat het weer een voorbeeld is van on vermogen om ons zelf te besturen op een fatsoenlijke manier zonder dat we elkaar verscheuren en ver nietigen. Voor Papadopoulos had den we de chaos en ma hem zullen we waarschijnlijk een nog grotere chaos hebben". Het tweede gesprek vond plaats tijdens de nuttiging van ouzo en gebraden inktvis op een vam de deftige terrasjes bij Zonars. Een oud Grieks politicus somde de po litieke fouten van zijn landgenoten op: het feit, dat zij altijd alleen maar door geweld en nooit door compromis konden worden gere geerd, dat vroeger of later iedere regering door interne twisten ten val kwam, dat de fundamentele fout tog in het absolute Griekse onvermogen om gedurende enige tijd met een andere Griek samen te werken. „Weet u", zei hij, „dat de enige tijd, dat we werkelijk vrij waren vrij van de dingen, die ons land altijd in de war sturen de tijd van de Duitse bezetting was". (Copyright De Stem The Guardian) het regime vooral vervloeken voor haar onderdrukking van de vrij heid en ook voor wat het de kin deren aandoet. Er zijn nieuwe leerboeken uitgegeven, die een veel grotere nadruk dan voorheen op het Griekse nationalisme leg gen. Het tekort aan leerkrachten vanwege de grote aantallen ont slagen is nu z0 nijpend geworden, dat vele jonge Grieken in ploegen onderwijs krijgen. Op de tweede verjaardag van de machtsgreep moest ieder kind een „spontane" demonstratie in het stadion bijwo nen en de enige manier om er aan te ontkomen was het vertoon van een bewijs van slechte ge zondheid, dat door het leger ver strekt werd. De Grieken klagen ook vol ver bittering over de geweldige macht van het leger. Het kaam gebeuren, dat een piepjong luiteniantje zon der meer de richtlijnen van een hoge ambtenaar annuleert. Zij vergeten, dat dit soort zaken eigenlijk altijd al in Griekenland heeft plaatsgevonden. Deze tegenstanders van het regi me zijn zeker niet allemaal poli tiek gezien links. Als ze dat wel zijn, dan zullen zij zeker beweren, dat de coup door de CIA georga niseerd werd n dat d kolonels nu door aanzienlijke Amerikaanse financiële steun in het zadel wor den gehouden. Het is volkomen waar, dat de Amerikaonse in vloed in Griekemlond zeer groot en in het oog lopenid is. De Ameri kaanse luchtmacht beheerst een gedeelte van het vliegveld van Athene. „Welcome to the 7206th support group" staat er op een bord aan de rand van het vlieg veld. Er zijn op alle belangrijke Griekse bases „Honest John"-ra- ketten gestationeerd. In alle win kels door het gehele land kan men bepaalde Amerikaanse produkten kopen. Volgens een meer objectieve mening is het mogelijk, dat de Amerikanen enige tijd voor de coup reeds daarvan op de hoogte waren, maar gewoon geen actie ondernomen hebben om de coup te voorkomen. Na a>l hun bezwaren kenbaar gemaakt te hebben, beschrijven de tegenstanders van het regime Papadopoulos en zijn vrienden als niets meer dan een stelletje stom me en onopgevoede boeren. Er valt iets te zeggen voor die ver oordeling. Het getuigt per slot van rekening niet van veel intel ligentie om zeer kritische kranten en tijdschriften in een land toe te laten, waar alle binnenlandse kri tiek en oppositie de mond is ge snoerd. Van alle leiders kan al leen de heer Makarezos bogen op enig academisch onderwijs. Hij volgde een cursus in de economie in Bonn, toen hij daar militair at taché was. De leiders zijn alle maal join gore zonen uit de provin cie, die het leger in gingen, zoals de traditie is. Papadopoulos uit Patras, Pattakos uit Kreta, Maka rezos uit Korinithe en ga zo maar door- Het provincialisme van de Griekse leiders wijst echter meer op hun kracht dan op hun zwak heid. Een van de eerste dingen, die ze na 21 april 1967 deden, was het vernietigen van de enorme schuld, die de Griekse boeren had den gemaakt. Volgens een schat ting bedroeg deze 2000 miljoen drachmen. Sindsdien hebben zij de landbouwsubsidies met 70 pet. ver hoogd. Zij hebben er ook voor gezorgd, dat alles wiat er werd gedaan op het gebied van wegenbouw en het bouwen van ziekenhuizen en derge lijke, buiten Athene en Saloniki plaatsvond. Zij gaan voortdurend het platteland op om zichzelf te toten zien. Vooral Pattakos is bij na altijd in de provincie te vinden. Het gevolg is bijna zeker, diat de steun voor de kolonels buiten de twee grote steden, die bij elkaar slechts iets meer dan een vierde van de 8 miljoen Grieken uitma ken, veel groter is dan dat de linkse cafépolitici van Syntagma of Kolomaki zouden durven toege ven. Het kan zijn, dat de veiüg- heidspiatrouilles, die de atmosfeer in Athene zozeer bederven, buiten de stad niet zo streng optreden, hoewel er in ieder plaatsje een militair comité is, dat een oogje in het zeil houdt. Ik heb echt in een groot dorp in de Peloponnesus een man in een druk café de regering op een ongelofelijk scherpe marnier af ho ren kraken Op een toon, dat iede re verklikker het tot op 500 meter afstand kon horen. Later op de zelfde avond werd ik door een aantal aangeschoten jongelui naar huis gebracht, terwijl zij luidkeels de verboden liederen van Theodo- rakis zongen langs een omweg naiar zij mij uitlegden, zodat zij niet langs het politiebureau hoef den, want de sergeant, een vriend In Athene zijn weer zeven bomaanslagen gepleegd op verschalende pun ten in de stad. Hier politie bij het gebouw van de Nationale Bank van Griekenland. Een bom richtte er lichte schade aan „Dialoog", het tijdschrift voor homofilie en maatschappij, dat een Paar jaar geleden overleed, is weer even tot leven gekomen om een extra-nummer te kunnen la- 'en verschijnen. Het is geheel ge wijd aan oud-redacteur Gerard Kornelis van het Reve, die on langs de P.C. Hooftprijs ontving. Nu zijn huldenummers meestal erg vervelendze missen vaak substan tie inhoud en hebben iets van re cepties waarbij alleen maar compli menten worden uitgewisseld. Dit Van if. Reve-nummer vormt hierop een uiuelijke uitzondering. De samenstellers bewaren de no- 'ge distantie t.o. de burger-sehrij- f' wijzen de „onwaardige rol voor het monument" re- tuut af. Maar hetzelfde geldt voor "gehuldigde": Van het Reve gaf g en toestemming om in deze af- ziufv?16 ,de Nederlandse versie van Engelse novelle „Melancholia" te publiceren. De reden: de té linkse politieke opvattingen van enkele me dewerkers aan deze feesteditie. In 1951 ontstond over „Melancho lia" een rel, omdat de toenmalige staatssecretaris van onderwijs, mr. J. Cals, deze novelle dermate zeden- kwetsend vond, dat hij de schrijver een reisbeurs onthield. Een kort fragment uit „Melancholia", de mas turbatiepassage, die nu in een der artikelen geciteerd wordt, maakt weer eens duidelijk, dat de normen de laatste twintig jaar enigermate verschoven zijn. Overigens weigerde ook mr. Cals aan deze aflevering mee te werken! Het meest kritische artikel staat vooraan in het nummer. Het is ge schreven door „Vrij Nederland-re dacteur Jan Rogier. Hij onthult, dat Van het Reve ook vroeger nauwe lijks een bijdrage levende aan het re dactionele beeld van „Dialoog" en zelfs bijna nooit vergaderingen bij woonde. Hij bestrijdt ook de opvat ting dat Van het Reve op seksueel gebied extreem progressieve ideeën verkondigt. Integendeel, hij keerde zich tegen aanstootgevende kleding, verklaarde zich een tegenstander van vrije liefde en verdedigde het mono- druk gelegd te hebben op de ver- game huwelijksideaal. Rogier verwijt hem te veel de na- ouderde theorie van de homoseksuele constante, de bekende 4 a 5 procent der bevolking: „Dat homoseksueel gedrag een variant van seksueel han delen voor iedere mens zou kunnen zijn en dat wij wellicht toegroeien naar een samenleving, waar de ero tiek een minder verstarde, minder aan vaste kaders gebonden en daar om ook minder noodzakelijke bezig heid zou kunnen worden, ging aan die statistische, die gefixeerde visie nog volledig voorbij." Rogier conclu deert dan ook, dat Van het Reve ge heel buiten de „na-christelijke sek suele revolutie" staat en noemt hem zelfs „een late Viotoriaan". Zeer onthullend en buitengewoon boeiend is het interview van Bibeb met Hannie Miühaelis, met wie Van het Reve enkele jaren getrouwd was; „een soort kinderhuwelijk" noemt ze het nu. Aan de vermaarde gierig heidsanekdotes voegt ze er nog en kele toe, zoals deze: „Toen hij in En geland was voor de cursus drama werd ik vaak te eten gevraagd. Ge rard schreef, denk erom geen bosje bloemen van één vijftig meenemen, dan kan je net zo goed thuis eten." Bij de prijsuitreiking verklaarde Van het Reve, dat over zijn debuut „De Avonden" (1947) „enig zinnig literair oordeel eigenlijk nog steeds niet gegeven is. „Voor wie Vestdijks knappe stuk over dit boek kent, lijkt dit nogal een aanvechtbare stelling Overigens doet Peter van Eeiten, die „De Avonden" nog eens onder de loep neemt, met zijn opmerkingen over de waarde van de humor in dit boek niet veel meer dan Vestdijk na praten. Veel interessanter is zijn on derzoek naar de thema's die Van het Reve's werken beheersen en zijn daarop berustende indeling in neo realistische (van „De Avonden" tot en met „The acrobat") en roman- tisch-decadente boeken (da twee brievenbundelingen en „Veertien et sen waarbij „Tien vrolijke verhalen" als schakel fungeert. Na een teleurstellend stukje van Andreas Burnier, schrijft dichter- bioloog Dick Hiilenius over de ezel als heilig dier en zijn verband met de seksualiteit. Het beste opstel is dat van uitgever J. B. W. Polak. Op vernuftige wijze brengt hij „de mee dogenloze jangen" uit de brieven boeken in verband met het roman tische motief van de fatale vrouw, „La belle dame sans merci", zoals Keats haar noemde. Vervolgens si tueert vertaler Jürgen Hillmer met Duitse „Griindlichkeit" Van het Reve in de Europese romantische stroming van de decadentie. Hij geeft ook de richting aan waarin het werk van de Nederlandse schrijver zich waar schijnlijk zal ontwikkelen. Naast wat ongein van Rinus Fer- dinanidusse en W. van Albada, bevat het nummer ook nog allerlei „offi ciële" documenten! het juryrapport, de toespraak van minister Klompé en het dankwoord van de schrijver Tenslotte volgen nog enkele brieven. De aardigste is die van mr. J. J. Ab- spoel, Van het Reve's intelligente te genspeler in het geruchtmakende proces wegens godslastering. Hij er kent ruiterlijk zijn nederlaag en zeg! zich nu te gevoelen als de „in keten geklonken overwonnen veldheren en vorsten", die een Romeins Consul vergezelden bij zijn triomfale in tocht. En dan is er nog Jan Cremer, die vanuit New York belangstellend informeert of de burger-schrijver „de poen" al binnen heeft. Hij begint zo: „Beste Gerand Kornelis van het Re ve, wat hoor ik nou weer? Van harte gefeliciteerd met de P.C. Hooftprijs. Ik kende vroeger een verschrikkelijk lekker wijf in de P.C. Hooftstraat, dus ik weet wat het betekent." Nou ja, u weet de rest dan ook. FRITS NIESSEN (Extra Van het Reve-nummer van „Dialoog". Uitgave: Stichting Dia loog, Amsterdam 1969, 52 blz:: prijs 3,90). Vanavond om 20.30 uur wordt op Nederland 1 een reportage uitgezonden van de bijeenkomst, door de Nederlandse Maatschap pij van de Letterkunde en de VPRO gehouden ter viering van de toekenning aan G.K. van het Reve van de P.C. Hooft-prijs.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 7