VIJFENZEVENTIG JAAR GELEDEN PARIJS-ROUAAN
Eerste autorace met een gemiddelde van
20 km. per uur
ZES LANDEN
BEKEND VOOR
EINDTOERNOOI
WK VOETBAL
IN MEXICO
Uitschakeling van
Argentinië
de grote verrassing
Hai
zijn
1
tusse
Grote vedette
Persoonlijke show
BUITENI
Bedriegertjes
Voorberei
Vertro|
DE STEM
(Van onze sportredactie)
BREDA „Coureurs worden
achter het stuur gedreven door
dezelfde instincten, die andere
mensen de Himalaya doen be
klimmen de mens wil zijn ko
ningschap over de schepping be
wijzen, of die schepping zich nu
demonstreert in een steile berg
wand of in de energie van de
verbrandingsmotor, het moet ris
kant zijn: zonder risico geen ko
ningschap. Maar de kans om de
natuur te bedwingen moet niet
zo klein worden, dat de aspirant-
koning er in negen van de tien
gevallen het leven bij inschiet".
Dit zei de Italiaanse autocoureur
Piero Taruffi, toen hij een jaar of
tien geleden afscheid nam van de
rensport en vervolgens zijn memoires
te boek ging stellen. Hij wilde de
autorensport niet afschaffen, maar
hij was wel van oordeel, dat de auto
races zodanig gereorganiseerd die
nen te worden, dat er voor het pu
bliek geen levensgevaar meer is en
dat ook het risico van de coureur
kleiner wordt. Sinds de tweede we
reldoorlog is het aantal dodelijke on
gelukken bij autoraces sterk gestegen
en dat is een overtuigend bewijs, dat
het loyale evenwicht tussen mense
lijke capaciteit en macht van de mo
tor verbroken is, aldus Xaruffi. Dat
evenwicht moet weer hersteld wor
den.
Nu was dat evenwicht ook al af
wezig in de oertijd van de automo
biel. In de eerste autorace ter we
reld, die 75 jaar geleden georgani
seerd werd door het Parijse dagblad
„Le Petit Journaal" liepen de „wa
gens zonder paard" nog grotendeels
op stoom of op elektriciteit en deze
aandrijf kracht was ingebouwd in een
constructie, die moeilijk te besturen
viel en nog moeilijker te remmen.
De luchtband moest nog uitgevon
den worden, zodat men zich voort
bewoog op massieve rubber banden
of op met ijzer beslagen velgen.
De wegen waren smal, slecht, stoffig
en de publieke opinie was de auto
mobilisten van het eerste uur bepaald
niet welgezind. Een snelheid van
dertig kilometer per uur, waartoe
bepaalde wagens opgefokt konden
worden, werd door de goegemeente
voor krankzinnig versleten. Kortom,
de met lange jas, pelskraag en stof
bril geharnaste automobilist, die zich
weg op begaf, wist, dat hij een on
berekenbaar monster trachtte te
dresseren en dat hij in dit streven
weinig of geen sympathie zou on
dervinden.
Maar autoraces dienen de techni
sche ontwikkeling. Dat bleek meteen
al op die 22ste juli van het jaar
1894. Van de 21 wagens, die op de
Boulevard Maillot in Parijs startten
om zich met een gemiddelde snelheid
van 20 kilometer per uur naar Rou-
aan te spoeden, vielen de wagens,
die door een benzinemotor van het
merk Daimler werden aangedreven
in de hoogste prijzen. Sinds 1890 wer
den dergelijke wagens gebouwd door
de Franse autofabriek Panhard et
Levassor, die de octrooirechten had
aangekocht van de benzinemotor,
waarvoor Gottlieb Daimler in het
Duitse vaderland geen afzet kon vin
den. De triomf van de benzine sprak
tot de verbeelding. Niet alleen, van
de fabrikanten, maar ook van de
coureurs. De benzinemotor nam veel
minder plaats in dan de stoomma
chine en had een veel langere adem
dan de elektrische motor, waarvan
geregeld de accu's moesten worden
bijgeladen. Alleen in Amerika heeft
men nog jaren geaarzeld tussen
stoom, elektriciteit en de inwendige
verbrandingsmotor, maar dat lag in
hoofdzaak aan het ontbreken van een
deugdelijk wegennet.
Sinds die gedenkwaardige julidag
van 1894 kreeg men blijkbaar de
smaak van het autoracen te pakken.
Het volgend jaar werd van 11 tot 13
juli de autorace van Parijs naar Bor
deaux en terug gehouden, opnieuw
een zege voor Panhard et Levassor,
die de 1175 km met een gemiddelde
van 24,5 km per uur aflegde. In 1898
reed men Parijs-Amsterdam, in 1899
een Tour de France per automobiel,
in 1900 Parijs-Toulouse, in 1901 Pa-
rijs-Berlijn en in 1902 Parijs-Wenen.
Intussen was de snelheid van de voei.
tuigen echter opgevoerd tot honderd
kilometer per uur en meer en het
waren waarachtig geen autowegen,
waarop de raceroutes werden uitge
zet. Bovendien werden er behalve
deze races van de ene stad naar de
ander nog speciale courses uitge
schreven, zoals die om de Gordon-
Bennett-beker en de Bergritten. Al
lemaal evenementen, die zich langs
de openbare weg afspeelden. Een
ramp kon dan ook niet uitblijven.
Die ramp werd de race Parijs-Ma-
drid in 1903. Het aantal ongelukken
was tot dan toe opmerkelijk klein ge
bleven. omdat de coureurs niet alle
risico durfden te nemen, gezien de
kans op onherstelbare pecht, die
hen tot opgeven zou dwingen. In 1903
scheen daar verandering in te ko
men. Het jaar zette al slecht in met
het verongelukken van graaf Zbo-
rowsky en zijn mecanicien tijdens
een lokale en zijn mecanicien tijdens
waren er op 24 mei in Versailles nog
207 renwagens aan de start versche
nen voor de eerste etappe van de
reuzenwedstrijd, die tot Bordeaux
zou leiden. Het bleef echter bij Bor
deaux, eer de karavaan daar gear
riveerd was, vielen er acht doden
en verschillende zwaargewonden,
zodat de Franse regering voortzet
ting van de race verbood. De eerst
aankomende renner in Bordeaux,
Fernand Gabriel, had in zijn Mors
de 550 kilometer afgelegd in vijf uur,
derhalve met een gemiddelde van
105 km per uur.
Daarmee was het afgelopen met
de races langs de openbare weg. In
het vervolg werden zij op een afge
sloten circuit gehouden. Alleen in de
Italiaanse Mille Miglia en in de Me
xicaanse Panamericana zijn de snel
heidswedstrijden op de weg een hal
ve eeuw later herleefd. Op de geslo
ten circuits zorgde het instituut van
de Grand Prix de volgende jaren
voor sensatie.
Frankrijk heeft in deze eerste ja
ren van de autorensport in alle op
zichten de spits afgebeten. Daar
stond de wieg van de auto-industrie
geflankeerd door beroemde peetva
ders als Dion-Bouton, Peugeot, Pan
hard en Renault. Daar ook bleek
de belangstelling voor het automobi
lisme het grootst. Om een voorbeeld
te noemen: in het jaar 1900 reden
er in Engeland 304 auto's, in Duits
land 268, in België 392, in Spanje 44
en in Frankrijk niet minder dan 5606.
Maar vermoedelijk zijn ook in Frank
rijk de hefstigste disputen rond het
verschijnsel automobiel geleverd, die
telkens weer in wettelijke voorzorgs
maatregelen resulteerden. In Parijs
werd in 1898 de maximum snelheid
voor auto's op 12 kilometer per uur
vastgesteld, in Nice moest elke au
tomobilist, die de stad binnen reed,
zijn voertuig ter controle bij de ge
meentelijke dienst van openbare wer
ken voorgeleiden, waarna hem, als
de auto in orde was, een rijexamen
werd afgenomen. In Bayonne was het
automobilisten verboden welk voer
tuig dan ook te passeren. Nog in
het jaar 1908 richtte een hoogleraar
van de Parijse Sorbonne een „liga
tegen de excessen van de automo
biel" op. Een rondschrijven van de
ze liga aan de industrie en de handel
sluit met de volgende markante op
roep: „Fabriceer geen auto's meer,
verkoop geen auto's meer, dan dient
u de belangen van de mensheid en
ook die van u zelf. Want de auto
industrie sterft uit. De mensen wil
len die moorddadige machines niet
meer".
Desondanks ls de auto een dage
lijks gebruiksartikel geworden en de
rensport heeft er ongetwijfeld toe bij
gedragen dit gebruiksartikel tol m
snel en wendbaar vervoermidlel le
maken. Moeten er dan autonces
worden gehouden zonder enige be
perking? Nee, zegt Piero Tan®,
„de racewagens zijn niet alleen snel
ler geworden, maar ook zwaarder,
en dat is niet nodig als het om een
zuiver technisch experiment gaat.
De accelleratie van een wagen hangt
af van de verhouding tussen gewicht
en motorvermogen. Een 10 pk-wagen,
die honderd kilo weegt accellereert
even snel als een 100-pk monster
met een gewicht van een ton. Het
monster is dus overbodig".
zonder goed, maar Pele scoorde het
enige en winnende doelpunt, waar
mee hij Brazilië in de eindronde
hielp.
Een dag daarna deed Pele op
nieuw van zich spreken, zij het ais
zanger. De Braziliaanse voetbalve
dette liet met een van de meest
succesrijke Braziliaanse zangeres
sen, Ellis Regina, twee liedjes
die hij zelf had gemaakt op de
plaat zetten. De liedjes zijn van het
Bossa-Nova-genre, met de liefde als
thema. Binnenkort zuilen deze opna
men op de markt komen.
ging het beter. Het werd 00 tegen
Engeland, 21 tegen Frankrijk en
00 tegen Mexico- Door deze resul-
taten kwam Uruguay bij de laatste Argentijnse
acht, waarna het werd uitgescha-
keld door West-Duitsland (04).
Dat was geen schande, want de
Duitsers belandden in de finale,
waarin Engeland na verleniging met
4—2 zegevierde.
Pele: als sterspeler verdrongen dow goalgetter Tostao.
(Van onze sportredactie)
BREDA De drie Zuidameri-
kaanse vertegenwoordigers in het
eindtoernooi om de wereldbeker
1970 staan op papier: Uruguay,
dat zich al geruime tijd geleden
plaatste, Brazilië dat zich zonder
puntenverlies door de voorronde
speelde en Peru, dat voor de
grootste verrassing zorgde in de
groep van Argentinië. Intussen
zijn nu zes deelnemers voor de
eindronde bekend: Mexico (orga
niserend land), Engeland (titel
houder), België, Uruguay, Brazi
lië en Peru. De overige tien moe
ten voor het einde van het jaar
bekend zijn.
Voor de Brazilianen wordt het de
negende keer dat ze aan de eindron
de deelnemen. Ze wonnen de wereld
beker in 1958 en 1962. In 1966 kwam
aan hun roemrijke historie een voor
lopig einde, want geheel tegen de
verwachting in hebben ze bij de
eindronde in Engeland het machtige
Wembley-stadion slechts als toe
schouwers mogen bewonderen.
Het Braziliaanse team, gefor
meerd rond de „Zwarte parel" Ad-
son Arantes Nascimento alias Pe
le bereikte niet eens de halve fi
nales, ondanks het feit dat alles bij
voorbaat was bekeken en beslist. In
de eerste wedstrijd won Brazilië
met 2—0 van Bulgarije, maar daar
na ging het zowel tegen Hongarije
als Portugal met 13 ten onder.
De uitschakeling van de Brazili
aanse voetbalkunstenaars was de
grote verrassing van de wereldkam
pioenschappen 1966 en het is dan
ook begrijpelijk dat ze in 1970 een
beter figuur willen slaan. En al liep
het drie jaar geleden mis, ze weten
dat een wereldkampioenschap zon
der grondige voorbereiding niet te
winnen is.
Het eerste bedrijf van het enorme
oefenprogramma was een trip door
Europa, Afrika, Mexico en Peru,
waarna nog wedstrijden werden ge
speeld tegen onder andere Chili, de
„Rest van de wereld", West-Duits-
land en Joegoslavië. Daarna begon
men onder leiding van de in februa
ri van dit jaar aangestelde 54-jarige
sportcommentator en gewezen oe-
fenmeester van Botofago José Sal-
danha aan de opbouw van een ploeg
voor de voorronde, waarin men Pa
raguay, Colombia en Venezuela
moest bekampen.
Dat bleek geen al te moeilijke op
gave, want Brazilië won alle kwali
ficatiewedstrijden. Doelcijfers: 23
2. Met nog een wedstrijd te spelen
had alleen Paraguay de Brazilianen
nog van de eerste plaats kunnen
verdringen, maar Saldanha's forma
tie won met 10. Pele scoorde
twaalf minuten voor tijd, na voorbe
reidend werk van Edu.
Om het de Paraguese spelers in
de nacht voor de wedstrijd onmoge
lijk te maken te slapen, hadden de
Braziliaanse supporters besloten de
hele nacht een hels kabaal te ma
ken voor het hotel waarin de spelers
van Paraguay onderdak hadden ge
vonden. Voetzoekers, toeters en
een compleet orkest zouden er voor
moeten zorgen dat de bezoekende
spelers zondags, na een slapeloze
nacht, in slechte conditie tegen hun
favorieten zouden aantreden- Het
plan viel in duigen, want de politie
bleek op de hoogte gesteld en sloot
's zaterdags om acht uur de weg
naar Corcovado, de berg waarop het
hotel van het Paraguese elftal lag,
af. Men had de lawaaicampagne op
touw willen zetten om de „vijandi
ge houding" van spelers en publiek
tijdens de uitwedstrijd in Asuncion
te beantwoorden. Het team van Pa
raguay genoot een goede nachtrust
en arriveerde volkomen fit in het
Rio-stadion. De gasten speelden bij-
Blijft Pele dus nog volop in het
nieuws, als grote vedette is hij nu
toch verdrongen door Tostao, die in
de voorronde tienmaal scoorde.
Men spreekt reeds van een „Blanke
Pele" en FC Santos en Flamengo
doen al verwoede pogingen om de
Cruzeiro-speler onder contract te
krijgen. Maar de club uit Belo-Hori-
zonte wil zijn sterspeler voorlopig
niet laten gaan. Tostao, die tot voor
kort bij de nationale elf slechts Pe-
les vervanger was, geniet bij Cru
zeiro een jaarsalaris van f 160.000,-
en om zijn clubliefde nog wat aan te
wakkeren, kreeg hij onlangs een
fraaie bungalow en een pompstation
ten geschenke.
Als nummer twee van Zuid-Ame-
rika plaatste zich Uruquay. Dat
hoeft geen verbazing te wekken,
want waf betreft de wereldkampi
oenschappen is het al in bezit van
een fraaie erelijst. Na in 1924 en
1928 de Olympische voetbaltitel te
hebben veroverd, werd het in 1930
en 1950 wereldkampioen. De eerste
nederlaag in de eindronde van de
incasseren in 1954 in Lausanne. Het
gebeurde in de onvergetelijke wed
strijd Hongarije-Uruguay, waarin de
Uruguezen, met tien man spelend,
tijdens een verlenging moesten ca
pituleren. Na in 1958 verstek te
hebben laten gaan, kon Uruguay in
1962 niet meer imponeren. In 1966
Qua technische kwaliteiten mogen
de Uruguezen op eenzelfde niveau
geplaatst worden. Helaas houden de
meeste spelers nog van een persoon
lijke show en bekommeren zich niet
om de gezamenlijke verrichtingen.
Vooral het tempo heeft daar ernstig
onder te leiden. Uruguay, dat voor
treffelijke aanvallers als Silva, Cor
tes en Morales kan opstellen en
zich als eerste Zuidamerikaanse
land voor de wereldbeker 1970 wist
te plaatsen, zit op het ogenblik ech
ter zonder trainer. De man die de
ploeg naar Mexico bracht, oud-inter
national Juan Hohberg, is vertrok
ken. Zijn contract liep 15 augustus
af en aangezien de bond te lang
naar Hohbergs zin wachtte, tekende
hij voor de Colombiaanse club Mil-
lonaris.
Peru, dat voor het eerst sedert
1930 weer de eindronde bereikte,
heeft op dat gebied geen problemen.
De ploeg wordt getraind door de ge
wezen Braziliaanse voetbalgroot
heid Didi en het elftal dat hij onder
zijn hoede heeft, bestaat uit: Zagar-
ra, Campos, Elias, Miffin, Latore,
Challe (Chumpitaz), Baylon (Mu-
nante), Cubillas (P. Zagarra), Le
on (CassarettoMinante en Rami
rez.
Brazilië, Uruguay en Peru zullen
Zuid-Amerika dus vertegenwoordi
gen in Mexico. Tot verbazing van
heel de voetbalwereld zullen de Ar
gentijnen er ditmaa.l niet bij zijn.
Zoals bekend leefden Engeland en
Argentinië, althans op voetbalge-
bied, niet bepaald op we,?, in
sinds die memorabele wedstrijd
de eindronde van 1966, waarin
Argentijnse aanvoerder Raton
het veld gestuurd werd en Au
sy verklaarde dat de „Argentijn
gespeeld hadden als beesten
het oog op Mexico besloten de
gentijnen Engeland de hal,d tj llif)
ken, maar talrijke paleisrevol""
en het moeilijke karakter van
mige spelers beletten de eind
te bereiken. Je kunt tenslotte
alles voorzien
Didi: eens deel
het Braziliaanse „wonder
de grote jtnan achter h
Peru.
(Van onze film
LONDEN Hoev
ders zouden er eige
van Hans Koningsbi
gehoord, laat staan
gelezen hebben? Zoa
woordelijke profeet,
land niet wordt geëe
ningsberger zijn si£
buitenland zoeken.
Vork wonende Ned
teur, die de helft
rond de wereld zw
zijn romans en reisvei
Engels en op een en,
dering na het tiei
„An affair" dat als
vrouw" in ons land v
worden zijn boeken
Nederlands vertaald.
De filmregisseur John
Koningsbergers „A wall
and death" uit om met
in de hoofdrol te verfilr
ogenblik is men in Eng"
bezig met de verfilmin,
Revolutionary", waarvc*
bergen niet alleen hei
schreef, maar waarvoor h
co-producent optreedt.
We troffen Koningsberj
buiten Ealing, aar men
spoorwegviaduct bezig a
buitenopnamen voor laa
film, onder leading van re
Williams, die nog maai
film, de in ons land no
toonde „Out of it" op
heeft staan. Maar hij is d
pa^ 25.
Koningsberger: „Je kui
platlopen met fiimplanneJ
boeken, maar als er eenma
filmd is gaat het de volj
makkelijker. Ik heb het ge
dat Huston een van mijn r
koos. Ik had de filmrechtei
roman voor 10.000 dollar
Wasserman verkocht, die en
script van maakte en
300.000 dollar doorverkocht,
beviel Huston niet en hij
een nieuw te schrijven. Hei
manier van werken, w;
avond schreven wij, wat
gende dag zou worden o]
Maar al te vaak was Hus
en wilde meteen naar bed.
er de volgende morgen g I
op papier".
Met „The Revolutionary' I
beter voorbereid. De zaak v I
lijk al in kannen en kruike -
bij mij aanklopten. Eigenlip I
graag zelf „The Revolution: I
fiilmd, maar misschien krijg I
kans wel met „I know wha I
ing", waarvoor ik al twee I
dingen om te verfilmen hel I
zegt Koningsberger, die m l
voortreffelijk Nederlands s;
„Ik zou mijn boeken nool
Nederlands kunnen schrijve!
voor ben ik er te veel uit!
wel beoordelen of de vertal
of slecht is- Die van „D<!
Vrouw" vond ik slecht, mal
len is in Nederland vaak hél
omdat het meestal zo matig!
wordt".
„The Revolutionary" is he
van een jongeman uit een g
gergezin, we noemen hem A.
verzet tegen de gevestigde ma
pij en zich dan realiseert, dat
gedwongen een steed® links*
Punt moet innemen, wil er
ge actie sprake zijn. Boek
eindigen op het moment, w
een bomaanslag zal moete:
en zich afvraagt „Hoe ben
gekomen?" Een open einde d
de lezer of toeschouwer wee
hu de daad wel zal uitvoeren,
In hoofdrolspeler John Wij
ben we werkelijk fantastisch-
die zich zo inleeft, dat hij oc
opnamen niet meer uit de
A. kan kruipen. Hij komt tel
man
2® Zeeuwse Culturele
openbaar gaan doen. Dat
wat in een land waar
den cultuurtje spelen
ten deuren. Maar de i
juiste naam George Degenh:
eeL !m?ns de BBK Zeeland
eens te kruizen met de
rleP uit: „Aan
speeltuin zijn hier
wgee°esd' Wij zij„
toeschouwers".
Wat wil hij dan? Dè
deze tud is er een van
J„rnderstel dat al die 8i
Ito'TT!? bij de wedstrijd
hui-Estuthantes ook nog
«adden gewenst. Er was
*ooi genoeg bij deze
j-g van de hoogste e
°"ze cultuur kent,
ma« arl °0k wel: oem
Srtte de nekslag voor
Daarom: „We zullen
alleen
cultui
toesch
82.0(
A
zo
emotion
expressi
Dat
democr
t
r:
del
