Zo'n trans plantatie is geweldig ABN Spaarbiljet _1969I75. Algemene Bank Nederland J. C. KOCH KREEG EEN NIEUWE NIER POMPIDOU MET ERFENIS NAAR DEN HAAG Doet robot straks werk van chirurg Werkgevers kritiek op wet ondernemingsraad BBQ f.100.- groeit naar f.150.- in vijf en een kwart jaar Snelle verlichting van pijn in spieren en gewrichten Spanningen President neemt behalve vrouw ook de frank mee Prof. dr. F. Polak bij „Medica 1969 Ethiek Weer minder branden in woonhuizen I VANAF 2.80 PER FLES I Meisje bijt aanrander pink-top af Denen kopen het meest bloemen U bent welkom bij de 7 DE STEM VAN VRIJDAG 10 OCTOBER 1969 9 UTRECHT Dit is het le vensverhaal van J. C. Koch, 43, getrouwd, vader van drie kin deren, sinds 1945 nierlijder. In 1967 werd hij in het ziekenhuis opgenomen voor behandeling met een kunstnier. In 1968 kreeg hij als eerste in Nederland van het Utrechtse academisch zie kenhuis een kunstnier thuis, en werd zo thuisdialysepatiënt! In 1969 onderging hij een nier transplantatie in het academisch ziekenhuis in Leiden. De we tenschappelijke kennis van twee universiteiten heeft ervoor ge zorgd dat er nu weer een ge zond mens rondloopt, die met bescheiden terughoudendheid kan vertellen over wat hij heeft meegemaakt. „Het begon allemaal in 1945. Ik ging naar Indië als OVW'er. Het was na de oorlog niet zo gemakke lijk om aan de slag te komen, de meeste bedrijven hadden geen ma terialen en ze konden niet draaien. Nu ja, je liep met je ziel onder je arm en in die tijd zag je veel de aanplakbiljetten die opriepen voor H.M. wapenrok, die trokken gewel dig. Na de nodige injecties zijn we aan boord gegaan. Ik veronderstel dat die nierontsteking die ik toen kreeg, kwam van die injecties en het onzuivere water aan boord. Dat drinkwater aan boord was hopeloos slecht. Ze hebben mij di rect in de ziekenboeg opgenomen met een zoutarm dieet, en na drie dagen ben ik we waren onge veer op de kust van CeyLom van boord afgebracht naar een Engels hospitaal. Daar hebben ze me drie weken verpleegd: 's morgens om 6 uur twee a drie liter eitrussap. Om die zoveel tijd werd mijn urine af getapt. Na een periode ails lopend patiënt mocht ik weer naar mijn onderdeel terug. Toen was ik dus genezen. Bij mijn onderdeel terug heb ik gewoon de dienst gedaan zo-als de andere jongens ook deden tot aam '48. Toen ben ik in Indo nesië gemobiliseerd en er tot en met '56 gebleven. Noodt last gehad van hoge bloeddruk of iets derge lijks. In 1965 begonnen mijn nieren weer te spoken. Dat begon met ho ge bloeddruk. Mijn huisdokter heeft me daarvoor tabletten voorgeschre ven en een bepaald dieet, geen kof fie o.a., geen bruin brood en zout loos. Ik moest het rustig aam doen. In '67 kwam eigenlijk de climax. Dat begon met pijn in mijn linker voet, diarree, overgeven en moe en slaperig zijn. Ik kon elk uur van de dag slapen. Ik heb me laten on derzoeken door mijn huisarts, die zou eerst die diarree maar bestrij den, die voet zou later wel weer genezen. Die maandagmorgen daar op heb ik de huisdokter weer laten komen. Hij constateerde dat ik vocht in mijn hartzakje had en dat het enorm snel tikte. Ik moest acuut worden opgenomen in het zieken huis. Daar bleek dat ik geen urine kon produceren. In de avond werd ik afgevoerd naar Utrecht naar de Daar hebben ze direct met een buikspoeling. Dat zijn uren durende bezigheden waarbij je dus mets anders doet dan plat op je rug liggen. Ik meen dat de eerste spoeling zoiets van 49 uur duurde. Ik knapte er behoor lijk van op. Toen dat plasticpijpje uit mijn buik verwijderd werd zat ik al weer als een heel gezonde meneer rechtop in bed. Tot de volgende dag en kreeg ik dus weer een pijpje in mijn buik en toen hebben ze me bijna zestig uur ge spoeld. Een aansluiting aan de kunstnier werd ingebracht en nu ja, ik was klaar voor de spoelin gen, voor de dialyse. Nou, in die periode begon dus ook otnze oplei ding, de kennis van de kunstdier, en alles wat er omheen hing, dat hebben we moeten leren omdat we thuis zelf zouden gaan spoelen, als eersten in Nederland. Dat is vrij goed gelukt, na drie maanden had den we het behoorlijk onder de knie. 29 februari 1968 begonnen we voor het eerst thuis. Dat hebben we zo'n 22 maanden gedaan met vallen en opstaan. We hebben wel eens een foutje gemaakt; die wer den dan gauw genoeg ontdekt en dan was de dokter er gauw genoeg aanwezig om de fout te herstellen. Toen dus die 22 maanden om wa ren kreeg ik plotseling een tele foontje van je moet getransplan teerd worden in Leiden, er is 50 procent kans." Wist u van tevoren al dat dit zou kunnen gebeuren „Nee, maar wij waren in Leiden geweest voor bloedproef en weef- selbepaling. We zaten in die com puter. Als er een nier vrijkwam die bij je past don was ik kandidaat voor een transplantatie. En, nou ja, je hoopt toch altijd weer een nor maal leven te kunnen gaan leiden. Om precies te zijnop 21 mei kreeg ik die oproep voor Leiden. Ik werd diezelfde avond nog geopereerd. Van die niertransplantatie ben ik vrij vlot genezen. Na 10 dagen normaal de hechtingen eruit, maar daarna kreeg ik door voeding en medicij nen waartegen mijn maag niet be stand was een maagbloeding. En die heeft de zaak wat opgehouden. De nier begon een beetje tegen te sputteren. Daarnaast kreeg ik ook nog een keer een blaasontsteking, dat zal waarschijnlijk geweest zijn door een catheter die was inge bracht. Verschillende catheters zijn nl. verwijderd en weer opnieuw in gebracht en weer opnieuw verwij derd en weer opnieuw ingebracht. Ja met al die dingen is dus eigen lijk het totale genezingsproces vrij lang geweest. Ten slotte kreeg ik ook nog een buikgriep waardoor het aantal witte bloedlichaampjes beduidend ging dalen. Toen was ik dan eindelijk zover dat ik uit bed mocht, een beetje mocht heen en weer lopen, mijn bed opmaken en de afwas doen van datgene wat je die dag gegeten had enzovoort, kortom het was weer een leven zo als je eigenlijk thuis gewend bent. Ik ben de 29e augustus weer naar huis gegaan. En vanaf die tijd gaat het enorm. Dat is eigenlijk het hele verhaal." J. C. KOCH was en je wist niet meer hoe het verder moest dan keek je even op de lijst en dan kom je zo weer door- „Wat die thuisdialyse betreft: het heeft geen zin om te praten over de spanningen en de zuchten, de moeilijkheden vooral in het begin. Later is het veel gemakelijker. De controle die is als het ware inge bouwd in de apparatuur. Er waren vijf aJarmscheHen voor de onder delen van de kunstnier die gevaar konden opleveren en die alarm- schellen cTie gingen zo luid dat je daar echt wel wakker van moest worden. Het valt erg meie hoeveel ruimte zo'n installatie inneemt in huis. Aanvankelijk hebben we in onze eigen slaapkamer gespoeld wamt de hele apparatuur stood in onze slaapkamer, plus het bed en alles wat daarbij hoort. Later is dat veranderd. De eis werd gesteld dat we een aparte diaiysekatmer moes ten hebben, omdat we niet de hele week geconfronteerd moesten wor den met de kunstnier en alles wat daarbij hoort. Je gebruikt hem twee en later drie keer in de week. We hadden een kamer van drie bij vier meter en die is dan wel be hoorlijk vol. En drie bij vier was eigenlijk ook de minimumeis van de doktoren, kleiner mocht hij ze ker niet zijn, want dan was er geen ruimte meer om te werken. Je moest na de spoeling de kunstnier weer helemaal schoonmaken, je moet dus een bepaalde ruimte heb ben rondom de kunstnier. Daar bij dat je werkt met bloed en Je moet dus zorgen dat de muur en d,e vloer schoon zijn. Het mooiste Van de appara tuur is dat hij mobiel is, alles is be reikbaar, overal zitten wieltjes on der." „De moeilijkheden in het begin waren eigenlijk met van technische aard, het was meer onwennigheid. Je moet volgens een bepaald sys teem werken. Wjj hadden een lijst gemaakt vain het systeem, precies in volgorde. En als je dan ergens Voor uw opleiding moest u en kele malen per week naar het ziekenhuis „Ja, het was nogal druk in die periode. Wij mijn vrouw en ik zijn per week vier keer naar het ziekenhuis gegaan. Zaterdags voor het opbouwen van de kunstnier, 's maandags voor het spoelen, en dan ook weer afbreken en schoon maken, 's woensdogs weer voor het opbouwen en donderdags weer voor het spoelen." 1 Bent u in het begin niet bang geweest, een beetje huiverig om zelf zo'n ding te moeten gebrui ken „In het begin kijk je tegen zo'n ding aan als tegen een grote berg. Allemaal erg ingewikkeld. Je moet met materiaal werken wat totaal ombekend is. Alle nomen klinken je vreemd in je oren maar omdat die opleiding nogal goed gecontro leerd werd door de dokter en de verpleegster kon er eigenlijk wei nig mis gaan. In die opleiding zelf hebben we dus ook heel weinig meegemaakt waarvan je bij jezelf denkt: Jonge, jonge als dat thuis maar niet gebeurt. Dat is op zich zelf al een stimulans om door te gaan. Maar toen het eenmaal zo ver was, vain we gaan thuis instal leren, toen was ik wel blij." Voor die transplantatie kreeg u even een telefoontje uit Leiden en u moest meteen weg „Dat gaat altijd plotseling. De langste tijd dat ze tegenwoordig een nier goed kunnen houden voor transplantatie, is geloof ik vier uur. Binnen die tijd moet dus alles karnt en klaar zijn. De chirurgen hebben van te voren de nier bij de donor verwijderd, direct de hele operatie kamer ingericht voor de transplan tatie en de patiënt komt binnen. Er wordt heel weinig gepraat. De pa tiënt wordt uitgekleed, krijgt een spuitje, misschien nog een kleine controle of de nier dus wel dege lijk bij die patiënt past en dan gaat men beginnen. Ja het ging wel vlot. Even voor zessen kreeg ik telefoon dat er een niertje voor me was. Er was 50 procent kans. Er was nog een andere kandidaat, een dame, die kon er ook voor in aanmerking komen, zelfde bloedgroep en zelfde weefsel. Dat telefoontje betekende dus dat je alles in het werk stelt om zo gauw mogelijk in Leiden te komen. De beste manier was een ambulance met een loeiende sirene. In tijd van een uur en een kwar tier waren we in Leiden. Het was toen uitkleden, een spuitje en het was gebeurd." POMPIDOU (Van onze Parijse correspondent) PARIJS Met de topconferentie over de gemeenschappelijke markt die in Den Haag op 17 en 18 novem ber a.s. wordt gehouden, is het nog wei niet zover, maar misschien heeft het zijn nut met een paar woorden aan te duiden hoe Op het ogenblik in Frankrijk de stemming is. Waarbij de lezer er goed aan zal doen te bedenken dat de schets nog maar vaag is. Was generaal De Gaulle nog aan het bewind dan zou de topconferen tie of in het geheel niet zijn gehou den of de generaal zou zoals in het verleden zijn voet stijf op de rem hebben gehouden. Ook al had hij zo als thans Pompidou in het paleis van H.M- de koningin geslapen, hij zou geen duimbreed hebben toege geven. De toelating van Engeland tot de gemeenschappelijke markt van Brussel zou hij hebben uitge steld tot de kalveren op het ijs d-an- en. Dat dus Pompidou als staats- loofd naar Nederland komt in plaats van De Gaulle is op zichzelf al een hele vooruitgang. De positie van Pompidou is een geheel andere dan die van De Gaulle. Zijn gezag zowel in het buitenland als in het binnenland haalt niet bij het presti ge van De Gaulle. De generaal keek naar de Oeral en zag de Alpen niet. Zijn blik dwaalde af naar Mexico en Zuid- Amerika maar de Angelsaksen in Engeland en Amerika waren voor hem vreemde eenden in de bijt. Pa rijs was in zijn ogen het centrum van Europa. Zo niet van de wereld. Duitsland meende hij met zijn vriend Adenauer naar zijn hand te kunnen zetten. Italië was naar zijn eigen woorden „Un pauvre pays" en „Un pays pauvre". Een arm land en tegelijkertijd een land van arme sloebers. De generaal was een militair; Pompidou een bankier. Pompidou ziet zeer goed in dat West-Duits- land Frankrijk economisch, indus trieel en financieel verre heeft overvleugeld; dat Italië, wanneer de grens niet zuidelijker zou gaan dan Rome, na Duitsland het tweede industrieland van West-Europa zou zijn waar per jaar meer koelkasten worden gemaakt dan in Frankrijk en Duitsland bij elkaar, dat Neder land zich na het verlies van zijn koloniën geïndustrialiseerd heeft op een manier die de Fransen de lip pen doet likken. Als Pompidou op het koninklijke paleis in Den Haag logeert zit hij niet ver van Rotterdam, de groot ste haven van de wereld. De Gaulle liep met zijn hoofd in de wolken- Pompidou staat met zijn twee benen op de vaste grond. Op de grond van Europa. Wil dat zeggen dat hij John Buil met volle muziek de gemeenschap pelijke markt zal binnenhalen? Dat is teveel gevraagd. Op zijn eerste persconferentie heeft Pompidou in antwoord op een vraag of hij naar De Gaulle in Colombey-les-deux- églises zou gaan kort en bondig ge zegd: ik ben voortaan president van de Republiek. Dat was duidelij ke taal. En iedereen wist voortaan waar hij zich aan te houden had. Ook De Gaulle zelf. Pompidou zit vast aan een erfenis waar hij niet dadelijk af kan. In de sterke gaullistische fractie zitten diehards die hem op zijn vingers kij ken. Het ambtenarenkorps wemelt nog van kleine en grote gaullisten. Al die heerschappen kan Pompidou niet in één dag opzij zetten. Keulen en Aken zijn niet op één dag ge bouwd. Als tegenwicht heeft hij een mi nister van het katholieke centrum in de nieuwe regering Chaban-Del- mas laten opnemen. Diezelfde mi nisters namen een paar jaar gele den collectief ontslag toen De Gaul le de Raad van Europa in Straats burg uitschold voor een club waar volapuk werd gesproken. Zulk een scheldpartij kan Pompidou zich niet veroorloven. Alles bij elkaar heeft men in Frankrijk het gevoel dat er in Den Haag wat uit de bus moet komen. Want behalve zijn vrouw neemt Pompidou ook nog de Franse franc mee- Met stift en poeder doet een vrouw heel wat. De franc daarente gen is maar een mager scharmin kel. (Van een onzer verslaggevers) UTRECHT De toekomstige arts zal te maken krijgen met pa-- tiënten, die in toenemende mate agressie en neuroses zullen ver tonen. Organische ziekten zullen in de toekomst niet meer of nog nauwelijks voorkomen. Dit heeft de futuroloog prof. dr. F. L. Polak in Utrecht gezegd in het kader van de medische tentoonstelling „Medica '69". Het ziet er naar uit, dat in de medische wereld op vrij korte termijn veel gaat veranderen. De artsen, die momenteel worden opgeleid zullen, volgens prof. Polak, hun praktijk gaan vervullen in een tijd, die evenveel van de onze verschilt als de middel eeuwen. Niet de industrie kent de verst doorgevoerde automatisering, maar de medische sector, aldus prof. Polak. Chirurgen zien zich bij hun taak steeds meer gesteund door technische apparatuur en specialisten. Het ziet er niet naar uit, dat aan die storm achtige ontwikkeling snel een eind zal komen. Integendeel. Professor Polak verwacht, dat het ziekenhuis van de toekomst grotendeels demontabel en variabel zal zijn. Bovendien zal het accent van de ziekenverpleging verlegd worden van het ziekenhuis naar het eigen huis. Directe elektronische verbindingen met het ziekenhuis zullen dit volgens professor Polak mogelijk moeten ma ken. Er kan wat dat aangaat zelfs van revolutionaire ontwikkelingen worden gesproken voor wat de toe komst betreft. Zelfs operaties „op af stand", doormiddel van elektronisch bestuurde robots zijn niet ondenk baar, volgens de futuroloog. Het toekomstbeeld, zoals prof. Po lak dat schetste doet meer aan scien ce-fiction denken dan aan reële mo gelijkheden. Hij merkte evenwel in dit kader op, dat de ontwikkelingen elkaar in een steeds sneller tempo opvolgen. Overigens betekent deze ontwikke- dat de medicus het in de jaren gemakkelijker zal Volgens prof. Polak zal hij ethische problemen worden teerd. Tenslotte pleitte hij dat medische faculteiten, aca demische ziekenhuizen en bijvoor beeld de Koninklijke maatschappij tot bevordering der geneeskunst naast de bestaande vakken ook, het vak „toe komst" gaan doceren. (ADVERTENTIE) Dringt direct door tot aan de haard van de pijn Reumatische pijnen, spit, zenuwpijnen, verstuikingen, stijve nek en ledematen niets werkt sneller, niets werkt aangenamer ter verlichting van pijn dan Algesal-balsem. Onmiddellijk in de huid doordringend, werkt Algesal diep op de weefsels in tot aan de haard van de pijn (zonder oppervlakkige warmtesensatie of irritatie van de huid te veroorzaken) en doorstraaltverlichtend weefsels en spieren tot in de gewrichten. Reumatische pijnen en stijfheid maken spoedig plaats voor een durend gevoel van verlichting en welbehagen. Wacht niet tot de pijn uitbreekt! Zorgt dat U thuis altijd een tube Algesal bij de hand hebt om zodra het nodig is de pijn te verlichten. ALGESAL bij alle apoth. en drog. DEN HAAG (ANP) Het aantal branden in woonhuizen neemt de laatste jaren voortdurend af. Dit blijkt uit statistische gegevens van het CBS. Het aantal branden in 1968 be droeg 4.062. In boerderijen en op boerenerven kwamen 1.023 branden (1.029) voor, in fabrieken, ateliers en werkplaatsen 1.243 (1.315) en in motorvoertuigen 1.532 (1-587). Het aantal bos-, duin-, heide- en veen branden nam toe van 513 in 1967 tot 866 in 1968. Spelen met vuur en baldadigheid werden bij 4.156 (vj 4.002) branden als oorzaak vermeld. Defecte of vervuilde schoorsteen bij 836 (960). (Van onze redactie binnenland) BREDA Het Verbond van Ne derlandse Ondernemingen heeft met enkele kritische kanttekeningen ge reageerd op het wetsontwerp van minister Roolvink betreffende de ondernemingsraden. Het VNO heeft waardering voor een aantal onderdelen van het wets ontwerp, maar constateert toch dat het als geheel in vergelijking met het SER-advies minder overzichtelijk en moeilijker te hanteren is. Met name voor de kleinere ondernemingen, die de grote meerderheid van het Neder landse bedrijfsleven vormen. Het Verbond heeft de indruk dat de regering in haar voorstellen te veel wil regelen. Een illustratie hiervan is de eis dat voor het invoeren of wij zigen van bepaalde regelingen (ar beidsreglement, pensioen-, spaar- en winstregelingen) de uitdrukkelijke toestemming van de ondernemings raad moet worden verkregen. Vooropgesteld dat dergelijke regelin gen zonder regelmatig overleg in de ondernemingsraad nauwelijks kun nen werken, wordlt hier voor alle on dernemingen een starre, formele pro cedure voorgeschreven, die wel eens afbreuk zou kunnen doen aan de ani mo van directies om op zichzelf wens- lijtoe discussies over dit soort zaken in de ondernemingsraad op gang te brengen. Het VNO besluit de kanttekenin gen met de opmerking: „Zonder de SER-adviezen als heilige huisjes te beschouwen willen wij een vraagte ken achter de argumenten van de re gering plaatsen om op diverse plaat sen ingrijpend af te wijken van een advies, waarin de betrokken partijen werkgevers en werknemers het op bijna alle punten eens zijn over de wijze waarop hun onderlinge be trekkingen in de onderneming gere geld zouden moeten worden." (ADVERTENTIE) r ECHTE FRHI15E UJUHEH NEW YORK (RTR) De po litie in New York is er in ge slaagd met de top van een pink een vingerafdruk te maken, die de juiste naam van een ver dachte opleverde. De vingertop werd gebracht door mejuffrouw Harriet Neham, die hem uit een gevecht met een aanrander had overgehouden, toen deze zijn hand voor haar mond had ge houden om haar het schreeuwen te beletten. ROME (RTR) Op een conferentie in Rome van de voedsel- en land bouworganisatie van de V. N. (FAO), is een statistiek gepubliceerd over het kopen van bloemen door de Europeanen. Hieruit blijkt, dat Engelsen het minst uitgeven voor bloemen, d.w.z. on geveer negen gulden per persoon per jaar. De Denen zijn in dit opzicht het gulst. Zij geven ongeveer 57 gulden per hoofd per jaar uit aam bloemen. Na de Denen komen de Noren, de Westduitsers, de Nederlanders (27 gulden), de Belgen, de Fransen en de Italianen. Binnen Europa is Nederland het belangrijkste bloemen-udtvoerende land met 60 procent, gevolgd door Italië met 33 procent. (ADVERTENTIE) dat is een samengestelde interest van 8% per jaar! de inkomstenbelasting verschuift, en dat kan fiscaal voordeel opleveren en bovendien krijgt u, als u meedoet met het Algemeen Premie Spaar- plan, n extra premie, omdat er 5 jaarwisselingen in de spaarperiode vallen elk kantoor van de ABN kan u alle inlichtingen verstrekken over de finan ciële voordelen van het ABN spaarbiljet 1969/75

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 7