Lanclbouwsproeivlieger E. de Lyon (53): 7. elsupermarkt and! Gewassen Ministerie Boeiend Reclame Keurig Coöperatie Seizoenwerk Routine Reportage Johan Robesin Foto's: Cor J. de Boer DE STEM ■TiiTraTarBwirii */m\* I NEDERLANDS INSTITUUT VOOR I I CONSÜMENTEHVOORUCHTINGI „IK BEN GEEN ACROBAAT" VEENHUIZEN/HULST Als een kwaadaardig reuzeninsekt duikt de Piper Supercup door de hoge, breed ge takte bomen recht op een smal aardappelveld af. De zwarte wielen tekenen zich scherp af tegen de gele nevel, die langzaam uitwaait over het groene gewas. Op enkele decimeters hoogte scheert het toestel over de prikkel draadomheining naast een brede sloot. Plotseling is de sluier verdwenen. De sproeibomen onder de vleugels wor den weer zichtbaar. De lucht staat strak van het blauw. Beheerst heeft de man achter de stuurstick de Piper omhoog getrokken om even later enkele honderden meters verderop als een valk, die zijn prooi heeft ontdekt, omlaag te schieten. Half onzichtbaar aait hij in een langgerekt waas het volgende perceel aardappelen. Uren aan één stuk door dezelfde zwierige bewegingen. Links omhoog, rechts naar beneden. Een ballet op de uitge strekte landerijen, die liggen te sidderen in de hete zon. Vlieger De Lyon bespreekt het werk met een Drentse boer (boven). De Lyon maakt zich gereed voor een sproelvlucht (daarnaast). De hond, die met de Piper uit Drente meekwam. Het is nu de Lyons lie velingshond (links). Als de pompinstallatie kapot is, zit er voor de vlieger niets anders op dan zelf de brokken weer te maken (rechts) Het sproelvllegtuig in volle actie op enkele decimeters boven de grond (hieronder) jaar, heer Brie- ken- zelf- no. 17,50 t 7.50 jt ge Fabrieksnieuwe Adria tourca ravans nw. model 1969 4-pere. met torsievering en. schokbre- kers, nu slechts f 2969,. f 750,- contant rest op lange termijn. Tevens in onze show room mod. Engelse tour. en stacaravans merk Belmont en Minster. Nu vanaf f 6.995,- Knuppe's Automobiel- en Cara- vanbedrijf, Baarleseweg 34a-b, Chaam (N.-Br.) tel 01619-248, Huisdieren T.k. nest jonge bouviers, ou ders van de hond aanwezig. Razen, Nagtegaalstr. 18, St. Willebrord. nde gra- S. te Tel. ïlectie - en de Diversen „Standen". Het modernste voorlichttngsboek met 52 echte foto's en 8 doorsnede-tekenin gen Nederlandse tekst Slechts f 14 90 Met gratis documenta tie betreffende onze uitgebrei de collectie sex-specialiteiten. Discrete toezending omgaand. SuperCosmetics. Afd. Postor ders. Postbus 5249. Rotterdam. Giro no. uurex voorbehoedmiddelen, fel realistische romans en voorlichtingsleetuur. Deense 8 mm. films fotobladen en dia's. Sex-shop Terneuzen, tel. 4732 (Documentatie f. 1 post zegels). Antiekmarkt ln Hotel Bellevue Chaam, zaterdag 11 en zondag 12 okt. van 14.00 tot 18.00 uur. „Je moet eruit halen wat er in zit. Maar met acrobatiek heeft dit werk niets te maken". Vlieger Erich de Lyon (53), sinds en kele jaren in het Zeeuwsch-Vlaam- se Hulst woonachtig weet zo langza merhand wel, wat het betekent ieder jaar opnieuw bijna 2000 ha. akker land besproeien van boeren, die zwe ien bij bespuiting vanuit de lucht. Behalve de 400 ha. spuitwerk in Zeeuwsch-Vlaanderen, is Drente zijn belangrijkste werkgebied. Daar sproeit hij ruim 1400 ha. Ook in an dere delen van Nederland is zijn Su per Piper regelmatig te zien. „In Drente", zegt de heer de Lyon, „zijn de boeren wat het spuiten met che micaliën betreft, veel vooruitstreven der dan in Zeeland." „Ik wil niet zeggen, dat de Zeeuw se hoer op dit gebied conservatief is, want in het verleden zijn ze nogal tóü!36 kloam De Lyon m op- malina v°°r voeger bij het toen- Sm KNlLln 1941 werd hij U?flT '«teleend aart de top»» A T oorl°9svlieger. Later jen .aPP?n Indië binnenvie- Atuhvir"? teruggehaald naar Co UT' hij een r>laats tiende mtSeweken acht- Dlierw* S9Ua^ron ols luitenant- p„, °P de B 25 bommenioer- eens in de steek gelaten. De lucht- sproeierij heeft hier veel verpest. Daarom hebben veel boeren er wei nig vertrouwen meer in. In Drente is de hoer veel beter behandeld. Daarom gelooft men veel meer in dit werk". Bijna alle gewassen kunnen vanuit de lucht worden bespoten. De aard appelen krijgen een lucht-injectie te gen de phithoftra, ook wel zwarte dood genoemd, de bieten tegen de ge vreesde vergelingsziekte en de erw ten tegen de galmug. Ook de ziekten, die koolzaad blauwmaanzaad, kar wei en koren bedreigen, worden met een vliegtuig bestreden. Onder de buik van het toestel is een tank ge monteerd, die 300 liter chemicaliën kan meevoeren. Dat is genoeg voor negen hectaren- Op eenvoudige wij ze kan de vlieger de sproei-installa- tie, die onder de vleugels van het vliegtuig bevestigd is, bedienen. Erich de Lyon ging in 1949 wer ken voor het Nederlands ministerie van Landbouw. Hij was toen al een zeer ervaren vlieger, die meer dan dertig vliegtuigtypes had gevlogen. Het ministerie onderzocht, of in Ne derland mogelijkheden aanwezig waren om landbouwgewassen vanuit de lucht te bespuiten. Het bleek al spoedig een haalbare kaart. Later ging de Lyon over in dienst van par ticulieren. Hij trok van de één naar de ander. Voordat hij naar Hulst kwam, werkte hij in Hazerswoude. Waarom hij op een gegeven mo ment Hulst koos? „Ik ging naar Hulst met de wetenschap, dat ik in de toekomst havenmeester van een vliegveld zou kunnen worden, mocht ik eenmaal voor de vliegerij worden afgekeurd. Daar staat elke vlieger nu eenmaal aan bloot. Regelmatig moet je gekeurd worden. Telkens is het maar afwachten of je nog aan de eisen voldoet". Wat eie Lyon éók naar Hulst trok was het idee, dat hij de opdracht had een bedrijf van de grond af op te bouwen. Dat leek hem een uiter mate boeiende opgave. Dat hij in al zijn verwachtingen hitter werd te leurgesteld wil hij maar liever bui ten beschouwing laten. Plezieriger vindt hij het om over de vliegerij zelf te praten. Daarin ligt zijn hart. Niet d hij een afgestompt vlieger is, integendeel. Buiten het vliegsei- zoen houdt hij zich bezig met beeld houwen en dat doet hij beslist niet onverdienstelijk. I,n zijn zelfgebouwde houten bungalow even buiten Hulst verscholen tussen bomen en strui ken en vlakbij het vliegveld, treffen we diverse fraaie werkstukken. Hij zelf vindt de combinatie vliegen- beeldhouwen niet zo vreemd. „Je komt weer helemaal tot rust, als je na veel vliegen gaat hakken", zegt hij nuchter. Een merkwaardige hob by van De Lyon is ook het opknap pen van antieke auto's. In de gara ge onder zijn huis kan hij zich uren lang bezig houden met slopen en monteren. Af en toe onderbreekt hij zijn werk voor een wilde stoeipartij met zijn honden. Eén van hen heeft hij uit Drente meegebracht. Dat is een verhaal op zichzelf. Wie hem met de hond achter in de Piper Cup heeft zien thuiskomen, weet te ver telden, dat het net leek, alsof hy een „mooie meid" bij zich had Een filosofie van De Lyon over die ren: „Hoe meer je de mensen gaat kennen, des te meer ga je van de dieren houden De weekeinden vult hij bovendien nog met reclamevliegen in hoofd zaak voor Morres Meubelbedrijven in Hulst. Erich de Lyon is een door het leven getekende figuur. Wijs ge worden door een lange reeks erva ringen. Onverkwikkelijke gebeurtenissen uit zijn periode in Indonesië en Aus tralië hebben hem aggressief ge maakt voor wie hij niet kent. Hij is een man, die moeilijk toegankelijk is, maar ais men eenmaal zijn vertrou wen gewonnen heeft, dan wordt het een vriend voor het leven. Zijn vrouw kan daar heel wat voorbeelden van opsommen. Eén van zijn twee zoons, Erich jr., heeft dezelfde vlieginstinc- ten als zijn vader. De veertienjari ge middelbare scholier is een ver woed zweefvlieger. Is het spuiten met een vliegtuig gevaarlijk? ceel moet je precies weten, waar de wind vandaan komt in verband met de obstakels, waar je mee gecon fronteerd wordt". „Wat je heel goed in de gaten moet houden, zijn de hoogspannings kabels, schrikdraden en dergelijke. Daar is heel veel vliegervaring voor vereist, want telkens kom je voor nieuwe problemen te staan en dan wordt van je verwacht, dat onmiddel lijk een beslissing wordt genomen. Voor het spuiten vanuit de lucht moet je uiteraard een ontheffing heb ben voor laagvliegen. Een andere vlieger krijgt die niet". „Elk halfjaar kom Je voor de keu ring. Ik ben zelf nooit bang gewees afgekeurd te worden. Je zit er wel eens aan te denken. Ik ben nu 53 jaar. Dat is niet zo jong meer. Be langrijk voor ons is, dat je zo lang mogelijk kunt blijven vliegen, want een pensioen heb je niet. Daar moet je zelf voor zorgen." „Het sproeivliegen is erg enerve rend. Je zou eigenlijk met je vijftig ste moeten stoppen. Nog steeds is er geen goede regeling, die dat mogelijk maakt. Bij de verkeersvlieger is dat heel wat beter geregeld. Zolang ik goedgekeurd ben, blijf ik vliegen. Het gevaar zit er natuurlijk wel in, dat je op een gegeven moment afknapt. Dat kan ook onder het vliegen ge beuren. Waar ligt de grens? Er is geen keuring, die dat uitmaakt". Via de coöperatieve „CAL" in As sen kwam de heer De Lyon in con tact met de Drentse boeren. De re latie met deze mensen is zeer goed. Wij kwamen tot deze overtuiging in gesprekken met boeren, die al jaren lang met De Lyon samenwerken. Jan Huth is één van hen. Hij zei ons: „Het is een ruige vent, maar een vlieger van de bovenste plank. Wij staan nog steeds verbaasd over zijn kunnen. Het is formidabel, zoals deze man zijn werk doet. Je moet hem helemaal leren kennen, wil je hoogte van hem krijgen. Maar ben je eenmaal goede maatjes met hem, dan is het zonder meer een fijne vent". „Ze zijn helemaal aan me ge- „Ik ben als het ware met hun land- bouwpark vergroeid geraakt". De Hulstenaar heeft de indruk, dat het sproeivliegen jaarlijks toeneemt. Er zij.n echter te weinig arbeidskrach ten. Dat is niet zo verwonderlijk, wanneer men bedenkt, dat het sei zoenwerk is. In vier, vijf maanden moet men een salaris voor een heel jaar verdienen. „Het is bovendien rot werk", zegt hij. „Het is altijd de vraag, of het weer zich goed houdt. Blijft het waaien, gaat het regenen? Het is altijd een gok. Maar voordat je voor je werk staat en de mensen per se wül heipen, neem je op een gegeven moment risico's. Het is een soort obsessie. Ik wil altijd op tijd met mijn werk klaar zijn. Je voert een voortdurend gevecht met het weer. Daarbij komt nog, dat je on der de meest primitieve omstandig heden moet werken. Dan is je pomp kapot, die je zelf moet kunnen repa reren. Dan weer is er geen brand stof, of zijn de bestrijdingsmiddelen op. Altijd is er wel wat." In Drente bivakkeert hij in een slecht onderhouden caravan. Voor e- 1... „Het vliegen vergt de uiterste con centratie van je. Geen seconde mag je worden afgeleid. Maar eerst iets anders Het ligt er in de eer ste plaats helemaal aan, waarmee je spuit. Parathion bijvoorbeeld is erg gevaarlijk. Je moet er heel voorzich tig mee omspringen. Het kan bijvoor beeld gebeuren, dat je ergens een lek krijgt. Dan zit je goed mis. Ik heb dat zelf verschillende keren mee gemaakt. Het vergif komt je cockpit binnen en dat is voorwaar geen pret je. Bij windstil weer kan het gebeu ren, dat je in je eigen nevel vliegt. Spuit je in zo'n gevall met zwaar ver gif, dam kun je je lol op In Nederland worden met ongeveer 20 toestellen landbouwbespuitingen gedaan. De Lyon vindt de Piper Cup als all-round vliegtuig (werkpaard) het meest voor dit doel geschikt. Jammer vindt hij het, dat Fokker nooit een goed sproeivliegtuig heeft ontwikkeld. Om te kunnen sproeien met een vliegtuig moet men uiter aard over bijzondere kwaliteiten be schikken. Vliegervaring is een zeer belangrijke factor. „Het Is een kwestie van routine. Alleen," zegt De Lyon, „mag je het nooit als routine beschouwen, want dan zit je mis. Je hebt te maken met steeds andere percelen en ge- improviseerde vliegstrips. In Drente bijvoorbeeld heb je veel bossen. Je hebt te maken met rare valwinden, waardoor je bij het laagvliegen plot seling kunt doorzakken. Bij elk per ten zorgen moet hij zelf doen. Je zou zeggen, dat je hier te doen hebt met een beroep, waarin alle onge makken besloten liggen. Minachtend worden de sproeivliegers wel eens de zigeuners van de luchtvaart ge noemd. De Lyon is het daar hele maal niet mee eens. „Van seconde tot seconde", zegt hij, „moet je ge concentreerd achter de stick zitten. Bij laagvliegen heb je namelijk te maken met heel andere wetten dan hoog in de lucht. Er zijn veel ob stakels. De grondwind kan je plotse ling verrassen. Dan moet je beschik ken over een hoop vliegervaring an ders gebeuren er onherroepelijk on gelukken. In het begin is het alle maal erg moeilijk. Maar hoe langer je dit werk doet, des te meer kun je verdragen. Het ongelukkenpercenta- ge is in de luchtsproeierij nog altijd het hoogste van de hele luchtvaart." Ongelukken gebeuren er. Dat wil de heer De Lyon in geen geval wegpra ten. Daarom moeten de vliegers zeer hoge verzekeringspremies beta len. Dat geldt zowel voor de vlieger als zijn vliegtuig. „Er is een hoop gesjacher. Ik kan rustig stellen, dat er geen bedrijf is, dat zich op een behoorlijke manier zelf kan bedruipen. Ook ai werk je op een vaste basis dan nog is het erg moeilijk. De concurrentie is bo vendien moordend. Het is een vrij gevochten wereld. Er zijn geen vast gestelde prijzen. Boeren, die lang met vliegers wer ken, zijn vaak door schade en schan de wijs geworden. Denk niet dat spui ten vanuit de lucht duurder is dan op de grond. De boer betaalt liever een paar gulden meer als hij weet, dat de structuur van zijn akkers ge zond blijft en het werk op tijd en snel gebeurt. Niettegenstaande wordt er veel gerotzooid. Er zijn boeren, die gevoelig zijn voor lage prijzen. Zij worden vaak bedrogen." Vlieger De Lyon wil tenslotte nog een persoonlijke mening over de landbouwsproeierij met vlieg tuigen lanceren. Hij vindt dat het zo langzamerhand hoog tjjd wordt, dat er in Nederland één grote sproeimaatschappij komt. Dat zou naar zijn gevoel veel pro blemen oplossen en de kwaliteit van het werk ten goede komen. rautoroaat voor na's: biologisch lile witte was, i vuile witte was, rechte bonte was, ol, zijde en daal etsen voor: ;ing bij verhoogd iweging bij normaal 1. wasmiddel 3 apprêt of zacht- N: hoogte 89 cm, S1009,-. lanussi- l (15 LIJNEN) service en garantie. Zanussi wordt ver tegenwoordigd door de beste dealers in elke plaats. Daar naast heeft Zanussi eigen servicestations overal in Nederland. Als er ooit iets zou haperen bent u ver zekerd van prompte service aan huis.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 7