Calder hartstochtelijk holbewoner nmiE Kijk naar tussen h jes Beroemde expositie ook in Amsterdam Scapino" opent kinderboekenweek Inventum zorgt voor een warme badkamer Sans oilotte Pilsje Rood haar Computer Navolging Beweeglijk Ateliers Orgels NEDERLAND I NEDERLAND II BELGIë (Nederlands): BELGIë (Frans): DUITSLAND I DUITSLAND II Luister naar DE STEM VAN DONDERDAG 2 OKTOBER 1969 21 (Van onze kunstredactie) SACHé De man die lijkt op een beer, een ruige grijswitte beer met langzame bewegingen, vor sende ogen en weinig woorden, woont in een hol. In een holen- huis, een complex van huizen en ateliers. Beeldhouwer Alexander Cal der, wereldberoemd om zjjn Mo biles en Stabiles, leeft en werkt in het plaatsje Saché aan de In- dre, dichtbij de welbekende Cha- teauxroute langs de Loire, maar ver genoeg om niets van de toe- ristenstroom te merken. Verleden jaar werd hij 70 en de expositie van kunstwerken, die ter ere daarvan de wereld rond trekt, komt na Denemarken, op 4 oktober in het Amsterdams Ste delijk Museum. Calder zal zelf niet in Amster dam zijn bij de opening. Hij kent zijn werken tot op het geraamte en voelt geen behoefte ze op hun rond reis te volgen. Hij blijft liever terug getrokken in een van zijn holen waar het trouwens buitengewoon goed toeren is. groeien de Franse kleinkinderen op. Hier ook heeft Calder een klein ate lier, waar hij de tekeningen voor zijn beeldhouwwerken maakt. Maar op een heuvel hoog boven Saché (met het kasteel waar eens De Bal zac vluchtte voor zijn schuldeisers), liet hij een immens, hoog en puntig atelier bouwen voor zijn Stabilen, de metershoge beeldhouwwerken uit zijn lievelingsmateriaal: ijzer. Daar laat hij momenteel een nieuw woon huis bij bouwen. Want van Mister Mobile is hij nu veel meer Mister Stabile geworden. Calder is Amerikaan, geboren in Pennsylvania. Hij werd ingenieur en trok, toen hij 28 was, naar de oude wereld. In Parijs schilderde en teken de hij, leverde voornamelijk cartoons en portretten aan kranten en het zal wel de ingenieur in hem zijn ge weest, die op het idee kwam portret ten van ijzerdraad te maken. Dat is het begin van de beeld houwer geweest; allerlei beroemdhe den werden in ijzerdraad geportret teerd. Dat huis in het In-dredal is gedeel telijk uitgehakt in de rots. Het blijkt een ideale omgeving voor de „mo- bilen" die onder het plafond zwe ven, voor de emaille potten en pan nen, blikvormen en ander gerei, dat vrijelijk in de ruimte hangt en be weeglijke glanzen schiet door de schaduwachtige diepten. Want de zon schijnt niet binnen en de naakte rotswand is in de sfeer opgenomen. „Ik ben een hartstochtelijke hol bewoner" zegt Calder. „In Connec ticut heb ik nog een „aardhuis" dat eens de winteirschuilplaats is geweest voor de emigranten van New-Eng land". Terwijl de koele wijn op ta fel komt, voegt hij er aan toe: „één voordeel van rotswoningen is de na tuurlijke en ideale wijnkelder. Met elkaar wijn drinken rond de tafel is een goed ding. Een grote tafel zou in geen enkel huis mogen ontbreken, je moet elkaar aankijken en je met elkaar bezighouden". De flitsende metalen schijfjes hou den niet op te bewegen en te draaien; daarmee zeten zij het gesprek namens de woordkarige meester voort. De tafel en de grote schouw zijn centrale punten in deze wijze woon ruimte. Op de vloeren liggen ta pijten, die zijn vrouw Louise heeft geknoopt of geweven. Bonte doeken en kleden geven kleur. Een hoek is tot keuken ingericht, de trap voert vanuit deze „kamer" naar de slaap kamers. Midden in Indre ligt een graan molen, het eigenlijke centrum van Calders gebouwencomplex. Hier woont dochter Sandra met haar man, de schrijver Jean Davidson, en hier Het spel met metaal bracht hem tot de mobiles, de aanvankelijk een voudige gevormde metalen schijfjes, blank, fel van kleur of zwart, die door de luchtcireulatie steeds in be weging zijn. In 1932 werden ze voor het eerst in Parijs tentoongesteld en kregen ze hun naam Mobiles (ab stract bewegende). De huidige mo derage van metalen plaatjes aan ket tingen en ceintuurs, het werk van Paco Rabane, die jurken van meta len netten maakt, dat allen lijkt aan de mobiles verwant. Verleden jaar hingen plotseling de hippe meisjes in Parijs „mobiles" van de oren en aan de rand van grote hoeden... Calder knipt persoonlijk kleine modellen uit staalplaat en tot voor kort voerde hij het eigenlijke kunst werk geheel zelf uit: metershoog, tonnenzwaar en op een afstand tóch weer licht om te zien, als reuzevo gels en -insecten of kunstzinnig her schapen Eiffeltorens. Tegenwoordig worden zijn werken uitgevoerd in werkplaatsen te Tours, waar zware stukken (soms tegen de 50 ton) gestalte krijgen. Lïüi1,6 schaduwrijke woning van Alexander Calder, die gedeeltelijk Is gehakt In de rots, hangen de flitsende a'en schijfjes aan het plafond. Het zijn de mobilen, die hem beroemd maakten. (Van een onzer verslaggevers) VMSIERDAM - Op woensdag 15 Kiiph w,or*^ in het Scheveningse RiailUs te« ^."schouwe van 80U gse schoolkinderen de kinder- tenweek geopend met de pre- „i v.an de Scapino-musical „Op die vervolgens heel bnd door zal reizen. twL^em,a van dit iaar ..Kind en wr zal centraal staan bij een groot aantal landelijke activiteiten, zoals de voorlees-wedstrijd, waaraan dit jaar 80.000 scholieren uit 71 plaat sen meedoen, voorts tekenwedstrij den opstelwedstrijden .Zaterdag ts het KRO-jeugdprogramma „Oebele" aan het kinderboek gewijd. Tijdens de opening in het Kurhaus krijgen de bekroonde auteurs Hans Andreus (Meester Pompelmoes en de pompel moes) en Henk van Kerkwijk (Com plot op volle zee) hun prijzen uitge reikt. Paul Brinkman, voorzitter van de kinderboekenweek-commissie, zegt bijzonder blij te zijn, dat twee erken de literatoren deze bekroning heb ben gekregen, omdat „de auteurs van kinderboeken nog steeds niet voor vol worden aangezien". Ook de criti ci besteden te weinig aandacht aan het kinderboek. Overigens gaat het niet slecht met het kinderboek. Geschat wordt dat dit jaar voor 20 miljoen gulden zal worden omgezet. ADVERTENTIES de nieuwste badkamer kachel met kwartsstraler is de KB 8 1000 watt 54.50 I PLAAT De serie „Historische orgels in Tsjechoslowakijë" bevat boeiende instrumenten. Op deze plaat zijn drie Boheemse orgels bijeenge bracht n.l. uit Osek, Most en Tepla. Het eerste stamt uit de 18e eeuw en is van een onbekende bouwer; het tweede is nog in zijn oorspronkelij ke toestand, zoals hij gebouwd is door Georg Haas in 1710 en het der de uit het midden van de 18e eeuw werd gebouwd door Antonin Gart ner. De orgels hebben fraaie dispo sities en een persoonlijk karakter. Op de bijgevoegde tekst wordt ge wezen op de moeilijkheid, dat de orgels bespeeld zijn in de toestand, waarin ze gevonden werden. Dat je de mechanische tractie op de plaat goed kunt horen is geen groot be zwaar, erger is de vaak abominabe le stemming van de orgels. Het vreemde is misschien, dat dit althans bij ons een bezwaar was, dat niet doorslaggevend was om negatief tegenover deze plaat te gaan staan. In totaliteit bleef er voldoende interessants overeind om geboeid te blijven luisteren. Dit is waarschijnlijk mede te danken aan de uitstekende organist Jiri Rein- berger, die er een afgewogen pro gramma speelde waarbij hij de or gels od hun inhoud kon demonstre ren. Het programma bestaat uit J.P. Sweelinck: „Mein junges Le- ben hat ein End", Chr. Erbach Canzon a 4 de] quarto tono; Johan Froberger: Ricereare; D. Buxtehu de: Ciacona; J. Pachelbel: „Herz- lich tut mich verlangen"; „Allein Got in der Höh' sei Ehr" en een Prelude, fuga en ciacona. Ondanks genoemde bezwaar voor echte or gelliefhebbers een plaat om te heb ben. HENK EGBERS Historical Organs in Czechoslo vakia -Bohemia-; organist Jiri Reinberger (Supraphon SUA ST 50900). NOS-NOT 11.10 BIOLOGIE IN DE BRUG KLAS 11.35 DE KERK IN DE SAMEN LEVING VAN INDONESIë. 14.00 NEDERLAND IN WEST. EUROPA 14.25 DIEREN IN DE DIEREN TUIN Vogels 14.50 SLUITING NOS 18.50 DE FABELTJESKRANT (kleur) 19.00 JOURNAAL TROS 19.07 „JAM" (kleur) 20.00 JOURNAAL. NOS 20.20 TROS-TOTO Televisiespel. 20.35 DE DIEF VAN WASHING TON. „Kroonjuwelen", (kleur). 21.25 OP DE MAN AF Interview 21.40 „BIJ FIET EN FRANS" Amusementsprogramma rond Fiet en Frans Koster (kleur) 22.25 TWEEDE JOURNAAL. NOS. 22.30 PAUZE TELEAC 22.40 ORGANISEREN EN LEIDING GEVEN NOS 18.50 DE FABELTJESKRANT (kleur) 19.00 JOURNAAL 19.03 SCALA 19.30 VAN GEWEST TOT GEWEST 20.00 JOURNAAL VPRO 20.20 BERICHTEN UIT DE SA MENLEVING 21.00 PETER SARSTEDT Experimenten rond de Engelse popzanger Peter Sarstedt. (kleur) 21.30 MAO TSE TUNG Historisch en actueel film materiaal over de leider van Rood China, (kleur) 22.20 HEMELWATER 22.50 TWEEDE JOURNAAL. NOS. 14.05-15.50 SCHOOLTELEVISIE 18.25 TECHNISCH EN WETEN SCHAPPELIJK ENGELS 18.55 ZANDMANNETJE 19.00 TIENERKLANKEN 19.30 BOEMERANG '69 19.57 MEDEDELINGEN 20.00 NIEUWS 20.25 ZOEKLICHT 20.30 HIGH CHAPARRAL 21.20 S.O.S. NATUUR 22.15 PREMIèRE 22.55 NIEUWS 14.00, 14.30, 15.00, 17.50 EN 18.30 SCHOOLTELEVISIE 17.45-17.50 NIEUWS 18.15-18.30 VOOR DE KLEUTERS 18.5? PROTESTANTSE GODS. DIENSTUITZENDING 19.25 ZANDMANNETJE 19.30 LA CRAVACHE D'OR 20.00 JOURNAAL 20.30 KNOCK: SATIRISCHE KO MEDIE VAN GUY LEFRANC 22.05 LE CARROUSEL AUX IMAGES 22.50 JOURNAAL 20.00 JOURNAAL 20.15 DAS VERMaCHTNIS (2) TV-spel 21.50 WENN DIE PANZER KOMMEN Van Gandhi tot Praag. 22.35 JOURNAAL 17.30 NIEUWS 17.35 ...18 - 20 - NUR NICHT PASSEN 18.05 DIE DREHSCHEIBE 18.40 ICH UND PARIS TV-film 19.10 KAVIAR FÜR DIE POLITIK 19.45 HEUTE 20.15 HALLO JANINE Muziekfilm met o.a. Marika Rökk, Johannes Heesters. Aansluitend: Nieuws. 21.45 ZUR SACHE De nieuwe Bondsdag. 22.45 NIEUWS Donderdag 2 oktober HILVERSUM I 402 M NCRV: 1200 Los-Vast: gevarieerd progr. (12.26 Meded. t.b.v. land- en tuinbouw; 12.30 Nws.; 12.41 Actuali teiten). 14.00 Stereo: The Kilima Ha- waiians Show: licht muziekprogr. 14.25 Stereo: Viool en piano: semi- kla-sieke muz. (opn). 15.00 Chr. Ge reformeerde middagdienst. N.O.S.: 15-30 Vonken onder de as: progr. over Nederlandse volksverhalen en volksgebruiken. 16.00 Nws. 16.02 Meer over minder: informatief pro gr. over mensen en dingen die min der op de voorgrond treden. 17.15 Een dorp tussen leven en dood: do cumentair klankbeeld over Putten. NCRV: 17.45 Sportactualiteiten. 18.00 Stereo: Tijd vrij voor muz. in vrije tijd: Mannenkoor en accordeon-or kest. 18.30 Nws. 18.41 Actualiteiten. Aansluitend: Spektrum: Maatschap pelijke vraagstukken nader belicht. 19.15 Stereo: Muziek van Het Leger des Heils. 19.30 Kerkorgelconcert: oude muz 20.00 Twintig jaar Paron, reportage. 20.05 Stereo: Muziek, mu ziek, muziek: licht gevarieerd mu ziekprogr. 22.20 Avondoverdenking. 22.30 Nws. 22.38 Parlementair over zicht. 22.45 Stereo: Sterren in Ste reo: licht gevarieerd platenprogr. 23.55-24.00 Nws. HILVERSUM n 298 M AVRO: 12.30 Modern platteland. 12.35 Toppers van toen (gr). 13.00 Nws. 13.11 Radiojournaal. 13.30 't Muzikantenuur: I. Alt en orgel: mo derne kerkmuz. II. Gitaarrecital 14.30 't Is historisch: progr. over ge schiedenis en archeologie 15.00 Voor de zieken. 16.00 Nws. 16.02 Schakeringen: cultureel )rogr. in woord en muz. 17.00 Tussen 10 plus en 20 min: lichte grammofoonmuz. voor de tieners. 17.30 Voor de jeugd. 17-55 Meded. 18.00 Nws. 18.11 Radio journaal. 18.20 Uitzending van de Communistische Partij van Neder land. 18.30 Stereo: Holle-Bolle-Wijs: licht platenprogr. 19.25 Gesproken brief. 19.30 Nws. IKOR: 19 35 Kerk veraf en dichtbij. 19.40 Mens en Bij bel: radiocatechese 19.50 Tweestem mig: gesprekken. AVRO- 20.05 Ste reo: Hercules, oratorium van Han del, uitgevoerd door het koor van de Nederlandse Handelvereniging en het Radio Kamerorkest en solisten. (22.40 Nws. 22.48 Meded 22-51 Ra diojournaal). 23.55-24.00 Nws. HILVERSUM ni 240 M EN FM N.O.S.: 12.00 Nws. 12.03 Micro-no tities. KRO: 13.00 Nws. 13 03 Actua liteiten. 13.08 T.N-T.: muz. van één tot twee. 14.00 Nws. 14.03 Pop-In- gezellig aanplaten. 15.00 Nws. 15.03 Holster: pop- en countrymuz. 16.00 Nws. 16.03 lORRRrrr...: hitparade. 17.00 Nws. 17-02 Actualiteiten. 17.07- 18.00 Draaijijofdraaiik: verzoekpla- tenprogramma. BRUSSEL NEDERLANDS 324 M 12.00 Nws. 12.03 Gevarieerde muz. (12.40-12.48 Weerbericht, meded. en SOS-berichten voor de schippers). 12.55 Buitenlands persoverzicht. 13.00 Nws., weerbericht, beursberichten en dagklapper. 13.20 Tafelmuz. 14.00 Nws. 14-03 Schoolradio. (15.00-15.03 Nws 16.0C Nws. 16.03 Beursberich ten. 16.09 Lichte orkestmuz. 16.15 Voor de oudere luisteraars. 17.00 Nws., weerbericht en meded. Aan sluitend: Jazzmuz. 18.00 Nws. 18.03 Popmuz. 18.28 Paardesportuitslagen. 18-30 Franse les. 18.33 Grammofoon muz. 18.35 Verkeerstips. 18.40 Gram mofoonmuz. 18.45 Sport. 18.52 Taai- wenken. 18.55 Grammofoonmuziek. 19.00 Nws., weerbericht en actuali teiten 19.40 Grammofoonmuz. 20.10 Boekbespreking. 20.25 Grammofoon muz. 20.30 Hoorspel 21.03 Promena deconcert. 22.00 Nws.. berichten en cultureel nieuws. 22.15 Gevarieerd progr. (23.00 Nws.). 23.40-23.45 Nws. Vrijdag 3 oktober HILVERSUM I 402 M KRO: 7.00 Nws. 7.10 Het levende woord 7.15 Stereo: Badinerie: klas sieke en semi-klassieke muz. (gr). (7-30 Nws.; 7.32 Actualiteiten; 7.50 Overweging: 8.00 Nws.). 8.30 Nws. 8.32 Voor de huisvrouw. (9.00-9.10 Gymnastiek voor de huisvrouw). 9.35 Waterstanden. 9.40 Schoolradio. 10.00 Stereo: Aubade: klassieke en moderne orkestwerken (gr). 11.00 Nws. 11.02 Voor de zieken. 11.55 Mededelingen- HILVERSUM n 298 M AVRO: 7.00 Nws. 7.10 Ochtend gymnastiek. 7.20 Stereo: Lichte grammofoonmuz. 8.00 Nws. 8.11 Ra diojournaal. 8.20 Stereo: Lichte grammofoonmuz. (8.30-8.33 De Groenteman). 8.50 Morgenwijding. N.O.S.: 9.00 Berlioz in woord en muz fragmenten uit de opera Ben- venuto Cellini AVRO 10.00 Voor de kleuters 10.10 Arbeidsvitaminen: nopulair verzoekolatenprogr (11.00- 11.02 Nws) 1130 Brabants Barok Ensemble: oude muz. (opn). 11.55 Beursberichten. HILVERSUM III 240 M EN FM VARA: 900 Nws. 9.02 De Eddy Becker Show. (10.00 Nws.). NO.S.: 11.00 Nws. 11.03 De Felix Meurders Show 'W stelt*Nk I ftP.D A T"\ ï«vRetRnDmNI)C0UD is een 23-jarige specialist80s en horman. Hij is vooral li ln, h®' woedendworden, "'ordrn v 1J meent bedrogen te Nrosnn u ®mdat hij zich steeds har seiwi Sevoeld sinds hij een Ct"®, ®ig®n zaak is be- feorsaniJ j Nicoud protestacties 10 avSveeï reS®ring heeft bij- <Wr rte zorgen hem als gin.g oommuiniistésche vakbewe- Üieoud rt'ï Sfe ?igan zaak begon was Vele café« rr-wistende barman van eiuon 'u y vorlangde er naar hin café te zijn. In zijn eigen '"sen LvrJ ^rant aan de weg 4e AiphenVfei ^i-hellingen van men Vlei het hem tegen. Zijn café lag zo dicht aan de weg, dat het meer uitlaatgassen dan klan ten kreeg. De inwoners gaven de voorkeur aan drie andere zaken van La Batie-Mongascon, een dorp van 1100, omdat zij hem als „indringer" zagen. ■Nicoud meende echter, dat de be lastingmensen tegen hem waren. Al lerlei mensen, vooral winkeliers be gonnen naar hem te luisteren en verdrongen zich aan zijn bar als hij tekeer ging tegen de supermar kets ,die ons allemaal het brood uit de mond stoten". Zij vormden een actiegroep met Nicoud als secretaris generaal. De Franse middenstand loopt over van speciale belangengroepen, maar Nicoud's comité voor voorlichting en vergadering van winkeliers, hand werkslieden en vrije beroepen" zou één van de meest actieve worden. Nicoud bemerkte, dat zijn verdra gende stem de menigte tot actie kon aanzetten en de mensen kwamen met duizend-en. In het voorjaar versperden zij de wegen en vernielden de archieven in de gewestelijke belastingkantoren van la Tour-du-Pin, waardoor ze de naam kregen van de Tour-du-Pin- beweging. Dynamiet aanslagen en rookbommen volgden. Of ze onder de indruk was geraakt of niet, een feit is het, dat de regering de winkeliersstand later een belas tingverlichting gaf van anderhalf miljard frank. Maar Nicoud bleef actie edsen. Wat voor actie precies kon hij niet zeg gen, zo goed deed hij zijn huiswerk nu ook weer niet. Het laatste wat Nicoud gepresteerd heeft is, dat hij en de zijnen de burgemeeter en twee politiemannen van la Tour-du-Pin ontvoerd hebben en na enkele uren weer losgelaten hebben. Geen haar op hun hoofd was gekrenkt. Ze had den alleen geen broek meer aan. DE 21-jarige landarbeider Paul Gis- by betaalde dirie shilling voor een groot glas bier en kreeg tenminste 2000 pond wisselgeld terug. Een van de munten, die hij in het café ontving, was een zeldzame threepenny uit 1937 met een afbeel ding van koning Edward de acht ste, die destijds abdiceerde en hertog van Windsor werd. Een muntendeskundige zei: „Er zijn slechts 12 munten van dit type be kend en van zes van die munten is de verblijfplaats een mysterie. Af hankelijk van de toestand, waarin zij verkeren zijn zij 2000 tot 3000 pond waard". En dat voor één pilsje.O lieke kerk in Glasgow. Het raam is ontworpen door de 60-jarige Benedictijn Dom Ninian, die Johnstone heeft afgebeeld in zijn groen-witte voetbaluitrusting met een voetbal bij de voeten. Naast hem staat Christus. „Ik wilde tonen dat Christus belangstelling heeft voor al le aspecten van het leven, de sport incluis", aldus Dom Ninian. „Ik heb Johnstone uitgezocht omdat hij rood haar heeft. Ik had wat rood nodig in dat raam". „Als regel kijken de mensen maar één keer naar een glas-in-loodraam. Nu er een voetbalster op staat toont men vermoedelijk wat meer belang stelling". JIMMY JOHNSTONE, de vurige roodharige voetbalster van de club Glasgow Celtic en een man die al diverse keren van het veld is afge stuurd zal prijken naast Christus op een glas-in-loodraam van een katho STAATSSECRETARIS Van Veen (binnenl. zaken) heeft een „draai boek" samengesteld voor het werken met computers. Dit boekje „automa tisering, procedures en taken", is be doeld als handleiding voor de amb tenaren van de verschillende departe menten. overheidsbedrijven en semi- rijksinstellingen. Niet het ontwerpen van apparatuur is het grootste probleem van de au tomatisering. Het opleiden en bij scholen van mensen om met de com puter te werken, vraagt vee) meer aandacht. Staatssecretaris Van Veen heeft een vijfjarenplan om het per soneelsbeleid van de rijksoverheid in te stellen op automatisering. Het grootste deel van de eenvou dige administratieve arbeid zal op den duur komen te vervallen De staatssecretaris was optimistisch over het afstoten van lager administratief personeel, dat hiervan het gevolg zou kunnen ziin .Er zal meer werk wor den verzet met minder mensen" zei hij. Op het ogenblik kampen de rijks diensten met een licht personeelste kort en een krappe arbeidsmarkt in het westen van het land. Meestal kan het personeel na bijscholing an der. hoger gekwalificeerd administra tief werk doen. Er staan in ons land op het ogen blik ongeveer 1000 computers Per computer zijn tien speciale compu terkrachten nodig. Wanneer de ont wikkeling sinds 1958 zich voortzet, in 1Q^7 27 tnt fif) rbiivpnr' onm- nytprkrpobtpn nodig riin. Versnroid bii de rijksinstellingen staan momen teel 116 computers. Aan de opleiding tot computerdeskundige wordt ook door het ministerie van onderwijs etl wetenschappen aandacht besteed. Gedacht wordt aan speciale middel bare en hogere beroepsopleidingen. Ook in het voortgezet onderwijs (havo) zou meer aandacht moeten worden besteed aan bijvoorbeeld an dere getallen-stelsels dan het 10-tal- lige. Staatssecretaris Van Veen deelde nog mee dat de staatsdrukkerij een Philinscomnuter gaat aanschaffen voor haar zetterij De commissie die een studio maakt van de .data-bank" een informaticdepot waarin elke Nederlander ppn nummer heeft waar onder ziin oersnonlüke gegevens ziin verzameld heeft haar rapport af gesloten Het ligt nu ter verwerking bii de staatsdrukkerij In dit rap port is zo zei de staatssecretaris, veel aandacht besteed aan het veiligheids- en privacv-asnpet van een dergelijk uitgehreid .hevolkingsregister". !ïe-?ac**p hu Kmits

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 13