OokworrcCy
Kleur en video
beheersen
immense Firato
Omroepwereld is
veelzijdig
verte;
Kanseloproep
leidt
Vredesweek in
in bijna ati .f, kerken
schadITbij
treinbotsing
3C Dimplex
TELEFONISCH CONSULT
Bekroonde
kinderboeken
WAAROM
n PHILIPS TV
TECHNICA
NOVA
„Verkleuring"
Hi-fi
Antenne
COMBINATIE
VIDEO- EN
AUDIO-
RECORDER
Vragen van
PSP-lid marine-
voorlichtings
dienst
Kopen
zoveel mensen
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
U woont in een huurhuis
en u wilt toch graag
CV? Met Dimplex
elektrische radiatoren
bouwt n kamer voor
kamer uw eigen,CVop.
Zonder hoge installatie-
kosten. Gelijkmatige
warmte. Minimaal
stroomverbruik.
Dokumentatie bij
Nerim N.V.,
Korte Kalkhaven 9,
Dordrecht.
Tel.: 01850 - 4 2311
(Van onze radio- en tv-redacteur)
AMSTERDAM Bijna een kwart miljoen landgenoten zul
len tot en met volgende week zondag hun schreden rich
ten naar het nieuwe RAI-complex in Amsterdam, waar de
Firato '69 gisteren is geopend. Opzienbarende noviteiten zijn
er op deze 16de tweejaarlijkse expositie niet te vinden. Maar
nieuws of niet, het publiek zal terecht in grote drommen ko
men opzetten om de modernste snufjes op het gebied van radio
en televisie en alles wat daarmee samenhangt zoals band- en
videorecorders, platenspelers, hi fi-apparatuur en electrische
muziekinstrumenten te bezichtigen.
De interesse van het publiek voor
de stereofonie wordt sterk gestimu
leerd door PTT, NOS en omroepen.
Voor het einde van dit jaar is Neder
land de eerste west-Europese natie
waar alle radiozenders en omroepstu-
dio's zijn gestereofoniseerd. Daarom
zijn op deze tentoonstelling kleuren
televisie en stereo de grootste troe
ven. Het is te hopen, dat de prijzen
ook wat dragelijker zullen worden,
zodat deze apparatuur voor bepaalde
bevolkingsgroepen geen luxe artike
len zullen blijven. De markt iu
zwart-wit toestellen bewijst, dat de
handel deze toestellen na een lan
ge inloopperiode thans voor ieder
een betaalbaar kan maken.
Wie nog geen kleuren-ontvanger be
zit zal op deze immense expositie
tientallen apparaten van verschillen
de merken kunnen bezichtigen. De
beeld- en kleurenkwaliteit loopt niet
ver uiteen. Maar het is wel duidelijk,
dat verbeteringen van de beeldbuis
en een nieuwere vormgeving d~
ktv-toestellen aantrekkelijker maakt.
Door het toepassen van speciale fos-
foren is ook de helderheid van het
beeld toegenomen.
De schakelingen zijn verder geper
fectioneerd en getransistoriseerd. Het
bedieningscomfort is vereenvoudigd
door de toepassing van een nieuwe
type tuner. (Zonder mechanische as
sen). De pas ontwikkelde 110 graden
kleurenbeeldbuizen, die in de nabije
toekomst zullen worden toegepast,
maken het voor de ontwerpers moge
lijk minder diepe en logge kleuren-
ontvangers te construeren.
Nu het aantal kleuren-uitzendin-
■gen per week van 11 tot 16 uur gaan
stijgen, het journaal ten dele in kleur
wordt vertoond en de produkties van
de ons omringende landen steeds
kleurenprogramma's bevatten, zal de
„verkleuring" van de televisie zeer
snel toenemen.
Dat neemt niet weg, dat de zwart-
wit-markt beslist niet stil staat, ook
al hebben in 1970 liefst 97 van de hon
derd een tv-toestel. Er bestaat een
zeer hoge vervangingsvraag. Boven
dien kopen de meeste van de 100.000
jonge echtparen, die jaarlijks in ons
land hun trouwboekje ontvangen, een
zwart-wit-toestel.
Nu de eerste roes over de televisie
is uitgewoed zijn er symptomen
merkbaar, dat de radio het verloren
terrein in een snel tempo terug ver-
verovert. De snelle uitbreiding van
de stereo en wijdverbreide interesse
voor de portables hebben de oude ra
dio een nieuwe lift gegeven. De mo
gelijkheden tot aankoop voor goede
stereo-toestellen in alle maten, kleu
ren en vormen zijn enorm.
Voor hen die over niet zo'n royale
beurs beschikken en toch „bij wil
len blijven" heeft de techniek het
mogelijk gemaakt zelf een keten van
apparatuur op te bouwen. Een van
die mogelijkheden is een radio ont-
vang-eenheid, gecombineerd met een
versterker en een aantal goedkope
of dure luidsprekersboxen, of een ste
reorecorder of platenspeler met ver
sterker en boxen. Uiteraard kan men
zoveel combinaties maken als men
wil. Dat blijft een kwestie van be
langstelling en financiële mogelijkhe
den. Bovendien is er zo'n ruime keus,
dat de gelegenheidsluisteraar, die
wellicht met een eenvoudige combi
natie genoegen neemt, evenzeer aan
zijn trekken komt als de echte mu
ziekliefhebber, die aan elk onderdeel
zeer hoge eisen stelt.
Beter dan ooit tevoren zal op deze
Firato de Hi-Fi-stereo worden gede
monstreerd. In de noordhal is een zo
genaamde „stille straat" ontworpen
met een dertigtal geluidscabines, die
Qua nagalmtijd, akoestiek en afme
tingen overeenkomen met de gemid
delde huiskamer. De uniforme bouw
maakt bovendien een goede vergelij
king mogelijk tussen de verschillende
merken. Ook de High Fidelity is
sterk in opmars en het aantal Neder
landers, dat thuis muziek wil beluis
teren van concertzaalkwaliteit, stijgt
met de dag.
Het is al weer vijf jaren geleden,
dat de casetterecorders werden ge
ïntroduceerd. Het apparaat is eigen-
t'jk een volledig uitgeruste mini-band
recorder. Problemen kunnen zij niet
opleveren. Met een enkele handbewe-
§mg gaat de casette in de recorder
en een tweede manipulatie is voldoen
de om op te nemen of af te spelen.
Het systeem leent zich, mede dank zij
cc gemakkelijke hanteerbaarheid van
recorder voor de meest uiteenlopen-
Ce doeleinden. Het wordt zowel ge-
uikt voor rondleidingen in musea,
opnemen van telefoon of andere ge
sprekken, het afnemen van interviews
ziliP -1 het 0Pn6men van mu-
i gesproken woord van radio
«i televisie.
Casette-apparatuur is er op de Fi-
kt tal van soorten en uitvoerin-
j 1,1 r .Zljn twee hoofdgroepen te on-
m«?i n: recorders, waarmee
wet opgenomen als weergegeven
kan worden en de casette-spelers,
waarmee uitsluitend kan worden
weergegeven. Uiteraard zijn er nog
vele varianten zoals met netvoeüing
en-of batterijvoeding, mono of stereo,
goedkope en dure, kleine en grote,
voor uit en thuis.
Een uitbreiding van de autoradio
vormt de casette-spelers en de recor
der. Voor de automobilist zijn er op
deze Firato talloze mogelijkheden.
Speciaal de vakantieganger zal ge-
interesseerd raken voor de compac
te en uitneembare autoportables. De
ze apparaten zijn zowel in als buiten
de auto te gebruiken en vertoont veel
overeenkomst met een inbouwradio.
De montagehouder dient ook voor
grondige storingsafscherming. Wordt
het toestel in de houder geschoven,
dan wordt automatisch overgescha
keld op de accu, de auto-luidspreker
en de -antenne. In Nederland heeft
ruim eenderde van de auto-bezitters
een radio in zijn wagen.
De antenne is en blijft, ook in de
toekomst, letterlijk de voelspriet
waarmee wij de informatie over het
„buitengebeuren" in onze kamer kun
nen horen of zien. Ook al komt er
nog eens draadtelevisie of mundo-
visie via satellieten, de noodzaak van
antennes zal blijven bestaan, hoewel
in deze beide laatstgenoemde syste
men de antenne ergens op een cen
traal en gunstig punt opgesteld zal
staan en niet meer onze daken zal
ontsieren.
Tussen de microfoon in de studio
en de luidspreker in de huiskamer, of
tussen de studiocamera en het beeld
scherm thuis is de antenne de be
langrijke 'schakel, dié in hoge ma
té de kwaliteit van ie ontvangst be
paalt.
Bij FM-or.tvangst, en zeker bij FM
-stereo ontvangst, kan men niet meer
volstaan met een enkelvoudig dipool.
Een te zwak signaal zal hier ruis
veroorzaken, terwijl de te grote ope
ningshoek het stereo-effect kan aan
tasten.
Voor FM-stereo-ontvangst is ten
minste een drie - maar beter nog
een vijf - of zeven-elements antenne
nodig. Deze kan dan eventueel draai
baar worden opgesteld voor ontvangst
van buitenlandse programma's. Het
compenseren van spanningsverlies
naar lange-afstand-ontvangst voor
tv maakt het gebruik van antenne-
versterkers noodzakelijk. Op de Fira
to zal men een keur van dergelijke
versterkers aantreffen, vaak nog met
diverse verfijningen. De toepassing
van versterkers heeft nog als voordeel,
dat men zonder noemenswaardige ex
tra kosten een tweede of soms nog
meer tv- of radiotoestellen op een an
tenne kan aansluiten. Nog even een
goede raad voor kopers van kleuren-
tv-ontvan-gers. Hier is geen plaats
voor onbekende antenne of zelf elk
aar geknutselde „harkjes". Men
mag wel besparen op een toestel,
maar nooit op de antenne
Bijzondere aandacht besteedt de
Firato voor een memorabele mijlpaal
en wel 50 jaar omroep in Neder
land, als inleiding op de officiële vie
ring in november van dit jaar. Het
begon allemaal zo ongecompliceerd
in Den Haag, toen ir. A. Steringa
Idzerda, de pionier in Nederland, op
6 november 1919 een soirée musi-
eale" uitzond via de PCGG-zender.
Wel, deze zender staat op de Firato.
In de expositie „50 jaar omroep" zal
het verleden herleven, niet alleen
zichtbaar, maar ook hoorbaar als een
hommage aan hen, die in 1919 reeds
zagen wat radio-omroep voor ons al
len zou kunnen gaan betekenen.
Voorts zal - als gebruikelijk - ook tij
dens. deze Firato een FM-stereo radio
zender grammofoonprogramma's ver
zorgen binnen de Firato, waarop de
exposanten hun toestellen kunnen af
stemmen ter uniformering van het
geluid.
En dan „het elektron". Dit educa
tieve voorlichtingscentrum op elek
tronisch gebied voor de studerende
jeugd in ingericht in de westhal. In '67
bezochten 15.000 scholieren deze ex
positie. Een bezoek is mogelijk in
groepsverband onder leiding van een
docent en moet tevoren worden aan
gevraagd. Dit centrum geeft op spec
taculaire wijze een overzicht van de
toepassings- en beroepsmogelijkheden
in de elektronika. De presentatie is
in opzet en uitvoering uniek, gezien
het feit dat het geheel tot stand
komt op niet-commerciële basis. Als
voorbeen wordt de theorie opgehaald
in de zogenaamde „straat der kennis"
en wordende toepassingen en mo
gelijkheden getoond in de „tuin der
toepassingen". Een nieuw onderdeel
is het panoramaplein, waar in een
cirkelvorm door middel van appara
tuur, modellen, onderdelen, tekst
en beeld een overzicht wordt gege
ven van de toepassingsgebieden. De
leerlingen-bezoekers krijgen elk een
casette-recorder uitgereikt, die ze
zelf bedienen en die per onderdeel
een toelichting geeft.
AMSTERDAM De meeste inte
ressantste noviteiten van de Firato
vinden wij de video-bandrecorders
waarmee o.a. Philips, Grondig en
Akai op deze expositie zijn versche
nen. Akai zegt van zijn X-500VT-vi-
deorecorder, dat 't de enige is waar
op een normale geluidsband wordt
toegepast. Net als iedere andere vi
deo-recorder kan deze de beelden
van een t.v.-ontvanger of van een
t.v.-camera opnemen en via een
monitor of een t.v.-ontvanger het
beeld met bijbehorende geluid op
ieder gewenst tijdstip en zo vaak
als men wil weergeven. De beeld
band kan worden schoon gewist en
opnieuw gebruikt. Daarnaast is de
Akai X-500 V.T. een normale vier
sporen stereo (geluids) bandrecor
der.
De combinatie va i video- en au-
diorecorder is technisch zeer aan
trekkelijk omdat vele onderdelen, die
voor de geluidsregistratie nodig zijn,
ook gebruikt kunnen worden voor
beeldregistratie. Voor de gebruiker
is het vanzelfsprekend aantrekkelijk,
dat hij bij de aanschaf van een
Akai-recorder in feite een bandre
corder van topkwaliteit cadeau
krijgt.
In tegenstelling tot alle andere
video-recorders, die video-band van
12,7 mm gebruiken, kan de normale
geluidsband van 6,3 mm worden
toegepast. Daarmee is het niet al
leen gemakkelijker werken omdat
die banden overal te koop zijn, maar
bovendien bereikt men een grote be
sparing (tot zelfs 90 procent op de
bandkosten). Dit zal zeker tot de
popularisering van beeldregistratie
op magnetische band bijdragen.
Ook de Philips LDL 1000 heeft een
uitgesproken, simpele bediening door
middel van drie knoppen en vijf
toetsen. Het apparaat is echter niet
als audio-recorder te gebruiken.
Maar de gunstige prijs zal er toe
bijdragen, dat juist deze Nederland
se apparatuur uitgebreid toepassing
zal kunnen vinden. Het volledig ge-
slechts 12 kg tegen de 30 kg wegen
de Akai.
(ADVERTENTIE)
Met de cassettofoon kunt u na het inleggen van een musiccassette op
elk moment en elke plaats genieten van muziek. Er zijn reeds 6000 ver
schillende EP en LP cassettes in de handel, waaruit een keuze kan worden
gemaakt.
(Van onze radio- en tv-redacteur)
AMSTERDAM Als nimmer tevoren zal de Nederlandse omroep
zo veelzijdig en omvangrijk vertegenwoordigt zijn op de Firato. Naast
de welhaast traditionele televisieprogramma's zullen dagelijks ook
vele uren radioprogramma's worden geproduceerd en uitgeoznden.
Bij toerbeurt zullen de omroepen en de NOS in het congrescentrum
van de RAI tv-programma's in kleur produceren, waarbij het pu
bliek op bepaalde tijden aanwezig mag zijn. Het zullen voornamelijk
amusementsshows en quiz-uizendingen zijn, zodat de toeschouwers
kunnen genieten van vele populaire artiesten.
De tvcamera's zullen overigens
ook de gehele dag actief zijn in een
midden op de expositie gelegen pre-
sentatiestudio, waarin het publiek
vrij zicht zal hebben via grote gla
zen wanden. In deze studio zullen re
gelmatig interviews worden gehou
den voor camera's en zullen ook de
Firato omroepsiter-tests worden af-
elegd. In de avonduren zal de
omroepster van de dag worden
uitgeroepen en gehuldigd. Zaterdag
avond 27 september wordt de finale
gehouden. Alle tvtoestellen op de
Firato zijn tijdens de cameratests
op de presentatiestudio aangesloten
Tijdens de overige tentoonstellings
uren zullen deze standstoestellen
gevoed worden met een rijk gevari
eerd tvprogramma, dat via een
gesloten net wordt doorgegeven.
Dat de radio een geheel eigen en
belangrijke plaats inneemt in de mo
derne communicatiemiddelen, zal het
publiek duidelijk worden als het ken
nis neemt van de vele radioprogram
ma's, die elke dag vanuit de RAI
worden uitgezonden. Voor dit doel
zal er in de directe nabijheid van de
presentatiestudio van de tv een spe
ciale radiostudio worden opgericht.
Hier wordt o.a. een discjockey
wedstrijd gehouden, die in organisa
tie en uitvoering overeenkomst ver
toont met de cameratests.
De nachtuitzendingen van de radio
tijdens de Firato zullen vanuit de
Hilversumse studio's worden ver
zorgd. De Nederlandse omroep heeft
een groot aantal musici in dienst.
Om het rijke scala van orkesten en
koren aan het publiek voor te stel
len, zullen dagelijks promenadecon
certen worden gegeven in de glazen
zaal- Het zullen doorgaans lunch
concerten zijn, die vrij bezocht kun
nen worden door de Firatobezoe
kers. Ook de eigen amusementsen
sembles van de omroepen zullen
daar vele malen en met name in de
middaguren beluisterd kunnen wor
den. In de directe omgeving van de
instuifradiostudio zal een exposi
tie te bezichtigen zijn, waar met fo
to's en technisch materiaal uit de
afgelopen 50 jaren de ontwikkeling
van de radio—omroep In Nederland
in beeld worden gebracht.
Omdat
TECHNICA NOVA
met zijn 40-jarige
ervaring bekend
staat om zijn
deskundig advies
vlotte correcte
plaatsing
betrouwbare garantie
SERVICE, die V
nergens vindt
Daarom kunnen
zoveel mensen
onbezorgd
genieten van
hun T.V.
Koopt dus ook
Uw PHILIPS T.V. bllr
«500
u°k thuis kan men met behulp van een camera tele visie-opnamen maken en
videorecorder op de band vastleggen en weer op zijin eigen t.v,-toestei bekijken»
met behulp van een Philips
Den Haag (KNP) - Morgen wordt in
alle katholigke en de meeste pro
testantse kerken dezelfde boodschap
schap voorgelezen. Deze gezamen
lijke kanseloproep der kerken leidt
de Vredesweek 1969 in, georganiseerd
door het Interkerkelijk Vredesbe
raad. De tekst luidt als volgt:
„In deze vredesweek worden wij
geplaatst voor het grote vraagstuk
van de armoede in de wereld. Vre
de, vrucht van gerechtigheid, bete
kent immers welzijn voor alle men
sen en alle volkeren.
Nu de eerste tien jaren ontwikke
lingshulp bijna voorbij zijn, rijst over
al de vraag, of het resultaat aan de
inspanning beantwoord heeft. Helaas
lijkt het er op, dat deze vraag ont
kennend moet worden beantwoord.
Vooral de ontwikkelingslanden zelf
zagen de oplossing niet dichterbij
komen. Steeds meer wint de over
tuiging veld, dat de hulp in de huidi
ge omvang en vorm niet toereikend
is om de derde wereld werkelijk tot
ontwikkeling te doen komen. Het is
bovendien een hard feit, dat nog
steeds meer geld aan wapens dan
aan ontwikkelingshulp wordt besteed.
Meer dan ooit zijn economische
maatregelen noodzakelijk. Effect kun
nen deze pa-s oogsten, indien zij opge
nomen zijn in een* geheej 'van poli
tieke en culturele verandering. Al
leen dan zuilen de arme landen in
staat zijn zelf hun toekomst te be
palen en zal er een gezonde basis
geschapen worden van samenwer
king tussen de landen in Noord en
Zuid.
Wanneer er straks een nieuwe pe
riode van tien jaren in gaat, de ja-
ze voorwaarde wordt vervuld. Al-
ren zeventig, zal het erom gaan, of de
leen indien er een gemeenschappe
lijke strategie gevonden wordt, zal
er van ontwikkeling sprake kunnen
zijn.
De vervulling van deze voorwaar
de is niet eenvoudig. Integendeel,
naarmate het streven naar politieke
vernieuwing door sociale actie ster
ker wordt en daarmee de bewust
wording groeit, in die mate zal ook de
overgangstijd meer door politieke
spanningen worden gekenmerkt. Het
ziet er niet naar uit, dat wij een pe
riode va.n rustige en evenwichtige
groei tegemoet gaan.
Deze derde vredesweek wil beklem
tonen, dat de kerken zich niet als toe
schouwers opstellen. Juist nu willen
zij hun geloof belijden in hem, die
in deze wereld de weg der gerech
tigheid gebaand en zichbaar gemaakt
heeft Deze gerechtigheid heeft di
recte betekenis voor de toekomst van
de mensen en volkeren. Het laten
voortbestaan van rechteloosheid, uit
buiting, discriminatie, economische
afhankelijkheid, politieke onmondig
heid en godsdienstige vooroordelen,
moet getoetst worden aan de ge
rechtigheid van Jezus Christus; dan
zal duidelijk zijn, dat meer dan voor
heen gepleit moet worden voor het
recht der airmen. De kerken weten
zich geroepen aan het begin van
een nieuwe ontwikkelingsperiode de
ze bijbelse gerechtigheid te verkon-
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Mensen met afwij
kingen aan de hartslag zullen in de
toekomst sneller op specialistische
hulp kunnen rekenen. Door een door
de P.T.T. ontwikkeld toestel, waar
mee een harffilmpje (electrocardio
gram) per telefoon overgebracht kan
worden.
Door deze vinding wordt het mo
gelijk, dat artsen die zieken met hart
klachten bezoeken onmiddellijk van
het adlvies van een cardioloog ge
bruik zullen kunnen maken, zonder
dat de patiënt eerst naar deze spe
cialist toe gaat.
digen en voor het recht der armen
op te komen. Alleen op basis van
deze gerechtigheid is er uitzicht op
vrede in de wereld. Wij bidden dat
de tekenen daarvan in de komende
jaren zichtbaar mogen worden. De
steeds groter wordende kloof tussen
rijk en arm is volstrekt in strijd met
het evangelie. Gods woord gebiedt
ons daarin niet te berusten. Het is
onze kans en ons voorrecht te mo
gen opkomen voor recht en vrijheid
van mensen en volkeren, voor recht
vaardige verdeling van goederen en
kansen vooralle mensen. De ker
ken in Nederland roepen ieder op
aan deze zaak mee te wergen".
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM Het P.S.P.-Ka-
merïid W. Gortzak heeft de minister
van Verkeer en Waterstaat vragen
gesteld over de activiteiten van de
inlichtingendienst van de Koninklijke
Marine. Het Kamerlid wil weten of
een 18-jarige jongen in Rotterdam bij
het rijkslooaswezen is ontslagen, om
dat zijn moeder van Hongaarse af
komst is.
De jongen, Adriaan Aarnoudse,
werd verleden week, nadat hij voor
de Marine-inlichtingendienst moest
verschijnen, ontslagen bij het rijks
loodswezen. Hij kreeg als reden voor
het ontslag op: „Intern administratie
ve organisatorische redenen".
AMSTERDAM (ANP) De prijs
voor „Kinderboek van het jaar" van.
de Commissie voor de Collectieve
Propaganda van het Nederlandse
Boek is toegekend aan „Meester
Pompelmoes en de Mompelpoes" van
Tans Andreus (uitgeverij Holland,
Haarlem). De prijs „Jeugdboek van
het jaar" is toegekend aan „Komplot
op volle zee" van Henk van Kerk
wijk (uitgeverij Ploegsma, Amster
dam). De jury bestond uit: Marijke
van Raaphorst, A. M. Eisen, M.
Heijermams, Guido van Deth en Hans
Everts. Tijdens de opening van de
Kinderboekenweek (15-25 oktober)
zullen de prijzen (f 1500) worden
uitgereikt.
(Van een onzer verslaggevers)
ALMELO Gistermorgen om
streeks zes uur is een leeg elektrisch
treinstel uit de richting Hengelo op
het station Almelo op een langs een
perron gereedstaand dieseltreinstel
gebotst. Persoonlijke ongelukken de
den zich niet voor, omdat zich in geen
van beide treinstellen nog passagiers
bevonden.
De bestuurder van de trein richting
Hengelo stelde zich in veiligheid door
uit zijn cabine te springen. Van beide
treinen ontspoorde één van de beide
twee-assige wielstellen. De schade
bleef beperkt tot twee vernielde ca-
bines.De oorzaak is vermoedelijk het
weigeren van de remmen.
Het reizigersverkeer heeft van de
botsing geen vertraging ondervonden.
