Slechts
wegen
tachtig miljoen voor
in Zuidwest-Nederland
Paradepaard]es begroting:
Zeeland en West-Brabant
ZEEHAVENBELEID ONVERANDERD
Strijklicht op problemen
van oost-Z.-Vlaanderen
UITVOERING
RIJKSWEGENPLAN
In gesprek met
weer
J. Schotten
Probleemveld
van
eerste orde
Commentaar
Niet veelbelovend
Meningen
BIJ DE
Herindeling
GROTE (WATER)WERKEN IN UITVOERING i
TERNEUZEN
Grote steden:
meer geld uit
gemeentefonds
Drs. W. L. A. Lockefeer
als senator beëdigd
CUM LAUDE
TILBURG
DEN BOSCH
3
DE STEM VAN WOENSDAG 17 SEPTEMBER 1969
3
11
a
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Zuidwest-Ne
derland dringt zich op als pro
bleemveld van de eerste orde
uit een oogpunt van ruimtelijke
ordening. Dat schrijft de rege
ring in een toelichting op de
rijksbegroting 1970.
Op verschillende terreinen
zullen de activiteiten moeten
worden geconcentreerd om
bouwstenen te vergaren voor wat
de tweede nota ruimtelijke or
dening ten aanzien van dit veel
belovende maar kwetsbare deel
van het land behelst.
Als een gelukkige omstandig
heid ziet minister Schut het dat
deze activiteiten gelijk op kun
nen gaan met de studies voor
regionale ontwikkeling en de
infrastructuurprogramma's.
In bedekte termen neemt mi
nister Schut stelling tegen de
landhongerige plannen van Rot
terdam.
Aspecten als de kwaliteit van
het milieu, de bevolkingsgroei
en de werkgelegenheid spelen
bij de toekomstige ruimtelijke
structuur van het deltagebied
onder meer een rol. Vooral wat
betreft de bevolkingsgroei be
staan vele onzekerheden.
Rond 1 oktober zal het kabinet
een nota over de militaire oefen
terreinen bij de Tweede Kamer
indienen.
Dit veelbelovende, maar kwetsba
re deel van het land, zoals
Zuidwest-Nederland in de toelich
ting op de rijksbegroting 1970
wordt genoemd, dringt zich uit het
oogpunt van ruimtelijke ordening
op als een probleemveld van de
eerste orde.
Op verschillende terreinen, zo
zegt de toelichting, zullen de acti
viteiten moeten worden geconcen
treerd om bouwstenen te vergaren
voor wat de Tweede Nota Ruimte
lijke Ordening behelst ten aanzien
van Zuidwest-Nederland.
Die woorden wijzen erop dat
Zeeland en West-Brabant duidelijk
binnen het blikveld van Den Haag
liggen, maar ze zouden wat meer
betekenis krijgen als ze ook, in cij
fers vertaald, terug te vinden wa
ren in de verschillende begrotingen.
Noch in de Troonrede, noch in de
begroting van Verkeer en Water
staat is de uitzonderingspositie van
Zuidwest-Nederland geaccentueerd.
Ten aanzien van de regionale ont
wikkeling spreekt de Troonrede wel
expliciet van Zuid-Limburg en van
de ontwikkeling die aan dat ge
biedsdeel gegeven moeten worden,
maar Zuidwest-Nederland wordt
niet genoemd.
De begroting van het Rijkswegen
fonds is vooral gericht op ontwik
kelingen in het noorden en het oos
ten en deels ook op Zuid-Limburg.
De begroting van Verkeer en Wa
terstaat trekt voor wat Zeeland en
West-Brabant betreft hoogstens
oude lijnen door. Er komen geen
werken op voor die men nieuwe im
pulsen kan noemen, om de ontwik
keling te versnellen.
Zuidwest-Nederland moge dan
veelbelovend zijn, de verdeling van
de nationale pot is dat, Zuidwest-
Nederlands gezien, niet.
De vooruitzich
ten voor donder
dag en vrijdag op
gesteld door het
KNMI: Overwe
gend droog, meer
opklaringen en
temperaturen bo
ven normaal tot
normaal.
Weeroverzichten jn cyfers gemid-
ci over Nederland: voor donderdag:
1 w =Uren zon: 1 tot 7' min- temP-:
tem 1 £raden boven normaal, max.
■Sr®' tof 5 graden boven normaal.
een droge periode van min-
ret,8 ,uur: 95 procent, kans op een
geheel droog etmaal: 70 procent.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De uitbreiding van
het uitvoeringsprogramma van het
rijkswegenplan 1968 heeft voor het
komende begrotingsjaar niet veel ef
fect voor Zuid-Nederland. In zijn
Memorie van Toelichting zegt de mi
nister ook, dat die uitbreiding vooral
betrekking heeft op het noorden en
het westen van het land. Voor Zee
land en West-Brabant gaat het om
een totaal van ruim tachtig miljoen
gulden.
De volgende posten zijn uitgetrok
ken voor werken in (of leidend naar)
het zuiden
zes miljoen voor het gedeelte Prin-
cenhageBelgische grens (Hazel-
donk) van de E 10-weg;
vijf miljoen voor het stuk tussen
de Volkerakdam en Dinteloord van
de Zoomweg;
zeven miljoen voor ongelijkvloer
se kruisingen in de weg Breda
Gorcum en voor de aanvang van
de bouw van een brug bij Kei-
zersveer;
elf miljoen voor het voortzetten
van de rijbaanverdubbeling tussen
Oudenbosch en Bergen op Zoom
van de weg MoerdijkRoosen
daalBergen op Zoom.
Bij bovenstaande opsomming is ver
meldenswaard, dat van het geld voor
de weg BredaGorcumVianen ook
een deel bestemd is voor grondaanko
pen voor de aanleg van het gedeelte
LexmondVianen.
f. 54 miljoen is uitgetrokken voor
de oost-westverbinding Eindho
venVlissingen. Daarvan is f. 25
miljoen bestemd voor de voort
zetting van de aanleg van het ge
deelte TilburgBreda, f. 7 mil
joen voor rijbaanverdubbeling van
de oude rijksweg BredaRoosen
daal en voortzetting van de aan
leg van het gedeelte van rijksweg
58 op Zuid-Beveland en Walche
ren.
Rond f. 28 miljoen wordt in de
begroting van het rijkswegenfonds
geraamd voor de noord-zuid-route
AmsterdamUtrechtDen Bosch
EindhovenMaastricht. De gro
te hap daarvan (twintig miljoen)
is bestemd voor de voltooiing van
het noordelijk gedeelte van de
rondweg om Den Bosch.
Van een bedrag van f. 62 miljoen
waarvoor werken worden uitge
voerd in de omgeving van Rotter
dam is negentien miljoen bestemd
voor de zuidelijke randweg van
Rotterdam tussen rijksweg 16 en
de Zoomweg.
Op een overzichtstaatje dat de weg-
vakken vermeldt die vóór 1 augustus
1970 naar verwachting zullen worden
opengesteld komen o.a. voor de twee
de rijbaan OudenboschRoosendaal
en de weg BiezelingeSloedam.
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG Een uitvoerige
studie, verricht door de heer A. C.
de Kam, die aan de landbouwhoge
school te Wageningen studeert, heeft
een soort strijklicht geworpen op de
samenleving in Oost-Zeeuwsch-Vlaan-
deren en haar problemen. De heer de
Kam, afkomstig uit Oostkapelle, ver
richtte een stage voor de afdelingen
voor sociale wetenschappen van de
landbouwhogeschool in de gemeenten
Koewacht, Clinge, Graauw en Lan-
gendam en Hontenisse.
De studie geeft elementen aan die
gebruikt kunnen worden ter verwe
zenlijking van het welzijnsbeleid in
O.Z.-Vlaanderen nu en na de ge
meentelijke herindeling. Zoals voor
de opbouwwerker, die sinds kort in
Hulst zijn intrek heeft genomen, de
heer C. W. A. J. van Leuven, en aan
de regionale welzijnsstichting, waar
in Hulst en een haif dozijn omliggen
de gemeenten zullen deelnemen.
De heer De Kam levert verder een
groot aantal basisgegevens op voor
een streek-zelfonderzoek dat t.z.t. in
O.Z.-Vlaanderen zal worden uitge
voerd. De 70 ondervraagde personen
verklaarden zich bereid om aan dit
zelfonderzoek deel te nemen.
Het verslag van de studie geeft uit
de aard der zaak een aantal meningen
weer en levert geen harde feiten op.
Toch is het leerzaam. Zo vinden de
ondervraagden dat een streekplan
iets van „Middelburg" is, waarbij zij
(ADVERTENTIE)
geen onderscheid maken tussen ont
werpers en bestuurders. Velen menen
ook, dat de verdere industrialisatie
van Antwerpen en aanleg van het
Baalhoekplan, de ontwikkeling van
en de werkgelegenheid in O.Z.-Vlaan
deren zullen dienen.
Men voelt zich geen Belg, maar heeft
wel een zekere bewondering voor
België, waar alles vlotter gaat.
Grote bedrijven, vooral in de chemi
sche sector, ziet men liever in het in.
gepolderde land van Saeftinghe, in
de kanaalzone of bij Antwerpen, dan
in O.Z.-Vlaanderen. De ontwikkelin
gen rond het Sloe hebben in O.Z.
Vlaanderen een schrikeffect teweeg
gebracht. Hier ziet men liever bedrij
ven met 50 a 100 werknemers.
Het inzicht dat de gemeentelijke
herindeling de vorming van grote be-
stuurseenheden mogelijk maakt, is
niet algemeen aanwezig. Waar dit wei
aanwezig is wordt de noodzaak niet
onderkend.
Ook is er vrees dat de centrum
gemeenten van de toekomst bij sub
sidies e.d. aan het langste eind zul
len trekken. En dat de kleinere dor
pen op het gebied van eigen alge
mene voorzieningen zullen verkom
meren. Het doel van de samenle
vingsopbouw wordt niet steeds begre
pen. Men ziet er soms een schaduw-
gemeenteraad in.
De Westerschelde ervaart vrijwel
niemand als een geestelijke barrière.
Zij vormt wel een obstakel, maar dan
in financieel opzicht, zo vonden de
ondervraagden.
De studie van de heer De Kam
geef enkele globaïe adviezen waar
mee „het beleid" zijn voordeel kan
doen. Dit zijn er een paar:
meer en vooral persoonlijke (voor
o.a. de jeugd) voorlichting aan de
O.Z. Vlamingen over functie en werk
wijze van de samenlevingsopbouw.
meer aandacht voor school- en
beroepskeuze (mogelijkheden van fi
nanciële stu-diesteun).
gericht onderzoek naar de vraag
hoe de migratie binnen een groep ge
meenten eigenlijk verloopt.
aandacht voor ontspanningsmo
gelijkheden voor de lagere school
jeugd, speciaal het vakantiewerk.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De aanleg van het Mark-Vlietkanaal zou
men een van de paradepaardjes van de begroting van Verkeer
en Waterstaat voor liet komende jaar kunnen noemen. Niet
om het bedrag dat daarmee op de nationale begroting gaat
drukken, maar meer om de uitzonderingspositie die de mi
nister er zelf aan toekent. In zijn inleiding zegt de minister
dat in de sector van de scheepvaartwegen de bouwtijd in hel
algemeen zeer lang en de investering ten opzichte van het
budget relatief hoog is. Daarom kan lang niet elk begrotings
jaar met werken van belang worden begonnen. In 1970 kan
dat wel en een van de twee werken die dan ter band zullen
worden genomen is de aanleg van het Mark-Vlietkanaal, een
project van f. 11 miljoen, waarin het rijk eenderde subsidieert.
Ook afgezien van het Mark-Vliet
kanaal neemt Zuidwest-Nederland
een plaats van betekenis in op de be
groting van Verkeer en Waterstaat.
Het hoofdstuk verkeer- en ver
voersdiensten vermeldt o.a., dat in
1970 zal worden begonnen met de
vernieuwing van het in het net der
exp-restreinen opgenomen stations
gebouw te Bergo-i op Zoom. In Breda
zal o.m. gereedkomen de spooronder-
doorgang in de noordelijke invals
weg. In uitvoering zullen daar o.m.
komen de bouw van een nieuwe
brug over de Mark, de overkapping
van het naderhand te maken hoge
tweede perron en het grondwerk
voor de nieuwe baan.
De toelichting op het hoofdstuk
Waterstaat enz. vermeldt o.m., dat
voor 1970 de laatste 25 miljoen gul
den zijn begroot ter afwikkeling van
het Nederlandse aandeel in de ver-
beteringswerken aan het kanaal
Gent-Ter-neuzen.
Ten aanzien van Terneuzen wordt
voorts meegedeeld, dat een wetsont
werp en de daarbij behorende ge
meenschappelijke regeling gereed is
tot oprichting van een Havenschap
Terneuzen, precies zoals dat eerder
voor Vlissingen gebeurde. Maar het
moet nog worden aangepast aan de
gemeentelijke herindeling rond de
kanaalzone in Oost-Zeeuwsch-Vlaan-
deren.
Met België wordt overleg gepleegd
over een volledige herziening van
het Bijzonder Reglement van Politie
voor het kanaal Gent-Terneuz-en en
voorts zal het Bijzonder Aamvarings-
reglement Westerschelde worden
eaogepast.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister Beernink
(Binnenlandse Zaken) wil nog dit
jaar met voorstellen komen om de
verdeelsleutel van de uitkeringen
aan de gemeenten uit het gemeente
fonds te herzien. In deze wetsvoor
stellen zullen ook de reeds eerder
aangekondigde voorstellen met be
trekking tot de uitkeringen voor de
grootste drie gemeenten worden op
genomen.
Voorgesteld zal o.m. worden de
sehaalbedragen (bedrag per inwoner)
voor d-e gemeenten Amsterdam, Rot
terdam en Den Haag met ingang van
1969 te verhogen.
Deze maatregelen zullen per jaar
extra-inkomsten opleveren van circa
35 miljoen voor Amsterdam, 16 mil
joen voor Rotterdam en 5,5 miljoen
voor Den Haag.
De provincies zullen in 1970 ruim
226 miljoen gulden uit het provin
ciefonds ontvangen. Op grond van de
huidige verdeelsleutel leidt dit tot
de volgende verdeling:
Groningen
Friesland
Drente
Overijssel
Gelderland
Utrecht
Noord-Holland
Zuid-Holland
Zeeland
Noord-Brabant
Limburg
15.059.453
17.756.596
14.714.671
20.615.931
26.571.528
14.480.092
26.266.864
31.052.655
14.521.455
28.218.677
17.448.708
226.706.630
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Gisteren is in Den
Haag drs. W- L. A. Lockefeer tot
lid van de Eerste Kamer voor de
KVP beedigd.
Drs. Lockefeer, afkomstig uit
Hulst, is de eerste katholieke poli
ticus in de geschiedenis van de
KVP-Zeeland, die rechtstreeks in de
senaat is gekozen.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Er is geen wijzi
ging gekomen in het standpunt van
de regering ten aanzien van de zee-
havenproblematiek in ons land. Dat
blijkt uit de memorie van toelich
ting bij de begroting van Verkeer
en Waterstaat. Daarom heeft de mi
nister, zoals hij zegt, geen behoefte
aan een uitvoerige beschouwing in
deze memorie. Hij volstaat met te
wijzen op het bestaan van een aan
tal commissies, werk- en studiegroe
pen, die studies op het gebied van
de zeehavenontwikkeiing verrichten.
Als eerste wordt genoemd de Com
missie Zeehavenoverleg, waarin be
halve de rijksoverheid, de gezamen
lijke havenbeheerders en het be
drijfsleven vertegenwoordigd zijn.
Deze commissie dient o.a. de rege
ring (ook ongevraagd) te adviseren
over het nationaal zeehavenbeleid.
Eigenlijk moet die commissie nog
goed op gang komen, want de me
morie van toelichting zegt ervan:
in het periodiek overleg van de com
missie zal men zich thans, na een
reeks algemene oriëntaties, met de
fundamentele vraagstukken gaan
bezig houden. Nog een aantal ande
re commissies wordt in de memorie
opgesomd en de minister wijst ook
op de studies die verricht worden
op instigatie van het Overlegorgaan
Zeehavenontwikkeling Zuidwest-Ne
derland. Voornoemd overlegorgaan,
aldus de memorie, verricht ook zelf
studies, t.w. op liet gebied van de
meest gewenste beheersvorm van
havens, de coördinatie van de acqui
sitie bij het havenbeheer en de si
tuering van een luchthaven in het
Deltagebied- Bij deze laatste stu
die bestaat contact met de Plano
logische Commissie Luchtvaartter
reinen, die tot taak heeft te advise
ren over de situering van een even
tuele tweede nationale luchthaven
in Nederland.
Voor verbetering van de Sehelde-
Rijnverbinding staat een bedrag van
f 58 miljoen op de begroting. Een
groot deel daarvan is bedoeld voor
kunstwerken, die aan de eigenlijke
kamaalaanleg' vooraf dienen te gaan.
Hier zal in 1970 volop worden ge
werkt aan de Kreekraksluizen, de
bruggen bij de Kreekrakdam voor
de bestaande weg, de toekomstige
autosnelweg en de spoorlijn naar
Zeeland, alsmede aan de bruggen bij
Tholen en Vossemeer. Een ander be
langrijk in uitvoering zijnd onder
deel van de Schelde-Rijnverbinding
is het maken van een hoogwaterke-
rende dijk langs de Westerschelde,
die de kanaalaanleg door schorren
van Ossendrecht mogelijk zal maken.
In een overzicht van de gang van
zaken m.b.t. de Deltawerken deelt
de memorie van toelichting mee, dat
de uitvoeringsschema van de Ooster-
scheldewerken blijft gebaseerd op
sluiting van de dam in 1978.
Nadat het Volkerak gereed is ge
komen wacht de sluiting van het
Brouwershavensche Gat in 1971,
Van de posten voor waterstaats
werken die op de begroting staan
vermeld noemen we:
300.000 voor het afwerken van
een wachtplaats voor schepen in het
Kanaal door Zuid-Beveland en
700.000 voor de vernieuwing en
verlenging van de steiger voor de
Oostsluis te Hansweert.
800.000 voor het watervrijmaken
van het gebied van Beneden-Donge
en Oude Maasje, o.a. door de bouw
van een nieuw gemaal bij Keizers-
veer.
In Zeeland zal een bedrag van
800.000 worden besteed aan het uit
voeren van plaatselijke verbeterin
gen aan verschillende wegen en weg-
vakken.
Uit een bedrag van 1 miljoen
zal de rijksrondweg ten zuiden van
Tilburg worden gereconstrueerd en
zullen nieuwe deklagen worden aan
gebracht op diverse gedeelten van de
weg Gorcum-Breda.
Het aanbrengen va-n verlichting
langs de rijksweg Til-burg-Dorst-
Bred-a en op diverse kruispunten
vengt bedragen va-n 1.500.000 en
500.000.
Voor de verbreding van de brug
over de Maas te Heus den zal rond
2.000.000 nodig zijn.
In de aanleg van de rondweg om
Bergen op Zoom is 1.200.000 uitge
trokken.
o Door de inbedrijfstelling van de
nieuwe (tweede) dubbeldeks-veer
boot op de Westerschelde blijkt het
nodig voor 1970 2.500.000 meer op
te nemen dan op de begroting 1969
beschikbaar is.
(ADVERTENTIE)
geslaagd zijn onze kollekties
mantels, kostuums, japonnen.
Broad-minded genoeg om te weten
dat geen 2 mensen precies hetzelfde
willen, brachten wij van de meest
klassieke én in de wol geverfde tot de
meest avantgardistische dessins in onze
mantel- en kostuumkollekties.
Weet U waarom?
Wij vinden dat het tijd wordt dat U
precies vindt wat U zoekt.
Heuvelstraat 44
Telefoon 31620
BREDA
Eindstraat 14
Telefoon 31086
SCHAPENmarkt
Telefoon 39125
„ZEVEN jaar Middelburg. Afscheid
nemen is zwaar". Dit zijn de woor
den van de heer J. Scholten, hoofd
bureau sport en jeugdzaken te Mid-
delburg. Per 15 dec. is hij aangesteld
tot direkteur van de Friese sport
raad. Daar is hij beslist geen on
bekende, voordien was hij n.l. acht
jaar werkzaam in de vier noorde
lijke provincies.
ORGANISEREN zit de heer Schol
ten in het bloed. In '62 was de ge
meente vier gymnastieklokalen rijk,
waarvan er drie op een paardenstal
leken. „Er werden in die tijd dan
ook zeer weinig gymnastieklessen op
de scholen gegeven. Inmiddels zijn
er zes lokalen bijgekomen, een ver
hard voetbalveld en deze maand
wordt ook het sportpark Voorborgh
van zes en een halve ha geopend".
HIJ is zeer nauw betrokken geweest
hij het ontwerp en de bouw van de
Middelburgse sporthal". Na in Til
burg de goedkope tennisbal, een ont
werp van Pelikaan te hebben beke
ken, begin ik met het plan; een sport
hal voor minder dan honderddui
zend gidden". Voor projecten tot dat
bedrag is namelijk geen rijksgoed
keuring nodig, maar kan men vol
staanmet een provinciale bouwver
gunning. Het lukte allemaal won
derwel. De resultaten, de visie en de
ideeën, zijn nu te zien in het hele
land".
,BIJ het ontwerpen en de bouw van
zwembad, was ik ook betrokken. Het
doet nu dan ook zeer, dat ik dit werk
nu aan een ander moet overlaten.
Het boeiende van mijn funktie in
Middelburg vind ik, dat je met vele
ankertjes in de gemeenschap vast
zit. Zo was ik bijvoorbeeld voorzit
ter van de Jeugd Vakantie Vreugd,
zat in het bestuur van Unicef en in
de medische sportkeuring. Je zou er
een boek van vol kunnen schrijven".
,MIJN ideaal is: Een groot open
jeugdsportcentrum, dat geleid zou
moeten worden door een stichting.
Gezien de huidige krachtenvelden in
de sport, zouden de leiders moeten
komen uit de bestaande sportvereni
gingen. Rijk en gemeente zouden
daar voor geld moeten bijdragen. Het
liefst zou ik daarvoor dezelfde sub
sidieregeling ingesteld willen zien,
welke nu geldt voor het open jeud-
werk. Ik zou het spelen met elkaar
bevorderd willen zien, door het wed
strijdelement in diverse sportvormen.
Zo zullen jonge mensen elkaar wel
licht beter gaan verstaan."
„ALS je je lichaam weet te beleven,
dan heb je geen opwekkende mid
delen nodig. Dat is eigenlijk een plei
dooi voor de jongeren, die vaak thuis
te weinig kontakt hebben, maar wie
ook het vermogen ontbreekt, een be
tere verhouding onderling te bewerk
stelligen. In hun wanhoop en een
zaamheid grijpen ze naar middelen,
die de geestelijke en lichamelijke af
braak tot gevolg hebben".
IN een goed opgezet jeugdcentrum,
waarin ook vooral inspraak van de
ze jongeren moet zijn, zie ik een op
lossing voor veel moeilijkheden".
