MEER DAN EEN KWART VAN BEGROTING ver van ijsuitgaven niet acht BEHOUD POLITIEK- MILITA1R EVENWICHT NODIG Ruim 100 miljoen voor de civiele defensie Geen welvaart alleen WELZIJN VAN DE MENS IS EERSTE ZORG Hulp aan arme landen op weg naar 1% Oefenterreinen „in studie cS DEN TOOM: VASTHOUDEN AAN DE NAVO Suriname en Antillen vrijer binnen het statuut KLEINERE KLASSEN IN 1970 Drie miljoen Experimenten Streven: Meer geld voor creatieve sector EEG rortllgal lossingen in positieve zin d.w.z. Griekenland Nig eria Aantal verkeers doden in68 iets meer clan in '67 Sneller Nota inkomens verdeling Studie Democratisering M edezeggensch a p Marine Landmacht Luchtmacht Slagvaardiger beleid voor milieuhygiëne .23 DE STEM VAN WOENSDAG 17 SEPTEMBER 1969 15 Bijna acht miljard gulden is gevoteerd voor dit leger... (Van onze parlementaire red.) DEN HAAG De uitgaven voor onderwijs en wetenschappen in 1970 zullen voor nieuwe re cords zorgen. Die uitgaven belo pen namelijk volgens de begro ting van minister Veringa (O en D) 7781 miljoen gulden. Dat is circa 27 procent van de totale rijksuitgaven. De onderwijsuitga ven vormen dan ook verreweg het grootste onderdeel van de rijksbegroting. Deze uitgaven be lopen zelfs het dubbele van de defensiebegroting (3893 miljoen), de op een na duurste uitgaven- sector. De onderwijsuitgaven blijven nog steeds sterker stijgen dan het natio naal inkomen. In 1965 bedroeg deze categorie 6,4 procent van het netto nationaal inkomen en in 1910 7,8. De voornaamste posten zijn: 2861 miljoen voor het lager onderwijs, 1166 mil joen voor het voorbereidend hoger en middelbaar onderwijs en 1812 mil joen voor het wetenschappelijk on derwijs. De begroting vermeldt dat in 1970 in totaal ruim 78 miljoen gulden voor nieuwe maatregelen beschikbaar zal zijn. De belangrijkste hiervan zijn verhoging administratiekosten vergoeding mavo-scholen 3 miljoen extra leraarlessen voor zittenblij- vers '1 miljoen verbetering subsidiëring kunst vakonderwijs 4 miljoen verlaging leerlingenschaal bij het kleuteronderwens 15,9 miljoen verlaging leerlingenschaal lager onderwijs 51 miljoen betere subsidiëring voor schip perskinderen 2,5 miljoen (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Hoewel het ingrijpen van Rusland in Tsjechoslowa- kije de internationale toestand onzeker heeft gemaakt en hoewel het versterken en moderniseren van het militaire apparaat van de Sovjet- Unie en de andere landen van het Warschau-pact aanleiding tot be zorgdheid geeft, zijn er geen tekenen dat de Sovjet-Unie behoefte heeft aan het verwekken van nieuwe spanningen. HET WONINGBOUWPROGRAMMA Aldus dc Nederlandse regering in een verklaring ter gelegenheid van prinsjesdag. Zij voegt er meteen aan toe, dat het behoud van het po- litiek-militair evenwicht noodzake lijk blijft. Intussen moet ernaar worden ge streefd de betrekkingen zoveel mo gelijk te verbeteren. „Een vermin dering van de NAVO-strijdkrachten is niet verantwoord te achten, tenzij dit zou kunnen gebeuren na een eventuele overeenkomst tussen de NAVO en de Warschaupactlanden" zo wordt opgemerkt. leningssituatie zou kunnen verlich ten. De regering handhaaft haar po litiek met betrekking tot de levering van wapens naar Nigeria en ze be treurt het, dat andere mogendhe den, ook bevriende, voortgaan met het verstrekken van wapens aan 'le strijdende partijen. Na opgemerkt te hebben, dat na gegaan zal worden, in welke vorm Nederland een bijdrage kan leveren ter bevordering van het welzijn der Papoea-bevolking, wordt over Por tugal gezegd: „Uitgaande van de afwijzing door Nederland van het beleid dat Portugal voert ten aan zien van zijn overzeese gebiedsde len, wil de regering medewerken aan alle realistische pogingen om de Portugese regering tot andere gedachten te brengen". De regering stelt opnieuw, dat de raad van de EEG op korte termijn een besluit moet nemen over de ope ning van onderhandelingen met vier Europese landen, die tot de gemeenschap willen „oetreden. „In j-, j het algemeen geldt, dat alleen op- gericht op versterking, verdieping en uitbreiding van de integratie een hechte grondslag voor de Euro pese eenwording kunnen leggen, Over Nigeria wordt gezegd, dat de regering al het mogelijke heeft gedaan om een bijdrage te leveren tot beëindiging van de burgeroorlog. Zij had daartoe contacten met lei ders van beide partijen Ook is zo veel mogelijk bijgedragen tot leni ging van de nood onder de burger bevolking. Zij heeft het initiatief genomen om in overleg met een groot aantal landen tot coördinatie van de hulpverlening te geraken. Betreurd wordt, dat de hulpvluch- ten van het internationale Rode Kruis nog niet hervat konden wor den. De Nederlandse regering heeft zich tegenover de partijen in het conflict bereid verklaard om per soneel ter beschikking te stellen voor het controleren van hulpzen dingen als dat de moeilijke hulpver- (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Het aanta. ver keersdoden is vorig jaar maar wei- nig toegenome, ten opzichte van 1967. Volgens de voorlopige cijfers van het CBS bedroeg het aantal do den ten gevolge van verkeersonge vallen 2890 (2832 in 1967), het aan tal gewonden 62.087 (61.102 in 1967). Minister Bakker geeft deze cijfers in toelichting op zjjn begroting voor volgend jaar. Hij tekent hierbij aan dat uit de geringe toename niet mag worden geconcludeerd dat de ver keersveiligheid op de weg is toege nomen. Pas wanneer de geringe toe name in de komende jaren trend ing zal zijn, is een dergelijke con- gerechtvaardigd, aldus de mi- Met betrekking tot Griekenland wordt gezegd, dat het rapport van de Europese Commissie voor de rechten van de mens over de Griekse situatie deze herfst zal ver schijnen. Aan de hand van dit rap port zal worden beslist of Grieken land lid kan blijven van de raad van Europa. De Nederlandse regering had een eerdere beslissing gewenst. Zij acht nu reeds de opschorting in Griekenland van het perlementaire stelsel en het opsluiten van vele Griekse onderdanen in politieke ge- vangnenkampen niet in overeenstem ming met de verplichtingen van een lidstaat van de Raad van Europa. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG De regering heeft voor 1970 bijna 105 miljoen gulden uitgetrokken voor de verdere voor bereidingen van de civiele verdedi ging. Deze verdediging is uiteraard in de eerste plaats bedoeld tegen de gevolgen van een oorlogstoestand, maar in de gisteren gepubliceerde staatsstukken wordt er nog op ge wezen, dat zij ook van grote beteke nis kan zijn bij ernstige rampen van welke aard ook in vredestijd. De voorbereidingen geschieden in het kader van een vierjarenplan (lo pend tot en met 1971), dat in 1968 door het parlement is goedgekeurd. Voortgang wordt gemaakt met het treffen van voorbereidingsmaatrege len om de bevolking een redelijke mate van bescherming te bieden te gen primaire en secundaire effecten van de uitwerking van vijandelijke wapens en om het maatschappelijk verkeer in getroffen gebieden zo goed mogelijk in stand te houden. VERWACHTING VOOR 1970 l> Hel prijspeil van de parHculiereconsumpHe ~sHjgl35h4% Premiedrukvondesoc. verzekeringenwordl Deprodukiiein bedrijven siijgl- me!4 De arbeidspro- dukHvileiE stijgi mei 37». •- "wLA - De goederenuilvoer zal 9%slijgen. De goedereninvoer zal 7%siijgen. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG De moderne maatschappij nog teveel ingesteld op alleen materiële welvaart is hard op weg allerlei „waardeloze en schadelijke zaken te produceren of in bezit te krijgen". Als gevolg daarvan remt deze maatschappij het welzijn van de mens. Een groot deel van de uitgavenstij ging voor het niet-universitaire on derwijs is het gevolg van de toene ming van het aantal leerlingen tot ruim 3 miljoen. „De sterke stijging van de uitgaven maakt het extra noodzakelijk te streven naar efficiën- cy-verbetering", schrijft minister Ve ringa in de toelichting op zijn mam moet-begroting. De voornaamste factor voor de uit gaven-stijging bij het wetenschappe lijk onderwijs is het aantal studenten. Dit aantal is in de periode 1965-1969 met gemiddeld 10 proeent per jaar toegenomen. Er komt een commissie uitbreiding wetenschappelijk onder wijs als permanent orgaan voor de ruimtelijke planning van het weten schappelijk onderwijs. Bij de vaststelling van kosten voor het wetenschappelijk onderzoek (136 miljoen gulden) is voor het eerst een bedrag opgevoerd voor „beleidsruim te". Dit is mogelijk geworden door de uitgaven voor wetenschapsbeoefe ning op diverse begrotingen van an dere departementen met 1 procent te verminderen. Nieuw is ook een be drag voor onderzoek op computer technisch terrein („computerscien- ce"). Het totale bedrag voor de rijks studietoelagen is met 21 miljoen ver hoogd tot 157 miljoen. Voor studen ten aan niet-universitaire theologi sche opleidingen is 1,5 miljoen uit getrokken. Voor de rijksstudietoela gen is op de begroting rekening ge houden met een stijging van 10 pro cent voor het aantal aanvragen en het aantal toekenningen. De financië le normen voor 1969-1970 zijn verge leken met het studiejaar 1968-1969 met circa 5 procent verhoogd. Minister Veringa deelt tenslotte mede een wetsontwerp te hebben op gesteld, dat beoogt nog bestaande wettelijke belemmeringen weg te ne men voor experimenten buiten de kaders van de afzonderlijke onder wijswetten. Op grondslag daarvan zal het mogelijk zijn ervaringen op te doen met nieuwe organisatievormen of met een vernieuwde inhoud van het onderwijs voordat de wetgeving het nieuwe vastlegt. Deze weg wil het ministerie ook volgen bij het ontwer pen van een nieuwe wet op het ba sisonderwijs. „Deze wet zal niet alles wat nu aan verlangens leeft vastleg gen, maar wel voldoende ruimte bie den voor toepassing en ontwikkeling van het nieuwe", aldus minister Ve ringa. Inzake vorming en onderwijs van de werkende jeugd zullen het ko mende jaar voorstellen bij het parle ment worden ingediend. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG - De Nederlandse bijdra ge in de ontwikkelingsbijstand zal in 1970 met 135 miljoen gulden worden verhoogd tot een bedrag van 767 mil joen gu'den. „Een flinke stap op weg naar het door de regering aangekondigde streefcijfer van 1 procent van het na tionale inkomen aan ontwikkelings hulp in 1971", zo wordt in de mil joenennota geconstateerd. Dat uitein delijke doel in 1971 komt neer op 833 miljoen gulden. In de miljoenennota wordt een nieuw programma aangekondigd voor een meer intensieve inschakeling van de Nederlandse universiteiten en Ho gescholen bij de ontwikkelingssamen werking. Dit programma voorziet in de fi nanciering van research-projecten. die een bijdrage willen leveren aan de op lossin van ontwikkelingsproblemen. In 1970 zal de Nederlandse voedsel hulp aan minder ontwikkelde landen worden uitgebreid, opdat beter en sneller kan worden voorzien in acu te noodsituaties. In dit verband is een bedrag van 24 miljoen gulden be schikbaar voor zuivelhulp. De regering zet haar pogingen voort om de stagnatie die hier en daar in de internationale ontwikkelingssamen werking zichtbaar is te doorbreken. Zij neemt een actief aandeel in de op stelling van een internationaal over een te komen werkplan dat als de strategie zal moeten dienen voor de ontwikkelingssamenwerking in het tweede ontwikkelingsdecennium van 1970 tot 1980. Daarbij tracht de re gering een betere samenwerking tus sen meer en minder ontwikkelde lan den te bereiken dan tot dusverre. De bloksgewijze opstelling van rijke te genover arme landen heeft met name voortgang op het werkgebied van de wereldconferentie (UNCTAD) belem merd. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Over enkele dagen zal een ambtelijke werkgrep een no ta-uitbreiding over de inkomensver deling, zo wordt in de miljoenen nota medegedeeld. De nota geeft geen oordeel over de inkomensverhoudingen, maar be schrijft wat er in de laatste tiental len jaren is gebeurd om tot betere inkomensverhoudingen te komen. De regering hoopt dat de nota over de inkomensverdeling een bijdrage zal leveren tot een groter inzicht, waarmee de gedachtenwisseling hier over wordt gediend. „Zinloze luxe genotmiddelen, die de gezondheid schaden, verontreini ging van water, lucht en bodem, ge luidshinder, verkeerscongesties en geestelijke overspanning" zijn daar van de helaas 'prekende voorbeel den Een geïntegreerd beleid van een groot aantal ministeries moet in plaats van de welvaart-alleen het welzijn van de mens sterk bevorde ren. „Dit beleid r-akt de belangen van grote bevolkingsgroepen en in dividuele burgers", aldus de rege ring in haar miljoenen-nota 1970. Tot dit beleid behoren de strijd te gen de milieu-verortreiniging, de zorg voor jongeren en ouden van da gen, de verbetering van de volks huisvesting en vooral de verdere de mocratisering van staat en maat schappij. Bij dit alles zijn ten nauwste be trokken de ministeries van onder wijs en wetenschappen, cultuur, re creatie en maatschappelijk werk, sociale zaken en volksgezondheid, binnenlandse zaken, justitie, ver keer en waterstaat, volkshuisvesting en ruimtelijke ordening, landbouw en visserij. De afzonderlijke departe menten moeten ieder voor zich de nodige wettelijke regelingen treffen of voorbereiden om dit welzensbe- leid te bevorderen. Daarbij zijn ook zeer nauw betrokken de opvattingen, die over dit alles laven bij de bur gers zelf. Daarom beraadt de rege ring zich „op de vraag in hoeverre en op welke manier voldaan kan worden aan het groeiend verlangen naar publieke discussie over de voorbereiding van de noodzakelijke maatregelen". De democratisering van staat en maatschappij staat hierbij in feite bovenaan. Nog deze maand komt daarom de staatscommissie Cals Donner met een tussenrapport over de wijziging van grondwet en kies wet. Dit wil de regering nog voor de verkiezingen van 1971 afronden. In het komende jaar dient zij daar om voorstellen in voor een partieële herziening van de grondwet, die tot doei heeft de staat verder te demo cratiseren door de kiezer reeer rech ten toe te kennen Afzonderl'.ke wetsvoorstellen over het afschaffen van de opkomstplicht en een grotere kans voor de voor keursstemmen op bepaalde kandida ten behoren tot hetzelfde proces. Het maatschappelijk welzijn moet volgens de regering bevorderd wor den door de bestaande maatschappe lijke instellingen verder te demo cratiseren. Dit geldt voor de struc tuur van de onderneming (een nieu we wet op de ondernemingsraden staat op stapel'*, met daarbij ook meer medezeggenschap in de onder neming. Dit geldt ook voor de on derwijshervormingen, waarin de jongeren ten zeerste betrokken moe ten zijn. Het beleid ten opzichte van jeugd, en jongerenwerk wordt daar om gewijzigd. Een pakket maatre gelen en plannen ligt gereed om het onderwijs te democratiseren en een nieuwe structuur te geven. „Boven dien wil de regeri.ig uitdrukkelijk te- (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Minister Den Toom van Defensie heeft het plan van het C.H.-Tweede-Ka- merlid Kikkert over een ster ke concentratie van oefenter reinen bij Ter Apel in studie ge nomen. Bestudeerd wordt even eens een plan om herhalingsoe feningen effectiever te maken. In zijn begroting-1970 schrijft minister Den Toom, dat Neder land moet blijven vasthouden aan zijn NAVO-verplichtingen voor de veiligheid van land en volk. „De financiële en persoonlijke offers die hiervoor gebracht moeten worden, zijn te beschouwen als de prijs, die wij zowel als onze NAVO partners betalen om strevend naar welvaart en welzijn in Euro pa en in de wereld van crisis en oorlog te vrijwaren en om de weg tot harmonische internationale be trekkingen open te houden", aldus minister Den Toom. Van de defensiebegroting van 3,777 miljard gulden krijgt de ma rine 936 miljoen gulden, de land macht 1.794 miljoen gulden en de luchtmacht 910 miljoen gulden. De plannen van de krijgsmachtonder delen zijn als volgt: De twee te bouwen geleide-wa penfregatten krijgen een geavan ceerd geautomatiseerd geleide-wa pensysteem tegen de modernste luchtaanvalsmiddelen. Hiertoe be hoort ook de z.g. in Nederland ont wikkelde 3-d radar, die doelen binnen de kortste tijd onder alle weersomstandigheden kan opspo ren. De inschrijving voor en de gunning van de bouw van deze schepen zullen in 1970 hun beslag krijgen. Voor de bouw van 4 onderzee- bootbestrijdingsjagers, ter vervan ging in de periode na 1975 van de Hoiland-klasse is een eerste ter mijn opgebracht De nieuwe sche pen zullen van het fregattype zijn, waarbij de nadruk wederom op de onderzeebootbestrijdingstaak zal komen te liggen. Aan de bouw van de onderzee boten van de nieuwe Zwaardvis klasse wordt voortgewerkt. In de jaren 1971-1972 komen deze sche pen bij de vloot. De bestaande ja gers en fregatten van de Van Speijkklasse krijgen nieuwe anti- aircraft-systemen of geleide wa pens Op het haventerrein te Den Heidei is een begin gemaakt met de bouw van een onderzeebootbe- strijdingsschool ter vervanging van het opleidingsschip fir. Ms. „Zeearend" Ook in 1970 zal de Koninklijke Marine aan de maritieme taak in Navo-verband deelnemen. Begin 1970 gaan 2 schepen naar Japan in verband met de wereldtentoon stelling te Osaka. als meetapparatuur, componenten enz. Voor het nieuwe pantserbestrij- dingswapen blijft de aandacht pri mair gevestigd op de z.g tweede generatie draadgeleide wapens die semi-automatisch zullen zijn. Een aantal proto-typen van nieu we 25 mm boordwapens voor de pantserbestrijding van verken ningseenheden wordt momenteel beproefd Een herziening van het systeem van herhalingsoefenin gen is in studie Gedacht wordt aan een systeem meer gericht op (functionele) oefening van een militair of van groepen van mili tairen dan op die van volledige eenheden. De eigenlijke mechanisering wordt met de invoering in 1969 van de 155 mm houwitser op rups- affuit en van de 120 mm mortie ren afgesloten. De verbindings middelen worden gemoderniseerd. Een bedrag van f 48 miljoen is be stemd voor de aanschaffing van een aantal moderne radiozend toestellen met groot bereik van troposcatter-apparatuur voor ver bindingen over grote afstand, van materieel voor de inrichting van mobiele verbindingsinstallaties en van het noodzakelijke toebehoren Nu Nederland niet meer deel neemt aan de ontwikkeling van het Europese project van de z.g. multi role combat aircraft (MRCA) als opvolger van de F- 104G Starfighter zal de Koninklij ke Luchtmacht bekijken welke vliegtuig-projecten voor vervan ging van de F-104G in aanmer king komen. Men zal trachten ook andere landen bij deze eva luatie te betrekken. DE UITGAVEN VAN HET R'JK BEDRAGEN 259 MIUI4SD g|§II U kunP 60gu!den per uur uifgewn,57.800 jaar lang Een mens heefp ca 1590jaarnodig om heP bedrag te tellen derïsis hel" een lengte van ca.lOxdeaFstand AmsPerdam-NewYork Elke Nederlander kan er ca.2223 gul den van krijgen Elk mens kan er ca. 8gulden van krijgen WAAR GAAT HET GELD HEEN UITGAVEN NAAR ONERWERPEN BN STAATSZORS GEHELE DIENST, cijfers in milj.gulden Jush>ie1406' s-& Lening wonincjweh 2043 Soc^ Verkeer enWafc 3038 ^063 Defensie 3893 fcmOnderwijs enWePensch.778T gemoet komen aan de gerechtvaar digde wensen van de werkende jon geren naar een meer adequate rege ling voor de speciale vormen van onderwijs", aldus de miljoenen-nota. Het welzijn van de bejaarden vraagt eveneens de nodige maatre gelen. Een wijziging van df wet op bejaardenoorden is in voorbereiding. Bijzondere aandacht wordt geschon ken aan de bouw van bejaarden wo ningen en de dienstverlening voor zelfstandig wonende bejaarden. Een individuele huursubsidie moet eco nomisch zwakkeren en jonge gezin nen de kans geven behoorlijke wo ningen te verkrijgen. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG De Nederlandse re gering blijft bereid mee te werken aan door Suriname of de Nederlandse Antillen gewenste veranderingen in de staatkundige relaties tussen de drie landen. Over de daarmee samen hangende vraagstukken bestaat nog geen eensgezind oordeel, maar de gedachten, zo wordt gezegd, krij gen al wel een vastere omlijning. Wel is men het in Suriname en de Antillen eens over de wens om de zelfstandige status, die de landen bin nen het koninkrijk bezitten, tegen over het buitenland duidelijker tot gelding te brengen. De Nederlandse regering staat achter dat verlangen. De drie regeringen menen, dat hier aan kan worden voldaan binnen het Koninkrijksstatuut. In de staatsstukken ter gelegen heid van prinsjesdag staat voorts, dat na de verkiezingen in Suriname en de Antillen met de dan optredende regeringen zal worden gesproken over andere onderwerpen van be lang voor een beter functioneren van de rechtsverhoudingen tussen de drie landen van het koninkrijk en over bij die regering levende gedach ten om in die rechtsverhoudingen op welke termijn dan ook in de toekomst wijziging te brengen. Aangekondigd is voorts, dat aan Suriname en de Antillen op ruimere schaal dan voorheen financiële bij stand zal worden verleend voor so ciale voorzieningen naast die, welke de vijfjarenplannen bieden. In dit kader zal tevens aandacht worden besteed aan scholing en herscholing van werklieden, waardoor de moge lijkheid wordt geopend arbeidsplaat sen, waarvoor vakmanschap is ver eist, meer door Antillianen te laten bezetten. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Op het terrein van Je volksgezondheid dwingen de technologische en maatschappelijke ontwikkeling de overheid tot een slagvaardig beleid ter bescherming van de bevolking. Vooral op het gebied van de mi lieuhygiëne zullen de nationale in spanningen in de komende jaren moeten worden opgevoerd. De samenwerking op het terrein van de milieuverontreiniging van het Rijksinstituut oor de Volksgezond heid met bedrijven en particuliere in stellingen dient volgens de regering nog meei te worden gestimuleerd, onder andere vooi de ontwikkeling van automatische meetapparatuur voor de watervervuiling. (Van onze pari. redactie) DEN HAAG De klassen van de lagere scholen en de kleuterscholen worden in 1970 kleiner. Bij het lager onderwijs wil minister Veringa (O. en W.) een verlaging per 1 januari tot 38 en per I augustus 1970 tot 37 leer lingen. Bij het Kleuteronderwijs zullen op diezelfde data de leerlingenaantallen tot resp 39 en 38 kleuters per klas worden verlaagd De kosten daarvan bedragen bij het lager onderwijs 31 miljoen en bij het kleuteronderwijs 15,9 miljoen gulden. Dit blijkt uit de begroting van het ministerie van onderwijs en weten schappen voor 1970 De voorgestelde verlaging bij het lager onderwijs houdt in. dat daarmee de derde fase van de leerlingenschaal-verlaging voor de helft zal zijn voltooid. i

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 13