ONTVOERINGEN
IN Z.-AMER1KA
GAAN DOOR
Siegfried E. van
Praag (70 jaar):
„JOOD MET
HEIDENSE
TREKJES"
„Stoomwalsactie" een waarschuwing
Sloan's Balsem
Onderzoek naar
denken over
Vredesweek
Molenaars gevoel
voor de toekomst
IN DEN HAAG
400 KATTEN
ARABISCHE DREIGING WORDT MET DE DAG GROTER
BEELDHOUWER
CARASSO
OVERLEDEN
km
torg mantels
fn wij
ien ertegen
ie jaar borg
)escherming.
C&A wel
lodellen,
ïring,
jzen.
Zolang er onpopulaire regiems bestaan
en de Y.S. ze blijven steunen
Moord
ETIKET
HEIMWEE
Van Lanschot heeft
nu merendeel
aandelen van Hufima
Grootste hoeveelheid
olie in één keer
naar Rotterdam
(Door Richard Gott)
„Zolang er onpopulaire regiems
blijven bestaan in Zuid-Amerika
en zolang de Verenigde Staten ze
blijf steunen, zullen de ontvoerin
gen doorgaan."
Het is nu een kwestie van rou
tine geworden. De grote Ameri
kaanse limousine met zijn voor
name passagier rijdt na de lunch
terug naar het kantoor. Een klei
ne auto vol met gewapende stu
denten rijdt de grote limousine
klem. De passagier doet zijn han
den omhoog en wordt de kleine
auto ingesleurd. De chauffeur
blijft smadelijk achter. En er is
weer een ontvoering achter de
rug.
Dezer dagen in Rio de Janeiro
en verleden jaar in Guatemala-
city was de voorname Amerikaan
de ambassadeur. Daarvoor in
Guatemala en in Venuzuela waren
de slachtoffers de hoofden van de
Amerikaanse militaire missies.
De ontvoerders zijn bijna al
tijd dezelfde lieden geen com
munisten, maar leden van revolu
tionaire organisaties, die door Cu
ba geïnspireerd zijn.
Hun motieven verschillen. 1963
was een Jaar van opzienbarende
ontvoeringen en kapingen in Ve
nezuela. Maar toen namen de
guerilla's van het zogenaamde na
tionale hevrijdingsfront alleen
maar vooraanstaande mensen ge
vangen om daardoor publiciteit te
krijgen.
Het plaatsvervangend hoofd van
de Amerikaanse missie werd acht
dagen lang gevangen gehouden en
daarna liet men hem geblindockt
bij de Amerikaanse ambassade
achter met schoensmeer in zijn
haar gesmeerd.
In Guetemala zijn de guerilla's
krachtdadiger opgetreden. Hier
reed men de Amerikaanse auto's
niet klem, maar men ging er naast
rijden, stak een machinegeweer
uit het raam en begon te schieten.
Zo werd in 1965 het hoofd van de
militaire misie en in 1968 twee an
dere hoge Amerikaanse militairen
gedood.
De eerste moord was een ant
woord „op de misdaden van het
Amerikaanse imneria'isme in
Noord- en Zuid-Vietnam."
De tweede een antwoord „op de
acties van Guatemalaanse strijd
krachten, waardoor 4000 bwgers
om het leven kwamen, die door
de Amerikanen geleid werden".
Het doden van de Amerikaanse
ambasadeur verleden jaar in
Guatemala schijnt een ongeluk te
zijn geweest. De bedoeling was om
hem alleen maar te kidknappen
en uit te wisselen tegen een gue-
rilla-leider, die de week waarvoor
door de politie gevangen was ge
nomen. De ambassadeur stapte,
zoals men verzocht, met diploma
tieke minachting de auto uit en
maakte toen aanstalten om weg
te lopen. Dit hadden de guerilla's
niet verwacht, een van hen kon
ziin zenuwen niet bedwingen en
schoot de ambassadeur neer.
Zolang er in Zuid-Amerika on
populaire regiems blijven bestaan
en zolang de Verenigde Staten ze
blijft steunen, lijkt het waar
schijnlijk, dat de ontvoeringen
door zullen gaan. Als een ontvoe
ring goed afloopt en het slacht
offer wordt vrijgelaten, dan krij
gen de guerilla's een enorme pu
bliciteit. En op een continent,
waar men bravoure zozeer bewon
dert. stijgen ze in de publieke
achting.
Maar als zij in Brazilië de am
bassadeur gedood hadden, dan
had dat waarschijnlijk een ave
rechtse uitwerking gehad en zou
er een golf van reactie en terreur
ontstaan zijn.
Fide! Castro heeft de Venezolaan
se guerilla's eens gewaarschuwd
voor de gevaren van het doden
van ontvoerde gevangenen.
De Braziliaanse guerilla's even
als de TTrueuese en de Argentijnse
en nu in Guatemala opere
ren in de steden.
In Brazilië vonden verleden jaar
een serie snectaculaire bankover
vallen nlaats. waarachter waar-
scliiinlük een zekere Carlos Ma-
righeiia stak. een vroegere afge-
die nu een kleine pro-
Cbirese communistische partij
leidt.
Dit accent op acties in de steden
en niet op guerïlla-acties van het
tvpe zoals Che Guevara ze orga
niseerde betekent, dat ontvoerin
gen en berovingen in aantal zul-
'en toenemen.
(Copyright The Guardian/
De Stem).
(ADVERTENTIE)
Voor onmiddellijke verlichting
Helpt direct bij spierpijn, reumatische
pijnen, zenuwpijnen, spit.
Even aanbrengen op de pijnlijke plek en
de weldadige warmte brengt onmiddellijke
verlichting.
Depijnverdrijver
met onmiddellijke werking.
(Van onze kunstredactie)
BRUSSEL „Ik voel me niet prettig als ik niet geschreven heb.
Iedere dag om half elf wordt mijn hoofd wakker en begin ik te
schrijven. Ik kan nu niet meer zoveel verschillende onderwerpen
tegelijk aan, maar ik heb juist weer zeven grote novellen naar de
uitgever gestuurd." Siegfried E. van Praag vierde zijn zeventigste
verjaardag. Vandaag wordt te zijner ere 'n receptie gehouden in de
Koningszaal van de Amsterdamse Artis. „Als er een receptie komt,
wil ik deze nergens anders dan in Artis hebben", zegt de auteur.
Behalve het joodse Amsterdam spelen dieren een grote rol in zijn
boeken, die sedert 1925 praktisch ieder jaar verschenen zijn.
Achter zijn huis, aan de voet van
de Brusselse universiteit, is een fo
tograaf van de Franstalige Belgische
pers bezig zijn karakteristieke grijze
kop met zwarte alpino vast te leggen.
Behalve essays en zijn boek „Je
ruzalem van het westen" (ver
taald door een priester uit Doornik)
is van hem niets in de Franse taal
verschenen. Toch vertelt hij: „In
1936 ben ik vanuit Amsterdam naar
Brussel verhuisd, omdat ik dacht
een deel van mijn werk in het Frans
te gaan schrijven. Dan zou het een
grotere lezerskring kunnen bestrij
ken. Mijn boek „Saul" heb ik in het
Frans geschreven, maar uiteindelijk
weer terugvertaald. Een Frans tijd
schrift nam onlangs vier pagina's
aforismen van me op. Die schrijf ik
graag."
Dieu aiurait pu dire a Israel: „Je
vals vous élire, mais vous me le p-ay-
erez". (God zou tot Israël gezegd
kunnen hebben: „Ik ga u verkiezen,
maar je moet me ervoor betalen"),
is er één van. In mijn studietijd ont
dekte ik een aforisme van Voltaire:
„God schiep de mens en heeft hem
te vondeling gelegd". Mijn mede
studenten vonden het erg aardig.
Het was niet van Voltaire; het was
van mezelf". Van Praag zit vol hu
mor. Toch zegt hij: „Johan heeft de
vrolijkheid behouden; ik niet". Jo
han dat is „een van mijn beste
vrienden", Fabricius, die onlangs
ook 70 jiaar werd. „Er zijn zoveel
coïncidenties in ons leven. Ja, mijn
boeken hebben een wat intellectue
le™ inslag dan de zijne.
Ik ben inderdaad content met het
etiket „joods schrijver". Maar ik ben
meer. Ben ook de man van de Fran
se vrouwen. Vooral rond mijn der
tigste jaar schreef ik daarover: Ma
dame de Pompadour, Julie de Les-
pinasse en andere vrouwen: De
dolle maagd, Oosterse vrouwen,
Minnares in ongenade, Een vrouw
van tact Erg gesteld ben ik op
de „Hebreeuwse lichtekooi". Ik ben
een jood met heidense vlekjes.
Maar je kunt mijn werk niet den
ken zonder mijn liefde voor de bio
logie en de zoölogie (in Brussel heb
ik daarover colleges gelopen). Het
dierlijk gedragssysteem; het ver
band tussen mens en dier; specula
tieve biologische gegevens boeien
mie (Teilhard de ChaTdim). Daarom
wilde ik de receptie ook in Artis
hebben. Heel mijn Amsterdamse tijd
heb ik daar gezworven."
Mijn eerste boek, dat succes had
was „Sam Levita's Levensdans"
(1927). Ik heb vooral getracht in
mijn verdere romans joodse figuren
te tekenen. Geen tendensen. Ja, de
oorlog heeft daarin verandering ge
bracht. Ik zat toen in Engeland, an
ders had ik niet meer geleefd. We
zullen maar zeggen, dat ik na de
oorlog tendensromans ben gaan
schrijven. De boeken „Saul", „Jezus
en Menachim" en „Jeruzalem van
het westen" zijn dirie peilingen, ge
schreven vanuit één inspiratie; te
zamen genoemd: „De brug der eeu
wen":
Dat het Joodse volk als zondebok
fungeert door alle tijden heen is na
tuurlijk vanuit allerlei oorzaken te
verklaren. Een kleine minderheid
krijgt altijd op zijn donder. De eni
ge Joodse schuld (laten we dat dan
zo maar noemen) is, dat ze niet wil
len ondergaan. Ik ben zelf links-so
cialistisch maar heb een hekel aan
het nieuw-links-gedoe ten opzichte
van Israël.
Over de huidige crisis ben ik niet
pessimistisch. Het Joodse volk is er
SIEGFRIED E. VAN PRAAG
altijd weer bovenop gekomen. Ik
ben een fervent Zionist. Er zijn
méér mensen nodig in Israël. Ja, er
zit een stuk heimwee in mijn boe
ken, maar toch ook een gerichtheid
op de toekomst. Ik houd vast aan
bepaalde joodse tradities. Graag be
zoek ik een echte loofhut tijdens het
loofhuttenfeest en deel ook appel en
honing uit bij de viering van oud
en nieuwjaar. Maar ik ben geen or
thodoxe jood.
„De Korte Karavaanweg", vind ik
mijn beste Joodse novelle. Van de
zeven nieuwe novellen, die nu klaar
zijn is de helft Joods, de rest alge
meen van strekking. „Grenzen zoe
ken" gaat de bundel heten. Het is
hier en daar wat seksueel gewaagd.
Ik heb nooit van taboes gehouden.
Dat is nu wat gemakkelijker dan
vroeger. In een van mijn eerste
boeken liet ik een Amsterdams jo
chie „klootzak" zeggen. Daar kwa
men wel reacties op. Alsof zo'n jo
chie iets anders zegt tijdens een ru
zie. Nee, een mode-schrijver ben ik
nooit geweest. En ook geen mooi-
schrijvar.
Ik houd niet van woordkunst. Van
'57-'64 heb ik het wel gedoceerd in
Rotterdam. Ben echter niet bang
voor mooie zinnetjes. Nee, ik vind
niet dat het woord gedevalueerd is.
De moeilijkheid van het ogenblik is
dat het evenwicht tussen de snelle
veranderingen en de remmende
werking van de grammatica ver
broken is.
De nouveau-roman vind ik enorm
saai. Dingen zijn op zichzelf niet
boeiend. Je moet alles personifice-
ren om boeiend te maken. Ook de
dingen. Ik houd meer van het nieu
we Nederlandse boek. Wolkers vind
ik een reuze kerel. W. F. Hermans,
zuur, maar goed. Jan Cremer heeft
ons ook een dienst bewezen door
dijken stuk te slaan.
Voor de oorlog heb ik persoonlijk
veel joodse schrijvers gekend. Ik
heb Werfel gekend en met Max
Brod was ik bevriend. Via hem
kwam ik in contact met Kafka en
was zo de eerste in Nederland, die
over hem geschreven heeft. Ja, het
denken van Kafka is enigszins Tal-
mudisch. Van Marcel Proust ben ik
een groot bewonderaar en ik heb
essays over hem geschreven.
Mijn lezerskring Dat zijn er nog
al wat. Op boekenbeurzen merk ik
dat. Het zijn geen mensen, die al
leen voor hun plezier1 willen lezen
maar het zijn met name mensen,
die na willen denken. Niet alleen
joden. Het is vooral dp tussengene
ratie, die mij leest." jj
„Siegfried E. van1 Praag, een
schrijver en zijn werk", is de titel
van een boekje van Rico Bulthuis,
dat dezer dagen verschijnt. Daarin
kan men nog meer te weten komen
over deze schrijver. Tegelijk ver
schijnt zijn nieuwe roman „De Ja-
cobsladder". Over deze ladder is het
geslacht Van Praag vanaf de 17e
eeuw in de Nederlanden tot in onze
dagen opgeklommen. Door een 40-
tal boeken heeft Siegfried een stuk
van die geschiedenis vastgelegd.
In een van zijn aforismen zegt hij:
„Zelfs de revolterende mens moet
op het eind van zijn leven constate
ren, dat hij niets anders heeft ge
daan dan gehoorzamen."
HENK EGBERS
NIJMEGEN (ANP) Het studie
centrum voor vredesvraagstukken
van het instituut voor politicologie
van de katholieke universiteit te Nij
megen zal een onderzoek doen naar
de opvattingen van predikanten,
priesters, contactpersonen van het in
terkerkelijk vredesberaad en de bur
gerij van een voor Nederland min
of meer representatieve gemeente
aangaande d'e eind september a-s.
te houden Vredesweek.
Het onderzoek, dat ten dele door
het interkerkelijk vredesberaad
wordt bekostigd, bestaat uit een
tweetal enquêtes, waardoor behalve
de opvattingen van de ondervraag
den ook gegevens zullen worden
verkregen over de mate en wijze
waarop aan de vredesweekactivitei-
ten is deelgenomen.
DE STEM VAN DONDERDAG 11 SEPTEMBER 1969
(Van onze moderedactie)
AMSTERDAM In de ontwerpen van de joaige Ne
derlandse couturier Frans Molenaar (29), wordt een
steeds geprononceerder monumentale vormgeving dui
delijk. De herfst- en wintercollectie die hij deze week
aan de pers toonde, was nog weer strakker opgebouwd
dan de vorige. Hij legt zich hiermee grote beperkingen
op: alles wat zweemt naar toegevoegde garnering, zoals
borduursel of dessinering van stoffen, wuivende mous
seline, gedrapeerde shawls e.d., schittert door afwezig
heid. Molenaars opvatting van mode verhoudt zich tot
die van vele collega's als de funktionele bungalow tot
het kneuterig huisje met rieten dak. Hij heeft naar onze
mening dan ook meer gevoel voor de toekomst dan voor
het heden, dat nog niet los is van een hang naar roman
tiek.
Belangrijke punten uit deze collectie: de roklengte
uitsluitend tien centimeter boven de knie, (behalve de
lange avondjurk), het broekpak, talrijk tegenwoordig,
heeft pijpen zonder vouw maar met omslag, daarbij
mantel of jasje in normale roklengte, of driekwart
daarvan, ofwel zeer kort. Er is een grote^ voorliefde
voor de col en een negatie van het decolleté.
Zeer oorspronkelijk is deze ontwerper in zijn spel
met twee tegengestelde kleuren. Voornamelijk rood en
wit, rood en zwart, of wit en zwart. In de dubbe(ge
weven wollen of zijden stoffen met body, zet hij van
de contrastkleur een enorm bochtig figuur, een kolos
sale letter S die zich om het liohaaim slingert.
Soms is ook de stof contrasterend: zwart glimmend
vynil op zwarte dan wel op witte jersey. Eveneens
van zwart vinyl is het overgooier/hansopje met uiterst
korte pijpjes over een gebreide trui.
Het kan geen kwaad Molenaars opmerkelijke activi
teiten te volgen: hij is al reeds rijksgecomiteerde voor
de mode-afdeling van de Arnhemse kunstacademie, en
er is geen modejury in het land samen te stellen of
Molenaar heeft er zitting in.
Van Molenaar is dit broekpak van grove geruite
wollen stof. De jas is 7/8, mouwloos en „doublé
breasted". Daaronder een zwarte coltrui met brede
lakceintuur. De hoed is bijpassend zwart.
(IfS-
wanneer er grote oorlog losbarst.
Wat de Israëlische aanval op de
El Hafeaya-ras Zafrana sector, ten
zuiden van Suez, overduidelijk heeft
gemaakt, is het feit, dat Israël ten
alle tijde een aanval kan lanceren,
die de Nül bereikt.
Bij deze aanval hadden versterkin
gen kunnen word enaangevoerd, en
Israëlische tanks hadden binnen een
paar uur de buitenwijken van Cairo
binnen kunnen rijden. Het grondmo
tief van deze aanval was om Egyp
te waarschuwen om op te houden met
haar politiek van militaire omsinge
ling van Israël.
De Arabische dreiging neemt steeds
groter vormen aan. Koning Hoessein
schijnt een overeenkomst te hebben
gesloten met president Nasser en
met de Palestijnse guerrilla's. Het
Hikt waarschijnlijk, dat de Libanon
tegen haar zin ook in dat conflict
wordit gesleept door de guerrilla's
Men zegt. dat Irak meer troepen
(Door Terence Prittie)
TEL AVIV-CAIRO Privé hebben
de Israëlische leiders gedurende de
afgelopen twee jaren er altijd de na
druk op gelegd dat zij niet van plan
zijn om weer een oorlog tegen hun
Arabische buren te beginnen. De ju-
ni-oorlog van 1967 heeft, naar de Is
raëli's zeggen, hen veel gunstiger
grenzen gegeven dan dat zij daarvoor
hadden. Terwijl de Egyptische vlieg
tuigen vroeger slechts de 15 minu
ten vliegen van Tel Aviv verwijderd
waren, zijn de Israëli's nu vijftien
minuten vliegen van Cairo verwij
derd. Het Israëlische Jeruzalem ligt
niet meer in „vuurlinie en de lange,
moeilijk te verdedigen grens met Jor
danië van voor 1967, is vervangen
door de rechte noord-zuid-grens, die
door de Jordaan wordt gevormd.
Men heeft mij herhaalde malen ver
zekerd, dat Israël geen oorlog op
grote schaal meer hoeft te beginnen.
Maar volgens haar leiders moet
Israël nu meer dan ooit aanvallen
doen, die de vijand moeten afschrik
ken. De reden hiervoor ligt voor de
hand. President Nasser, als de lei
der van het Arabische verbond tegen
Israël, heeft de afgelopen maanden
herhaaldelijk verklaard dat oorlog
met Israël onvermijdelijk is. Zelfs als
men rekening houdt met de Arabi
sche voorliefde voor overdrijving, dan
klinken deze oorlogszuchtige uitlatin
gen toch alsof hij ze echt meent.
Sinds het midden van deze zomer
hebben de Arabieren voorbereidingen
getroffen, die erop wijzen, dat er een
oorlog op komst is. H'et interessante
van deze militaire voorbereidingen is
de verspreiding van de Arabische le
gers. Volgens de Arabieren zelf heb
ben ze nu ver over de 100.000 man in
een cirkel rond de Golan-hoogvlakte.
die in 1967 door Israël werd bezet.
Daar maken zestigduizend Syriërs
deel van uit, 35.000 Jordaniërs en
tenminste 15.000 Irakezen.
Syrië heeft Egypte nu toestemming
eegeven om Egyptische troepen en
vliegtuigen op Syrisch grondgebied
te stationeren.
Hieruit zou blijken, dat het Arabi
sche opperbevel, dat nu verenigd is,
dit beschouwt als de streek van waar
uit de hoofdaanval tegen Israël zou
worden ondernomen.
De Suez-kanaallinie zou dan door
Egypte in een volgende oorlog als
een verdedigingslinie worden gehand
haafd. Er bestaat geen alternatief
voor de Egyptische strategie, want
een Egyptische aanval over het zwaar
verdedigde Suez-kanaal zou natuur
lijk in een verschrikkelijk bloedbad
eindigen.
De laatste en grootste Israëlische
aanval op Egyptisch grondgebied,
heeft daarom waarschijnlijk een dub
bele betekenis: in de eerste plaats
is het een daad van vergelding voor
de voortdurende Egyptische beschie
tingen en commando-aanvallen bij
het Suez-kanaal. In de tweede plaats
wilde Israël iets veel belangrijkere
ondernemen en aantonen, nl. dat
Egypte niet in staat zal zijn om een
succesvolle defensieve actie langs het
Suez-kanaal te voeren, indien en
en vliegtuigen naar Jordanië zendt.
De coup in Lybië heeft nieuwe kracht
gegeven aan het Arabische .revolu
tionaire socialisme".
En Israël's hoop is altijd gevestigd
geweest op de conservatieve Arabi
sche koninkrijken, die als rem kon
den dienen op Nasser en het dynami
sche Arabische nationalisme.
De laatste aanval van Israël zal
geen oorlog inluiden, maar is bedoeld
als waarschuwing tegen schen
dingen van de wapenstilstandover
eenkomst en tegen de Arabische troe
penconcentratie aan Israels grenzen.
De rest van de werijld zou het op
kunnen vatten als een vermaning,
dat er te weinig door de grote mo
gendheden en de Verenigde Naties
wordt gedaan om te zorgen dat de
wapenstilstandsovereenkomst in acht
wordt genomen en dat er meer naar
vrede moet worden gestreefd.
(Copyright The Guardian/De Stem)
Het Israëlische leger heeft gisternacht deze foto vrijgegeven van de Israëlische aanval op Egypte: een Egyp
tische tankwagen wordt door Israëlische soldaten onder vuur genomen.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Op de komende
tentoonstelling van de Nederlandse
vereniging van fokkers en liefheb
bers van katten (Felikat) in de Haag
se Houtrusthallen zullen onder meer
25 nesten met jonge katten te zien.
zijn.
Men verwacht in totaal zo'n 400
tot 500 katten die bij elkaar een
waarde vertegenwoordigen van ze
ker 100.000 gulden. De expositie
wordt op 13 en 14 september ge
houden en is van 10 uur 's ochtends
tot zes uur 's avonds geopend.
(Van onze kunstredactie)
AMSTERDAM De van oorsprong
Italiaanse, maar reeds vele jaren in
Nederland gevestigde beeldhouwer
Federico Antonio Carasso is op 72-
jarige leeftijd te Amsterdam overle
den.
Tot zijn belangrijkste werken beho
ren het reusachtige koopvaardijmonu-
ment in Rotterdam, het verzetsmo-nu-
ment van Philips in Eindhoven en de
Prometheus in het Olympisch stadion
te Amsterdam.
DEN BOSCH (ANP) F. van
Lanschot, bankiers te 's-Hertogen
bosch, die sinds 1964 een belang heeft
in de n.v. Financiëringsbank Hufima
te Eindhoven, heeft thans de meer
derheid van het aandelenkapitaal in
deze vennootschap verworven.
Tezelfdertijd verwierf de n.v. Ne
derlandse Lloyd te Amsterdam een
belang in Hufima.
ROTTERDAM (ANP) Op 11 sep
tember zal de „John A. McCone", de
210.000 tons tanker van de Chevron-
groep te Europoort aankomen.
Het schip heeft 200.122 ton ruwe
aardolie uit Saoedi-Arabië aan boord,
de grootste lading die tot dusver in
de Rotterdamse havens is binnenge
bracht.
