ij
DOOR GROTE VRAAG EN PRIJSSTOP
Bouw ernstig bedreigd
door tekort aan staal
VREES
VOOR
NIEUWE PRIJS
VERHOGINGEN
Stokvis ontslaat
rond 400 man
Middelburg heeft 30.000e inwoner
gewoon
ie je voor je
eerdan veertig
uit één pakje
)n shag van
yer
DAGBLAD VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
KVP-er Van Schaik wil nog dit
jaar uitspraak „drie van Breda"
BESTEM
ÜDER .eA
•PEN 459
nieuwe speciale
aanbiedingen op
Shell-Stations
AREN
1/2 LITER 5!
nog dit jaar
kleuren-t.v.
in ons land
randaag
in
PERSONEEL NOG NIET
INGELICHT
Glazenwassers
vallen van
23 m hoge ladder
GROMYKO IN
JOEGOSLAVIë
editie voor
zeeland
100.000e
Welwillend
Controle
Verspreid
Gevangenisopstand
CHINA VERHUIST
KERNINSTALLATIES
Initiatief in Haarlem:
Priester-waarnemers
naar synode in Rome
Zie elders in dit blad
BURGEMEESTER DRIJBER: UITGROEIEN TOT 75.000
150 GRAM 8S
150 GRAM ft
im MAGERE
:09e jaargang no. 26214
Directeur: Dr. W. A. J. M. Harkx
Hoofdredacteur: L. Leijendekker
Hoofdkantoor: Breda, Reigerstr. 16
Telefoon 2234T, Postgiro II14111
STEM
woensdag 3 sept. 1969
WEERBERICHT
Zonnige perioden
Overwegend droog met wolken
velden. Ook enkele zonnige perio
den. Zwakke tot matige noorde
lijke wind. Weinig verandering in
temperatuur.
KANTOREN: ROOSENDAAL, MOlENSTRAAT 45, TEL. 37150
8ERGEN OP ZOOM, ZUIVELSTRAAT 26, TEL. 6850
OOSTERHOUT, ARENDSTRAAT 14, TEL. 4957
GOES, KLOKSTRAAT 1, TEL. 8030
HULST, STEENSTRAAT 14, TEL 3751
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Het bouwbedrijf in ons land, maar ook elders in Europa, wordt ern
stig bedreigd met stagnaties. Er is een opvallend tekort aan bouwstaal en de prijs die
ervoor betaald moet worden, is enorm hoog.
Oorzaken moeten voor een deel gezocht worden in de prijsstop, maar vooral in de situatie op de we
reldmarkt.
De staalprijzen liggen op de wereldmarkt momenteel hoog, ondermeer vanwege een onverwacht grote
vraag voor enkele mammoetprojecten. In West-Duitsland lagen de prijzen eerder dit jaar bijvoor
beeld tamelijk laag maar nu is er een plotselinge omslag opgetreden, die niemand verwachtte,
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het Tweede-Kamer
lid dr. Th. van Schaik, de juridische
deskundige van de KVP-fractie,
heeft het plan om voor december
een uitspraak van de Tweede Ka
mer te vragen over het al of niet
vrij laten van de drie Duitse oor
logsmisdadigers die nog in de Bre
dase gevangenis zitten. Dr. Van
Schaik is van oordeel dat de drie
tot levenslang veroordeelde oorlogs
misdadigers precies moeten weten
waar ze aan toe zijn.
Een duidelijke uitspraak van de
Tweede Kamer zou tot gevolg heb
ben dat toekomstige minister van
Justitie niet steeds weer met deze
zaak worden geconfronteerd. Als de
Tweede Kamer zich uitspreekt voor
het vasthouden van de drie Duitse
oorlogsmisdadigers, is dat in ieder
geval nuttig, want dan weten zij
precies waar ze aan toe zijn en dat
zij geen kans meer hebben.
De KVP heeft zich hierover nog
niet uitgesproken, maar de ver
wachting is wel dat in de confes
sionele partijen de grootste steun
voor vrijlating te vinden zal zijn.
Anders ligt het bij de PvdA en bij
de VVD. Van deze twee partijen zal
waardoor de prijzen snel aantrokken,
vernemen maandelijks 20.000 ton
Het tekort in West-Duitsland bedraagt momenteel
staal.
maar
naar wij
jPrijsbeleid
5?
DE BLOCK
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De algemene prijsstop van begin april is niet meer van
I kracht. Minister De Block (Economische Zaken) heeft de prijzenbeschikking
goederen en diensten 1969 II afgekondigd, die een „versoepeling van het
^prijsbeleid" betekent. Deze nieuwe prijzenbeschikking schept de mogelijkheid
dat bepaalde kosten in de prijzen worden doorberekend. Verder zal op iets
soepeler wijze ontheffing op de beschikking worden gegeven.
„Ik zou liever niet willen zeggen
Idat de prijsstop wordt opgeheven.
■Beter vind ik het om te spreken van
leen soepeler prijsstop", verklaarde
«minister De Block diplomatiek in een
■toelichting op zijn besluit. Gistermor-
Igen heeft hij hiervan mededeling ge-
|daan in de zgn. prijzenoverlegcom-
imissie, waarin bedrijfsleven en con-
Isumenten zijn vertegenwoordigd, en
■gistermiddag heeft hij met de Tweede
■Kamercommissie voor Economische
JZaken gediscussieerd.
De vakcentrales en de consumen-
"^organisaties zijn echter zeer onge
lukkig- met deze maatregel. Zij vre-
[zen nieuwe prijsverhogingen.
De heer P. van der Post, directeur
Tan het Consumenten Contact Orgaan
waarin ondermeer de drie vakcentra
les en de Nederlandse Consument sa
menwerken, verklaarde in een com
mentaar op het gewijzigde prijsbeleid
(Van onze radio- en t.v.-
redacteur)
HILVERSUM Nog dit jaar
zal het 100.00ste kleurentelevisie-
I toestel in Nederland in gebruik
I worden genomen.
"at betekent dat Nederland in
twee jaar een prestatie heeft ge
leverd waarover de Ver. Staten
indertijd vijf jaar hebben ge
daan. Marktonderzoekingen heb
ben aangetoond dat kleurentele
visie voorkomt in alle lagen van
n r b£v°lking. aldus de heer G.
Hofhuis, gisteren op een
persconferentie van de Firato '69.
er gezinnen telt ons land
I 81 tv-toestellen en in 1970
in i oen zijn> ferwijl dit getal
f 120 (inclusief tweede
I aPParatuur) is gestegen.
„Wij vinden in de prijsontwikkeling
van de laatste maanden geen enkele
aanleiding om een soepeler prijsbe
leid te rechtvaardigen. Vreemd is het,
dat de algemene prijsstop wordt opge
heven, vlak voor het prijsindexcijfer
van half augustus bekend wordt ge
maakt. Natuurlijk weten we wel, dat
de prijsstop niet voor de eeuwigheid
kan gelden, maar in het belang van
de consumenten achten we een zeer
strak prijsbeleid geboden", aldus de
heer Van der Post.
De Kamercommissie stelde zich in
het algemeen „welwillend" tegen
over de plannen van de minister op,
al kwamen er met name van de op
positie nogal bedenkingen tegen het
al te ruim laten vieren van de teu
gels.
De maatregel van De Block is naar
het oordeel van de Raad van Neder
landse Werkgeversverbonden, een ge
rechtvaardigde stap naar een normaal
prijsbeleid.
In een, commentaar zegt de raad dat
de tijdelijke prijsstop niet langer was
te handhaven, zonder vele onderne
mingen in ernstige moeilijkheden te
brengen.
Bij de nieuwe prijzenbeschikking
wordt de mogelijkheid geschapen dat
externe kosten worden doorberekend
in de prijzen. Voor de basisprijzen
wordt 1 september als uitgangspunt
genomen. Tot de zgn. externe kosten
die mogen worden doorberekend ho
ren: prijzen van grondstoffen, en half
fabrikaten, eindprodukten, vracht
prijzen, advertentietarieven, onder
houdswerkzaamheden, overheidsta-
rieven en -retributies, omzetbelasting
en accijnzen. Zou een daling van de
externe kosten optreden, dan moet
die daling via een prijsverlaging wor
den doorberekend.
Wat betreft de ontheffing op de
prijzenbeschikking werd tot nog toe
alleen rekening met liquiditeitsmoei
lijkheden gehouden.
Minister De Block heeft een beroep
op de ondernemers gedaan om zich
aan de nieuwe regels van het prijs
beleid te houden. De controle op de
prijzen zal met onverminderde kracht
worden voortgezet.
Hij heeft de indruk dat het gemid
delde percentage voor de stijging van
de kosten van levensonderhoud voor
dit jaar op 7 tot 7,5 percent zal komen
te liggen.
Dit tekort wordt veroorzaakt
door enkele enorme bouwprojec
ten, o.a. bestellingen voor bouw
werken voor de Olympische Spe
len 1972 in Munchen. Een verdere
factor is het feit dat Rusland be
gin dit jaar grote orders in W-Eu
ropa heeft geplaatst voor pijp
leidingen. Verder heerst er op het
hele terrein van de internationale
staalmarkt een hoogconjunctuur,
o.a. door de grote vraag uit de
scheepbouwsector.
In ons land was begin juli de toe
stand al acuut. Enkele grote bouw
bedrijven dreigden met stillegging
van grote projecten. Directe oorzaak
was toen de prijsstop. De ijzerhande-
iaren mochten de verhoogde inkoop
prijzen niet doorberekenen in hun
verkoopprijzen. De ijzerhandel kwam
nagenoeg stil te liggen, omdat geen
enkele handelaar beneden de inkoop
prijs wilde verkopen en veelal geen
voorraden aanlegde.
Minister De Block heeft daarop op
9 juli toegestaan de verhoging van
de grondstof prijzen voor staal en ruw
ijzer gedeeltelijk door te berekenen
in de verkoopprijzen. Dit heeft de
toestand tijdelijk een gunstige wen
ding gegeven en de ijzerhandel kwam
weer wat op gang.
Het tekort aan bouwstaal is nu ech
ter chronisch. De prijzenbeschikking
deed uiteraard niets af aan de hoge
grondstofprijs voor staalprodukten
op de wereldmarkt. De fabrieken le
veren bouwstaal met vertragingen
van vaak meer dan vier weken. Soms
geven zij op aanvragen voor levering
zelfs geen vraagprijzen meer op. Een
belangrijke klacht is vooral dat men
door de kleine voorraden niet
in de gevraagde afmetingen kan le
veren.
In West-Duitsland is al een zwarte
markt ontstaan. De bouwbedrijven
zijn bereid hogere prijzen voor bouw
staal te betalen ten koste van hun
winstmarge, omdat zij anders nog
grotere schaden lijden door rente
verlies en stopzetting van projecten.
Doordat het bouwstaal in ons land
grotendeels uit de EEG komt en West-
Duitsland daarin een belangrijk aan
deel heeft, begint de situatie op de
Duitse staalmarkt in ons land door
te werken.
De perspectieven zijn ongunstig.
Het ziet er niet naar uit dat de staal-
prijs op de wereldmarkt op korte ter
mijn weer zal dalen. Vooral de klei
nere bedrijven worden nu met stag
naties bedreigd.
Van de zijde van Hoogovens werd
meegedeeld dat men daar zal pro
beren de produktie van bouwstaal op
te voeren. De Nederlandse ijzerhan
delaren zouden dan minder aange
wezen zijn op de buitenlandse markt
i De Amerikaanse president in een niet alledaagse functie, die van koordirigent Nixon „dirigeert" hier een
meisjeskoor, dat een welkomstlied zong bij zijn aankomst in Colorado Springs. Hij heeft daar Op de natio-'
nale gouverneursconferentie o.m. gezegd dat Washington minder wil dirigeren t.a.v. de 50 staten en de bond
genoten. (Zie ook elders in deze krant).
Zeeuwse kunstenaars wensen
inspraak in het cultuurbeleid.
Pagina 3.
De Kleine Stem op pagina 9.
De herfst- en wintercollectie van
Dick Holthaus is verfijnd.
Pagina 7.
Nederlandse artiesten hebben
in Amerika geen poot aan de
grond gekregen. RTV-pagina.
Een verliesgevende treinverbin
ding kan toch rendabel zijn.
Financiële pagina.
Proefneming met nieuwe spel
regels in komende hockeycom-
petitie. Sportpagina.
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM De N.V. R. S. Stokvis en Zonen te Rotterdam verkeert
in ernstige moeilijkheden. De directie heeft met de vakbonden gesproken
over een afvloeiingsregeling voor ongeveer 400 personeelsleden.
Deze moeilijkheden zijn in hoofdzaak ontstaan door de grote verliezen
van de afgelopen jaren. Vorig jaar beliepen deze 16 miljoen gulden.
toch weer buiten de directe invloeds
sfeer van R.S. liggen.
R.S. Stokvis houdt zich o.m. bezig
met het maken en verkopen van elek
trische huishoudelijke apparatuur,
radio- en televisieapparaten, alle mo
gelijke gastoesteBen, die o.m. ver
schijnen op de markt onder het merk
Erres. Voorts heeft Stokvis rijwiel
en bromfietsfabrieken (Solex) en
motorrijwielfabrieken. Dan heeft
Stokvis nog agenturen voor brom
fietsen uit het buitenland (RAP en
PUCH) Ook is Stokvis de enige Ne
derlandse importeur van het auto
merk Austin en het bedrijf heeft de
vertegenwoordiging van AEC (zware
vrachtauto's).
Een reorganisatie van het bedrijf
is thans onvermijdelijk. Dit betreft
in hoofdzaak de Rotterdamse vesti
ging. De vakbondsbestuurders die met
de directie hebben onderhandeld,
hebben een verbod tot spreken ge
kregen.
Vandaag zal de directie de Onder
nemingsraad inlichten, waarna ook
het personeel op de hoogte wordt ge
steld. Daarna zal de directie een
persconferentie geven.
Of de afvloeiingsregeling al of niet
wordt aanvaard, hangt af van de
reacties van het personeel. De drie
bonden zullen met de bij hen aan
gesloten personeelsleden deze week
vergaderen.
Stokvis en Zn. is een erg groot
verspreid concern met veel vestigin
gen in Rotterdam en de rest van Ne
derland. Het personeelsbestand moet
tussen de 1000 en 2000 geschat wor
den. Op dit moment is het heel moei
lijk te zeggen hoeveel precies, om
dat zoveel bedrijven en dochteron
dernemingen in elkaar grijpen en
ROME (DPA) In de Genuese ge
vangenis zijn in de nacht van maan
dag op dinsdag 34 gedetineerden in
opstand gekomen tegen het gevange
nisregiem en de naar hun mening
slechte verzorging. Zoals bekend heb
ben eerder dit jaar zeer grote opstan
den de Italiaanse gevangenissen in
opspraak gebracht.
(Van een onzer verslaggevers)
GOES Twee glazenwassers uit
Goes, J. Kaaysteker (25) en J. A.
WUde (20) zijn gisteren van een 23
meter hoge ladder gevallen. Het on
geluk gebeurde toen zij de ramen
lapten van het Consulentengebouw
aan de Goese Westwai.
Op nog onverklaarbare wijze is de
ladder door midden gebroken. De
heer Kaaysteker viel ruggelings van
18 meter hoogte naar beneden, waar
hij ongelukkigerwijs terechtkwam op
de imperial van een auto. Hij moest
met zwaar rugletsel onmiddellijk naar
een ziekenhuis in Rotterdam worden
gebracht.
Zijn collega, die 10 meter lager aan
het werk was, viel op de straatste
nen. Zijn verwondingen zijn minder
erg. Hij is opgenomen in een zieken
huis in Goes.
een meerdheid in de Tweede Kamer
zich tegen vrijlating uitspreken.
Te verwachten is dat minister Po
lak geen grote meerderheid in de
Tweede Kamer voor vrijlating zal
krijgen. Daarom zal hij voorstellen
hiertoe achterwege laten, te meer
omdat hij een al te duidelijke de
monstratie van een kloof tussen
hem en zijn liberale geestverwan
ten in de kamer zou willen ver
mijden. Waarschijnlijk zal dr. Van
Schaik een uitspraak van de kamer
vragen, om tijdig de begroting 1970
van het ministerie van Justitie te
behandelen.
(Van onze red. buitenland)
BELGRADO Gisteren zijn de
Joegoslavisch-Russische besprekingen
begonnen in Belgrado. De Russische
minister van buitenlandse zaken An-
drej Gromyko was gisteren eerder
op de dag in de Joegoslavische hoofd
stad aangekomen.
Mirko Tepavac, de Joegoslavische
minister van buitenlandse zaken,
leidt de delegatie van Zijn land bij
de besprekingen die tot doel hebben
de betrekkingen tussen de Sovjet-
Unie en Joegoslavië te verbeteren. De
verstandhouding was zeer gespannen
geworden door de invasie in Tsjecho-
slowakije en de door het Kremlin
geproclameerde doctrine van beperk
te souvereiniteit van socialistische
landen.
De officier van justitie in Belgrado
heeft inmiddels de verspreiding ver
boden van het nummer van het tijd
schrift „Krjizeven Novine" (literaire
kramt) waarin aan de vooravond van
Gromyko's bezoek heftige kritiek op
de Sovjet-Unie was gespuid.
Grornyko zal twee dagen in Bel
grado blijven voor zijn overleg met
Tepavac.
HONGKONG (AP) Reizigers die
in Hongkong zijn aangekomen delen
mee, dat de Chinezen thans bezig zijn
hun kerninstallaties in de provincie
Sinkiang te verplaatsen, opdat zij ver
der af komen te liggen van de grens
met de Sovjet-Unie.
„Het gebeurt", zeggen de Chinezen,
„om te voorkomen dat de Russen die
installaties bezetten of ze met bom
men of kernprojectielen de lucht la
ten invliegen".
HAARLEM (KNP) De priester
raad van het bisdom Haarlem heeft
besloten zich te wenden tot de pries
terraden in de Europese landen, zo
als deze gevorderd worden door het
Vaticaans concilie, om:
1. Officiële waarnemers uit hun mid
den af te vaardigen naar de bis
schoppensynode in oktober a.s.
2. Om zo spoedig mogelijk na be
ëindiging van de synode tot een
kritische bestudering te komen
van de resultaten van de synode.
De priesterraad van het bisdom
Haarlem heeft zelf als waarnemers
in Rome afgevaardigd pater J. Reu
ten en kapelaan W. Al, die ook met
enkele andere priesters in juli in
Chur de groep „Septuagint" verte
genwoordigden bij gelegenheid van
het Europese bisschoppensymposium.
(ADVERTENTIES)
HET NATIONALE KWALITEITSMERK
VAN WARME BAKKERS
INDONESIë zal in West-Irian voorlo
pig nog enkele bataljons militairen
houden in „oproerige provincies". De
rest van de 10.000 militairen zal wor
den teruggetrokken. Dit zal voor het
einde van dit jaar gebeuren.
mm
(Van onze correspondent)
MIDDELBURG Een zichtbaar
gelukkige burgemeester Drijber,
heeft gisteren op het bordes van
zijn stadhuis te Middelburg, de
30.000e inwoner ontvangen.
De gelukkige was de 21-jarige me
vrouw A. J. van den Berge-Moi,
uit Hansweert. Op 26 augustus j.l.
trad zy in het huwelijk met de
23-jarige electrotechnicus Marinus
v. d. Berge uit haar woonplaats.
Op (19 augustus lieten zij zich
bij de burgerlijke stand in Middel
burg inschrijven. Na enig reken
werk er werd n.l. een gezin met
tien kinderen uitgeschreven bleek
dat zij de 30.000ste was.
„De gemeente groeit elke dag",
zei burgemeester J. Drijber. „Dit
is een teken, dat de werkgelegen
heid steeds toeneemt en de wel
vaart stijgt. Dat is vroeger wel eens
heel anders geweest".
Van 1650 tot 1659 zouden er naar
ruwe schatting ook 30.000 mensen
in Middelburg hebben gewoond.
Maar tussen 1748 en 1777 stierven
er 2322 mensen meer, dan er gebo
ren werden. Door de enorme kinder
sterfte, in 1748 er stierven toen
alleen al 364 kinderen van 0 tot
10 jaar bedroeg het gemiddeld
kinderaantal per gezin anderhalf
kind.
Tussen 1595 en 1598 werd de opper
vlakte van de stad vrdrievoudigd,
van 48 tot 146 ha. Dat nam niet weg,
dat Middelburg in 1823 nog maar
12850 inwoners had.
Burgemeester Drijber wees op het
mooie struktuurplan tussen Middel
burg en Viissingen. Onze stad kan
uitgroeien tot 75000 inwoners.
Met een nu geldend gemiddelde
van 800 per jaar, zouden we zonder
moeilijkheden nog zes en vijftig
jaar kunnen doorgroeien, tot we dit
streefgetal bereikt hebben.
