DE DOCHTER VAN
DE GROOTVIZIER
EN DE SPIEGELS
BONZO
IARGANEN LANDDEN IN OOSTERSCHELDE
Nederlander ontmoette
buitenaardse wezens
TSJECHC
Het
2
we vr
STROU(
Gladstone MiSd
als ii de zachtste wilt
25 king size filters f 1.75
Denk even na
HANDIG
BOEK VAN
STEFAN
DENAERDE
GESLAAGD
VREEMDE DINGEN
Deel I
Planning
ZY P V 0T 0 L T B
V0LAPUK EEN 0 WASEM
LEVEREN EELTIG- E ALE
REGISSEUR YS MEPPEN
SIRE E RHODIUM APIN
G RAT KOEMIS MEDE
A A SAP PI G TIMP N
RABAT ROEDE GENIAAL
PL EL0GE PEILEN LEV
APRIL STEIL PASSIE
ANTI SOP ME ST PEER
EIND OER ERGO RAM T
SPEER GS BEDELAAR PO
T TIL OBERON VELEN
USUEEL EG PAKKEN NI
EN M GULZIG DAAL DAN
UI EI ION BESTYGING
ASTEROÏDE WE TENANT
ALP KLEUTER LA R
ELK GEK URNE GARVE
ARIA EROSIE LOVEN ES
BEAMBTE SNEE I T EU
NAKROOST T LIAS L
R ED STELLEN TOOST
IMMER Z 0RI0N CA M A
10 AAIEN M STRANDEN
IN0 ARES AAN OIR ALT
GILLEN ORNAMENTATIE
Science-fiction
PA<
DE STEM VAN WOENSDAG 20 AUGUSTUS 1969
i
Er was eens een Pasja die wilde
trouwen met de dochter van zijn
grootvizier. Maar het meisje had an
dere plannen. „Kom kind," zei haar
vader, „je lijkt niet wijs! Het is de
hoogste eer die een meisje maar te
beurt kan vallen als de Pasja haar
tot bruid wenst. En eerlijk gezegd
is het voor mijn baantje van onschat
baar belang." Maar het meisje ant
woordde: „Eer kan mij niets schelen,
en voor uw baantje moet u zelf zor
gen!" Ja, deze dochter was bepaald
niet op haar mondje gevallen. „Hoe
staat het nu met je dochter?", vroeg
de Pasja aan zijn grootvizier. „Heeft
zii al ja gezegd?" „Opperste heerser,
ontbied haar toch zelf en eis naar ja
woord," ontweek de in het nauw ge
brachte vader.
En zo gebeurde het dat het meisje,
gekleed in haar mooiste gewaden en
gehuld in haar fijnste sluiers voor de
Pasja verscheen. „Lief meisje," sprak
de heerser, „ik, de Pasja van Turkije,
wens je tot vrouw." „Dat is een grote
eer voor mij en zeer belangrijk voor
het baantje van mijn vader," flapte
zij er uit. Het gezicht van de Pasja
betrok, mar hij lachte zuurzoet.
Hierdoor aangemoedigd ging zij
voort: „Maar ik heb al wel begrepen
dat de vrouw, die eenmaal met u
getrouwd is, een saai leven krijgt.
Het past haar natuurlijk niet over de
markt te slenteren. Het zou onbe
hoorlijk wezen als zij aan de rivier
met de wasvrouwen zou babbelen. En
nooit zou u haar kunnen toestaan
tussen de menigte te genieten van
goochelaars, vuurdansers en slangen
bezweerders." „Nee, dat is waar," gaf
de Pasja toe. „Maar ik zal er over
denken of hier iets aan te doen is."
Hij liet het meisje gaan en dacht
vele dagen lang na. Toen ontbood hij
zijn bouwmeester en besprak met
hem een vindingrijk plan. „Ga naar
mijn zomerpaleis," droeg de Pasja
zijn bouwmeester op, „en maak er
wanden van spiegels. Plaats die spie
gels zo, dat zij taferelen weerkaatsen,
die je onmogelijk zien kunt als je uit
de ramen kijkt. Zo moet je vanuit
de éne zaal een duidelijke blik op
de markt hebben. En vanuit de andere
moet je de wasvrouwen bezig zien
aan de rivier. En de spiegels in een
derde zaal moeten de goochelaars en
vuurdansers weerkaatsen. Kortom, dat
zomerpaleis zal door die spiegels lij
ken op een drukke en gezellige stad.
Zou dat lukken?" De bouwmeester
keek bedenkelijk. „Ik zal er mijn best
voor doen," méér durfde hij niet te
beloven. „Dat is je geraden," waar
schuwde de Pasja.
De bouwmeester toog aan het werk.
Het was een bijzonder moeilijk kar
wei, maar knap als hij was: hü slaag
de. In de marmeren zaal hoefde je
maar met je rug naar de ramen te
gaan staan of je zag de marktkramen,
de dringende mensen, de vechtende
kinderen, het fruit, de lappen kleu
rige stof, de potten en pannen. In
de ivoren zaal moest je op een hoge
troon klimmen en naar beneden kij
ken. Daar zag je in een spiegel die
de hele vloer bedekte de rivier met
groene oevers, de vrolijk babbelende
vrouwen en het wasgoed dat zij in
manden op het hoofd af en aan droe
gen. Maar in de parelmoeren zaal
moest je op een rustbed gaan liggen
en naar het plafond kijken. Daar zag
je in een reuzenspiegel de goochelaars
aan het werk, de vuurdansers en de
slangenbezweerders. De Pasja was
bijzonder tevreden met het werk van
de bouwmeester en hij nodigde de
Deze tekening is van Ronnie
Rosenberg (5 jaar).
dochter van de grootvizier uit zeven
weken in zijn zomerpaleis te gaan lo
geren, in de hoop dat zij er haar wen
sen vervuld zou zien en er als zijn
vrouw zou willen blijven wonen.
Het meisje nam haar intrek in het
wonderlijke spiegelpaleis. Zij amu
seerde zich natuurlijk wel, maar och,
de nieuwigheid was er gauw vanaf.
Alleen maar kijken en zelf niet mee
kunnen doen, is voor een levenslustig
meisje niet genoeg. Nu had zij een
maal beloofd zeven weken in het pa
leis te blijven en zij wilde dat woord
niet breken. Maar zij had niet beloofd
aldoor maar naar dezelfde vergezich
ten te kijken. En daarom ging ze nu
eens in de marmeren zaal op de
grond liggen om in de plafondspiegel
te kijken... In de ivoren zaal ging zij
met haar rug naar de ramen staan
om in de wand daar tegenover te
zien, en in de parelmoeren zaal liet
zij een ladder plaatsen, zodat zij van
bovenaf in de vloerspiegel keek...
Telkens kreeg zij nu heel andere
beelden, en in die laatste vloerspiegel
had zij precies het gezicht op de wa
randa waar de Pasja altijd zat! Nu
ontdekte zij vreemde dingen. Als de
Pasja bij haar op bezoek was geweest
en vertrok omdat hij druikke staats
zaken had zag zij hem op zijn wa
randa aankomen en als een zak op
een divan neervallen. Zij zag hoe hij
wijd gaapte zonder zijn hand voor de
mond te houden, zijn tulband van het
hoofd smeet en brulde om lekkere
spijzen en koele dranken. Het meisje
zond onmiddellijk een boodschapper
naar het paleis van de Pasja met de
volgende woorden: „De dochter van
de grootvizier vraagt of het u
smaakt". De boodschapper kreeg een
ongenadig pak slaag als antwoord.
Toen de Pasja haar opnieuw be
zocht deden beiden of er niets was
gebeurd. Zij babbelden een poosje,
waarna hij vertrok, zeggend dat hij
zijn soldaten moest inspecteren. Even
later zag hij in de vloerspiegel hoe
dingen zien en zelfs de toekomst
voorspellen.
Het leek de Pasja geen pretje al
tijd doorzien te worden door zijn
vrouw. Maar hij wilde nog wel even
in de toekomst kijken. „Hoe zal mijn
leven verlopen?" vroeg hij het meisje.
Zij sloot haar ogen en deed alsof zij
wonder wat zag. „U zult vrrukkelijk
eten en drinken, veel geluk hebben
bij het kaarten en dobbelen, tot in
lengte van dagen kunnen jagen. U
zult trouwen met een beeldige prin
ses die niets van dit alles zal merken.
U zult geen oorlogen hoeven te voe
ren, en weinig staatszaken te bespre
ken hebben en denkend aan
haar vader die zij toch ook wel wat
gunde, voegde zij eraan toe: „Ten
minste zolang u zulk een grootvizier
hebt". De Pasja was overgelukkig.
Hij bedankte het meisje, schonk haar
het spiegelpaleis en gaf haar een ge
weldige som gelds, de - prachtigste
kleren en sieraden, als uitzet voor
geval zij een aardige man zou ont
moeten om mee te trouwen.
Want hijzelf was nu wel verplicht
om op de Prinses te wachten dat
begreep zij toch zeker??? En óf zij het
begreep. De logeerpartij was ten ein
de. Maar zij bleef in het spiegelpaleis
wonen dat van nu af aan haar eigen
dom was en haalde de schade aan
pleziertjes in door dagenlang rond te
slenteren op de markt, ellenlange
verhalen met de wasvrouwen te hou
den en haar ogen uit te kijken naar
de goochelaars, de vuurdansers en de
slangenbezweerders.
An MacGillavry
hij met zijn vrienden ging zitten dob
belen en kaarten. Het meisje zond
onmiddellijk een boodschapper met
de volgende woorden: „De dochter
van de grootvizier wenst u geluk in
het spel". En weer kreeg de bood
schapper een ongenadig pak slaag.
Toen de Pasja haar daarna opnieuw
bezocht, deden beiden weer of er
niets gebeurd was. En als hij ander
maal van haar vertrok, zeggend dat
hij gevangenen ging straffen of vrij
spreken, zag zij hoe hij zich op de
waranda gereedmaakte voor de jacht!
Terstond stuurde zij een boodschap
per: „De dochter van de grootvizier
hoopt dat u een plezierige jacht hebt
en behouden thuiskomt". En weer
kreeg de boodschapper een ongenadig
pak slaag.
Nu begonnen de boodschappers te
morren en zij verklaarden de dochter
van de grootvizier dat zij geen bood
schappen meer naar de Pasja wens
ten te brengen. „Dat zal ook niet
meer nodig zijn", stelde zij de bont
en blauw geslagen mannen gerust.
Zij had gelijk. Want toen korte tijd
later de Pasja haar weer kwam be
zoeken, vroeg hij haar: „Hoe komt
het toch dat je weet wanneer ik eet
en drink, dobbel of op jacht ga?"
„Dat komt omdat ik het tweede ge
zicht heb. Wist u dat niet??" De
Pasja schrok. Nee, dat wist hij niet.
Iemand die het tweede gezicht heeft,
kan altijd een ander doorgronden,
hem op leugens betrappen, ongeziene
J i
Heeft u wel eens iemand ontmoet die diepliggende ogen met ruitvormig
pupillen heeft; met korte haartjes die glanzen als de vacht van een pe|s,
met veel rubberachtige spieren vlak onder een kleurige opperhuid; mei
een zware schedel met bovenop een dik kambeen; met grappig korte
benen en griezelig lange armen; voorzien van brede voeten, die als bij
een loopvogel ook achterwaarts uitsteken, en zware klauwachtige handen;
iemand die lange tijd niet beweegt, om je dan de stuipen op het lijf |8
jagen door plotseling schokkerig maar ook razendsnel voort te flitsen?
Nooit gezien? Een landgenoot, die luistert naar de schuilnaam Stefan
Denaerde, heeft in 1967 acht van zulke schepsels ontmoet. In een vliegen,
de schotel. Bij de Oosterschelde. Ongeveer 30 kilometer voor Burgsluis. Zij
kozen hem uit, de iarganen, omdat zij de aardse burger moed wensten
in te spreken Stefan Denaerde mag als enige „evangelist" hun heils.
boodschap verkondigen. Deze iargaanse openbaring, verlucht met illustra
ties van Rudolf Das, is onder de titel „Buitenaardse Beschaving" versche.
nen bij Uitgeverij N. Kluwer te Deventer. De prijs is 14,90 gulden.
(Van een onzer verslaggevers)
DEVENTER Nadat Stefan Denaerde een vreemdsoortig wezen
in de Oosterschelde van de verdrinkingsdood heeft gereed, duiken
er twee Iarganen uit hun vliegende schotel op. Zij willen zijn onzelf
zuchtigheid belonen. Hij mag kiezen. Of een blokje inert, hijzonder
metaal waarmee hij later zijn werkelijke contact met de larganen
kan bewijzen. Of twee dagen voorlichting over hun hoog beschaafde
samenleving. Stefan (voor de larganen Stef van de Aarde; vandaar
de schuilnaam Stefan Denaerde) kiest het immateriële geschenk in
formatie boven het materiële stukje metaal.
Niet lang daarna zit Stefan in een voor voorlichting bestemd zaal
tje in de schotel. Om geven door kennisoverdragende stralingsappa-
ratuur, computerluidsprekers en een panoramisch gebogen beeld
scherm.
Interessant en belangrijk zijn de
Iargaanse inlichtingen en meningen.
Hier volgt een keuze daaruit.
Aardse stedenbouw en vervoerswe
zen zijn inefficiënt. Eenvormigheid
buiten geeft niet, als men binnen
maar zoveel mogelijk variaties kan
aanbrengen.
Milieuverontreiniging is een mis
daad en komt daar ook niet voor.
Evenmin het bewust achterhouden
van prul- en weggooigoederen of an-
derssoortig misdadig roven van de
toch altijd beperkte bodemschatten.
Voedsel doordraaien is er zonder
meer strafbaar.
Alleen de uitslagen van referenda-
bepalen er het gemeenschappelijk be
leid. Op wijk- zowel als op planetair
niveau. Leidinggevende functies wor
den bekleed door objectief geselec
teerde iarganen, en nooit voor longe
tijd.
Persoonlijk bezit van duurzame
goederen is er niet bij. Wel kan men
die goederen lenen of huren van het
geringe aantal iargaanse trusts. Zij
kennen geen defensies of defensie-
produkties. Men betaalt uitsluitend
giraal. De basis van dit girale geld
is de ura, een standaard-arbeidsuur.
Alleen de twee planetaire consumen
tenorganisaties lichten het koperspu-
bliek voor. Overproduktie is uitge
sloten. Men stelt in alles kwaliteit
boven kwantiteit.
larganen hebben heteroseksueel
verkeer met wie zij willen. Naakt
heid is geen taboe. Vrij als ze zijn
van materiële zorgen, besteden de
ruim 300 miljard(!) larganen de
meeste tijd aan elkaar liefhebben, on
derwijs, wetenschappelijk onderzoek,
reizen, recreatie en religie.
Nog wat mededelingen van de lar
ganen aan de schrijver van Buiten
aardse Beschaving:
Door een misverstand is zaterdag
de oplossing van de puzzel niet in de
krant gekomen. Hierbij alsnog de
uitslag.
„Het woord „Topmensen" sugge
reert iets van het aerdse niveauver
schil tussen mensen. Je stelt je toch
niet voor dat in een hoge bescha
ving rechtvaardigheidsnormen kun
nen bestaat, die waarde-onderscheid
toelaat?" „Een ras, dat leeft onder
de dreiging van een oorlogsvoering
voert logischer wijze geen lange toe
komstplanning".
„Beschaving is de mate waarin de
gemeenschap zorgt voor de achterge
bleven mens de mate van col
lectieve onzelfzuchtigheid de on
zelfzuchtigheid die maakt „een
ras onsterfelijk".
„Maximaal comfort voor de laag
ste produktiekosten kun je alleen be
reiken met robot-automatisatie".
„Vrije economie berust op het jun
gle-recht: het recht van de econo
misch sterkste of de status quo door
het machtsevenwicht. Dit laatste
maakt militaire macht noodzakelijk,
macht betekent discriminatie van de
sterke tegenover de zwakke
„Vrijheid is het ontbreken van col
lectieve dwang op het individuele
door het ontbreken van individuele
dwang op het collectieve gedragspa
troon. Vrijheid kun je niet veroveren
met een geweer in de vuist".
„Morgen wanneer je weet, wat kos
mische integratie is, zul je begrijpen,
dat bijv. jullie communisme en boed
dhisme een duidelijker doelgericht
hebben dan het christendom en daar
door juister zijn".
Wanneer de Iargaanse vloot scho
tels (er zaten er meer in de Ooster
schelde) is vertrokken, weet Stefan
Denaerde hoe doelmatigheid, recht
vaardigheid en vrijheid in de prak
tijk eruit behoren te zien. Hoe een
superbeschaving met sociale stabili
teit dient te zijn ingericht. En wel
ke beloning iedere onzelfzuchtige zal
krijgen wanneer de hoge trappen van
kosmische integratie zijn bereikt.
Stefan Denaerdes boek zou je ei
genlijk best een samenvatting kun
nen noemen van de verschillende
heilsboodschappen die mensen door
de eeuwen heen op papier hebben
gezet. In het boek zijn niet voor niets
Boeddha, Christus en Marx de Gro
te Drie, De planeet Iarga zou je een
moderne versie van Thomas More's
Utopia kunnen noemen. Opvallend is
ook de overeenkomst va-n de Iargan-
se met de hedendaagse aardse tech
nologie. In ieder geval met de door
onze ingenieurs op papier getekende
grootse toekomstprojecten.
Er staan in het boek tegenstrijdig,
heden genoteerd. De larganen wil
den objectief blijven en „schrijvers
vrijheid van meningsvorming niet
beïnvloeden. Jawel. Maar zij geven
direkt of indirekt meer waardeoorde
len ten beste dan wat anders. En die
zijn per definitie subjectief. Nog
mooier, de larganen pompten al hun
informatie ook nog via straling in
de hersenen van de auteur. Verge
lijk dat dan nog eens even met de
moderne propagandatechnieken of de
gedragsbeïnvloeding van dieren door
middel van elektrische impulsen hier
op aarde. Je treft in het boek nog
andere subtiele, autoritaire trekjes
van de Iaganen aan. Zo vinden zij
alle dieren maar zielloze wezens,
Goed om op te eten. Meer niet.
De fraaiste tegenstrijdigheid be
treft de bewijslast. De larganen over
het boek tegen Stefan (pagina 190)
„Je zult het moeten schrijven als
een gedachtengang van jezelf en je
zult ons erbuiten moeten laten". De
schrijver moet ook een filmpje met
opnamen van de larganen en hun
schotel vernietigen en mag geen en
kele poging doen om iets te bewij
zen. En Stefan toch maar over de
Irganen schrijven, en door Rudolf
Das fijne tekeningen van hen, hun
schotels, woningen, landschap, ver
keersaders en auto' slaten maken!
Conclusie: Buitenaardse Bescha
ving is een prettig leesbare, handig
geschreven heilsboodschap van Ste
fan Denaerde zelf. Een voor een fa
brieksdirecteur bijzonder knap stuk
je kritiek op onze, aardse maatschap
pij. Hij koos daarvoor terecht de be
slist niet nieuwe, maar tot nu toe
door zeer weinig Nederlandse au
teurs gebezigde science-fictionvorm.
vorm.
(ADVERTENTIE)
PRAAG Weer is het at
invasie betekent. Het Wen
dernacht vol mensen. Tsjei
in korte mouwen en open
ijsjes en bioscoopkaartjes t
Het is een typisch grote stac
neel. Tot men bepaalde dingen
opmerken. Daar is bijvoorbeeld
bewapende politie, die in grotere
tallen dan normaal ervoor moet
gen dat zich bij het standbeeld
de H. Wenceslas geen samenschc
gen voordoen.
Dat standbeeld was het afgelol
jaar het toneel van betogingen te
de Sowj et-Unie, de officiële bon?
noot van Tsjechoslowakije. Men
littekens van mitrailleurvuur in
gevel van het nationale muse'
Plotseling realiseert men zich, da
geen stemmen te horen zijn. Deze
bruinde Tsjechoslo waken in zomei
nue zijn ongelooflijk stil.
„Wij Tsjechen lijken nu een bet
geld volk", zegt een jonge Praa
vrouw. „Maar het is nog nooit zo
weest als nu. U had moeten zien
optimistisch we voor augustus wai|
U zou nu ook stil zijn als u de
terug moet, zoals wij".
Met „voor augustus" bedoelt 1
vóór 21 augustus 1968, de ochtend
de Tsjechoslo waken bij het ontwak
buitenlandse tanks op het Wencesls
plein zagen. Hun land was overroi
peld door de Sowj et-Unie, Pole
Oost-Duitsland, Hongarije en Buig
rije. Het woord „invasie" wordt ze
den gebruikt. Alleen „de gebeurt
nissen van augustus" of nog eenvo;
diger, „augustus". Na een „wank
lend" begin, slaagde men er tensla
te in een einde te maken aan hl
„vrije communisme" en de klok i
Tsjechoslowakije terug te zetten. W;
het de Russen en de Tsjechoslow;
ken gekost heeft kan verbijsteren
blijken, maar het is op zijn min:
oen „generatie".
Voor de Sowjet is het een generati
van Tsj echoslowaken die (ongeaclf
de officiële verklaringen) Mosko
nooit meer zal vertrouwen. Voor d
Tsjechoslowaken, misschien een vei
loren gegane generatie, die de pa
markeert tot de Sowjet-communis
ten, politici én modernen verniet»
genoeg worden om dezelfde experi
menten te ondernemen die de Tsje
choslowaken waren begonnen.
Dit gevoel over „verspilde" gene
raties, een gevoel van frustatie be
kruipt je als je met de droeve, zwijg
zame Tsjechoslowaken praat. Zo ze
een 22-jarige chauffeur: „Het ka:
tientallen jaren duren voor we wee
een kans op die vrijheid krijgen, di
we verleden jaar hadden. Gezien d
veranderingen van de laatste tijd, be
sef ik dat ik met mijn baan lid ze
moeten worden van de partij".
Een paar vergeelde foto's van Dub
eek ziet men nog in de etalages va:
het Wenceslas-plein. Het vorige jaa
waren de etalages er vol van. D
naam van Dubcek en van presiden
Ludvik Svoboda ziet men nog ge
schilderd op gebouwen en langs di
wegen; herinneringen aan de weel
van volksverzet, nadat de troeper
(Van onze correspondent)
PRAAG Deze week zal het gor-
O'jn vallen over het tweede bedrijf
van het Tsjechoslowaakse drama,
t-en moderne tragedie met vele be
drijven. Het eerste bedrijf eindigde
Precies een jaar geleden in bloedver-
Sleten en wanhoop, toen de tanks
van het Warschau-pact over het to
neel kwamen rollen. Sinds die tijd
nebben de tanks de dreigende ach
tergrond gevormd, die het spel van
«e menselijke acteurs totaal over-
"eerste. Het is mogelijk, dat zij nog
maals bezit van het toneel zullen
Saan nemen. Als dat gebeurt en er
weer onschuldige, ongelukkige figu
ranten gedood worden dan is dat gro
tendeels te wijten aan de persoonlij
ke
en politieke intriges van twee der
>1 eJUliaigt» Villi 11,11 wol
belangrijkste spelers: dr. Gustav Hu-
sak, de eerste secretaris van de
's.iecho-siowaakse communistische
Partij en zijn gevolmachtige plaats-
eryanger Eubomir Strougal, die op
ynische wijze de ondergang van zijn
meester beraamt.
is ten zeerste bevreesd voor
31e augustus. Hij weet dat zoals
Dshockeyrellen in maart het
remiin in staat stelden om Dubcek
WeS te ruimen, eventuele wan-
lelijkheden op donderdag gebruikt
nnen worden om zijn eigen leider-
aP te vernietigen. Hij weet, boven-
j,.n' dat de Russen niet blij -'jn met
go 'eidersehap, dat zij altijd dr.
«ttgaj hebben beschouwd als een
gr11' die beter voor hen was, dat
hun eerste keus was als
StrowU^ opvolger. Erger nog, dat
ren
gen
ougal bereid is om op alle manie
zijn Russische vrienden te beha-
te „?m daardoor zijn eigen ambities
Positie is niet te benijden.
afh»„i f.1?,is gewijd geweest aan on-
roU®J-, Jke> intellectuele en vaak
rijke revolutie, en hij vindt hef
