Commentaar
loeren vogelvrij
VEILIGHEIDSDIENST BESTAAT TWINTIG JAAR
BVD-man meer puzzelaar dan
schietende en zoenende held
Defregger begint terug te vechten
VATIKAAN ZWIJGT (NOG) OVER OORLOGSDRAMA IN FILETTO
Bedrijfskeuring in discussie
DR. CORN. VERHOEVEN:
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG - De conducteur op lijn 11
van de Haagse tram is een beminnelijk
man. Op de hoek Conradkade - President
Kennedylaan bast hij in de microfoon, dat
de passagier voor de B.V.D. kan uitstap
pen. Niemand >n de halfvolle tram toont
zich verbaasd Het adres van de Binnen
landse Veiligheidsdienst (B.V.D.) wordt ge
acht geheim te zijn, maar in Den Haag
weet iedereen het gebouw te staan.
Een groot gebouw met vele masten en
antennes op 't dak. Het heeft iets van een
modern klooster; voor elk raam geheel ge
sloten vitrage Kleine toegangsdeuren. Drie
kwieke, blonde en blauwogige mannen
vangen bezoekers op. Ze moeten een be
zoekersbriefje invullen. De „portiers" heb
ben op één achterzak een typische glanzen
de aftekening in de stof; goed voor een
dienstpistool.
DE STEM VAN ZATERDAG 9 AUGUSTUS 1969
21
.ï?HN<SÖ....K!l!NGENPEJUNGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGENPEJUNGEN .PEIUNGENPEJUNGEN... PEJUNGEN,,..«jyNGEN^^PEIUNGEN ^PEIUNGEN
pEILlNGÉN^^PÈlLI^GÉVj^^P^ILING^N^^P^LINf^FN'^^PPll .n&V^pIÏ} ini^f^^P^ILING^N^^P^LING^N^^pÉIlING^'n ^EiIuwIÈn'^" PÈILINGÈn'^^p'eILINGËN PÊilINGÉN PEILINGEN PE.
ALs een bedrijf moet sluiten en dat gebeurt ook in deze hoogconjunc
tuur nog tamelijk frequent dan is het voor de oudere werknemers
dikwijls erg moeilijk om elders weer aan de slag te komen. De werkgever
verlangt prestaties, zo groot mogelijke prestaties. Met de jaren wordt het
werktempo wat lager, zegt men, en de kans op ziekte groter. Dus
Dus neemt het bedrijfsleven liever geen oudere werknemers van elders
over. Die deur-toe-politiek wordt overigens niet alleen tegenover de oudere
werknemer toegepast. De keuringseisen zijn voor alle werknemers aan
zienlijk verscherpt. „Mensen" wij citeren een artikel van dokter Postma,
internist te Vlissingen, in Medisch Contact „mensen die misschien een
lichamelijk gebrek hebben, waardoor ze over een jaar of 5 of 7 misschien
ziekteverschijnselen zullen ontwikkelen worden al deze voorafgaande ja
ren geweerd uit een betrekking, waarvoor ze misschien uitstekende capa
citeiten bezitten".
Dat het bedrijfsleven bij de aanstellingskeuring ieder risico vermijdt is
intussen begrijpelijk. Het ziekteverzuim neemt overal voortdurend toe.
Het is een probleem geworden, in sommige bedrijven of bedrijfstakken
zelfs een ernstig probleem. Dit probleem wordt echter niet opgelost door
i medische keuringseisen bij aanstelling steeds maar te verzwaren.
niT te meer niet omdat het wel zeer de vraag is of een (bedrijfs)arts in
staat is een beslissing te nemen, die zulke ingrijpende gevolgen heeft
voor een sollicitant. Op die vraag wordt blijkens een discussie die thans
i de medische wereld gaande is geen eensluidend antwoord gegeven.
Er is zelfs gesproken van „een bedrog van enorme omvang".
Deze discussie juichen we toe. Want het gaat hier om een zaak, die
zowel voor de werknemers als voor het bedrijfsleven van groot belang is.
lussen haakjes: deze discussie is ook een verheugend symptoom van de
Benemende openheid binnen de medische wereld. En nu maar afwachten
of overheid en parlement de opmerkelijke schroom kunnen overwinnen,
die hen bevangt als ze zich over artsen en hun gedragingen moeten uit
spreken.
Wat ik nu ga doen, zal wel op
vitten lijken, spijkers op laag wa
ter zoeken, overdrijven en andere
ongezonde malligheid. Ik wil na
melijk gaan struikelen over één
woordje en dat dan opzettelijk zo
ongunstig mogelijk gaan uitleg
gen. De belachelijkheid ervan er
ken ik bij voorbaat. Maar er zijn
nu eenmaal woorden bij het lezen
waarvan ik gepikeerd opveer om
mij af te vragen, waarom ze op
deze bepaalde manier gebruikt
worden. Misschien is zo'n woord
een kleinigheid die niets te bete
kenen heeft, maar de kans is even
groot dat het wel degelijk iets te
betekenen heeft. Ook bacteriën
zijn klein, maar wie zegt, dat zo'n
met het oog niet waarneembaar
dingetjes van geen betekenis is en
dat de microscoop de zaak over
drijft, is toch wel erg naïef. Klei
nigheden kunnen zeer belangrijk
zijn b.v. als symptomen.
Hier is dan de kleinigheid. In
Vrij Nederland, een weekblad dat
alle symptomen van discriminatie
en kolonialisme te vuur en te
zwaard bestrijdt, in het nummer
van 2 augustus 1969 (bl. 17)
schrijft Paul van Beers over de
onlangs overleden Poolse auteur
Witold Gombrowicz. Bewondering
voor deze schrijver en een over
maat van begrip voor zijn moei
lijkheden geeft hem dan de fijn
zinnige opmerking in de pen, dat
Gombrowicz zich in het geheel
van de Europese cultuur een „min
derwaardige boer" voelde. Nu, dat
is alles. En daar zit ik weer bo
ven op de kast. Hoe dat, psycholo
gisch en zo, allemaal in elkaar zit,
doet nu niet ter zake. Het zou al-
nelijk hier niet de betekenis van
de uitdrukking. Hij voelt zich eer
der als een „boer" in de bekende
ongunstige zin van dat woord,
een pummel of iets dergelijks.
„Boer" is een scheldwoord, dis
criminerend, maar nog altijd ge
tolereerd. Om de grenzen van die
discriminatie af te tasten, zouden
we eens moeten proberen, een
paar andere discriminerende
woorden hier in te vullen b.v. ne
ger of jood. Het resultaat is enigs
zins verbijsterend en zou dan ook
onmiddellijk door Vrij Nederland
gesignaleerd worden. Want deze
vorm van discriminatie is officieel
als zodanig herkend en wordt niet
meer getolereerd. Maar ik heb
het al eens gezegd boeren zijn
nog vogelvrij.
Nu is het wel zo, dat dit woord
twee betekenissen heeft. Dat weet
iedereen. Maar dat hebben die an
dere woorden ook. Het gaat nu om
het verband tussen die twee en
dat is alleen mogelijk vanuit de
veronderstelling dat „neger" een
minderwaardig mens aanduidt en
dat elke of zo goed als elke land
bouwer een achterlijk iemand is.
Mijn kleine invuloefening toont
dus aan, dat de combinatie van
bijvoeglijk en zelfstandig naam
woord aan de elementen niets
nieuws toevoegt. Er zijn in dit
fraaie taalgebruik geen meerder-
waardige naast minderwaardige
boeren. „Minderwaardige boer"
betekent eenvoudig: een minder
waardig iemand, namelijk een
boer, precies zoals „vuile nikker"
betekent: vuile kerel, namelijk
neger, en zoals „brutale vlegel"
leen mijn gevoeligheid voor juist
deze bacterie kunnen verklaren,
n>et de aard van het beestje zelf.
En ik wil mij vandaag, als goede
titter op zuiver bacteriologisch
standpunt stellen en de psycholo-
Sie aan anderen overlaten.
Vooreerst dus dit. Het kan zijn
fat hier Gombrowicz zelf geci
teerd wordt. Dat maakt weinig uit.
Het verschil is alleen dat hij zelf
jets meer recht heeft te zeggen,
™e hij zich voelt. Maar de woor-
»en waarin hij dit zegt, zijn niet
minder aan kritiek onderhevig
fan die van de begrijpende inter
pretatie die een ander ervan geeft.
Daarbij doet de diepe „innerlijke"
Woeling weinig aan de zaak af.
neem aan dat de bedoeling niet
slecht was, maar zeg er meteen bij
fat mij dat niet interesseert. Ook
Je afwezigheid van elke bedoe-
de totale onbenulligheid,
maakt de zaak niet anders. De
waag is alleen maar wat hier ge
aasd wordt, wat deze comoinatie
'an een bijvoeglijk naamwoord
®et een zelfstandig naamwoord te
Petekenen heeft. In zo'n geval is
e: altijd nuttig een kleine invul-
afening op touw te zetten. Laten
a eens in plaats van „boer" een
Poer beroep invullen b.v. schoen-
maker, koster, ambtenaar, arbei-
ar. Dan gaat er ineens iets knar-
de uitdrukking. We gaan
y dan even afvragen, of er be-
vni mjnderwaardige ook nog
'waardige schoenmakers etc.
staan en of Gombrowicz zich
sschien gevoeld heeft als een
km'-c'le ondernemer wiens za-
bii nLet a' te faest marcheerden,
J Sebrek aan, om maar iets te
noemen
vakkennis. Dat is ken-
volstrekt niet te kennen geeft, dat
er behalve brutale ook nog be
scheiden vlegels en behalve bru
tale vlegels ook nog brutale bra-
veriken zijn. Beide woorden be
tekenen hetzelfde en de opstape
ling heeft uitsluitend tot doel die
betekenis nog eens flink te accen
tueren: een boer is een minder
waardig iemand. De beroepsaan
duiding verschilt in geen enkel
opzicht van het scheldwoord. Zo
werkt onze taal en wie ze gebruikt
bedoelt wat die taal bedoelt en
niets anders.
Discriminatie schijnt met kolo
nialisme verband te houden. Het
zou interessant en pijnlijk zijn
eens na te gaan hoeveel kolonia
lisme er zit in het spraakgebruik
van stadsmensen die een oude
boerderij betrokken hebben. De
manier, waarop zij over de „oor
spronkelijke bevolking" praten is
buitengewoon leerzaam en ont
gaat die bevolking evenmin als in
de derde wereld. Zij heeft alles
van discriminatie en koloniale su
perioriteitswaan, zaken die op
duizenden mijlen afstand zo heftig
en principieel bestreden worden,
dat er hier ter plaatse een blinde
vlek moet ontstaan. En als het al
gezien werdt, is het een kleinig
heid, waar je niet over moet vit
ten: de grote problemen liggen
ginds, ver weg. Nu, ik heb toch
gevit. Maar ik heb één klein
lichtpuntje vergeten en dat breng
ik haastig naar voren om zonnig
te kunnen eindigen: wat die boer
derijtjes van die boertjes betreft,
weet ik nog niet wie er meer be
lazerd wordt, de oorspronkelijke
bevolking of de kolonialist. Ik
hoop er het beste van.
Tweemaal de veiligheidsman zoals hij er
NIET uitziet. Voor de veiligheidsambte
naar van de B.V.D. geen Pussy Galore's,
zoals voor Jaines Bond in diens avontuur
„Goldfinger" en evenmin gezwaai met gro
te pistolen De B.V.D.-man is meer een
puzzelaar dan een vechtjas, Iaat staan een
(lady)killer.
Binnen in het kale gebouw is er
niets wat doet denken aan oogver
blindende vamps, waarvan geheim
agent 007 James Bond zich pleegt te
bedienen, evenmin aan met jeugd
puistjes overdekte bleke kantoor
sprietjes a la Joost Koekoek (Geheim
Agent 001%).
De lijfspreuk van de BVD is: „Doe
maar gewoon". Nuchter Hollands, dat
wel.
Gisteren was het precies de twin
tigste verjaardag van de B.V.D.
men heeft het bijna net zo goed ge
heim weten te houden als vrouwen
doorgaans hun leeftijd. Twintig jaar
geheimzinnigheid. De eerste officiële
burgerlijke veiligheidsdienst na de
tweede wereldoorlog. (Vóór de oor
log heeft de kleine broer, Centrale
Inlichtingen Dienst genaamd en deel
uitmakend van de Generale Staf (GS
3) ook al wat veiligheids werk gedaan,
maar op zeer bescheiden schaal).
Onder het militaire gezag kort na
de oorlog heeft het Bureau Nationale
Veiligheid een omstreden bestaan ge
leden. Op 8-8-'49 zijn alle veiligheids
diensten zoals we die nu (niet) ken
nen officieel gaan opereren. Op die
dag is het K.B. afgekondigd, waar
bij taak, werkwijze en onderlinge
samenwerking zijn vastgelegd. Naast
de B.V.D. ook de M.I.D. (Militaire
Inlichtingendienst)de Luchtmacht
Inlichtingendienst, de Marine Inlich
tingendienst en de Buitenlandse In
lichtingendienst Geheime diensten
(de rijks- en gemeentepolitiekorp
sen hebben óók nog hun eigen In
lichtingendiensten) te over dus.
Wat is nu het nut en de noodzaak
van de B.V.D. in deze tijd
Het officiële „Haagse" standpunt
laat zich ongeveer als volgt samen
vatten het bestaansrecht van de
B.V.D. is al in de praktijk gebleken.
De ervaring heeft uitgewezen dat een
democratische staat zich dient te wa
penen en te beschermen tegen krach
ten, die de democratie in gevaar
brengen.
Wat voor krachten? Alle extremis
tische groeperingen, zowel uiterst
links als uiterst rechts. De voornaam
ste zorg van de B.V.D. is echter nog
steeds het communisme. Op het ogen
blik leven Oost en West weliswaar op
minder gespannen voet met elkaar
maar Berlijn, Praag '48, Hongarije en
Tsjechoslowakije houden de B.V.D.
toch klaarwakker. Tenslotte heeft
Rusland nooit openlijk gebroken met
de oude doelstelling: wereldhegemo
nie.
De B.V.D. is vooral een contra
spionagedienst. Er is een duidelijke
ontwikkeling in de spionage. Die heeft
ten doel informatie te vergaren over
de hele opbouw van een maatschap
pij. De Russische geheime dienst
(KGB) is op dit terrein zeer actief.
Hij probeert ook steeds weer de opi-
niets te beïnvloeden; bijvoorbeeld het
geloof in de westerse defensie te on
dermijnen.
Een derde taak van de B.V.D. is het
bevorderen van veiligheidsmaatrege
len; een aangelegenheid van vaak
administratieve aard. Overheidsgehei-
men moeten goed bewaard worden,
waarbij de kanalen waarlangs ze lo
pen goed getraceerd moeten zijn. En
de mensen die er mee werken moeten
volledig te vertrouwen zijn.
Een vierde opdracht is het onder
houden van contacten met bevriende
inlichtingendiensten. In Nederland
bevinden zich geheime NAVO-zaken
De B.V.D. heeft een woelige voor
geschiedenis gehad. In de chaotische
dagen na de oorlog zijn er in Neder
land vreemde dingen gebeurd, ook
op het gebied van de inlichtingen
diensten. Aanvankelijk vierde het
amateurisme hoogtij. Ook was er veel
onderlinge rivaliteit, onderling wan
trouwen. Rechtse groeperingen, ver
bitterd door de gang van zaken in
Indonesië en doodsbenauwd voor Mos
kou werkten met eigen particuliere
inlichtingendiensten. Dr. ir. Hacke,
oud-directeur-generaal van de Arbeid
stond aan het hoofd van zo'n dienst.
Die periode is gelukkig al lang ge
schiedenis geworden. Dank zij ook
het feit dat de B.V.D. gegroeid is tot
het niveau dat van een dienst als
deze verwacht mag worden.
Wie waarborgt dat de B.V.D. bij
bijvoorbeeld politieke onderzoeken
geen misbruik van zijn macht en ken
nis maakt? Daartegen waakt de Com
missie voor Inlichtingen- en Veilig
heidsdiensten, bestaande uit de voor
zitters van de zes grootste fracties in
de Kamer. Het is bij de B.V.D. niet
„ieder voor zich". Het is een organi
satie die normaal geleid wordt. De
minister heeft de uiteindelijke ver
antwoordelijkheid voor de dienst en
hij heeft een politiek leven, dat hem
lief is. Er is echt wel een effectieve
controle op de B.V.D. aldus het Bin
nenhof.
De mensen voor de B.V.D. worden
gerekruteerd uit alle milieus. Aan
vankelijk ging het meestal via, via;
een kwestie van relaties. Nu is er een
heel open rekrutering met gebruik-
Rijkspsychologische dienst. Soms
making van overheidsdiensten als de
werft de B.V.D. zelfs per advertentie.
De selectie is wel ongelooflijk streng.
De mensen komen uit behoorlijke
milieus: protestanten, katholieken,
humanisten. Ze moeten evenwichtig
en vaderlandslievend zijn. Er komen
steeds meer jonge academici. De
B.V.D. heeft een doorsnee van func
ties, juridische, sociologische, politi
cologische, enz.
Waarom wil iemand bij de B.V.D.
werken? Vanwege een communisten-
haat, enorme liefde voor de democra
tie, omdat het goed betaalt of uit
avontuur Op Binnenlandse Zaken
zeggen ze: „U moet het niet zoeken
in het negatieve. Alles wat naar het
Mc.Carthyïsme zweemt is gevaarlijk.
Waarom? Voor zoveel mensen kun je
dat niet onder één noemer brengen.
Als basis is er wel een zekere idealis
tische ondergrond: men wil meewer
ken aan het goed functioneren en het
in stand houden van de democratie.
Hoe leeft een Nederlandse geheim
agent thuis? Er zijr. beperkingen maar
die schijnen nogal mee te vallen. Veel
hangt van de betrokkene af. En van
zijn vrouw. B.V.D.'ers zijn wel sterk
op elkaar aangewezen. Hun fuifjes
hebben ze meestal in eigen kring. Ei-
schijnt overigens een goede sociale
begeleiding te zijn. Dat mag ook wel
want deze mensen werken dikwijls
onder zware druk. Bij het veldwerk
zijn ook vrouwen ingeschakeld. Maar
Mata-Hari-toestanden kent de B.V.D.
niet. Het zijn meer puzzelaars dan
James-Bond-figuren. De veldwerkers
worden ook niet met cijfers aange
duid. Bepaalde operaties krijgen als
codenaam dikwijls de naam van bloe
men of vogels. Het B.V.D.-budget be
draagt dit jaar rond 17 miljoen.
De B.V.D.: beslist geen Gestapo
maar een dienst, die stevig gecontro
leerd door overheid en parlement,
mede waakt over de democratie. Dat
gebeurt in stilte, in sfeer van ge
heimhouding en dat wekt dikwijls
wrevel. Maar wat wil men? De „an
dere" bedient zich van alle sluip
wegen die maar te vinden zijn.
(Door Norman Crossland)
BONN Weinig onthullingen
over de gedragingen van Duitsers
tijdens de laatste wereldoorlog
hebben zo'n beroering gewekt als
het geval van de katholieke bis
schop van Miinchen, dr. Matthias
Defregger, die toen hij in 1944
kapitein bij de Duitse Wehrmacht
in Italië was, het hevel doorgaf
om de gehele mannelijke bevol
king van een dorp te vermoorden.
De manier, waarop het geval door
de Duitse prelaat, kardinaal Ju
lius Döpfner, is behandeld heeft
vele jonge Duitse katholieken
ernstig verontrust en de verhou
ding tussen de Duitse katholieke
kerk en het Vaticaan verslech
terd.
Vanaf het begin trachtte kardinaal
Döpfner de zaak in de doofpot te
stoppen als een van de vele voor
beelden van de manier, waarop een
hele generatie soldaten op tragische
manier bij oorlogsdaden werd betrok
ken. Hij vroeg om begrip te tonen
voor de positie van een man, die ver
antwoordelijk was voor de levens van
zijn ondergeschikten in een strijd op
twee fronten tegen de gewone vij
and en tegen de desperate verzets
strijders. „Wij als christenen" schreef
de kardinaat in 'n herdes lijk schrij
ven, „moet enweten, dat de gemeen
schap van de kerk alleen maar kan
leven in een geest van wederzijdse
vergevingsgezindheid'
De velen, onder wie de meerder
heid van de inwoners van Filetto Di
Camarta, het dorp op 100 kilometer
ten noorden van Rome, waar de mis
daad werd begaan, waren bereid om
hem te vergeven, en zij waren het
eens met de kardinaal, dat Saulus
altijd aangemoedigd moest worden
om Paulus te worden, maar zij za
gen niet in waarom nu juist deze
man tot bisschop moest worden ge
kozen, ook al achtte hij zichzelf wet
telijk en „bovendien moreel" on
schuldig. De documenten tonen
aan, dat soldaten, die weigerden om
dergelijke misdadige bevelen uit te
voeren niet geëxecuteerd werden, en
zelfs niet onder Hitier.
Maar ook die mensen, die een ze
ker medelijden met de bisschop had
den, en die niet zo snel een oordeel
op morele gronden velden, werden
geschokt door het televisieoptreden
van een paar avonden geleden. Hier
stond geen nederige boetedoener,
maar Iemand die terugvocht. Naar
zijn mening had de pers de hele zaak
opgeblazen. Zij had een aanval op
hem gedaan om daardoor de kerk
aan te vallen, en had hem als kapi
tein aangevallen om daardoor in
staat te zijn om de Duitse soldaat van
vroeger en nu te veroordelen en ook
al diegenen die positief staan ten op
zichte van het leger.
Defregger had het bevel over de
inlichtingenafdeling van een infan
teriedivisie, die zich in juni 1944 te
rugtrok ten noorden van Rome. Zijn
eenheid in het dorp Filetto werd door
verzetstrijders, die radio-apparatuur
wilden hebben, aangevallen. Sommi
ge verslagen zeggen, dat er vier sol
daten werden gedood, anderen dat er
slechts een omkwam. De divisiecom
mandant, die nu dood is, gaf Defreg
ger opdracht om iedere man in het
dorp bij wijze van represaille neer te
schieten.
Er schijnt algemene overeenstem
ming te bestaan over het feit, dat hij
weigerde om deze order uit te voeren
en dat hij zich ook verzette, toen de
divisiecommandant als concessie be
vel gaf om alleen de personen tussen
17 en 65 jaar te doden. Maar de com
mandant stond er op, dat de repre
sailles werden genomen en toen De
fregger geen andere mogelijkheid
meer zag, gaf hij het bevel door aan
een ondergeschikte. Defregger waste
zijn handen in onschuld en begon
zich verder te bemoeien met het te
rugtrekken van de divisie. Ondertus
sen werden 17 dorpsbewoners ver
moord.
Om eerlijk te zijn tegenover Defreg-
fer, als hijzelf niet had gesproken,
zouden de gerechtelijke autoriteiten
in West-Duitsland nooit lucht van de
zaak hebben gekregen. Twintig jaar
na 't bloedbad in 1944 vorsten West-
duitse juristen stapels documenten na
over oorlogsmisdaden in Italië, welke
documenten door de Italiaanse rege
ring in antwoord op een verzoek van
Bonn, aan de Westduitsers waren
overhandigd. Defregger werd onder
vraagd gedurende de onderzoekingen
over een ander voorval aangaande
zijn oude divisie.
Hij wist niets over het andere voor
val, maar hij vertelde zijn ondervra
gers over het Filetto-bloedbad, dat
naar hij zei, nog steeds zwaar op zijn
geweten rustte. Na langdurige onder
zoekingen besloot de vervolging de
zaak te laten rusten. De vervolging
deed zelfs niet de moeite om navraag
in Filetto te doen en zij slaagde er
ook niet in om de luitenant op te
sporen, die het bevel wel uitvoerde,
hoewel de kranten hier niet de min
ste moeite mee hadden.
Wat de wet betreft is de zaak af
gesloten, maar omdat „Der Spiegel"
zich een maand geleden met het De-
fregger-incident bezig ging houden, is
het in West-Duitsland en Italië voor
paginanieuws geweest, dat slechts in
belang door de maanlanding werd
overtroffen. In Italië heeft men een
arrestatiebevel tegen hem uitgevaar
digd De gemeenteraad van Filetto
heeft de Westduitse autoriteiten ge
vraagd om hem voor een proces te
te leveren, alhoewel er geruchten de
ronde doen, dat de meeste dorpsbe
woners in een vergevingsgezinde
stemming waren, totdat zij geschokt
werden door de houding van kardi
naal Döpfner en Defregger.
Defregger poogde niet om zijn ver
leden voor kardinaal Döpfner te ver
bergen, maar de kardinaal zei niets
over de Filetto-affaire tegen het Va
ticaan, toen hij Defregger voordroeg
als bisschop. Tot nu toe heeft het
Vaticaan een ijzig stilzwijgen be
waard, hoewel niemand minder dan
de paus volgens betrouwbare bronnen,
bezig is aan een studie van de Filetto-
dossiers. Het gerucht doet in Bonn de
ronde, dat de pauselijke nuntius, kar
dinaal Bafile, zelfs vooi Defreggers
benoeming aan kardinaal Döpfner
vroeg of hij iets tegen Defregger wist
m verband met zijn oorlogsverleden.
Absoluut niets, zei de prelaat.
(Copyright The Guardia-
De Stei i)