scheppende
ambacht
en cola
LUXEMBURGS SCHEPPEND AMBACHT IN SFEER
VAN SOUVENIR EN PLAKPLAATJE
troeven
Iauroville
s(w)ingin'
AMBACHT
EN KUNST
IN BENELUX
in
groeven
poging
tot
een nieuwe
dimensie
Verschillen
Electric Mud
Munt
Kings College
/Voorlezen'
■V
Fagot en trompet
Jan Klaassen
PAKISTAN
KENNEDY II
PRAAG EN GALG
ASHRAM
DE STEM
De benadering van het pro-
dukt van het Scheppend Am
bacht is in Luxemburg totaal
anders dan bv. in Nederland.
In een aardewerkfabriek als
van Villeroy en Boch is weinig
meer te merken van het hand
werk. Jonge meisjes zitten voor
55 tot 60 frank per uur per
manent achter de lopende
band. In de fabriekshal hangt
een bordje waarop staat dat
„degene, die voor 17.10 uur
zijn afdeling verlaat om de
handen te wassen beboet zal
worden met 10 francs."
Prikklokken en Cola-automa
ten doen in niets herinneren
aan het atelier waar de am
bachtsman zijn kunst uitdenkt
en maakt. Efficiëncy is bij Vil
leroy en Boch evenzeer een
noodzaak als bv. bij een gloei
lampenfabriek. Dat men er aar
dewerk maakt doet aan dat al
les niets af.
Ontwerper Ludwig Scherer van de aardewerkfabriek Villeroy Bochin Luxemburg aan he. wera. Deze Duitser maakt de modellen, waarmee deze
fabriek op de markt gaat komen. De fabricage geschiedt deels machinaal, deels in mallen. Ludwig Scherer is de enige ontwerper in dit bedrijf dat bijna 500
werknemers telt, van wie de helft buitenlandse gastarbeiders.
LUXEMBURG In het groot-hertogdom Luxemburg le
ven ongeveer 50 tot 60 beroepskunstenaars, wie niet is aan te
zien of zij nu het scheppend ambacht beoefenen of de vrije
beeldende kunst.
In dit landje met een inwonertal van ruim 300.000 zielen
is een dergelijke grensafbakening helemaal ridicuul voor zo
ver zij dat in andere landen niet is. Na de tweede tvereld-
oorlog heeft het kunstambacht in Luxemburg, vooral in de
sector van de religieuze kunst, een opleving gekend. Het me
rendeel van de kerken in het noordelijk deel van het land,
werd echter, toen Luxemburg opnieuw de druk van de Nazi
laars voelde, door het Von Rundstedt-offensief vernield. En
met de gebouwen de vaak kostbare kunstvoorwerpen, ivaaraan
deze kerken rijk waren.
Met de kunst in het huidige Luxemburg is het wat vreemd gesteld. Een
kunstenaar (of scheppend ambachtsman of -vrouw) kan slechts leven van
zijn/haar beroep bij de gratie van een getuigschrift van een of andere
buitenlandse kunstacademie. Luxemburg zelf kent een dergelijke opleiding
niet, daarvoor is het land wellicht te klein en het aantal potentiële kan
didaten te gering.
binnenland. Daarbij zijn ingescha
keld souvenirwinkels, warenhuizen,
boekenwinkels etc. Uit deze enquête
heeft men geconcludeerd dat het
Luxemburgse kunstambacht kans van
slagen heeft op het gebied van ca-
deauvoorwenpen, souvenirartike-
len en kunstvoorwerpen, waarbij
men in de eerste plaats er van
moet uitgaan aldus de rappor
teurs dat oorspronkelijke tradi
tionele waarden aan de smaak van
de tegenwoordige tijd moeten wor
den aangepast. Pas in de tweede
plaats hoeven de beoefenaars van
het kunstambacht te streven naar
nieuwp esthetische en decoratieve
vormen
Ontbeert men een dergelijk getuig
schrift dan gaan opdrachten om open
bare gebouwen te verfraaien of iets
dergelijks aan de neus voorbij. Aan
de andere kant is het aantal van die
opdrachten en de frequentie waar
mee ze worden „uitbesteed" zo ge-
gering dat „erkende kunstenaars'
vaak in het land blijven wonen waar
ze hun opleiding hebben ontvangen.
De steun van de regering die de as
pirant - kunstenaar ontvangt is die
van een renteloos voorschot.
Het artistieke leven in Luxemburg
kreeg in de 12e en 13e eeuw vooral
gestalte in houten beelden van bui
tengewone schoonheid. Nu wordt de
bezoeker de aardewerkfabriek Ville
roy en Boch in Luxemburgville ge
showd. Vierhonderdvijftig arbeiders
(meest vrouwen) produceren daar
maandelijks een miljoen stuks aar
dewerk, dat zowel in Luxemburg als
in het buitenland kopers vindt. Het
overgrote deel is lopende-bandwerk
maar er is eveneens een afdeling (18
man) dip handwerk maakt, zelfs uni
ca. (Dat laatste op bestelling.)
Verantwoordelijk voor die artistie
ke en esthetische vormgeving is de
Duitser Ludwig Scherer, die zijn op
leiding aan een keramiekschoo] in
Beieren ontving. Het fraaie decora
tiepatroon dat de serviezen van Vil
leroy en Boch siert is simpelweg
een plakplaatje, dat ingebrand wordt.
Het groothertogdom Luxemburg
kent een COSA zoals in Neder
land in 1948 werd opgericht. Houdt
de organisatie in ons land zich voor
namelijk bezig met artisticiteit van
de voorwerpen en de esthetica, de
Luxemburgse COSA (Chambre Des
Metiers) is begonnen met een markt
onderzoek inzake de produktie en
afzet van kunstvoorwerpen in het
Om dit onderzoek inhoud te geven
stellen de Luxemburgers zich voor
een nationaal merk in te voeren
voor produkten van het kunstam
bacht. Dit zou dan een waarborg
zijn voor de Luxemburgse herkomst
en de artistieke waarde van de
ze voorwerpen.
Het scheppend ambacht in de drie
Benelux-landen is vaak totaal ver
schillend in de landen onderling,
met name ook van benadering van
de overheid. Sinds 1965 bestaat er
in Beneluxverband een permanen
te werkgroep voor het kunstam
bacht, die de samenwerking wil be
vorderen On dit gebied tussen de
drie landen- Een van de activitei
ten van deze werkgroep is het bij
toerbeurt organiseren van Benelux-
tentoonstellingen. In 1970 is Luxem
burg aan de beurt, nadat in 1966 in
Utrecht en in 1968 in Oostende een
expositie van het scheppend am
bacht gehuisvest is geweest.
Een beeld van de tentoonstelling georganiseerd in Ebeco (Luxemburg).
Wat het scheppend ambacht in
Luxemburg voorstelt is te zien ge
weest in de EBECO-hal even bui
ten Luxemburg-ville. Duidelijk werd
daar dat het meer de ambachtsman
dan de kunstenaar is die in Luxem
burg vorm en inhoud moet geven
aan het begrip kunstambacht. Maar
de Luxemburgers waren al lang blij
dat men eindelijk een tentoonstel
ling kon realiseren van alle schep
pende ambachtslieden. Dat een aan
staande persexcursie van 35 journa
listen uit de Benelux daarvoor als
stok achter de deur gold was een
feit dat direct met een glas (voor
treffelijke) Luxemburgse wijn werd
weggespoeld.
Muddy Watera is een blues-zan
ger, die in wijde kring grote
bekendheid geniet. Iemand, die
de man nog nooit heeft horen
zingen, vraagt zich, wanneer hij
de eerste keer luistert, wat ver
bijsterd af waarom. Want de
man, die zich achter de toneel
naam „Modderwater" verschuilt,
kwaakt als een kikker en laat
zijn elektronische apparatuur dat
geluid ritmisch begeleiden. Wat
bij elkaar een effect geeft van
inderdaad vulkanisch borrelend
modderwater. Boeiend, grappig
desnoods, maar met „muziek"
lijkt het niet veel te maken te
hebben. Een mening, die echter
kan veranderen. Wanneer men de
plaat enige malen heeft gedraaid
en de „muziek" over zich heen
laat gaan dan komt men bijna
ondanks zichzelf onder de beko
ring vam het dan ineens fascine
rende stemgeluid van Muddy Wa
ters, zijn ongehoorde klankvond
sten. „I'm a mam" en „Tom cat"
zijn voor ons de hoogtepunten
van deze plaat.
(Chess Mar S - 3219/Artone)
Electric Mud; Muddy Waters
De muziek van James Last en
zijn groot orkest is uiterst popu
lair in deze dagen. Er is geen
reden om aan te nemen dat Jo
Ment en zijn orkest niet even ge
wild zouden zijn. Ment is een
Hamburgse muzikant, arrangeur
en dirigent, die sinds 1948 voor
verschillende radiostations werkt
en sinds 1956 met een eigen
band talloze podia bezet. Ariola
heeft 28 virtuoze Ment-produk-
ties op de plaat gezet, bekende
nummers als Petite Fleur, Vaya
Con Dios, Strangers in the Night,
Hey Jude, I dig rock and roll
Music enz. Lekkere muziek voor
feesten en feestjes.
A taste of ment (f 10,00).
(Ariola, 78.681 XT)
KINiJ-s ca?ft tF 'He "R I.AMliR inu;
t'-eskti-i PA'-H It I t i tl 'Km
CBePSflliiïSOïDBViD
t&fci i*a«r hope ratd atra^th
f win iaaJ
I Trijl lift up BUniT CVIS
flic IhwI I* tny shflfmcnl
/if]} -ilii! mix
Adk 'lill-: Mm
Het King's College Choir uit
Cambridge heeft onlangs tijdens
het Holland Festival, in Den
Bosch en Den Haag, - nogmaals
- een onvergetelijke indruk ach
tergelaten van perfecte en zeer
muzikale koortechniek. Het ligt
voor de hand dat velen dit prach
tige Engelse koor graag persoon
lijk in huis halen. Er bestaan -
uiteraard - verschillende platen
van, maar zeer recent is er weer
een aan toegevoegd. Misschien
in muzikaal opzicht (wat de
uitgevoerde werken betreft) niet
de meest interessante, maar wel
een zeer authentieke. Hierop zijn
bijeengebracht een zeventiental
psalmen, zoals ze uitvoering krij
gen in de Anglicaanse liturgie.
Daarbij het stamhuis (de prach
tige kapel in Cambridge) beden
kend, wordt het koor op zijn
plaats gezet. Voor geïnteresseer
den is het bovendien interessant
de muzikale verwerking, geïnt
op de Hebreeuwse poëzie-construc-
ties te volgen en de Anglicaanse
zangtechniek („pointing") in zich
op te nemen. Een veelheid aan
Bijbelse thema's en parallel lo
pend liturgische stemmingen zor
gen voor een geschakeerd muzi
kaal palet, dat compositorisch
geen muzikaal hoogtepunt bete
kent, maar wel de uiterst per
fecte zangtechniek van het koor
illustreert.
King's College Choir Cam
bridge: The Psalms of David, o.l.v.
David Willcocks (orgel) - (Emi-
SSD 3656)
Voor de kinderen gaat er natuur
lijk niets boven een verhaal
dat vader of moeder vertelt (en
zelf verzint!), maar er is niet al
tijd tijd voor en bovendien laat
de fantasie wel eens verstek
gaan. Dan kan het voorleesboq,
uitkomst brengen en ook de plaat
Delta heeft nu drie klassieke vet-!
tellingen (De avonturen van Bo.
binson Crusoe, Sindbad de zee.
man, Aladdin en de wonderlamp)
laten verteilen door de bekend,
stemmen van Jan Borkus,
bert Sobels, Gerard Heystee, Ted.
dy Schaank, Piet Ekel, Nip,
Bergsma en Tineke van Leat
Drie complete „hoorspelen" voo»
wat oudere kinderen.
De avonturen van Robinson
Crusoe e.a. f 7,50) (Delta MU201\
207)
De vindingrijkheid in het ss-
menstellen van platen is groot
Op deze LP is ze bovendien erg
interessant; twee concerten voor
fagot van Vivaldi en Weber et
twee trompetconcerten van Hum
mel en Leopold. Dat we deze
uiteenlopende componisten hit»
bijeen vinden komt, omdat aldtit
tevens een stukje instrument-'
stijl-geschiedenis gegeven wordt
zeer variabel en wisselvallig van
waarde, maar boeiend. Bovendien
wordt geïllustreerd hoe de solo
concerten zich ontwikkeld heb
ben vanaf de 17e eeuw. De sono
re klank van de fagot staat daar
bij in een karakteristieke con
trast met de heldere koperklank
van de trompet. Tegenover de
barokke capriolen van Vivaldi
staat de romantische Weber, die
compositorisch misschien niet
interessant is, maar instrumen
taal fijhe dingen tot stand bracht
in dit concert. Hummels concert
is een vergaarbak van allerlei
invloeden. Voortkomend uit de
„klassicistische" stijl van Mozart
en Haydn groeide hij naar de
„romantiek" van Beethoven,
Chopin. Dit sterk chromatische
werk is een feestelijk stuk mu
ziek. Al kwam Leopold Mozart
niet uit boven het conventionele
aan tijd gebonden gelegenheids
werk, zijn trompetconcert in d
past uitstekend in dit kader; al
was het maar om al luisterend
te vergelijken. Het La Suisse
Romande Orkest o.l.v. Ansermet
Henri Helaerts, fagot en Michel
Cuvit, trompet geven er een uit
voering van, zoals men zich
maar wensen kan. Een feestelij
ke plaat.
Vivaldi, Weber, Hummel en L.
Mozart: Bassoon en Trumpet con
certos (Decca SXL 6375)
II" Jivonureit vim
i.'M K.ssfifn
«Wt RfXl'lÜUli
Wij dachten dat de aardappel
etende Jan Klaassen-families in
ons land tot verleden tijd gingen
behoren. Maar te horen aan de
ze lp, vol„gespeeld" door Nina
Bergsma en Gerard Heystee
schijnt er nog behoefte aan een
scheldende Katrijn, het agentje,
rovers, goudstukken etc. De on
benullige verhaaltjes handhaven
de „ideale" kat-hond verhouding
tussen Jan en Katrijn en „moder
niseren" deze door ballen gehakt,
bromfietsen en bontjassen. Mar
tha de Vries rimramde deze ver
haaltjes in elkaar. Zo pedago
gisch hoeft het nu allemaal ook
niet; maar dit nee. Geen plei
dooi voor het poppenspel. Dit Is
wat je noemt poppenkast.
De avonturen van Jan Klaas
sen en Katrijn (Delta MU 205)
GO MANDERSLOOT: PAKISTAN.
(Uitgave: Het Wereldvenster Baarn)
Het Wereldvenster in Baarn heeft
een nieuwe uitgave toegevoegd aan
de uitstekende serie Land-Volk-Cul
tuur met „Pakistan" van de schrijf
ster Go Mandersloot.
Het is een intelligent boek gewor
den over dit jonge land, dat thans
door een „studentenopstand" tegen
de man, die Pakistan jarenlang met
dictatoriale hand heeft geleid, Ajoeb
Chan, in het middelpunt van de be
langstelling staat. Het boek zit boor
devol informatie met de meest re
cente gegevens. De schrijfster heeft
ook de historische, politieke en cul
turele achtergronden op overzichte
lijke wijze gegroepeerd zowel wat
het verleden als het daarmee ver
weven en daarin voortvloeiende he
den betredt. Mevrouw Mandersloot,
die verklaart zelf zeer geboeid te
zijn door Pakistan, heeft met veel
begrip geschreven over de ontzag
wekkende tegenstellingen in dit land,
dat door duizenden kilometers in
tweeën wordt gesplitst (koloniale er
fenis), maar dat ondanks alles in de
twintig jaar van zijn bestaan tegen
alle verwachtingen in (met name
van de koloniale meester Engeland)
toch tot een eigen staat is uitge
groeid. Hoezeer het als eigen staat
zijn eigen verleden, -ijn eigen cul
tuur en karakter en niet minder zijn
eigen specifieke problemen heeft,
heeft Go Mandersloot boeiend be
schreven.
Een actuele en zeer goede bijdra
ge voor de kennis over de „melting-
pot" in de wereld, de landen van
zuid-oost-Azië.
In „Triomf en Tragedie" (Uitg.
Deselée de Brouwer, Brugge -
Utrecht) is de familie Kennedy een
dankbaar onderwerp. Triomf en tra
gedie zijn de elementen die elk fa
milieverhaal leesbaar maken. Triomf
en Tragedie is ook de titel van een
journalistiek document, samenge
steld door Associated Press (AP) en,
kennelijk door een Belg vertaald, ge
tuige het feit dat negers zwarten wor
den genoemd en om nog een dozijn
Belgicismen in de Nederlandse tekst.
De vertaler heeft ook wat verwar
ring gesticht rond de procedure van
de presidentsverkiezingen door enke
le begrippen wat merkwaardig te
vertalen (voorbeeld: primary kies-
vergadering). Dat alles neemt niet
weg dat het rijk geïllustreerde boek
een boeiende blik biedt op de ele
menten die van de Kennedyfamilie
een ware clan, om niet te zeggen,
een dynastie, maakten.
Allereerst was daar hun afkomst.
Iers, katholiek en arm. Vooral Iers.
President Kennedy's grootvader was
caféhouder en „politieke buurtbaas"
in Boston. Deze Patrick Joseph Ken
nedy, zoon van de in 1840 naar Ame
rika geëmigreerde Patrick Kennedy,
leerde in zijn café de noden van
de katholieke Ierse minderheid ken
nen. In die dagen was een Ier er
waarschijnlijk slechter aan toe dan
een neger nu. De café-politicus kwam
in 1886 als Democraat in het Huis
van Afgevaardigden van de staat
Massachusetts en politiek tot aan
zien gekomen kon het niet mis
sen of hij liep John F. Fitzgerald
(ook wel Honey Fitz of Boston John
ny geheten) tegen het lijf. Honey
Fitz was het prototype van de Ame
rikaanse politicus in die dagen: jo
viaal en hard, sluw en spontaan,
corrupt als het moest. Honey Fitz
werd in 1905 burgemeester van Bos
ton. En dat was heel wat voor de
zoon van een Ierse immigrant.
Belangrijker voor het verhaal van
de Kennedy's is echter dat John F.
Fitzgerald twee knappe dochters had
waarvan er een Rose trouwde
met de zoon van Fitzgeralds politie
ke vriend Patrick J. Kennedy, Jo
seph Kennedy, de man die het geld
in de familie zou brengen en de va
der werd van een president. Joseph
en Rose Kennedy houden er een ei
gen gezinsfilosofie op na die mis
schien het bondigst is samen te vat
ten met de leus: een voor allen, al
len voor een. De familie Kennedy
vormt in elk geval een hecht bolwerk
open en naar buiten gekeerd, maar
als de nood aan de man komt schou
der aan schouder. De oudste zoon Joe
is wellicht in de gedachten van zijn
ouders al een kandidaat geweest voor
het presidentschap. In elk geval was
Joe het eerst aan de beurt om zich
een maatschappelijke positie te ver
werven en de hele Kennedy-macht
werd daar op gericht. Joe sneuvelde
als oorlogsvlieger boven Europa.
John F. was de volgende. Hij viel in
DeHas, Texas. Toen kwam broer Ro
bert F. en hij werd vermoord in Los
Angeles, Californië. Nu is er alleen
Edward T. nog en de oude, versleten
Joe zelf. Bij de tragedie van de drie
broers bleef het overigens niet. De
mooie Kathleen kwam om bij een
vliegtuigongeluk, Rosemary was on
geneeslijk ziek, Edward zweefde da
genlang op de rand van de dood na
een vliegtuigongeluk.
De hoofdlijnen van de Kennedy-
story zijn bekend genoeg geworden.
Maar vooral voor degenen die niet
aan de kluiven van de familiege
schiedschrijvers als Schlesinger, So-
rensen, Manchester zijn toegekomen,
biedt het vlot gepresenteerde, com
pact maar helder geschreven relaas
van AP een schat aan informatie
over deze ambitieuze en indrukwek
kende Amerikaanse familie.
op Kennedy, Tsjechoslowakije
in eigen land te blijven: de
zaak Hans van Z. en Ouwe Nol) W'
gen heden ten dage prompt een
low-up in een stroom van ëe™'
heidswerkjes, waarin niet zei das f
speculeerd wordt op comnierc"
succes vanwege de actuele onui®
digheden. Het boekje „In Praag
galg" van Otfrid Pustejovsky
In Den Toren, Baarn) maakt hOT j
een uitzondering. Wie zich nog I
wil laten informeren over al die t
matische gebeurtenissen hl ca n
Tsjechoslowakije vanaf N"8
goed terecht bij dit boek, dat w
kend gedocumenteerd is.
vendien (zeker de laatste
ken over de langzame ontw jn
van de Praagse lente, die nu<M ,.f.
haar bloei teloorging door een ar
ge oostenwind uit Moskou) een
end boek. De auteur is Xboel'
niet bekend en er wordt in
W. KOOK
„Qrote" gebeurtenissen (meirevo
lutie, moord op King, moord
je niets over hem meegedeew' j
zijn boek blijkt echter wel, t
Tsjechoslowakije door en door
en kon putten uit een 0IIU
dossier.
A. teun1^
0p 28 februari 1968 vond in
Zuid-India, even buiten Ponrti-
cherry, een niet alledaags cere
monieel plaats. Enkele duizenden
mensen waren daar samen
gekomen om een stad in te
wijden. Een stad die een levende
gestalte moest gaan geven aan
de Eenheid der Mensheid. Een
stad die bewoond moest gaan
worden door mensen die mee
hielpen aan de verwerkelijking
van een hoger bewustzijn.
Een stad van vrede, eenheid en
harmonie: Auroville.
Van elk land deponeerden een
(jongen en een meisje een handvol
aarde uit hun vaderland in een
■witmarmeren, lotusvormige urn,
daarmee de geboorte symbolise
rend van Het Wij.
a Sindsdien is men gaan bouwen.
Op het ogenblik staan rond een
klein Hindoetempeltje enkele
kleine flats, een kantine-eethuis,
een garage, een gastenverblijf, een
kraamkliniek, een postkantoor,
enkele rieten hutten en verschei
dene gebouwen in de steigers. Aan
de buitenzijde liggen een paar
akkers en een boomgaard waar
geëxperimenteerd wordt met
nieuwe fruitsoorten. Alles bij el
kaar niet zoveel na anderhalf jaar
bouwen zullen westerse mensen
zeggen, die hun wenkbrauwen niet
meer fronsen als bijvoorbeeld de
ene dag ergens niets te zien is en
de volgende dag een geprefabri
ceerde bungalow.
In aanmerking genomen moet
echter worden dat Auroville niet
gebouwd wordt met de „normale"
|middelen. Investeringen passen
niet in de opzet. Leningen worden
.niet uitgeschreven, reclametech-
jnieken worden niet toegepast,
Auroville moet worden gefinan
cierd met donaties en vrijwillige
bijdragen van mensen (en indus
trieën) die zich solidair verklareh
met de grondidee: een poging tot
verwezenlijking van een Nieuwe
Mentaliteit.
Waar ontstond deze idee Rond
1920 kwam een Parijse vrouw, nu
bekend als De Moeder, in aan
raking met Sri Aurobindo. Deze
nam haar Op in zijn Ashram
(yogaschool, gebaseerd op collec
tieve meditatie). In de Ashram
ontwikkelde zij het denkbeeld dat
er een plaats moest komen op de
wereld waar iedereen zijn agres
siviteit kon aanwenden om de
oorzaken van zijn lijden en ongeluk
te overwinnen. Een plaats waar
het spirituele belangrijker zou zijn
dan materieel genot, waar in plaats
Het is nog niet zo lang geleden
dat Europa zich meester maakte
van de blues. De Rolling Stones
waren eigenlijk de eersten die in
deze bij uitstek (en uitstekende)
negermuziek iets van hun eigen
protest herkenden. Sindsdien zijn
vele anderen in het spoor van de
Engelse groep getreden. In Neder
land gemeten vooral Oscar Benton,
Cuby the Blizzards en Slack
Gang bekendheid.
Al deze formaties tonen min of
®eer een afkeer van (over)civili-
fatie. (De beschaafde Beatles zul
je niet snel een blues horen
brengen)In hun muziek is de echo
te horen van de negerklachten
zoals die geuit werden op de
katoenvelden van Mississippi.
De negerslaven die aan de rand
van het bestaansminimum leefden,
troostten zichzelf met trage lie
deren waarop later het stempel
van de blues gedrukt werd. In de
terste jaren werden de kenmerken
ln deze muzieksoort gelegd die er
nu nog in te vinden zijn Troost,
zelfbeklag, onbehagen en soul.
De blues van vandaag is nog steeds
de muziek van underdog, de
ontevredene die een romantische
vlucht neemt in het 12-maten-
zchema. Alleen wordt tegenwoor
dig gebruik gemaakt van
elektrische gitaren.
In Mississippi en in Texas
bespeelden de jazzpioniers Charley
vatton en Lemmon Jefferson een
S'taar die ze zelf gemaakt hadden
ven een sigarenkistje. Al spoedig
echter werd de gitaar verbeterd
en groeide uit tot hèt instrument
van de blues. De viool en de banjo
aren niet geschikt, omdat de
erste te weinig en de tweede
«veel ritmiek had. Toen de negers
aar de zuidelijke en later de
noordelijke steden (Detroit, Chi-
trokken kwam de piano
yr mj. Onder invloed van de piano
J? yan het stadsleven werd een
•j1 'ter element toegevoegd. Als
ginstrumenten werden gebruikt
