»ijn Rome kan terugzien op „succesvolle" reis naar Oeganda MOCCONA LAAGHARTIG VERRAAD VAN RADMODE Club tal Imaakte f 182,- Politie van Haarlem overweegt klacht tegen geschorste rechter Nieuwe treinstellen van N.S. eind augustus in gebruik Warme dag? Maak eens 'n IJscona 'n pittige verfrissing! Zo gebeurd. Sommige vrouwen lijken op mislukte puddingen Dam -1 Dam - II Dam - III Dam - IV Sheaffer Postmaster Triumph" VERGISSING VREDES MISSIE HAD WEL VEEL TE MAKEN MET BEDEVAART schrijfsters, r Nederland teld. Zo zet re kwaliteit "Sheaffer" iste schrijf- betreft ;r die in elk Streven Niet beperkt Reineveld zoekt werknemers in Spanje lekker-pittige koffie... van Douwe Egberts MIJNS INZIENS door Johan Winkler 6 DE STEM VAN DONDERDAG 7 AUGUSTUS 1969 BOODSCHAPPEN MAND van stro. naturel of gekleurd, met leuke bloemgarnering. Af- wasbare plastic voe ring. Zeer royaal en praktisch 2.95 er 444" "t w Vulpen en vulpotlood. Zeer luxueuze set uitgevoerd in rolled gold: pen en potlood zijn bedekt met een laagje bladgoud van 14 micron. Vulpen met ïngelegdefl 4-karaats gouden pen. Luchtdruksysteem- vulling. Vulpotlood met draaimechaniek. Bestelnr. F-405 Clubprijs waarvan f 52.- in PMC-cheques ;f tink?! Wat m beetjejiMt X tieM hél V. (Van een onzer redacteuren) Hoewel in de nieuwskolommen vooral de pogingen van paus Paulus VI om Nigeria en Biafra dichter bij een vrede te brengen de aandacht hebben gehad, heeft de paus zelf steeds volgehouden, dat het hoofddoel van zijn reis naar Oeganda een bedevaart was. Een bedevaart naar de graven van de martelaren van Oeganda en daarmee een eerste „officieel" contact van de „opperherder" met de, vanuit Rome kerkelijk-juridisch gezien, nu zelfstandige, zij het jonge kerk van Afrika. De vredesmissie van de paus stond nummer 2 op het programma. En binnen het kader van het reisschema heeft hij hieraan ook gedaan wat hij kon. Dat het weinig tot niets heeft uitgehaald, althans in directe zin, kon hij ook niet (alleen) helpen. Er dreigt bij dit alles echter een niet geringe vergissing gemaakt te worden. Een vergissing die door het Vaticaan, en niet minder door de paus zelf, ja, door de kerk in vele geledingen, hardnekkig in de we reld wordt gehouden. De vergissing namelijk, dat de pauselijke vredes missie t.a.v. de Nigeriaanse oorlog (eigenlijk) niets te maken had met rijn eigenlijke reisdoel: de bedevaart en het contact met de jonge Afri kaanse kerk, om de band van deze kerk met Rome te bevestigen, c.q. ie verstevigen. Beide zaken hebben zeer veel met elkaar te maken. Wat is er namelijk vorige week in de kerk van Afrika feitelijk gebeurd? De week begon met een „Panafri- kaans" symposium van een aantal bisschoppen die zoveel mogelijk ge- keel kerkelijk Afrika vertegenwoor digden. Zoals verwacht werd is dit symposium voor een goed deel over schaduwd door het pauselijke bezoek. Veel opzienbarends is er uit het symposium niet gekomen (Wat kun nen bisschoppen ook die geen enkele bevoegdheid hebben?), maar toch genoeg om de buitenstaander iets duidelijk te maken van wat er gaan de is in die kerk van Afrika. Een van de belangrijkste figuren, kardi naal Zoungrana, heeft op het sym posium de noodzaak dat de Afri kaanse bisschoppen nauwer gaan sa menwerken, concreter dan ooit on- lerschreven. Niet alleen uit pasto- ■aal oogpunt, zo zei hij, ook op po- itiek terrein moeten wij eensgezind gaan nemen: het Soedan- vraagstuk kon ermee vooruit gehol pen worden en de vrede tussen Ni geria en Biafra kon de kerk helpen bespoedigen. In Angola is ook ge noeg te doen. En de apartheid van Zuid-Afrika en in Rhodesië vormen punten, waarin de Afrikaanse bis schoppen ook nog iets belangrijks in Ie brengen hebben. Aldus kardinaal Zoungrana. De bisschoppenconferen tie zelf, die al snel uit de veelheid van problemen het thema „vrede in Afrika" bovenaan de agenda zette, kwam tenslotte met twee verklarin gen. Minder traditionele binnenker kelijke bezorgdheidsverklaringen, als »eel meer ais kerk tot de wereld - aanklachten, politieke aanklach ten, die weliswaar nog vermijden toncrete punten te noemen, maar toch spreken van enig besef van wat in Afrika eigenlijk aan schort. In een verklaring over vrede in Afrika betreuren de bisschoppen be- kilve het directe oorlogs- en guerril- 'igeweld, waaronder Afrika lijdt, ®k het „meer subtiele geweld van politieke onderdrukking, van het weigeren van de fundamentele rech- van de mens en van een op tauskleur gebaseerde discriminatie." ziin aanleidingen tot conflicten M hindernissen op de weg naar de "Me, zeggen de bisschoppen. heen tweede verklaring, over de wwikkelingslanden, noemen de t'Schoppen het regelrecht een „on- verdraaglijk schandaal, dat de rijken s rijker worden en wel door het 'sPloiteren van de armoede der ar- I J® vragen dan de rijke lan- Je helpen de rechtvaardigheid 1 laten zegevieren. Op het eerste 'acht geen verklaringen waar wij 5 ondersteboven geraken, en veel l!™!™!4 op verklaringen van die I deed Cle paus zelf in KamPa,a 2» 4e ancJere kant moet men niet dat hier voor de eerste Isam "^schoppen uit heel Afrika ISri? mening ten beste gaven, Ita pen voor w'e rïit soort Itff ?eheel nieuw zijn, bissch I bovendien veelal Westers ge- Ii..Iccrd en nogal conservatief- denken. De paus, althans .wist dat er op het sympo sering doorzet) aan de kant van hun volk, dat armer en armer wordt, ko men te staan. En de paus komt nu eenmaal (nog) uit Rome, uit het christelijke Westen, dat met de dag rijker en rijker wordt, mede t.en koste van de verpauperende Afrika nen. De paus en „Rome" daarvan zal de ene na de andere Afrikaanse bisschop meer en meer overtuigd raken staat aan de kant van die rijke landen, hij conformeert zich er mee, zolang hij er zich niet duidelijk van distantieert. De paus heeft in Kampala noch over de Afrikanisering van de kerk, noch tegenover het vele onrecht en de armoede en honger een duidelijke uitspraak willen doen. Hij stelde wei in zijn slotrede op het symposium: de kerk moet „echt katholiek" blij ven en kan „in dat dpzicht alleen maar conservatief zijn". De geopen baarde waarheden moeten, hoe moei lijk soms ook te begrijpen „letter lijk gehandhaafd blijven", zoals ze (in de Romeinse theologieboeken) geformuleerd zijn. Afrikanisering kon de paus zich nog wel voorstellen in de liturgie, de pastorale aanpak, maar zelfs daarbij waarschuwde hij al voor „een soort lokaal folklorisme". Een her interpretatie van de (Europese, en dan nog verouderde) theologie van uit het Afrikaans cultuurgoed, waar de Afrikanen overigens zelf nog am per aan toe zijn, heeft hij vierkant afgewezen. Én verder moeten, aldus de paus, de katholieken de Afrikaanse maat schappij voorbeelden geven van christelijk gezinsleven, helpen scho len en onderwijs tot bloei te brengen, en dienen ze voor te gaan in hulp betoon aan zieken en armen. Alsof al deze dingen zich (ook kerkelijk) in het Afrika van nu niet stuk voor stuk middenin het stadium van maat schappelijke crisis of zelfs revolutie bevinden, en/of armoede, honger en ondervoeding deze zaken niet in een heel ander licht plaatsen dan in het ook al niet meer rustige Europa of Noord-Amerika. De plichten die de paus hier noemt zijn de plichten van ieder christen, van ieder mens zelfs. Maar zit hier nu enige speci fieke boodschap bü waar een ka tholiek, die anno 1969 OOK NOG AFRIKAAN is, iets mee kan doen? Had de paus, wat hij in Kampala tegen Afrikanen heeft gezegd, eigen lijk niet evengoed in Castel Gandolfo, ergens op IJsland, in New-Delhi of in Broek op Langendiik kunnen zeg gen? Wat in het Afrika van nu zo sterk aan het groeien is, het nationalisme, kun je niet kerkelijk begeleiden door (letterlijk de paus:) „onverdraag zaam racisme, egoïstische stammen- zucht of willekeurig separatisme" af te keuren en daarbij te zwijgen over b.v. de macht die kapitaal-investeer ders uit rijke landen (naast het bo nafide ontwikkelingswerk) in dit werelddeel verwerven. Akkoord, de paus heeft in Kam pala het racisme veroordeeld. Hij zei letterlijk: „Wij betreuren dat in en kele delen van de wereld sociale si tuaties blijven voortbestaan geba seerd op rassendiscrimnatie, die vaak gewild en ondersteund worden door bepaalde denksystemen". Hij noemde deze toestanden „onaan vaardbaar". En in het parlement van Oeganda riep hij: „Nooit kolonialis me meer, ook geen neo-kolonialisme". Maar man en paard worden niet ge noemd: Zuid-Afrika, Rhodesië, en het kolonialisme in Guinee, Angola en Mozambique. Het wordt weer op de gebruikelijke diplomatieke ma nier omzeild. Inderdaad, zo spraken ook de Afrikaanse bisschoppen in hun verklaring. Ook z;j hanteerden de gebruikelijke diplomatie. Ze heb ben het dan ook niet van een vreem de. En als er verwijten moeten val len, treffen die ook hen, maar wie zal in deze wje verwijten mogen maken? Wat kerk en „politiek" in Afrika met elkaar te maken hebben? Dit, de paus zei het zo, toen hij 12 bis schoppen wijdde in het stadion van Kampala: „De Afrikaanse bisschop pen moeten helpen bij de opvoeding van het volk, het handhaven van de zeden, de verdere vorming en op leiding, het verkrijgen van een baan naar goede sociale maatstaven (in Zuid-Afrika? j.l.), bij het kweken van eerbied voor het gezag (het Portugese? j.l.), vriendschap en vrede." De taak van de christenen, dus ook van de bisschoppen, beperkt zich niet (meer) tot een louter binnen kerkelijk gebeuren, dat ziet Paulus VI ook wel in. „U moet ook de bur gerlijke samenleving mee helpen op bouwen", maar, zegt hij er dan ach ter, „weliswaar zonder politieke ver plichtingen aan te gaan". Dus: op de gebruikelijke diplomatieke wijze? Wie in deze wereld om zich heen kijkt, moet toch wel tot de conclusie komen dat een kerk „zonder politieke verplichtingen" en is maatschap pelijk engagement, het aan de kant van de (politieke) verdrukten gaan staan, dat niet? beleefd wordt aangehoord, maar in feite (mond)- dood is. Maar voorlopig mag men in Rome terugzien op een „sucesvolle" reis want het „gevaar" van een al te zelfstandige P'anafrikaanse bisschop penconferentie is voor de eerste tijd afgewend en de paus heeft zelf ge zien dat in Oeganda „zelfs de nonnen op straat dansten" en dat „de mensen daar niet ophielden op hun tam tams te slaan van vreugde". J.L. (Van een onzer verslaggevers) HAARLEM Indien de juridische mogelijkheden het toelaten zal de hoofdcommissaris van de Haarlemse politie aangifte doen van een beledigingsdelict of een klacht daarover indienen tegen de ge schorste Haarlemse rechter mr. H. G. Rambonnet. Deze klacht kan op grond van de wettelijke bepalingen niet bij de Haarlemse offi cier van justitie worden ingediend. Wel heeft er met deze magistraat intern beraad plaats over de kansen van een dergelijke aangifte. De Haarlemse politie neemt hier mee actie tegen de aantijgingen wel ke mr. Rambonnet in een interview jegens twee agenten deed. Volgens hem zouden zij bij het onderzoek naar een verkeersongeluk, waarbij hij een achttienjarige bromfietser zou hebben doodgereden, het linker achterwiel van zijn auto door een gladde band hebben vervangen. Hoe wel de Haagse rechtbank deze be schuldiging reeds geruime tijd gele den ongegrond heeft bevonden, her haalde mr. Rambonnet ze in het vraaggesprek met een plaatselijke krant. Hij voegde er nog aan toe „dat het bijzonder schokkend is te erva ren dat de politie onwaarheid spreekt". De zaak tegen mr. Rambonnet moet na anderhalf jaar nog steeds worden behandeld. Dit is een gevolg van zowel de klacht welke hij heeft in gediend tegen de beide Haarlemse agenten door hem in het inter view jongelui genoemd, terwijl het in werkelijkheid om personen van middelbare leeftijd gaat en van de bezwaarschriften welke hij tegen de dagvaarding heeft opgesteld. Het laatste bezwaarschrift wordt op 1 september door de Haagse recht bank behandeld. (Wü tekenen hierbij aan dat DE STEM op 30 juli en 5 augustus naar aanleiding van deze zaak een com- (ADVERTENTIE) DE MODERNE GASAANSTEKER Geeft 2000 x gericht vuur. Altijd raaki Géén versleten steentjes. Géén nieuwe vullingen. Géén reparatiekosten. Laeg Gooi weg I De volgende iseven goed - koop! Voorere handel: La Corbeau Zonen - -Rotterdam Nrd. Ned. Pijpenhandel- Groningen mentaar heeft gegeven. Voor het overige hebben wij ons gehouden aan het goede gebruik dat er niet geschreven wordt over zaken die nog „bij de rechter" zijn. In dit geval be treft het echter een uitvloeisel van een zaak welke op zichzelf een nieuw feit vormt. Redactie.) DELFT (ANP) De machine fabriek Reineveld N.V. in Delft gaat medio september in Spanje vijftien ongeschoolde werknemers aantrek ken voor de gieterij. Een aanvraag daartoe is reeds hij het gewestelijk arbeidsbureau in Delft ingediend. De ondernemingsraad van Reine veld, alsmede de districtsbestuurders van de werknemersorganisaties, heb ben hun goedkeuring aan de wer vingsactie gegeven. Het wordt niet uitgesloten geacht dat op korte ter mijn tot de werving van meerdere buitenlandse arbeidskrachten zal moeten worden besloten. In de eerste helft van dit jaar heeft de machine fabriek Reineveld 20 pet. orders meer ontvangen dan in 1968 het ge val was, aldus een communiqué. (ADVERTENTIE) (Van een onzer verslaggevers) UTRECHT Eind augustus wor den de eerste treinstellen afgeleverd van een serie nieuwe modellen, die Werkspoor voor de Nederlandse Spoorwegen bouwt. Het Duitse be drijf Talbot te Aken, waar tien van dergelijke treinstellen zijn besteld, draagt begin 1970 de eerste over. Elk van deze 43 treinstellen wor den direct na overdracht ingezet. Met de hele bestelling is een bedrag van ruim vijftig miljoen gulden ge moeid. De nieuwe modellen zijn voorzien van automatische deursluitingen, een omroep-installatie en hebben een zeer korte remafstand. Zij zijn hier door geschikt om ingezet te worden in de diensten met hoge frequentie, voornamelijk in de randstad. Omdat de NS gaat stoppen met het vervoer van „ingeschreven bagage" verval len bij deze treinstellen de bagage ruimten zodat de balkons ruimer en groter gemaakt zijn. De treinstellen zullen in de toe komst ook ingezet worden op de lijnen Dordrecht - Roosendaal en 's-Hertogenbosch - Eindhoven. Los tweemaal de normale hoeveelheid Moccona op In warm water. Voeg suiker naar smaak toe. Vul een hoog glas met ijsblokj'es. Voeg nu de opgeloste Moccona toe. Wat stijf geklopte slagroom erop. Maak het gezellig met een snufje cacaopoeder op de slagroom... en u hebt een verfrissende IJSCONA! I ün i consequenties kon heb- I «Roek ^lceer4e. zoals gemeld, het I te It n bisschoppenvergadering I "1 met ien en te Iaten samenval- I sjL.IPauselijk bezoek. Dit I It siJv- 's beperkt gebleven tot Kook enkomst- waar Paulus VI laten ,J,?romBt de bisschoppen heeft 1 '"'e kerkiü koe hi' boe het cen ter hj'bestuur in Rome denkt ?°S zeer °B symposium, zij het *Jfieii ol00rz'chtig, naar boven ge- un naar een zelfstandige ^ht, vcZtu rk' met een eiSen ge- ïr' on eiobouwend op eigen cul- 1 in 8 1 wi'ze °°k stelling ne- «hatn-H-r eiSen politieke en maat- *liekè) P S1'ua ties, het eigen (ook riik verdedigend tegen- «Me er> steeds riiker wor- »Pa- waaronder het chris- I fi'tie óók'3 de verzwegen r^teliik ieen situatie die on- I Jlj»se KJ, ko,uen gaat: de Afri- 1 s mew r z"Hen nu eenmaal (naarmate de Afrikani- (Van een onzer redactrices) DEN BOSCH Eén dag toeschou wer zijn aan de rand van het zwem bad op een camping te midden van Limburgs bosgroen eikehout, is ge noeg om lang na te denken over vrouwelijk (en mannelijk) schoon. Op zo'n vaderlandse camping hou den families vakantie. Dat wil zeg gen, ouders met kroost onder de twenleeftijd. Wat zowat boven de 16, 17 komt wil niet meer onder super visie van pa en moe in een tent en kiest de vrijheid. En dat was in elk geval niet op deze camping. In het bad speelden engeltjes van renaissance schilderijen, ravotten sproetige kwajongens en zwommen meisjes die nog niet, of pas net, had den gemerkt dat ze mooi waren. En dan zwoegden er de wat oudere moe ders. Door het ontbreken van de middenmoot, overheersten die moe ders in aantal evenzeer als in op pervlakte. Terwille van die moeders zou ik een vlammend protest willen richten tegen alle badp-akkenfabrie- ka-nten van de wereld. Hun pakken zijn ontworpen en gemaakt voor jon ge godinnen die mondaine stranden en buitenlandse bassins voor een ge deelte bevolken. Maar altijd en over al, ook op die Limburgse camping waar zij zich niet bevonden, maken deze schoonheden de rijpe vrouw tot een karikatuur. In opdracht van de badmode- Die arme Rubensvrouwen lijken zonder corselet, maar vooral zon der enige beenbekleding, een hoogst enkele uitzondering daargelaten, op zeer mislukte puddingen. Zij weten het. Daarom lopen ze met verlegen kromme ruggen, met samengedruk te armen en struikelende benen. Of zij nu in het zwart, gebloemd, pas tel of gestreept zijn, het maakt geen verschil. Vooral vanaf het middel naar beneden zien zij er meelijwek kend uit. En soms, als zij een ont- haringsmiddei hadden moeten ge bruiken, maar nauwelijks wisten dat het bestaat, zelfs afstotend. De ver afgoding van de volmaakte lijn en de verkoop van mode die zich daar naar richt, geeft miljoenen vrouwen illusies, met een nasleep van even veel ontgoocheling en minderwaar digheidsgevoelens die maar één troost als compensatie kennen: het beschou- wen van elkaar, „gelukkig, zij ook; ik niet alleen". En dan komt daar één vrouw aan gehuppeld als een danseresje. Een „middelbare" vrouw met alle conse quenties van dien, maar met een badpak, dat het goed met haar meent. Het heeft een zeer diep rug decolleté, waarschijnlijk een goede beha, maar het wonder schuilt in een klokrokje. Zo'n rokje als Sjouk- je in haar beroemde jaren op het ijs wervelend droeg. Héél kort, maar zo mild, dat het een kleine schaduw werpt op het dijbeen, dat bij 9 van de 10 vrouwen op zekere leeftijd een cellulite-dijbeen is. (Cellulite is een schoonheidswinkeltjeswoord. Het is omschreven als „de putjesschil van een sinaasappel". Het is gewoon een vetlaag die niet stevig meer is, maar rimpelt en bobbelt). Dit pak maakt deze vrouw vief, slanker en jonger dan zij is. Het geeft te raden of haar achterkant nog gaaf van ronding is of niet. Haar ogen tintelen als ik vraag naar het fabrikaat. „Het is nog uit 1939! Een wollen pak, dat bestaat nu toch niet meer!" Waarachtig de donkerblau we fond met het witte nopje en de witte biezen, die van de V-hals over de rug lopen zijn van sterke wol- „Daarom plakt het rokje niet op mijn benen als ik uit het water kom. Nat en wel klokt het even hups, hoor." Waarom, laaghartige badpak ken fabrikanten, kunt u voor het mil- joenenleger „rijpe" vrouwen die ook wel eens willen zwemmen, niet zul ke vriendelijke modellen maken. De ze vrouw was er een scihatje in toen ze 20 was en een rustpunt voor het oog nu zij 50 is. Vermageren helpt niemand uit de badpakproblemen. Om het nu eens niet in beauty-taai of medische ter men te zeggen: omstreeks je veer tigste raakt de elasticiteit uit je vel. Het krimpt niet meer. „Je kunt wel een kleinere maat bereiken. Dat kan bij complete kleren een voordeel zijn, want hoe dat vel eruit ziet blijft er onder verborgen. Maar niet onder de paar vierkante centimeters die een badpak beslaan. Groter schoonheid dan die van de MISSES is nu eenmaal niet meet baar. Wij lezen in een nummer van Votre Beauté dat er vier soorten schoonheden zijn: zeer slank, slank, normaal, enigszins gevuld en gevuld. Achtereenvolgens geeft het blad ide aal gewicht en maten bij een leng te van 1 m. 65. Dit zijn ze: Gewicht resp. 51, 54, 57, 60 en 63 kilo Bovenwijdte 83,5, 85, 88, 90,5, 92; Taille 61, 62, 64, 65,5, 66,5, Heupwijdte 89,5, 91,5, 94,5, 97, 99. Schoonheidskoninginnen voldoen het best in badpak. Zo een met been uitsnijding tot aan de heup. Maar in kleren die vandaag mode zijn, pas sen ze nauwelijks- Een treurig voor beeld hiervan is Arlette Colot, die een paar jaar geleden miss France was en mannequin wilde worden. „Vermageren, meisje, vermageren!" luidde de eis. Zij woog eerst 58 kilo en heeft het nu ten koste van grote offers en zelfbeheersing gebracht tot 47 kilo. Weg zijn de ideale maten! Daar staat tegenover, dat zij poseert voor alle bladen van enige beteke nis. Maar niet in badp-ak. De Miss France die aan haar voorafging, wil de liever één man bekoren dan mil joenen onbekenden. Zij woog 58 ki lo en is 1 m. 74 lang, een zeer ge schikte lengte voor een mannequin. Maar zij opende een restaurant en kwam nog eens 7 kilo aan Het is voor beide ex-koninginnen te hopen, dat er een nieuwe badmode is, als zij de 40 gepasseerd zijn. Hoe jonger men is, des te beter men kan vermageren tot mode-ide aal. Daarna is het een kwestie van op peil houden. Er zijn ook mannen die slank wil len blijven. Moeten blijven, met het oog op hun beroep. Een groep voor wie het een bestaansvoorwaarde is, zijn de jockey's, Nederlands bekend ste jockey Henk van der Kraats (39, 55 kilo) blijft op peil door alleen maar om de andere dag te eten. Dat klopt met het eenvoudigste en do-l- treffendste vermageringsadvies: eet de helft. Hij drinkt veel om veel te transpireren. Transpireren geeft ge wichtsvermindering en dat is het waarop het bij de jockey aankomt: zijn paard mag niet te zwaar be last worden- Maar voor vermage ren helpt het vochtverlies niet. Van daar dat elk dorstdieet wel gewichts vermindering geeft, maar na enke le dagen weer „bijgedronken" is. En vandaar, dat je van hete baden niet slanker wordt. Van der Kraats neemt veel hete baden; dagelijks wel een uur. Om vocht te verliezen. Ik ben, toen ik na een héél lange tijd weer eens in Amsterdam was, zelf gaan kijken. Naar die ontheiliging van het nationale monument op de Dam: volgens sommigen iets dat ten hemel schreit en om wraak en ingrijpen roept, volgens anderen iets waar al leen oude dwazen en reactionairen zich over opwinden, want wat is er nu natuurlijker en boeiender en ver kwikkender dan dat zo'n monument, wanneer het de jeugd als speelplaats dient, daarmee „functioneert" Jaag ze er af, de luie lanterfanters'. Och, laat ze toch liggen en zitten, die onschuldige rakkers! De zweep over het langharige tuig, stuur ze naar een werkkamp! Och nee, heb liever begrip voor een jeugd die terecht tegen ons ouderen in opstand komt Naar welke stem moest ik luiste ren? En is het daar op de Amster damse Dam werkelijk zo erg? Ik ben, toen ik na een héél lange tijd weer eens in Amsterdam was, zelf gaan kijken. De Dam. Middelpunt van Amster dam en daarmee van Nederland. Van alle plaatsen en pleinen het rijkst aan traditie en herinnering. Het als wereldwonder geprezen pa leis, waar eens de burgemeesteren van Amstelredam zetelden, die zich machtiger wisten dan welke koning of landvoogd ook, en waar in onze eigen tijd koningin Wilhelmina op het bordes verscheen om afscheid te ne men van een volk dat zij in goede en kwade dagen trouwer gediend had dan ooit één Oranje voor haar. De eindelijk uit de steigers herrij zende Nieuwe Kerk, waar Vondel rust en waar wij de dag na de bevrijding in een stampvolle dienst het Wilhel mus zongen, want „Gods vijanden waren verslagen". Welk een plaats, welk een plein En welk een monumentJohn Ra.de- cker, de beeldhouwer, ontwierp als stenen heugenis aan de wreedste ja ren die Nederland beleefde: kijk maar naar die gekruisigde figuur, lees maar de nobele woorden waarin dichter Roland Holst samenvatte wat eens is geschied. U moet, mocht u ook Amsterdam bezoeken, 's avonds niet naar de Dam gaan. De schok zou, vooral wan neer ge u het machtige plein uit goe de dagen herinnert, te groot zijn. Ik zag het midden van de Dam door quasi-moderne popart-bouwsels, ken nelijk aan het brein van een gesubsi dieerd anti-artist ontsproten, ontsiérd en tot een dwaas kermisterrein ge degradeerd. Banken en laag bij de grondse plankieren dienden onder het schemerlicht van rare feestlampen, die met de strakke tucht van de pa leisarchitectuur vloekten, tot zit- en lig- en vrijplaats van onsmakelijke, vervuilde jongelieden van het soort waarvoor wij volgens dominees ach ter de schrijftafel en psychologen achter het statistiekje vooral „begrip" moeten hebben. Zoals ze daar op en naast elkaar lagen, vormden zij blijkbaar het „lu dieke" element dat onze samenleving volgens de schrijftafel-kathederfilo sofen zo zeer behoeft. Nu, wie het daarmee eens is, kan dan behalve op het middenplein van de Amsterdamse Dam vooral ook bij het nationaal mo nument zijn hart ophalen: zij klitten tegen dat eens zo blanke ereteken, gebruiken het als slaapvertrek, uri noir en bordeel, want kreeg die burgerman, die zich iets te dicht bij een der schone slaapsters waagde, niet te horen, dat hij „het" best eens voor twee kwartjes mocht doen? Zo „functioneert" dan het nationaal monument, en u moet liever niet gaan kijken tenzij u mij niet gelooft. En zo vuil als het centrum van Amster dam door dit alles is geworden, zo vuil is ook het Damrak in de late avond, als wat een vrolijke groot steedse boulevard kon zijn, die heer baan is waarlangs de nieuwe jeugd, die wij vooral „begrijpen" moeten, voortsjokt naar ja waarhéén? Men geling van landloper en clochard, zo lopen ze daar, vaak ook nog als ver wezen verdoofden, met hun slaapzak als enige bagage. „Vreemde, onbe reikbare figuren en je bent dom, dom, dom als je jezelf afvraagt waarvan ze nu eigenlijk leven, deze globetrotters anno 1969, die allen op Amsterdam aftrekken, omdat daar in de stad van „Paradiso" en „Fantasio" en van volop marihuana alles mag en al les kan. Neen, u moet toch maar liever niet 's avonds laat langs het Damrak lo pen, ginds in die stad die eens zo trots was op haar Hollandse reinheid! Is het nationaal monument slaap salet en bordeel, het Damrak is open bare vuilstortplaats, en daarin trou wens niet ongelijk aan zoveel andere Nederlandse straten, waar de glibbe rige patattenzak naast de banane- schil ligt te stinken tussen het opge waaide straatvuil, waar neergesmeten kartonnen dozen de weg versperren en alles om een grandioze bezem roept. Maar wie zal, in deze tijd waar het „wie niet werkt zal niet eten" ver vangen werd door het „wie niet werkt zal gesubsidieerd worden" wie zal die bezem willen hanteren Liever halen wij, de overheid voorop, onze moedeloze en berustende schouders op. en laten het maar zo. Totdat het ééns te gek gaat worden.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 7