25 JAAR NA INVAL IN ACHTERHUIS
Geen krans
voor Anne
alstub Heft
tussen
haakjes j
Dok de huisvrouw
Gombrowicz
J De stichting realiseert zich, veel
Re danken te hebben aan Anne en
T»ar dagboek. Als de gebeurtenissen
fcch niet hadden afgespeeld, zoals ze
bh afgespeeld hebben, zou er geen
[startpunt zijn geweest voor de vor-
bngsarbeid, die men als zijn be-
|l®.grijkste taak ziet. Dan zou er
vereniging van Russische
[wouwen zwijgend door het aehter-
jbs omgaan, zoals nu het geval is,
I» zouden noord- en zuid Vietname-
|a er elkaar niet ontmoeten, zoals
bangs gebeurde. Het achterhuis
I» de Prinsengracht, waar Anne
|®J haar dagboek volschreef is een
|!»ats geworden, waar mensen van
H leeftijden en nationaliteiten on-
feangen rondlopen, open voor
Peuwe indrukken en meningen,
parvan profiteert de stichting.
I Je kunt natuurlijk ook een her-
bzkmgsoord bouwen bij pak weg de
prhjnse muur of het graf van Ken-
fby", redeneert men. „Maar de
loipen, die uaar samen zouden ko
pen, zouden per definitie geënga-
Jfcd zijn. Het achterhuis is in de
J'Ptelsom van de wereld natuurlijk
1® onbetekenende zaak. Maar de
■Machte aan het jonge meisje en
Achtergrond
Frisse aanpak
Geen bijbel
Gesprekscentrum
Gezagsoverdracht
NEDERLAND I:
NEDERLAND II:
BELGIë (Nederlands):
BELGIë (Frans):
DUITSLAND I:
DUITSLAND II:
Luister naar
I iSbeeld feSS!" ?.rb?d J*
feSï&g!» S Dokter (I)
Dokter (II)
Vermakelijk
DE STEM VAN MAANDAG 4 AUGUSTUS 1969
.rchitectenbureau Bakker
echt is wederom gegadig.
grondaankoop en wel ia
emmingsplan „hoek 1966»
de Stichting Protestantse
nzorg in Oost-Zeeuwsch-
en wil een perceel grond
i. Verder is er nog een
tot het overdragen van.
etwoningen aan de regio.
eeuwsch-Vlaamse woning.
eniging te Kloosterzande,
ook enkele te nemen ver
jon weer evbgvbgfbglonfw
atregelen op de agenda
len weer enkele begrotings
;en onder de loer> geno-
rgadering begint op 7.30
van het over-
voorzien van
ndag 3 augus-
onze beminde
[AKERS
erdurmen
1906 en over-
is te Hulst.
iare overledene
ïen.
ters.
irbij u beleefd
iben op woens-
in de parochie-
enisse.
Ir: rozenkrans-
Jene in de pa-
de rouwkapel
Hulst.
insdag 6 augus-
raat. Na de be-
•en aan huize
ie.
uwbrief hebben
e kennisgeving
een
welkome
huisvriend
in
neer
dan
000
inen
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Het pand
I Prinsengracht 263 trekt pel-
I {rimsoord, toeristieke trekpleis
ter? jaarlijks 140.000 bezoe-
I ters, waarvan 85 procent buiten-
I landers. Ze krioelen als mussen
|ever de zolderschuit voor de deur,
i de voorgevel helemaal in de
is te kunnen krijgen. Het be-
stuur van de Anna Frank stich
ting staat daar tolerant tegenover.
Maar mensen, die met een krans
tomen of een tuiltje bloemen,
worden weggestuurd, dat wil
■men niet - vader Frank voorop.
Op dezelfde manier verdriet het
stichting dat, naar aanleiding
|van de aanstaande 25ste verjaar-
van de inval in het achter
huis, in allerlei reportages weer
i Grüne Polizei de trap komt
ïcienderen. Men begrijpt het wel,
paar men zou er liever vanaf wil-
flen. „Als het achterhuis niet paste
|in het werk, dat ons voor ogen
jstaat", zegt men, „zou het ons met
vervullen".
Aandacht voor een tableau betreffende rassendiscriminatie.
haar grote leed werkt ontwapenend.
Die spreekt alle culturen, alle stro
mingen, alle opvattingen aan.
Ze zeggen wel dat in ons vormings
werk een linkse noot de boventoon
voert. Nonsens. Voor ons bestaat er
geen links en rechts. Wij geloven,
dat de oplossing voor een betere we
reld bij de individuele mens ligt.
Als die in zijn eigen gezin rondkijkt,
of er geen verhoudingen heersen,
waardoor fascisten gekweekt wor
den, die later achter de joden of
achter de zwartjes of achter een im
port wie of wat aangaan, is er al
veel bereikt. Dat is, waarnaar wij
streven".
De stichting wil strijden tegen wel
ke vorm van discriminatie ook.
„Het is een van die vormen", meent
men, „waaraan de mens, die zelf
iets tekort is gekomen waartegen
door het gezag zelf gediscrimineerd
is, zich overgeeft om af te reageren.
Het is pure geestelijke ontreddering.
Er is een tijd geweest, waarin men
dacht, het te kunnen redden met ge
zellige centra overvol vriendelijke
sfeer, waar men lekker met elkaar
kan babbelen. Wij vinden, dat er
veel meer moet gebeuren. Wij willen
graven naar de wortels van de maat
schappij, het onderwijs, het gezin.
Wij willen er met een frisse aanpak
op af gaan".
Concreet streeft de stichting er
naar, de toeristen, die het achter
huis bezoeken en die daardoor on
ontkoombaar worden opgenomen in
een sfeer van nadenken, bewust te
maken van wat er in de wereld van
vandaag aan de hand is. De mensen,
redeneert men, hebben de neiging
om te denken: o, maar die verschrik
kelijke tijd ligt gelukkig achter ons.
Dat is niet waar. Er gebeuren in de
wereld van vandaag dingen, die pre
cies even verschrikkelijk zijn.
„Tegen dat herdenkingselement
met op de achtergrond een latente
opluchting in de trant van: zo zijn
wij gelukkig niet - hebben wij aver
sie. Wij voelen het als een groot be
zwaar dat het achterhuis als een
museum wordt beschouwd. Wij ha
ken met ons vormingswerk juist bij
enorm met twee benen in de wereld
stond. Wij willen van de toeristen-
stroom, die toch niet af te buigen is,
een zinvolle zaak maken. We probe
ren dat door onze documentatie voor
hen open te stellen. We belichten de
achtergrond van de tweede wereld
oorlog dusdanig, dat men kan zien:
he, dat scheelt niet zoveel met van
daag en het kan tot hetzelfde leiden.
de tegenstelling tussen rijk en arm.
Ten tweede het politieke gemanipu-
kanten raak beloofden om aan de
macht te kunnen komen of blijven.
En tenslotte de geestelijke ontredde
ring allemaal mensen bij elkaar,
wier ontplooiing geremd werd, om
dat ze geleerd hadden, dat ze dom
weg maar moesten aanvaarden, wat
hun werd verteld.
Wel: Wjit is er dan eigenlijk in de
wereld veranderd, sinds Hitier aan
de macht kwam? Onze ervaring is:
bij de jeugd, die kritiekloos respect
voor het gezag wordt bijgebracht,
groeit frustratie. Aldus grootgebrach
te jongeren willen, als ze volwassen
zijn geworden en de kans krijgen,
en ander ook wel eens op zijn don
der geven. Je vormt op die manier
mensen, die er zelfbevrediging in
vinden, een ander een toontje lager
te laten zingen. Dit lijkt een somber
verhaal. Maar de stichting wil niet
pessimistisch lijken. Wij zien veel
positieve dingen. De onderwijsver
nieuwing bijvoorbeeld. Als je ziet
hoe de jeugd vroeger gedrild werd
en hoe ze nu een stuk mede-verant
woordelijkheid heeft bij de uni
versiteiten komt dat mee-doen ook
op gang. Mensen die aldus gevormd
zijn, zullen later veel minder aggres-
sief in het leven staan".
De stichting wil in de eerste plaats
werken op het terrein van de be
wustmaking. Zij wil van de afschuw,
die de bezoekers van het achterhuis
overvalt, gebruik maken om hun te
leren: mensen, dit is nog niet ach
ter de rug. Geen gidsen daarom in
het Anne Frank huis maar dertig
derde- of vierdejaars studenten van
sociale richtingen, die geschoold zijn
door een vormingsleidster. Hun op
dracht is niet het publiek te choque
ren. Ze mogen de Amerikanen geen
rot-gevoel geven over Vietnam. Het
gaat niet om de Amerikaan, de Rus,
de Griek. Het gaat om algemeen
geldende waarheden, waarbij men
niet schuwt, ook Nederland met
de oorlogsmisdaden in Indonesië en
het sturen van mariniers naar de
Antillen te kijk te zetten.
Die achtergrond was drie-ledig.
Ten eerste de economische chaos
Centraal staan de rechten van de
mens zoals die na de oorlog werden
afgekondigd. „Het dagboek van An
ne", zegt de stichting, „is niet onze
bijbel. Het is slechts een van de vele
uitingen, die ertoe geleid hebben,
dat de afkondiging van de rechten
van de mens er gekomen is al be
schouwen we het bij ons werk wel
als een autonoom gegeven, een stuk
gereedschap, een vertrekpunt Wat
wij willen is, de mensen die hier ko
men, confronteren met de vraag:
nou, wat is er van de verklaring van
de rechten van de mens terecht ge
komen? Wat mankeert er nog aan?
In die verklaring staat, dat ieder
mens recht heef,, op eten en werk en
vrijheid. Hoe zit het daarmee in on
ze wereld? En ieder mens heeft
recht op een vrije ontplooiing. Jawel,
maar wat komt daar bij de heersen
de autoritaire verhoudingen van te
recht? Er is wel eens een Zuid-
Afrikaan, die hier verontwaardigd
wegloopt. Dat is uiteraard onze be
doeling niet. De hele dokumentatie
die wij verschaffen, staat daarom in
het teken van de paedagogische be
geleiding. Meneer Frank heeft dat
zelf zo gewild. Geen haat, heeft hij
ons altijd voorgehouden. Alsjeblieft
geen haat. Je zult hem zelf nooit
over Dachau horen praten.
We zijn het daar vierkant mee
eens. Wij willen niet, dat er hier
mensen weggaan, die zeggen: de rot
moffen. Veel Duitsers bezoeken het
achterhuis. Die zijn gelukkig niet ge
neigd om de portie van hun voorou
ders op zich te nemen. Ze hebben
geen schuldgevoel. Ze zeggen: dat
zijn die oudjes geweest. Daardoor
ontstaat een mogelijkheid voor dia
loog en dat is goed. Het gaat er niet
om zondebokken aan te wijzen. Het
gaat om de algemene eigenschappen
van de mens".
De documentatie, die de stichting
beschikbaar heeft, leidt zo is de
ervaring gemakkelijk tot discus
sie. In groeiende mate komen de
mensen met vragen, of willen ze op
de vuist, hetgeen de rondleidende
studenten, mits het figuurlijk blijft,
niet schuwen. Het achterhuis is een
volwassen gesprekscentrum gewor
den, waar de meningen knetteren.
Daarnaast is een andere ontwikke
ling op gang gekomen. In een tem
po van vier, vijf per week vragen
scholen om inleiders, die bijvoor
beeld het onderwerp „geweld" kun
nen behandelen. Soms spreekt een
lid van de directie zelf op zo'n bij
eenkomst, soms worden studenten
gestuurd, die tegen hun doctoraal
aanzitten en met kennis van zaken
kunnen praten.
De populariteit van deze lezingen
neemt duidelijk toe. De stichting
wil daarnaast ze heeft nu voor
een proeftijd van drie jaar subsidie
van CMR teneinde t kunnen bepa
len, welke richting men met het
vormingswerk uit kan twee per
manente educatieve exposities voor
het onderwijs inrichten: en in het
Anne Frank huis zelf en een reizen
de. Ze zullen de rechten van de
mens als uitgangspunt hebben en
regelmatig worden aangepast aan
de actuele inbreuken daarop, waar
in de wereld zo sterk is.
Ook in een andere richting gaan
de gedachten van het stichtingsbe
stuur. In het achterhuis komen ver
tegenwoordigers van alle culturen
ter wereld. Zij begrijpen onze uit
drukkingen, onze symbolen niet,
aangezien die geënt zijn op onze ei
gen cultuur. De deelnemrs aan het
vormingswerk van de Anne Frank
stichting behoren daarom een be
hoorlijke kennis van andere bescha
vingen te hebben plus het vermogen
om dwars door culturele verschillen
hen toch contact te leggen.
Gestreefd wordt nu naar de op
richting in Amsterdam van een
leergang voor „cross Cultural Un
derstanding", een leergang voor
mensen, die effectief willen commu
niceren met vertegenwoordigers van
andere beschavingen. Het is iets,
waar bijvoorbeeld ook de ontwikke
lingshulp zijn voordeel mee kan
doen. In het najaar vindt een stu
dieconferentie plaats, waar bekeken
gaat worden hoe een dergelijke leer
gang eruit zou moeten zien.
Daarnaast zijn er de internationa
le conferenties over actuele onder
werpen, die de stichting organiseert.
Uit de discussies met de bezoekers,
die worden uitgelokt, blijkt, dat er
problemen zijn, die voor de rond
leiders en voor iedereen natuur
lijk uitdieping behoeven. Zo zal
de komende zomerconferentie gewijd
zijn aan de gezagsoverdracht, die
overal in de wereld langzaam op
gang aan het komen is. Dergelijke
conferenties helpen de inleiders la
ter, meer fundament te geven aan
groepsdiscussies. Voorts organiseert
de stichting leergangen voor men
sen, die in hun levenspraktijk ver
dieping wensen van hun inzicht in
de maatschappelijke verhoudingen.
Een cursus voor personeelchefs, die
met gastarbeiders moeten omgaan,
is een goed voorbeeld van wat het
stichtingsbestuur nastreeft.
„Wij erkennen de algemeen men
selijke betekenis van het dagboek,
waarin alle afschuwelijkheid van het
Nazisme belichaamd is en dat een
oproep inhoudt om te strijden voor
gewetensvrijhei 1 en democratie", al
dus de stichting in haar beginselver
klaring.
„Wij willen daarom het Anne
Frank huis zien als een internatio
naal ontmoetingscentrum voor al
len, jong en oud, ongeacht geloof en
nationaliteit, die ijveren voor een be
tere verstandhouding op internatio
naal gebied. In het Anne Frank-huis
kan men het dagboekverhaal zien
in zijn ware perspectief. Hier heeft
men een vanzelfsprekend aankno
pingspunt om met elkaar te gaan
discussiëren over de mogelijkheden
die er zijn om met elkaar tot een
beter leefbare wereld te komen en
om al die verschijningsvormen te
signaleren, die de toekomst van de
mens bedreigen".
18.50 PLUIMPJE
19.00 JOURNAAL
19.07 HOTEL FORELLENHOF
20.00 JOURNAAL
20.20 DE TROMMELAEREN
Reportage van een optreden
van „De trommelaeren van
Roesendaele".
20.50 BUREAU BRISTOL
Slapende honden door Alan
Pistor
21.40 DE SCHELDETUNNEL GE
REED
22.10 HET HERVORMD MANNEN
KOOR WYHE
22.15 TWEEDE JOURNAAL
18.50 PLUIMPJE
19.00 JOURNAAL
19.03 SCALA
19.30 JULIA Cupido is geen compu
ter.
20.00 JOURNAAL
20.20 THE DAMBUSTERS. Film
22.20 TWEEDE JOURNAAL
18.55 ZANDMANNETJE
19.00 FILMMUSEUM VAN DE
SCHATERLACH
19.30 WERELD ZONDER GREN
ZEN
19.45 OPENBAAR KUNSTBEZIT
20.00 NIEUWS
20.25 HIGHCHAPARRAL. TV-
western
21.15 BESCHULDIGDE, STA OP!
De zaak van de dubbele roof
moord.
22.45 NIEUWS
18.40 NIEUWS
18.45 LA PLANETE AUX SEPT
MONARQUES
19.00 ANTENNE-SOIR
19.25 TARTINE
19.30 SPORTJOURNAAL
20.00 JOURNAAL
20.30 WALLONIË 69
21.00 CHAPEAU MELON ET BOT-
TES DE CUIR
22.05 TOLSTOI
22.35 JOURNAAL
20.00 JOURNAAL
20.15 REPORT MÜNCHEN
21.00 ALLES ODER NICHTS
Vragenspel met Erich Hel-
mensdorfer
21.45 DE TELEVISIEDISKUSSIE
UIT MÜNCHEN
22.30 JOURNAAL
22.50 FILM KRITISCH
23.35 JOURNAAL
17.30 NIEUWS
17.35 UNSERE KLEINE SHOW
18.40 AUF DEM JAHRMARKT
poppenspel
19.10 SÜSS, ABER EIN BISSCHEN
VERRÜCKT. TV-film.
19.45 HEUTE
20.15 GESUNDHEITSMAGAZIN
PRAXIS. Aansluitend Nieuws.
21.00 ROT UND SCHWARZ
Speelfilm
22.10 NIEUWS
22.20 ROT UND SCHWARZ
Vervolg.
Maandag 4 augustus
HILVERSUM I 402 M
NCRV: 12.00 Los-Vast: gevar pro
gramma. (12.21 Voor boer en tuin
der; 12.26 Meded. t.b.v. land- en
tuinbouw; 12.30 Nws. 12.41 Actuali
teiten). 14.05 Schoolradio a la carte.
14.30 Stereo: Tenor en piano: semi-
kiassielce liederen. 15.00 Ger. mid-
aagdnst NOS: 15.30 Zoeklicht op
Ned.: Inform, over Zeeland, afgew
met muz. (16.00-16.02 Nws.). Over
heidsvoorlichting: 17.20 Het heden
daagse toerisme in de Ned. Antillen.
17.30 Voor de kinderen. 17.45 Stereo:
Licht instrumentaal kwartet. 18.00
Stereo: Meisjeskoor met orkestbe
geleiding (gr). 18.19 Stereo: Licht
instrumentaal ensemble (gr). 18.30
Nws. 18.41 Actualiteiten. 19.00 Lite-
rama: radiokroniek over boeken,
schrijvers en toneel. 19.15 Zingen
met Cecilia (I): Volksmuziek. 19.30
Stereo: Internationaal Koorfestival
1969: Opnamen met jeugdkoren van
de Universiteit van Boedapest. 19.45
Stereo: Muz. rond de klok van ach
ten: licht gevar. muz. programma
(opn). 20.30 Stereo: Omroep Orkest
en solist: klassieke, semi-klassieke
en moderne muz 21.30 Een kwart
eeuw na de vrijmaking, documen
taire. 22.05 Stereo: Lichte orkest"
muz. (gr). 22.20 Avondoverdenking.
22.30 Nws. 22.40 Meded. 22.45 Ver
tolkers beluisterd (II): klassieke
muz. met commentaar. 23.25 Stereo:
Tenor en piano: mod. liederen.
23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM II 298 M
VPRO: 12.00 Agent 000: interviews
en grammofoonmuz. 13.00 Nws
13.20 Pro memorie. 13.25 Klassiek
decor: A. Promenade orkest met
zangsoliste: amusementsmuziek; B.
Stereo: Pianorecital: klassieke muz.
14.25 Metropole orkest met solist:
amusementsmuz. NOS: 15.00 Stereo
Promenade orkest: amusementsmuz
AVRO: 15.30 Orgelconcert: klassie
ke muz 16.00 Nws. 16.02 Caribia:
muz. uit Suriname en de Ned. An
tillen. 16.30 Voor de jeugd. 17.30
Brabant Journaal, plm. 17.55 Me
ded 18.00 Nws. 18.11 Radiojournaal.
18.25 Ik verbind u door praatje.
18.30 Stereo: A la carte: tafelmuz.
19.30 Nws. 19.35 RVU: Ruimtevaart
en geneeskunde, lezing door Prof.
Dr. J. Jongbloed. NOS: 20.05 Islam
in Ned., lezing. Orde van vrijmetse
laren: 20.20 Lezing. NOS: 20.30 Ste
reo: Lichte orkestmuz. (gr). 20.50
Echtscheiding: I. De vrouwen, do
cumentaire. 21.30 Concert: moderne
muz. (opn). 22.30 Nws 22.40 AVRO
radiojournaal. 22.55 Stereo: Metro's
Midnight Music: amusementsmuz.
23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM ni 240 M EN FM
TROS: 12.00 Nws. 12.03 Lynx (of
los). KRO: 13.00 Nws. 13.03 Actua
liteiten. 13.08 TNT: muz. van één
tot twee 14.00 Nws. 14.03 Pop-In:
gezellig aanplaten. 15.00 Nws. 15.03
Holster: pop- en countrymuz. 16.00
Nws. 16.03 lORRRrrrr popma
gazine. 17.00 Nws. 17.02 Actualitei
ten 17.07-18.00 Draaijijofdraaiik
verzoekplatenprogramma.
BRUSSEL NEDERLANDS 324 M
12.00 Nws. 12.03 Gevar. muz. (12.08-
12.15 Landbouwkroniek. 12.40-1248
Weerber., meded. en SOS-berichten
voor de schippers) 12.55 Buiten
lands persoverz. 13.00 Nws., weer
ber., dagkiapper en beursberichten.
13.20 Tafelmuz. 14.00 Nws. 14.03
Symfonisch concert. 15,00 Nws 15.03
Symfonisch concert (vervolg). 16.00
Nws. 16.03 Beursberichten. 16.09
Voor de zieken. 17.00 Nws., weer
ber. en meded Aansluitend: Jazz-
orogramma. 18.00 Nws. 18.03 Pop-
muz. 18.28 Paardesportuitsl. 18.30
Amusementsmuz. 18.52 Taalwenken.
18.55 Grammofoonmuz. 19.00 Nws
en weerber. 19.30 Spaans program.
20.00 Lyrische avond. 22.00 Nws.,
Der. en De Zeven Kunsten. Aanslui
tend: Loterij-uitslagen. 22.30 Gevar
muz. (23.00-23.10 Nws) 23.40 Nws.
23.45-030 Voor de zeelieden.
Dinsdag 5 augustus
HILVERSUM I 402 M
NCRV: 7.00 Nws. 7.10 Het levende
woord. 7.15 Op het eerste gehoor:
lichte grammofoonmuz. met nws.
en actualiteiten. 8.00 Nws. 8.11 Ge
wijde muz. (gr). 8.30 Nws. 8.32 Va-
kantietips. 8.45 Voor de huisvrouw.
(9.00-9.10 Gymnastiek voor de huis
vrouw). 9.35 Waterstanden. 9.40
Voor het menens wordt: inleiding
schoolradio. 10.00 Taal en symbool,
lezing. 10.15 Fragmenten uit opera's
van Leoncavallo (gr). 11.00 Nws.
11.02 Operettemuz. (gr). 11.15 Voor
de zieken, plm. 11.55 Meded.
HILVERSUM n 298 M
AVRO: 7.00 Nws. 7.10 Ochtendgym.
7.20 Stereo: Lichte grammofoonmuz
8.00 Nws. 8.11 Radiojournaal. 8.20
Stereo: Lichte grammofoonmuz.
(8.30-8.33 De groenteman). 8.50
Morgenwijding. NOS: 9.00 Echt
scheiding: II. De mannen, documen
taire. 9.40 Muz. uit de Middeleeuwen
en Renaissance. AVRO: 10.00 Voor
de kleuters. 10.10 Arbeidsvitaminen:
populair verzoekplatenprogramma.
(11.00-11.02 Nws). 11.30 Rondom 12:
voor de vrouw. (Om 11.55 Beursber)
HILVERSUM III 240 M EN FM
VARA: 9.00 Nws. ê.02 Plaatjes voor
de pep. (10.00 Nws). 11.00 Nws.
lil v,'tH z'Jn vrouwelijke pa-
I iee/" u verbouwereerd, wan-
I leef, dokter constateert: „U
|ivoordvmanagerziekte"- Meestal ant"
I ïeWu[?6n' kelemaal in verwarring
I•"isvrouw"^'r ben *ocb een
komt echter bij
I ^etiliJfl en ,evenveel voor, als bij
I 'el harri ,n' n' niet degene, die
1 ziek" JL werkt> wordt „manager-
I sterke sT?1 deêene die onder te
I sNnenrlB y ln de iÜ"1 staat- In"
«ooHiJoij l 'dIIlelljKe arbeid ais
l!sl«orL ou.thakken in het bos
evojr, l no°it managerziekte tot
'tri slecht .Pe2e ziekte krijgen
lsSn v«schil& di! teSelÜkertijd
I en ,de dingen moeten
I 'en ,1schillende dineer, mno_
zich misschien tevens nog om een
moeder of schoonmama moet be
kommeren.
Vooral de vrouw die naast haar
gzin ook nog een beroep heeft,
wordt natuurlijk bedreigd. Zij klaagt
dan over depressies die tot niets an
ders terug zijn te voeren dan het ge
voel steeds meer te moeten doen en
het misschien niet meer te kunnen
bolwirken. Daarnaast kunnen nog
klachten als hartkloppingen, duizelig
heid en zenuwaanvallen voorkomen.
De enige juiste behandeling in der
gelijke gevallen is een verandering
van leefklimaat. Er bestaat geen
medicijn dat de betrokkene over de
ze sympthomen heen helpt. Wan
neer men tegen het advies van de
dokter in op dezelfde manier verder
leeft, kan men na verloop van tijd
zelfs beschadiging van de organen
verwachten. O
"ïen er, uiugeii moeiei
!e» doen a2scl"llende dingen moe-
directed ,3.tandaard-voorbeeld
1 evpn voert- wet
I5le 'egeliilr h huisvrouw zijn,
1Wan itia middageten voor
1 "tta>r8t, ho, "m.aakt. de kinderen
huishouden doet en
DIT moet u beslist lezen. Het is van
onze eigen Brusselse Jan Wintraecken.
Geschreven in het Belgisch, vertelt
het over dokters in België, die weer
met een nieuwe prijzenslag begonnen
zijn, maar dan een omgekeerde van
dé warenhuizen. Jan vertelt:
„Omdat alweer staken toch wel wat
kostbaar uitvalt, reageerden de dok
ters hun woede maar af op hun pa
tiënten. Ze hingen in hunne wacht
kamers de volgende mededeling op:
1. Alle afspraken worden voortaan
afgeschaft.
2. Alle patiënten die rich kunnen ver
plaatsen dienen zelf op de raadple
ging te komen.
3. De huisbezoeken moeten aange
vraagd worden 's morgens tussen acht
en negen uur.
4. Alle voorschriften (recepten) en
vernieuwingen (o.a. ook telefonische)
zullen voortaan als dusdanig gehono
reerd worden volgens de tarieven van
het Ririv.
Dat is preventieve geneeskunde van
de allerhoogste klasse. Tienduizenden
zieken en halfrieken hebben na het
lezen van dat therapeutisch herder
lijk schrijven besloten het zelf maar
te proberen met het bekende aspirien
tje 's morgens en de bel cognac
's avonds. De statistieken wijzen uit,
dat de resultaten verbluffend gunstig
zijn. Ruim 98 procent der doe-het-
zelvers kon elk werkverlet vermijden
en was na twee dagen weer volop fit.
En in alle gevallen waar de bel (cog
nac) met drie tot vijf werd verme
nigvuldigd, trad de genezing vrijwel
Beweringen volgens welke alle Bei-
onmiddellijk in.
gische geneesheren gangsters zijn,
zijn uit de lucht gegrepen. Vooral ten
plattelande treft men nog vele eer
lijke aesculapen aan, die niet snel
doch langzaamaan rijk willen wor
den.
BIJ verreweg de meeste Belgische
geneesheren geef je boter bij de vis.
Dat is administratief en ook belasting
technisch gemakkelijker. De tarieven
zijn intussen met de dokters mee op
hol geslagen. Als madam Koppejans
met zieke Jeromke bij de dokter is
geweest, kan zich het volgende ge
sprek ontwikkelen.
„Merci, dokter, dat is dan 125 frank
hé?"
„Hoe zo?"
„Neen, neen, het is na zes uur. Dat
wordt dus 150 frank."
„Ook niet."
„Das waar ook, het is zaterdag, dus
190 frank."
„Maar ik ben ook nog specialist,
madam."
„Juist, dan is het 300 frank."
„Neen, want ik ben kinderspecialist."
„Dan is het toch weer 125 frank."
„In een niet-verbonden streek wel."
,In deze verbanden streek dan 173
frank. Ja?"
„Dat zou kloppen als ik een verbon
den arts was."
„Maai dat bent u niet. Hoe gaat het
dan?"
„Dan bepaal ik zelf mijn ereloon. Dat
is dan 400 frank."
„En mijn verzekering dan?"
„Als het te veel is, gaat u in het ver
volg maar naar een verbonden ge
neesheer."
„Kom, Jeromke. Dag dokter."
„Au suivant. De volgende."
WITOLD Gombrowicz is dood. Geen
naam die het grote publiek veel zal
zeggen. Hij werd 65 jaar geleden ge
boren in een aristocratische Poolse
familie. Hij ontpopt zich vervolgens
als een schrijver die zijn tijdgenoten
ver vooruit is. Zijn eerste roman,
Ferdydurke, verscheen in 1937 en
kon maar door weinigen begreper
worden. Toen het boek na de oorlog
werd herdrukt ook in Nederland
se vertaling gold het nog steeds
als hypermodern. Bij de jeugd oogst
te Gombrowicz dan ook een enorm
succes. Hij had intussen wel wat
doorgemaakt.
Bij het uitbreken van de oorlog, in
1939, bevond hij zich juist aan boord
van een nieuw Pools oceaanschip.
Daarmee in Buenos Aires aangeko
men, bleef hij meteen maar in Ar
gentinië hangen, bijna vijfentwintig
lange, moeilijke jaren. Want na de
oorlog wilde Gombrowicz ook niet
naar het tot volksrepubliek getrans
formeerde Polen terug. Het regiem
straft dat natuurlijk direct met een
verschijningsverbod af. In 1957 profi
teert hij heel kortstondig van de po
litiek en culturele dooi. In enkele
weken worden er tienduizend exem
plaren van Ferdydurke en van
Transatlantique verkocht. Voldoende
om de regering zo beducht te maken
dat ze hem opnieuw op de index zet.
Buiten zijn geboorteland wordt hij
steeds vaker gedrukt en gelezen.
Met zijn toneelstuk „Huwelijk" be
reikt hij eveneens een groot publiek
dat overigens nimmer massale afme
tingen aanneemt. In 1963 verlost de
Ford-stichting hem uit zijn Argen
tijnse ballingschap met een jaargeld
voor een verblijf in Berlijn. Een jaar
later is hij in staat zich aan de Cöte
d' Azur te vestigen, waar hij nu als
gevolg van een slepende hartkwaal
is overleden.
Voor Gombrowicz waren „ik" en
„my" de belangrijkste woorden uit
de taal. Deze hooghartige individua
list was dan ook meer een taal- dan
een maatschappijvernieuwer. Voor
de Parijse mei-revolutie had hij geen
goed woord over, ondanks het feit
dat hij minstens zo grote afkeer van
de gevestigde orde had. Want de ene
non-conformist is nu eenmaal de an
dere niet. Dat is juist zijn geheim.
O
OOK het kleine Nederlandse circus
Roberti met 700 zitplaatsen
overweegt, voortijdig zijn tournee af
te breken en voor goed naar het win
terkwartier in Aalsmeer te gaan. „De
toestanden op circusgebied zijn mo
menteel zo fataal dat het onverant
woord is om op eigen risico verder
te blijven reizen," aldus circusdirec
teur Rob Roberti (34). De hoge ver
makelijkheidsbelasting variërend
van 20 pet. tot 50 pet. is er de
schuld van dat de recettes niet meer
lonend zijn. Tevens zijn de bijkomen
de kosten die de gemeenten het
circus in rekening brengen Zo
hoog, dat zelfs met een goed gevulde
tent nog met verlies gewerkt wordt."
„Als binnen 14 dagen de toeloop van
het publiek niet groter wordt en de
gemeenten vast blijven houden aan
hun onmogelijke tarieven en prijzen
dan zien we ons gedwongen om het
tournee 1969 af te breken en onze
artiesten te ontslaan," zegt de direc
teur. „Wij zijn reeds in onderhande
ling om ons gehele circus compleet
met leeuwen, mini-panters, paarden
ponys, wagens en zitinrichting, voor
het seizoen 1970 te verhuren."
Enkele gemeentelijke uitwassen: La
GmfX K Z°eterW£Ude' IJsse'stein,
Groenlo, Kesteren, Opheusden, Loe-
nen aan de Vecht en Wittem wordt
50 procent vermakelijkheidsbelasting
vcor circussen geheven. In Bemmel
45 procent In Sint-Oedenrode en
procenf En tPr0Cent In Rhenen 30
piocent. En terug naar Oegstgeest'
Redactie: Jan Hüsken
Bijdrage: Joop Bartman
