Het kind in de grote stad Volgend reisdoel in heelal DE RODE PLANEET ZWARTE GUERRILLA ROND EEN STERKE BLANKE VESTE Afrika IV t iVAREN HAUFFEUR aedewerker(ster; JONGE )ERBEDEKKING Hoekje Geen ruimte Fantasieloos Verschuiving Terugspoelen Mariner-4 Taktiek Blank continent Westduitse rol algemene kennisgeving. pt onze diepe droefheid in het ïuis te Hulst, op de leeftijd van i/oorzien te zijn van de H. Sa- deken, onze geliefde moeder, ■ootmoeder, zuster, tante en PRUDENTIA JACOBS weduwe van luard Ferket loverledene in uw gebeden aan. ket rket-Braem en kind rket :rket-v. d. Vrede en kind irket rket-Bisschop [ie Ferket lie Jacobs >9. 16. vaartdienst, waarbij u beleefd -d, zal plaatshebben op vrijdag uur in de parochiekerk van de per te St.-Jansteen, waarna be- -k. kerkhof, aldaar. »r aanvang uitvaartdienst aan arochiekerk. administratieve werkzaamheden sbureau, bestaande uit uren- pewerk, bediening regeldruk- 18-22 jaar. Voor degene die van k houdt en voldoende kapeci- er goede toekomstmogelijkhe- ning. tIEK A. VAN DER LINDEN N.V, Goes Tel. (01100) 8110 |OR DIREKT: binnenlands vervoer. onds na 7 uur bij iolensstraat 139, tel. 01150-2224 saaocoooooaoaooaoooooot dunvloeren 35,— mozaïek 9 mm 29,— stroken 22 mm f 42,- per m2 rospectus Bezoekt onze show- 'dam) .ook 's avonds na afspraak at Draal* HAVEN 17 ei Dieaa 01600-37160* DE STEM VAN DONDERDAG 31 JULI 1969 net Europoortgebied logelijkheden voor Jen in irfabriek g en verlading i/D) en operators iderend takman. heid iet t werken terse ing in ijf voor in den taring, B.21 n'!#r na BREDA Wy besteden momenteel 15% van onze tyd aan arbeid, 52% van ons leven it vrije tijd en 33% liggen we onder de dekens. Dat is ooit wel eens anders geweest. Een goede negentig jaar geleden besteedde de gemiddelde Nederlander 59% van zijn tijd aan arbeid, 8% was vrije tijd en 33% was slapen. In het magische jaar 2000 (en daar zijn we nog maar 31 jaar vanaf) zal het zo zijn: ifc van de dag werken, 58% vrije tijd en 33% slapen. Die 9% wil zeggen dat we per week dan precies 15,12 uur aan ar beid besteden, wat bij een vijf-daagse werkweek zou neerkomen op iets meer dan drie uur werken voor de kost. Bij een „vierdaagse" resulteert dat in iets meer dan drie en driekwart uur per dag arbeid. Het is niet de eerste keer, dat er op gehamerd wordt, dat de mens van de nabije toekomst zal moeten leren leven met die vrije tijd. Een van de organisaties, die zich met dit toekomst-probleem be zig houdt is de Stichting „Ruimte voor de jeugd". Zij is gevestigd in Rotterdam en ondergebracht in het Bouwcentrum. Het is een stichting, die zich niet tot studie alleen be lt, zij geeft ook advies aan al lerlei instanties, indien die er be hoefte aan hebben deskundig te worden voorgelicht, waar het erom gaat het kiind de ruimte te geven om zijn creativiteit te ontplooien. Daar is in het verleden door de instanties, die nieuwe wijken creëerden, of geen of slechts schoorvoetend aandacht aan be steed. Die „kinder-ruimte" paste, meende men, slecht in de opzet van de wijk, men zag er de nood zaak wel van in, maar nam die noodzaak niet als een integrerend deel bij de opzet van de plannen „Ergens" wa» altijd wel een verloren hoekje te vinden, waar een kinder-speelplaats kon worden gemaakt en maar zelden werd de ze behoefte bij de opzet centraal gesteld. Toch blijkt thans duidelij ker dan ooit dat dit wegmoffelen van het probleem zich meer en meer gaat wreken. Men is er niet van af met in een nieuwe wijk hier en daar een haast klinisch aangelegde speeltuin aan te leggen met fantasieloze klimrekjes en sluip-uit-sluip-in-toestanden, die zo efficiënt en zgn. esthetisch zijn ge bouwd, dat zij alle bekoring voor kinderen, die spelen willen, verlo ren hebben. Want „spelen" bete kent het ontwikkelen van de fanta sie en is dus een creatieve bezig heid. Spelen is het tegenovergestel de van zich vervelen en uit mede delingen in het jaarboekje van bo vengenoemde stichting blijkt o.m. dat 75 pet. van de Haagse school kinderen zich verveelde in zijn vrij- e tijd. Zoiets geeft te denken. Wij komen echter niet veel ver der met dit probleem als alleen ho gere en voor de gewone burger „ongrijpbare" instanties bij dit pro bleem worden ingeschakeld We menen, dat iedere moeder en vader weet moet hebben van dit probleem. Dit probleem zou heel ons volk moeten beroeren, omdat wanneer kinderen het spelen afle ren omdat er doodgewoon geein ruimte meer voor is, deze kinderen nimmer mensen kunnen worden, die hun niet ontplooide fantasie gaan uitleven in allerlei agressieve spelletjes om later bij de kinder rechter te belanden voor allerlei maatschappelijk „kattekwaad" (U vult zelf maar in wat), dat ge boekt wordt op een strafblad, dat iemand een leven lang kan achter volgen. Wij stonden ervan te kijken toen wij lazen dat 70 pet. van de boven genoemde kinderen thuis geen la waai mocht maken. Het vreselijke daarbij is, dat het niet eens kan. Vanwege de boven-, onder- en zij- buren. Vanwege de beperkte ruim te in de flat. Maar ook vanwege de rust van de ouders zelf of vanwege moeders manie, die eist, dat alles „netjes" blijft, zodat er geen plaats is voor spelletjes. Er zijn zelfs vaders, die hun kin deren het plezier van de tuin ont zeggen vanwege het prachtig-groe- ne gazon of de bloeiende planten. De tuin, zo U die heeft, is er o.i. allereerst voor de kinderen. De eerste tijd zult U kunnen volstaan met een zandbak, want de kinde ren zijn nog klein. Maar als zij groter worden, hebben zij behoefte aan andere aktiviteiten: zij willen graven, vogelkooien bouwen, ten ten opzetten van oude lappen, huis jes timmeren en meer van dat soort dingen. Als hun dat verboden wordt vanwege de rommel (waar de buren dan weer schande over spreken, maar heb daar lak aan) doet men zijn kinderen te kort. Geeft U Uw kinderen die gelegen heid wel, dan bevordert U hun ont wikkeling en (bijkomend pluspunt) U houdt ze van de straat, waar ze (toegegeven, het klinkt ouderwets maar het is nog steeds waar) meestal niet veel goeds leren. Het bovenstaande is voor wat ons betreft een pleidooi de Stich ting „Ruimte voor de jeugd" te animeren het niet alleen in de ho gere regionen te zoeken, maar ook de op dit gebied onwetende burger in haar activiteiten te betrekken. Die onwetende burger moge dan weten, dat volgens de stichting slechts 20 pet. van de kinderen in de grote steden hun behoefte aan activiteit in de speeltuinen kwijt kan. Die percentages liggen vol gens prof. Bladergroen in Oosten rijk, Zweden en West-Duitsland véél hoger namelijk 58.7, 56.7 en 44.1 pet. Wat er dan aan onze speeltuinen mankeert? Het zijn kale, fantasie loze zogenaamd esthetisch in de wijk passende vlekken, aangelegd naar grote-mensennarmen, wat de verveling U van tegemoet slaat. Er is te weinig kans voor het kind om „zelf te doen". Hier had, in- plaats van het zielloze klimrek, een oude auto moeten staan om te slopen of een oude treinwagon om in op reis te gaan. Het kind heeft lak aan de esthetische normen van de ouderen. Het wil een schuilhoek kunnen bouwen van oude planken van waaruit het zijn Bonanza-drif- ten kan uitleven. Er moet groen staan in zo'n kindertuin; bosscha ges en bomen, waardoor het kind zich beschermd weet. Er moeten kuilen en gaten gegraven kunnen worden. De kinder-instuif van Creatie Breda is er een voorbeeld van hoe het eigenlijk zou moeten zijn. Maar onze esthetische nor men dan? Weg ermee, de Stichting stelt d^t ze overleefd zijn en.boven dien zo steriel, dat ieder kind er het leven door wordt afgeknepen. De behoefte aan dit soort speel tuinen en andere accommodatie als wijkhuizen klemt te meer omdat er thans duidelijker dan ooit sprake is van verschuiving van het vereni gingsleven naar spontane groeps vorming. Daardoor komt een stren ge scheiding naar leeftijdsgroepen de Stichting ongewenst voor, waar voor, aldus stipuleert zij, sociale, pedagogische en economische rede nen zijn aan te halen. Daarbij dient men te bedenken dat de noodzake lijke integratie van onderwijs en sociaal-culturele vorming conse quenties heeft voor de accommoda ties voor beiden. JACQUES MARTENS (Van onze ruimtevaartmedewerker) Na een reis van 156 dagen en 389 miljoen kilometer sinds z(jn lan cering vanaf Kaap Kennedy op 24 februari van dit jaar, is gister morgen vroeg, om 18 minuten over zes, Nederlandse tqd, het onbe mande ruimtescheepje Mariner-6 de planeet Mars op 3200 kilometer voorbij gevlogen. Zo begon de mens, tien dagen na de eerste maan- expeditie, aan een hernieuwd onderzoek van het hemellichaam dat na de maan het volgende reisdoel in het heelal zal wordende „rode planeet" Mars. De mariner-6 weegt 400 kilogram. De satelliet bestaat nit een achthoekige doos gevuld met meetinstrumenten, batterijen, een bandrecorder, radio's, klei ne brandstoftankjes en 'n kleine raket voor 't uitvoeren van eventuele koers correcties. Aan deze „doos" zijn, zoals de wieken van een molen, vier panelen bevestigd, die volgeplakt zijn met kleine glazen plaatjes, zonnecellen, die het erop vallende zonlicht omzetten in elektrische energie warmee de batterijen worden opgeladen. Als meetinstrumenten bevat de Mariner een infrarood spectrometer waarmee men in de lagere gedeel ten van de Mars-atmosfeer mole cuulstructuren hoopt te ontdekken, die zouden kunnen wijzen op de aan wezigheid van organisch leven. Voorts heeft de satelliet een ultra violet spectrometer voor het onder zoek van gassen in de hogere lagen van de Martiaanse dampkring en een infrarood radimeter die metin gen moet verrichten van de tempe raturen aan het Mars-oppervlak. Maar het belangrijkste van alles zijn toch wel de twee televisiecame ra's aan boord. De ene, camera A, is uitgerust met een groothoeklens waarmee tijdens de passage op 3200 kilometer nog voorwerpen ter groot te van 3,5 kilometer op de Marsbo dem kunnen worden waargenomen, terwijl camera B (met een gewone lens) een oplosvermogen bezit van slechts 300 meter. In de vroege och tend van dinsdag jl., terwijl de Ma- riner-6 zich nog meer dan een mil joen kilometer van Mars bevond, begon camera A aan het nemen van de eerste serie van 33 foto's. Even na drie uur in de nacht van dinsdag op woensdag was hij hier mee gereed en ruim een half uur later kon begonnen worden aan het terugspoelen Daarna werd opnieuw begonnen aan een opnamefase, ditmaal om nog eens 17 foto's te verkrijgen, het geen het totaal aantal opnamen op 50 bracht. Bij het maken van die 50ste foto was de Mariner-6 nog 170.000 kilometer van Mars verwij derd, waardoor op deze laatste op name niet meer de hele planeet zichtbaar is, maar nog wel een groot gedeelte. Nadat om twee uur gistermorgen alle 50 zogenaamde „ververwij der de" foto's in het volgstation van Goldstone (Californië) waren ontvan gen, kon begonnen worden aan de voorbereidingen voor de scheervlucht en de daarbij plaatsvindende foto grafische- en andere wetenschappe lijke experimenten. In precies 68 minuten moest de satelliet het werk verrichten waar voor hij al 156 dagen onderweg was. Terwijl de drie meetinstrumenten zich „concentreerden" op de tempe raturen aan het Mars-oppervlak en de samenstelling van de dampkring daarboven, maakten camera A en B afwisselend elke 42 seconden een foto van het gebied waarover de Ma riner op dat moment vloog. Om 6.04 uur, Nederlandse tijd, gis termorgen, 14 minuten voordat de minimum afstand van 3200 kilometer werd bereikt, werd met dit fotogra feren begonnen en om 6.21 uur ging voor de laatste maal de sluiter in camera B open en dicht. Daarmee werden 24 opnamen (12 door camera A en evenzoveel door camera B) op de gevoelige plaat vastgelegd. Wanneer in de loop van vannacht en morgenochtend deze foto's tege lijk met de andere wetenschappelijke gegevens op aarde zullen worden ontvangen, zullen ze een beeld geven van een 24-tal grote en kleine ge bieden, liggend langs de evenaar van Mars, waarbij de 12 daarvan nog de tails ter grootte van 300 meter zicht baar moeten zijn. Mars, de „rode planeet" en als zodanig in vroeger tijden beschouwd als een voorbode van oorlog en ver nietiging, draait evenals de aarde in een baan om de zon. De gemid delde afstand tot de zon bedraagt 228 miljoen kilometer, terwijl de aarde daarentegen 150 miljoen kilo meter van de zon verwijderd is. Dat betekent dus dat de baan van de aarde binnen die van Mars ligt, waardoor onze planeet als het ware voortdurend de „binnenbocht" heeft steeds weer passeert. Immers, de aarde doet er 365 da gen over om een omloop om de zon te voltooien, terwijl dat bij mars 687 dagen duurt. Dat betekent, dat zo'n „inhaalmanoeuvre" van de aar de eenmaal in de ongeveer twee jaar plaatsvindt en op dat moment staan zon, aarde en mars op een lijn. Volgens de eerder gegeven getal len zou de rechte lijn tussen onze wereld en mars op dat ogenblik 78 miljoen kilometer lang moeten zijn, maar door het enigszins ellipsvor mige karakter van de Mars-baan kan dit variëren tussen 55 en 100 miljoen kilometer. Mars is ongeveer half zo groot als de aarde en het zwaartekrachtveld is ongeveer tweevijfde van dat op onze planeet. Evenals de aarde draait de „rode planeet" eenmaal per 24 uur om haar eigen as. De dag-nachtcyclus is daardoor dus hetzelfde als bij ons, alleen de zon schijnt, door de grote afstand, op Mars veel minder krach tig. Doordat de as die de Noordpool met de Zuidpool verbindt in het ge val van Mars praktisch dezelfde hoek maakt met het vlak van draai ing om de zon al3 bij de aarde, kent ook deze planeet seizoenen als lente, zomer, herfst en winter. Alleen, ook weer door de grote afstand van de zon, zijn de temperaturen aanmer- keüik lager dan het gemiddelde op aardt. De eerste foto van Mars, geno men door de verkenner Mariner- 6, geeft een ei-vormig beeld te zien van de planeet, waarop een witte stip aan de rechterkant, de ijskap van de zuidpool van Mars. Het is nog niet duidelijk of deze ijskap bestaat uit gasachtig ijs, dan wel uit water-ijs. Op een heldere nacht in het jaar 1877 ontdekte de Italiaanse sterre- kundige Sehiaparelli met zijn kijker een groot aantal regelmatige lijnen- patronen aan het oppervlak van Mars, die hij zelf „Canali" (kana len) Mars kent voor ons aardbewoners nog steeds vele geheimen. Naast de „Canali" die nu weer eens dubbel- breed, dan weer eens helemaal niet worden waargenomen, zijn er de donkere vlekken, grote gebieden die met het verloop der seizoenen van kleur wisselen en een aanwijzing voor organisch leven zouden kunnen zijn. Voorts heeft Mars poolkappen, gebieden aan de Noord- en Zuidpool die zich vormen in de loop van de winter en weer geheel verdwijnen naarmate het op het betreffende halfrond zomer wordt. Tot voor enkele jaren stelde men zich Mars voor als een vrij vlakke en droge planeet, een soort stof- woestijn met hier en daar mogelijk een oase waar zich primitief leven zou kunnen handhaven. Maar de grote verrassing kwam op 14 en 15 juli 1965, nu ruim vier jaar geleden. Het was een voorloper van de Mariner-6, nummer 4 in deze serie, die toen Mars voorbij vloog op een afstand van 9700 kilometer en onder meer een 22-tal foto's maakte van ongeveer één procent van het onder de satelliet doorglijdende op pervlak. Hoewel de kwaliteit van de beelden veel te wensen overliet, wa ren de meeste toch duidelijk genoeg om vele illusies met een klap de bo dem in te slaan. Mars is helemaal niet de vlakke planeet, die men had verwacht te zullen vinden. Op de 22 foto's werden 70 zeer duidelijk te onderscheiden kraters ontdekt, in doorsnee variërend van 4 tot 120 kilometer. Voorts meende men op de wazige beelden nog eens 230 andere kraters te onderschei den, de kleinste ongeveer 3 kilome ter breed, de grootste meer dan 200 kilometer. En indien deze foto's representa tief geacht mogen worden voor het hele Mars-oppervlak, dan is dit be zaaid met tenminste 10.000 kraters terwijl sommige geleerden volgens een ruwe schatting zelfs al het ge tal 30.000 hebben genoemd. Daar door heeft Mars, tegen alle ver wachtingen^ in, meer het aanzien van onze eigen pokdalige maan dan van de aarde In werkelijkheid bedraagt de luchtdruk aan het oppervlak niet 100, doch slechts 4 tot 10 millibar, ofwel minder dan eenhonderdste van de atmosferische druk van vlak bo ven de aarde. Ook werd ontdekt dat waarschijn lijk het grootste bestanddeel van de Martiaanse dampkring uit koolzuur bestaat, hetgeen dus weinig bemoe digend is voor de geleerden die nog steeds hopen eens organisch leven op Mars te zullen vinden. GERARD J PLUKKEL lelijk reageert. «Als jullie geld willen, zul len we jullie zo hard treffen •let je het nooit meer ver- Seet". John Vorster, premier v»n Zuid-Afrika. foen Vorster bovenstaande woorden in 1967 op een ver siering van de nationalistische Pedij in Rustenburg sprak, was tee waarschuwing voor Zambia het bijzonder bedoeld. De strijd Vjn drie weken in het Wankie- Sebied van Rhodesië was op 13 Justus begonnen door de Zuid afrikaanse ANC en ZAPU, en de 7'j S^rrillagroepen hadden dit tedelijk in hun gezamenlijk wimuniqué gesteld dat ze in usaka en Dar es Salaam uitge ven hadden. De president van Zambia, dr. tikpet'1 ^aunda, bracht in die J? Dar een bezoek aan pre- »n rf ^yerere' Zijn antwoord Zuidafrikaanse premier if?" en bondig; „De strijd at harder en wordt verlengd". toMjf„"Jaart 1968 kwam de tweede fcïivan.i guerrillastrijd in de Zam- (t toAanleiding hiertoe was P'hodpl„i ontdekking door een ittrsXo .Jachtopzichter van een ruk in het bos. '®de oSfjnj.van Smith beweert dat tol aie daarop volgde en die Justus duurde, 160 gedpod zijn terwijl er aan gedood ongeveer 12 man ZAPU JWm. De cijfers van ANC- 'aitien het omgekeerde zien, «tgewonrf een g™01 aantal doden Vowf? aan Zuidafrikaanse zij- t'ïbber, J' kranten in Johannesburg u de strijd ongeveer 300 leden van Vorsters gewapende poli tie deelgenomen en zijn er ook mis schien nog zes Alouette helikopters ingezet. Een agent, Du Todt, werd gedood. Aan zijn begrafenis in Zuid- Afrika werd veel aandacht besteed. Ambtenaren van ZAPU baseren hun getallen op hun eigen ondergrondse netwerk in Rhodesië en zeggen dat er daar nu minstens 3000 Zuidafri kanen in uniform zijn zowel het leger als de politie draagt khaki en dat zij langs de ene helft van de grens van Rhodesië met het zwar te noorden patrouilleren, van Ka- zungele tot de Tete weg. Toen de commissie van de VN m mei een bezoek aan Ioesaka bracht, legde George Silundika van ZAPU een verklaring af en zei: „Het me dische korps van Zuid-Afrika in Rho desië is zo groot geworden dat het regime een wetsvoorstel heeft moe ten indienen om hun plaats in het land te bepalen". Een studie van de reacties die sinds het begin van de gevechten in maart 1968 uit Pretoria gekomen zijn, brengt veel aan het daglicht. Dit is de volgorde, en de figuur die de sleutelpositie bekleedt is de mi nister van defensi, Pieter W. Botha: 3 APRIL. KAAPSTAD: De minister vertelde het parlement dat er in vele Afrikaanse staten het aantal Russi sche en Chinese wapens toenam. Doordat er bases beschikbaar werden gesteld voor het opleiden van terro risten, kwam dit hierop neer dat ze zelf een guerrilla-oorlog voerden. Zuid-Afrika stond dus voor hetzelfde probleem als Israël. Botha vervolg de: „Ik wil vanmiddag zeggen dat het goed zou zijn als diegenen die de mensen oproepen tot terronsme en een guerrillia-oorlog tegen Zuid- Afrika zich realiseren dat deze pro vocatie ertoe zou kunnen leiden, dat wij hard terugslaan". APRIL, JOHANNESBURG: Aan komst van M. Maurice Belpomme, hoofd van de Franse corporatie So- deteg, die de leiding had over het ontwerpen en testen van de Franse nucleaire wapens in de Stille Oce aan. De „Star" zegt over het vijfdaagse bezoek: „Veel hiervan is omman- teld met strenge veiligheidsmaatrege len". MEI, KAAPSTAD: De minister van defensie kondigt de oprichting van Armscor aan, een maatschappij met een kapitaal van bijna 600 miljoen gulden. „We maken al 140 soorten bommen en ammunitie en kunnen de hele serie infanterie wapens ma ken". De minister voegde er aan toe: „Ik ben ervan overtuigd dat het communistische blok, onder leiding van Rusland en China, nu een nieuwe taktie tegen Zuid-Afrika zal gaan gebruiken. In het bijzonder omdat de Britse troepen ten oosten van Suez teruggetrokken zijn". MEI. VN: De afgevaardigde van Zuid-Afrika, Matthys Botha, vertel de de assemblee dat zijn land niet het non-proliferatie verdrag, zoals voorgesteld door Engeland, Amerika en Rusland, zou ondertekenen: „Het is geen garantie noch 'n verzekering dat de veiligheid van een land, dat blootgesteld is aan een nucleaire aanval of bedreiging, bewaard zal blijven'. AUGUSTUS, NOORD-TRANSVAAL: „Oefening Sibasa", de grootste in de geschiedenis van Zuid-Afrika, 12-21 augustus. Hierbij betrokken waren 8 squadrons van de Saaf, 1000 voer tuigen en 5000 manschappen op het terrein langs de Limpopo-vallei. Het ministerie van defensie gaf wei nig inlichtingen en zei dat de na druk lag op de anti-guerrilla-maatre gelen. 17 DECEMBER. NATAL. Geslaag de lancering van het eerste geleide projectiel van Zuid-Afrika, waarbij officieren, geleerden en ministers aan wezig waren, waaronder Botha, die op de knop drukte. Een van de opvallende tendenzen in Zuid-Afrika is nu dat de politici bewust een parallel met de situatie in Israël proberen te vinden, verle den jaar, een week na de belangrijk ste guerrilla-aanval in Rhodesië zei radio Zuid-Afrika het volgende: „De Israëli's hebben de wereld iaten zien wat er gedaan kan en moet worden om deze constante bedreiging het hoofd te kunnen bieden. Zij deden snel een represaille aanval op de ter roristische bases langs hun grens. Binnen 12 uur was de gehele operatie afgelopen". Het is niet verbazingwekkend dat men in officiële kringen in Zuid- Afrika bewondering heeft voor de militaire successen van Israël. In mei van dit jaar maakte Bolha als minister van defensie bekend dat er in Zuid-Afrika vijf opleidings centra voor „anti-terroristische tech- nieken" in het leven geroepen waren. Hij kon niets zeggen over de plaats waar die centra zich bevonden, maar leden van de strijdkrachten zouden de verantwoordelijkheid van de op leiding op zich nemen. De training omvatte het vechten in de rimboe, de bescherming van konvooien, het op sporen van de vijand, camouflage enz. Om de rekrutering te bevorde ren maakte Botha ook bekend dat de salarissen van de strijdkrachten omhoog zouden gaan. Voor Pretoria is het nu bijzonder nuttig dat het al zo lang politieke be trekkingen met Portugal en Rhodesië onderhoudt. Het weekblad „Southern Africa', dat voor al de drie regimes sympathie koestertuhmborden'saen sympathie koestert, zei op het ogen blik dat het schieten begon dat nau we samenwerking niets nieuws was. Naar schatting waren er in Zuid- Afrika 150 officieren en technici die in het Rhodesische leger gediend had den, waarbij ze zich geconcentreerd hadden op anti-guerilla operaties. In 1960 logeerde ik in Salisbury in een hotel met een grote groep offi cieren van het Portugese leger. Later dat jaar werden er parachutisten-oe feningen gehouden waaraan alle drie de legers deelnamen Wijlen dr. Mondlane, toen hij aan het hoofd van Frelimo stond, ver telde mij dat zijn guerrilla's te horen krijgen dat zij, als zij de Zambezi bereiken, Afrikaanse soldaten tegen over zich kunnen verwachten. De inlichtingendienst van Frelimo heeft al gerapporteerd dat er in Mo zambique manschappen van zes ver schillende eenheden van het Zuid- Afrikaanse leger gezien zijn, en hun aantal werd nabij Tete en het gebied waar de grote waterkrachtcentrale Cabora Bassa in aanbouw is, steeds groter. Hier kan men het duidelijkst zien dat de belangen van de drie witte mogenheden van het zuiden van Afri ka in elkaar overgaan. Hun bedoeling is een gebied van blanken over het continent aan te leggen, van de mon ding van de Congo in Angola tot de Rocuma in Mozambique, en men pro beert dit te bereiken door immigra tie op grote schaal te bevorderen. Het bureau voor de statistiek in Pretoria verwacht dat in het jaar 2000 in Zuid-Afrika 42 miljoen men sen zullen komen, op een continent waar in het zwarte noorden ong. 400 miljoen mensen zullen wonen. Maar slechts 7 van de 42 miljoen zul len blanken zijn. De rest is zwart komt uit Azië of is een kleurling. Verleden jaar zijn er 38.837 blanken de republiek binnen gekomen, en dit jaar zullen het er nog meer zijn. Maar het is Portugal dat nu de toon hoopt aan te geven. De kosten van het enorme project Cabora Bassa worden op 1218 mil joen gulden geraamd en in 1974 moet de centrale bedrijfsklaar zijn. Hier door ontstaat er een groot meer en wordt ong. 2,5 miljoen hectare geir- rigeerd. Lissabon hoopt tegen 1990 in dat gebied niet minder dan 1 mil joen Europeanen te hebben. Dit schijnt trouwens te zijn waar Zuid-Afrika om vraagt, omdat dit land het project financieel steunt. Lissabon en Pretoria hebben juiste Lissabon en Pretoria hebben juist contracten getekend voor het pro ject aan de rivier de Cunene in An gola, een project dat ongeveer 350 miljoen gulden kost. Door dit pro ject zal er 404.680 ha land geirri- geerd worden en 't ligt in de bedoe ling tegen 1990 500.000 Europeanen naar Angola te krijgen. Een onderdeel in dit ingewikkel de verhaal is vergeten. Het schijnt dat West-Duitsland bij deze ontwik kelingen een belangrijke rol speelt. Siemens en AEG-Telefunken hebben met het Zuidafrikaanse instituut voor raket research meegewerkt aan het Lucia-project. De strijd tussen de geheime dien sten van de twee Duitslanden vindt zijn terugslag in dit deel van Afri ka. De Portugezen hebben geconsta teerd dat vele wapens die ze op Fre limo hebben buitgemaakt, van Oost- Duitse makelij zijn, en het regime van Ulbricht heeft waarschijnlijk in opdracht van Moskou leden van Frelimo uitgenodigd voor een be zoek aan Oost-Duitsland. Nu heeft er zich een ingewik keld spel ontwikkeld waarin de PIDE, de geheime politie van Por tugal de hulp van West-Duitsland in heeft geroepen om Oost-Duitsland te gen te werken. Het resultaat was een stortvloed van pamfletten in Dar es Salaam ogenschijnlijk het werk van Oost-Duitsland waarin kritiek op Tanzania uitgeoefend werd en ge zegd werd dat dit land onder invloed van China en Mao stond. Er werd ook gesuggereerd dat Fre limo hier een hand in had, door te helpen de pamfletten te verspreiden via het opleidingscentrum in Dar. Deze operatie had aanvankelijk suc ces, inzoverre de inwoners van Tan zania begonnen te twijfelen aan de oprechtheid van Frelimo en zich bqos maakten op de Oostduitsers totdat bij nader onderzoek bleek dat de blaadjes in West-Duitsland gedrukt waren. In deze zenuwachtige sfeer heeft de dood van de leider van Frelimo, dr. Eduardo Mondlane, in alle re geringskringen grote onrust veroor zaakt. Hij was gedood toen een per post bezorgd pakket ontplofte: het was een boek met een dikke kaft dat als trekker fungeerde. In februari heeft Marcelino dos San tos ook een dergelijk boekwerk ont vangen en dit bij de politie ingele verd.. In maart arriveerde er zo'n boek in Nachigwea, waar leiders van Frelimo, op een afstand van 320 km van Dar een vergadering hielden. Dit „boek" is ook bij de politie inge leverd. Aan het hoofd van Frelimo staat op het ogenblik een triumviraat be staande uit Simango, Dos Santos en kolonel Samora Machel. Maar het grote mysterie heeft door onzekerheid de beweging ondermijnd. Waar zijn de mannen die deze dure en ingenieuze moorden voorbereid hebben? In Moskou? Pretoria' Lis sabon? Bonn? Peking? Het is dan ook geen wonder dat er nu m Dar en Loesaka ministers zijn die graag zouden zien dat ze minder kwetsbaar waren. Zij willen radar om controle te kunnen uitoe fenen op de verkenningsvliegtuigen van Salisbury en Pretoria. Zij wil len raketten en gevechtsvliegtuigen. Als het westen niet wil helpen, moet er gekozen worden tussen China en Rusland. (Copyright The Guardian De Stem)

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 5