Het
kind
in de
grote
stad
Volgend reisdoel in heelal
DE RODE
PLANEET
ZWARTE GUERRILLA ROND EEN STERKE BLANKE VESTE
Afrika IV
t
iVAREN
HAUFFEUR
aedewerker(ster;
JONGE
)ERBEDEKKING
Hoekje
Geen ruimte
Fantasieloos
Verschuiving
Terugspoelen
Mariner-4
Taktiek
Blank continent
Westduitse rol
algemene kennisgeving.
pt onze diepe droefheid in het
ïuis te Hulst, op de leeftijd van
i/oorzien te zijn van de H. Sa-
deken, onze geliefde moeder,
■ootmoeder, zuster, tante en
PRUDENTIA JACOBS
weduwe van
luard Ferket
loverledene in uw gebeden aan.
ket
rket-Braem en kind
rket
:rket-v. d. Vrede en kind
irket
rket-Bisschop
[ie Ferket
lie Jacobs
>9.
16.
vaartdienst, waarbij u beleefd
-d, zal plaatshebben op vrijdag
uur in de parochiekerk van de
per te St.-Jansteen, waarna be-
-k. kerkhof, aldaar.
»r aanvang uitvaartdienst aan
arochiekerk.
administratieve werkzaamheden
sbureau, bestaande uit uren-
pewerk, bediening regeldruk-
18-22 jaar. Voor degene die van
k houdt en voldoende kapeci-
er goede toekomstmogelijkhe-
ning.
tIEK A. VAN DER LINDEN N.V,
Goes Tel. (01100) 8110
|OR DIREKT:
binnenlands vervoer.
onds na 7 uur bij
iolensstraat 139, tel. 01150-2224
saaocoooooaoaooaoooooot
dunvloeren 35,—
mozaïek 9 mm 29,—
stroken 22 mm
f 42,-
per m2
rospectus Bezoekt onze show-
'dam) .ook 's avonds na afspraak
at Draal* HAVEN 17
ei Dieaa 01600-37160*
DE STEM VAN DONDERDAG 31 JULI 1969
net Europoortgebied
logelijkheden voor
Jen in
irfabriek
g en verlading
i/D) en operators
iderend
takman.
heid
iet
t werken
terse
ing in
ijf
voor
in
den
taring,
B.21
n'!#r na
BREDA Wy besteden momenteel 15% van onze tyd
aan arbeid, 52% van ons leven it vrije tijd en 33% liggen
we onder de dekens.
Dat is ooit wel eens anders geweest. Een goede negentig jaar
geleden besteedde de gemiddelde Nederlander 59% van zijn tijd
aan arbeid, 8% was vrije tijd en 33% was slapen. In het magische
jaar 2000 (en daar zijn we nog maar 31 jaar vanaf) zal het zo zijn:
ifc van de dag werken, 58% vrije tijd en 33% slapen.
Die 9% wil zeggen dat we per week dan precies 15,12 uur aan ar
beid besteden, wat bij een vijf-daagse werkweek zou neerkomen op iets
meer dan drie uur werken voor de kost. Bij een „vierdaagse" resulteert
dat in iets meer dan drie en driekwart uur per dag arbeid.
Het is niet de eerste keer, dat
er op gehamerd wordt, dat de
mens van de nabije toekomst zal
moeten leren leven met die vrije
tijd. Een van de organisaties, die
zich met dit toekomst-probleem be
zig houdt is de Stichting „Ruimte
voor de jeugd". Zij is gevestigd in
Rotterdam en ondergebracht in het
Bouwcentrum. Het is een stichting,
die zich niet tot studie alleen be
lt, zij geeft ook advies aan al
lerlei instanties, indien die er be
hoefte aan hebben deskundig te
worden voorgelicht, waar het erom
gaat het kiind de ruimte te geven
om zijn creativiteit te ontplooien.
Daar is in het verleden door de
instanties, die nieuwe wijken
creëerden, of geen of slechts
schoorvoetend aandacht aan be
steed. Die „kinder-ruimte" paste,
meende men, slecht in de opzet
van de wijk, men zag er de nood
zaak wel van in, maar nam die
noodzaak niet als een integrerend
deel bij de opzet van de plannen
„Ergens" wa» altijd wel een
verloren hoekje te vinden, waar
een kinder-speelplaats kon worden
gemaakt en maar zelden werd de
ze behoefte bij de opzet centraal
gesteld. Toch blijkt thans duidelij
ker dan ooit dat dit wegmoffelen
van het probleem zich meer en
meer gaat wreken. Men is er niet
van af met in een nieuwe wijk
hier en daar een haast klinisch
aangelegde speeltuin aan te leggen
met fantasieloze klimrekjes en
sluip-uit-sluip-in-toestanden, die zo
efficiënt en zgn. esthetisch zijn ge
bouwd, dat zij alle bekoring voor
kinderen, die spelen willen, verlo
ren hebben. Want „spelen" bete
kent het ontwikkelen van de fanta
sie en is dus een creatieve bezig
heid. Spelen is het tegenovergestel
de van zich vervelen en uit mede
delingen in het jaarboekje van bo
vengenoemde stichting blijkt o.m.
dat 75 pet. van de Haagse school
kinderen zich verveelde in zijn vrij-
e tijd. Zoiets geeft te denken.
Wij komen echter niet veel ver
der met dit probleem als alleen ho
gere en voor de gewone burger
„ongrijpbare" instanties bij dit pro
bleem worden ingeschakeld
We menen, dat iedere moeder en
vader weet moet hebben van dit
probleem. Dit probleem zou heel
ons volk moeten beroeren, omdat
wanneer kinderen het spelen afle
ren omdat er doodgewoon geein
ruimte meer voor is, deze kinderen
nimmer mensen kunnen worden,
die hun niet ontplooide fantasie
gaan uitleven in allerlei agressieve
spelletjes om later bij de kinder
rechter te belanden voor allerlei
maatschappelijk „kattekwaad" (U
vult zelf maar in wat), dat ge
boekt wordt op een strafblad, dat
iemand een leven lang kan achter
volgen.
Wij stonden ervan te kijken toen
wij lazen dat 70 pet. van de boven
genoemde kinderen thuis geen la
waai mocht maken. Het vreselijke
daarbij is, dat het niet eens kan.
Vanwege de boven-, onder- en zij-
buren. Vanwege de beperkte ruim
te in de flat. Maar ook vanwege de
rust van de ouders zelf of vanwege
moeders manie, die eist, dat alles
„netjes" blijft, zodat er geen plaats
is voor spelletjes.
Er zijn zelfs vaders, die hun kin
deren het plezier van de tuin ont
zeggen vanwege het prachtig-groe-
ne gazon of de bloeiende planten.
De tuin, zo U die heeft, is er o.i.
allereerst voor de kinderen. De
eerste tijd zult U kunnen volstaan
met een zandbak, want de kinde
ren zijn nog klein. Maar als zij
groter worden, hebben zij behoefte
aan andere aktiviteiten: zij willen
graven, vogelkooien bouwen, ten
ten opzetten van oude lappen, huis
jes timmeren en meer van dat
soort dingen. Als hun dat verboden
wordt vanwege de rommel (waar
de buren dan weer schande over
spreken, maar heb daar lak aan)
doet men zijn kinderen te kort.
Geeft U Uw kinderen die gelegen
heid wel, dan bevordert U hun ont
wikkeling en (bijkomend pluspunt)
U houdt ze van de straat, waar ze
(toegegeven, het klinkt ouderwets
maar het is nog steeds waar)
meestal niet veel goeds leren.
Het bovenstaande is voor wat
ons betreft een pleidooi de Stich
ting „Ruimte voor de jeugd" te
animeren het niet alleen in de ho
gere regionen te zoeken, maar ook
de op dit gebied onwetende burger
in haar activiteiten te betrekken.
Die onwetende burger moge dan
weten, dat volgens de stichting
slechts 20 pet. van de kinderen in
de grote steden hun behoefte aan
activiteit in de speeltuinen kwijt
kan. Die percentages liggen vol
gens prof. Bladergroen in Oosten
rijk, Zweden en West-Duitsland
véél hoger namelijk 58.7, 56.7 en
44.1 pet.
Wat er dan aan onze speeltuinen
mankeert? Het zijn kale, fantasie
loze zogenaamd esthetisch in de
wijk passende vlekken, aangelegd
naar grote-mensennarmen, wat
de verveling U van tegemoet slaat.
Er is te weinig kans voor het kind
om „zelf te doen". Hier had, in-
plaats van het zielloze klimrek,
een oude auto moeten staan om te
slopen of een oude treinwagon om
in op reis te gaan. Het kind heeft
lak aan de esthetische normen van
de ouderen. Het wil een schuilhoek
kunnen bouwen van oude planken
van waaruit het zijn Bonanza-drif-
ten kan uitleven. Er moet groen
staan in zo'n kindertuin; bosscha
ges en bomen, waardoor het kind
zich beschermd weet. Er moeten
kuilen en gaten gegraven kunnen
worden. De kinder-instuif van
Creatie Breda is er een voorbeeld
van hoe het eigenlijk zou moeten
zijn. Maar onze esthetische nor
men dan? Weg ermee, de Stichting
stelt d^t ze overleefd zijn en.boven
dien zo steriel, dat ieder kind er
het leven door wordt afgeknepen.
De behoefte aan dit soort speel
tuinen en andere accommodatie als
wijkhuizen klemt te meer omdat er
thans duidelijker dan ooit sprake is
van verschuiving van het vereni
gingsleven naar spontane groeps
vorming. Daardoor komt een stren
ge scheiding naar leeftijdsgroepen
de Stichting ongewenst voor, waar
voor, aldus stipuleert zij, sociale,
pedagogische en economische rede
nen zijn aan te halen. Daarbij dient
men te bedenken dat de noodzake
lijke integratie van onderwijs en
sociaal-culturele vorming conse
quenties heeft voor de accommoda
ties voor beiden.
JACQUES MARTENS
(Van onze ruimtevaartmedewerker)
Na een reis van 156 dagen en 389 miljoen kilometer sinds z(jn lan
cering vanaf Kaap Kennedy op 24 februari van dit jaar, is gister
morgen vroeg, om 18 minuten over zes, Nederlandse tqd, het onbe
mande ruimtescheepje Mariner-6 de planeet Mars op 3200 kilometer
voorbij gevlogen. Zo begon de mens, tien dagen na de eerste maan-
expeditie, aan een hernieuwd onderzoek van het hemellichaam dat
na de maan het volgende reisdoel in het heelal zal wordende „rode
planeet" Mars.
De mariner-6 weegt 400 kilogram. De satelliet bestaat nit een achthoekige
doos gevuld met meetinstrumenten, batterijen, een bandrecorder, radio's, klei
ne brandstoftankjes en 'n kleine raket voor 't uitvoeren van eventuele koers
correcties. Aan deze „doos" zijn, zoals de wieken van een molen, vier panelen
bevestigd, die volgeplakt zijn met kleine glazen plaatjes, zonnecellen, die het
erop vallende zonlicht omzetten in elektrische energie warmee de batterijen
worden opgeladen.
Als meetinstrumenten bevat de
Mariner een infrarood spectrometer
waarmee men in de lagere gedeel
ten van de Mars-atmosfeer mole
cuulstructuren hoopt te ontdekken,
die zouden kunnen wijzen op de aan
wezigheid van organisch leven.
Voorts heeft de satelliet een ultra
violet spectrometer voor het onder
zoek van gassen in de hogere lagen
van de Martiaanse dampkring en
een infrarood radimeter die metin
gen moet verrichten van de tempe
raturen aan het Mars-oppervlak.
Maar het belangrijkste van alles
zijn toch wel de twee televisiecame
ra's aan boord. De ene, camera A,
is uitgerust met een groothoeklens
waarmee tijdens de passage op 3200
kilometer nog voorwerpen ter groot
te van 3,5 kilometer op de Marsbo
dem kunnen worden waargenomen,
terwijl camera B (met een gewone
lens) een oplosvermogen bezit van
slechts 300 meter. In de vroege och
tend van dinsdag jl., terwijl de Ma-
riner-6 zich nog meer dan een mil
joen kilometer van Mars bevond,
begon camera A aan het nemen van
de eerste serie van 33 foto's.
Even na drie uur in de nacht van
dinsdag op woensdag was hij hier
mee gereed en ruim een half uur
later kon begonnen worden aan het
terugspoelen
Daarna werd opnieuw begonnen
aan een opnamefase, ditmaal om
nog eens 17 foto's te verkrijgen, het
geen het totaal aantal opnamen op
50 bracht. Bij het maken van die
50ste foto was de Mariner-6 nog
170.000 kilometer van Mars verwij
derd, waardoor op deze laatste op
name niet meer de hele planeet
zichtbaar is, maar nog wel een groot
gedeelte.
Nadat om twee uur gistermorgen
alle 50 zogenaamde „ververwij der
de" foto's in het volgstation van
Goldstone (Californië) waren ontvan
gen, kon begonnen worden aan de
voorbereidingen voor de scheervlucht
en de daarbij plaatsvindende foto
grafische- en andere wetenschappe
lijke experimenten.
In precies 68 minuten moest de
satelliet het werk verrichten waar
voor hij al 156 dagen onderweg was.
Terwijl de drie meetinstrumenten
zich „concentreerden" op de tempe
raturen aan het Mars-oppervlak en
de samenstelling van de dampkring
daarboven, maakten camera A en
B afwisselend elke 42 seconden een
foto van het gebied waarover de Ma
riner op dat moment vloog.
Om 6.04 uur, Nederlandse tijd, gis
termorgen, 14 minuten voordat de
minimum afstand van 3200 kilometer
werd bereikt, werd met dit fotogra
feren begonnen en om 6.21 uur ging
voor de laatste maal de sluiter in
camera B open en dicht. Daarmee
werden 24 opnamen (12 door camera
A en evenzoveel door camera B) op
de gevoelige plaat vastgelegd.
Wanneer in de loop van vannacht
en morgenochtend deze foto's tege
lijk met de andere wetenschappelijke
gegevens op aarde zullen worden
ontvangen, zullen ze een beeld geven
van een 24-tal grote en kleine ge
bieden, liggend langs de evenaar van
Mars, waarbij de 12 daarvan nog de
tails ter grootte van 300 meter zicht
baar moeten zijn.
Mars, de „rode planeet" en als
zodanig in vroeger tijden beschouwd
als een voorbode van oorlog en ver
nietiging, draait evenals de aarde
in een baan om de zon. De gemid
delde afstand tot de zon bedraagt
228 miljoen kilometer, terwijl de
aarde daarentegen 150 miljoen kilo
meter van de zon verwijderd is.
Dat betekent dus dat de baan van
de aarde binnen die van Mars ligt,
waardoor onze planeet als het ware
voortdurend de „binnenbocht" heeft
steeds weer passeert.
Immers, de aarde doet er 365 da
gen over om een omloop om de zon
te voltooien, terwijl dat bij mars
687 dagen duurt. Dat betekent, dat
zo'n „inhaalmanoeuvre" van de aar
de eenmaal in de ongeveer twee
jaar plaatsvindt en op dat moment
staan zon, aarde en mars op een
lijn.
Volgens de eerder gegeven getal
len zou de rechte lijn tussen onze
wereld en mars op dat ogenblik 78
miljoen kilometer lang moeten zijn,
maar door het enigszins ellipsvor
mige karakter van de Mars-baan
kan dit variëren tussen 55 en 100
miljoen kilometer.
Mars is ongeveer half zo groot als
de aarde en het zwaartekrachtveld
is ongeveer tweevijfde van dat op
onze planeet.
Evenals de aarde draait de „rode
planeet" eenmaal per 24 uur om
haar eigen as. De dag-nachtcyclus
is daardoor dus hetzelfde als bij ons,
alleen de zon schijnt, door de grote
afstand, op Mars veel minder krach
tig. Doordat de as die de Noordpool
met de Zuidpool verbindt in het ge
val van Mars praktisch dezelfde
hoek maakt met het vlak van draai
ing om de zon al3 bij de aarde, kent
ook deze planeet seizoenen als lente,
zomer, herfst en winter. Alleen, ook
weer door de grote afstand van de
zon, zijn de temperaturen aanmer-
keüik lager dan het gemiddelde op
aardt.
De eerste foto van Mars, geno
men door de verkenner Mariner-
6, geeft een ei-vormig beeld te
zien van de planeet, waarop een
witte stip aan de rechterkant, de
ijskap van de zuidpool van Mars.
Het is nog niet duidelijk of deze
ijskap bestaat uit gasachtig ijs,
dan wel uit water-ijs.
Op een heldere nacht in het jaar
1877 ontdekte de Italiaanse sterre-
kundige Sehiaparelli met zijn kijker
een groot aantal regelmatige lijnen-
patronen aan het oppervlak van
Mars, die hij zelf „Canali" (kana
len)
Mars kent voor ons aardbewoners
nog steeds vele geheimen. Naast de
„Canali" die nu weer eens dubbel-
breed, dan weer eens helemaal niet
worden waargenomen, zijn er de
donkere vlekken, grote gebieden die
met het verloop der seizoenen van
kleur wisselen en een aanwijzing
voor organisch leven zouden kunnen
zijn. Voorts heeft Mars poolkappen,
gebieden aan de Noord- en Zuidpool
die zich vormen in de loop van de
winter en weer geheel verdwijnen
naarmate het op het betreffende
halfrond zomer wordt.
Tot voor enkele jaren stelde men
zich Mars voor als een vrij vlakke
en droge planeet, een soort stof-
woestijn met hier en daar mogelijk
een oase waar zich primitief leven
zou kunnen handhaven.
Maar de grote verrassing kwam
op 14 en 15 juli 1965, nu ruim vier
jaar geleden. Het was een voorloper
van de Mariner-6, nummer 4 in deze
serie, die toen Mars voorbij vloog op
een afstand van 9700 kilometer en
onder meer een 22-tal foto's maakte
van ongeveer één procent van het
onder de satelliet doorglijdende op
pervlak. Hoewel de kwaliteit van de
beelden veel te wensen overliet, wa
ren de meeste toch duidelijk genoeg
om vele illusies met een klap de bo
dem in te slaan. Mars is helemaal
niet de vlakke planeet, die men had
verwacht te zullen vinden.
Op de 22 foto's werden 70 zeer
duidelijk te onderscheiden kraters
ontdekt, in doorsnee variërend van
4 tot 120 kilometer. Voorts meende
men op de wazige beelden nog eens
230 andere kraters te onderschei
den, de kleinste ongeveer 3 kilome
ter breed, de grootste meer dan 200
kilometer.
En indien deze foto's representa
tief geacht mogen worden voor het
hele Mars-oppervlak, dan is dit be
zaaid met tenminste 10.000 kraters
terwijl sommige geleerden volgens
een ruwe schatting zelfs al het ge
tal 30.000 hebben genoemd. Daar
door heeft Mars, tegen alle ver
wachtingen^ in, meer het aanzien
van onze eigen pokdalige maan dan
van de aarde
In werkelijkheid bedraagt
de luchtdruk aan het oppervlak niet
100, doch slechts 4 tot 10 millibar,
ofwel minder dan eenhonderdste van
de atmosferische druk van vlak bo
ven de aarde.
Ook werd ontdekt dat waarschijn
lijk het grootste bestanddeel van de
Martiaanse dampkring uit koolzuur
bestaat, hetgeen dus weinig bemoe
digend is voor de geleerden die nog
steeds hopen eens organisch leven
op Mars te zullen vinden.
GERARD J PLUKKEL
lelijk reageert.
«Als jullie geld willen, zul
len we jullie zo hard treffen
•let je het nooit meer ver-
Seet". John Vorster, premier
v»n Zuid-Afrika.
foen Vorster bovenstaande
woorden in 1967 op een ver
siering van de nationalistische
Pedij in Rustenburg sprak, was
tee waarschuwing voor Zambia
het bijzonder bedoeld. De strijd
Vjn drie weken in het Wankie-
Sebied van Rhodesië was op 13
Justus begonnen door de Zuid
afrikaanse ANC en ZAPU, en de
7'j S^rrillagroepen hadden dit
tedelijk in hun gezamenlijk
wimuniqué gesteld dat ze in
usaka en Dar es Salaam uitge
ven hadden.
De president van Zambia, dr.
tikpet'1 ^aunda, bracht in die
J? Dar een bezoek aan pre-
»n rf ^yerere' Zijn antwoord
Zuidafrikaanse premier
if?" en bondig; „De strijd
at harder en wordt verlengd".
toMjf„"Jaart 1968 kwam de tweede
fcïivan.i guerrillastrijd in de Zam-
(t toAanleiding hiertoe was
P'hodpl„i ontdekking door een
ittrsXo .Jachtopzichter van een
ruk in het bos.
'®de oSfjnj.van Smith beweert dat
tol aie daarop volgde en die
Justus duurde, 160
gedpod zijn terwijl er aan
gedood ongeveer 12 man
ZAPU JWm. De cijfers van ANC-
'aitien het omgekeerde zien,
«tgewonrf een g™01 aantal doden
Vowf? aan Zuidafrikaanse zij-
t'ïbber, J' kranten in Johannesburg
u de strijd ongeveer 300
leden van Vorsters gewapende poli
tie deelgenomen en zijn er ook mis
schien nog zes Alouette helikopters
ingezet. Een agent, Du Todt, werd
gedood. Aan zijn begrafenis in Zuid-
Afrika werd veel aandacht besteed.
Ambtenaren van ZAPU baseren hun
getallen op hun eigen ondergrondse
netwerk in Rhodesië en zeggen dat
er daar nu minstens 3000 Zuidafri
kanen in uniform zijn zowel het
leger als de politie draagt khaki
en dat zij langs de ene helft van
de grens van Rhodesië met het zwar
te noorden patrouilleren, van Ka-
zungele tot de Tete weg.
Toen de commissie van de VN m
mei een bezoek aan Ioesaka bracht,
legde George Silundika van ZAPU
een verklaring af en zei: „Het me
dische korps van Zuid-Afrika in Rho
desië is zo groot geworden dat het
regime een wetsvoorstel heeft moe
ten indienen om hun plaats in het
land te bepalen".
Een studie van de reacties die sinds
het begin van de gevechten in maart
1968 uit Pretoria gekomen zijn,
brengt veel aan het daglicht.
Dit is de volgorde, en de figuur die
de sleutelpositie bekleedt is de mi
nister van defensi, Pieter W. Botha:
3 APRIL. KAAPSTAD: De minister
vertelde het parlement dat er in vele
Afrikaanse staten het aantal Russi
sche en Chinese wapens toenam.
Doordat er bases beschikbaar werden
gesteld voor het opleiden van terro
risten, kwam dit hierop neer dat ze
zelf een guerrilla-oorlog voerden.
Zuid-Afrika stond dus voor hetzelfde
probleem als Israël. Botha vervolg
de: „Ik wil vanmiddag zeggen dat
het goed zou zijn als diegenen die
de mensen oproepen tot terronsme
en een guerrillia-oorlog tegen Zuid-
Afrika zich realiseren dat deze pro
vocatie ertoe zou kunnen leiden, dat
wij hard terugslaan".
APRIL, JOHANNESBURG: Aan
komst van M. Maurice Belpomme,
hoofd van de Franse corporatie So-
deteg, die de leiding had over het
ontwerpen en testen van de Franse
nucleaire wapens in de Stille Oce
aan.
De „Star" zegt over het vijfdaagse
bezoek: „Veel hiervan is omman-
teld met strenge veiligheidsmaatrege
len".
MEI, KAAPSTAD: De minister van
defensie kondigt de oprichting van
Armscor aan, een maatschappij met
een kapitaal van bijna 600 miljoen
gulden. „We maken al 140 soorten
bommen en ammunitie en kunnen de
hele serie infanterie wapens ma
ken". De minister voegde er aan toe:
„Ik ben ervan overtuigd dat het
communistische blok, onder leiding
van Rusland en China, nu een nieuwe
taktie tegen Zuid-Afrika zal gaan
gebruiken. In het bijzonder omdat de
Britse troepen ten oosten van Suez
teruggetrokken zijn".
MEI. VN: De afgevaardigde van
Zuid-Afrika, Matthys Botha, vertel
de de assemblee dat zijn land niet
het non-proliferatie verdrag, zoals
voorgesteld door Engeland, Amerika
en Rusland, zou ondertekenen: „Het
is geen garantie noch 'n verzekering
dat de veiligheid van een land, dat
blootgesteld is aan een nucleaire
aanval of bedreiging, bewaard zal
blijven'.
AUGUSTUS, NOORD-TRANSVAAL:
„Oefening Sibasa", de grootste in de
geschiedenis van Zuid-Afrika, 12-21
augustus. Hierbij betrokken waren
8 squadrons van de Saaf, 1000 voer
tuigen en 5000 manschappen op het
terrein langs de Limpopo-vallei.
Het ministerie van defensie gaf wei
nig inlichtingen en zei dat de na
druk lag op de anti-guerrilla-maatre
gelen.
17 DECEMBER. NATAL. Geslaag
de lancering van het eerste geleide
projectiel van Zuid-Afrika, waarbij
officieren, geleerden en ministers aan
wezig waren, waaronder Botha, die
op de knop drukte.
Een van de opvallende tendenzen
in Zuid-Afrika is nu dat de politici
bewust een parallel met de situatie
in Israël proberen te vinden, verle
den jaar, een week na de belangrijk
ste guerrilla-aanval in Rhodesië zei
radio Zuid-Afrika het volgende: „De
Israëli's hebben de wereld iaten zien
wat er gedaan kan en moet worden
om deze constante bedreiging het
hoofd te kunnen bieden. Zij deden
snel een represaille aanval op de ter
roristische bases langs hun grens.
Binnen 12 uur was de gehele operatie
afgelopen".
Het is niet verbazingwekkend dat
men in officiële kringen in Zuid-
Afrika bewondering heeft voor de
militaire successen van Israël.
In mei van dit jaar maakte Bolha
als minister van defensie bekend dat
er in Zuid-Afrika vijf opleidings
centra voor „anti-terroristische tech-
nieken" in het leven geroepen waren.
Hij kon niets zeggen over de plaats
waar die centra zich bevonden, maar
leden van de strijdkrachten zouden
de verantwoordelijkheid van de op
leiding op zich nemen. De training
omvatte het vechten in de rimboe, de
bescherming van konvooien, het op
sporen van de vijand, camouflage
enz. Om de rekrutering te bevorde
ren maakte Botha ook bekend dat
de salarissen van de strijdkrachten
omhoog zouden gaan.
Voor Pretoria is het nu bijzonder
nuttig dat het al zo lang politieke be
trekkingen met Portugal en Rhodesië
onderhoudt. Het weekblad „Southern
Africa', dat voor al de drie regimes
sympathie koestertuhmborden'saen
sympathie koestert, zei op het ogen
blik dat het schieten begon dat nau
we samenwerking niets nieuws was.
Naar schatting waren er in Zuid-
Afrika 150 officieren en technici die
in het Rhodesische leger gediend had
den, waarbij ze zich geconcentreerd
hadden op anti-guerilla operaties.
In 1960 logeerde ik in Salisbury in
een hotel met een grote groep offi
cieren van het Portugese leger. Later
dat jaar werden er parachutisten-oe
feningen gehouden waaraan alle drie
de legers deelnamen
Wijlen dr. Mondlane, toen hij aan
het hoofd van Frelimo stond, ver
telde mij dat zijn guerrilla's te horen
krijgen dat zij, als zij de Zambezi
bereiken, Afrikaanse soldaten tegen
over zich kunnen verwachten.
De inlichtingendienst van Frelimo
heeft al gerapporteerd dat er in Mo
zambique manschappen van zes ver
schillende eenheden van het Zuid-
Afrikaanse leger gezien zijn, en hun
aantal werd nabij Tete en het gebied
waar de grote waterkrachtcentrale
Cabora Bassa in aanbouw is, steeds
groter.
Hier kan men het duidelijkst zien
dat de belangen van de drie witte
mogenheden van het zuiden van Afri
ka in elkaar overgaan. Hun bedoeling
is een gebied van blanken over het
continent aan te leggen, van de mon
ding van de Congo in Angola tot de
Rocuma in Mozambique, en men pro
beert dit te bereiken door immigra
tie op grote schaal te bevorderen.
Het bureau voor de statistiek in
Pretoria verwacht dat in het jaar
2000 in Zuid-Afrika 42 miljoen men
sen zullen komen, op een continent
waar in het zwarte noorden ong. 400
miljoen mensen zullen wonen.
Maar slechts 7 van de 42 miljoen zul
len blanken zijn. De rest is zwart
komt uit Azië of is een kleurling.
Verleden jaar zijn er 38.837 blanken
de republiek binnen gekomen, en dit
jaar zullen het er nog meer zijn.
Maar het is Portugal dat nu de toon
hoopt aan te geven.
De kosten van het enorme project
Cabora Bassa worden op 1218 mil
joen gulden geraamd en in 1974 moet
de centrale bedrijfsklaar zijn. Hier
door ontstaat er een groot meer en
wordt ong. 2,5 miljoen hectare geir-
rigeerd. Lissabon hoopt tegen 1990
in dat gebied niet minder dan 1 mil
joen Europeanen te hebben.
Dit schijnt trouwens te zijn waar
Zuid-Afrika om vraagt, omdat dit
land het project financieel steunt.
Lissabon en Pretoria hebben juiste
Lissabon en Pretoria hebben juist
contracten getekend voor het pro
ject aan de rivier de Cunene in An
gola, een project dat ongeveer 350
miljoen gulden kost. Door dit pro
ject zal er 404.680 ha land geirri-
geerd worden en 't ligt in de bedoe
ling tegen 1990 500.000 Europeanen
naar Angola te krijgen.
Een onderdeel in dit ingewikkel
de verhaal is vergeten. Het schijnt
dat West-Duitsland bij deze ontwik
kelingen een belangrijke rol speelt.
Siemens en AEG-Telefunken hebben
met het Zuidafrikaanse instituut voor
raket research meegewerkt aan het
Lucia-project.
De strijd tussen de geheime dien
sten van de twee Duitslanden vindt
zijn terugslag in dit deel van Afri
ka. De Portugezen hebben geconsta
teerd dat vele wapens die ze op Fre
limo hebben buitgemaakt, van Oost-
Duitse makelij zijn, en het regime van
Ulbricht heeft waarschijnlijk in
opdracht van Moskou leden van
Frelimo uitgenodigd voor een be
zoek aan Oost-Duitsland.
Nu heeft er zich een ingewik
keld spel ontwikkeld waarin de
PIDE, de geheime politie van Por
tugal de hulp van West-Duitsland in
heeft geroepen om Oost-Duitsland te
gen te werken. Het resultaat was een
stortvloed van pamfletten in Dar es
Salaam ogenschijnlijk het werk van
Oost-Duitsland waarin kritiek op
Tanzania uitgeoefend werd en ge
zegd werd dat dit land onder invloed
van China en Mao stond.
Er werd ook gesuggereerd dat Fre
limo hier een hand in had, door te
helpen de pamfletten te verspreiden
via het opleidingscentrum in Dar.
Deze operatie had aanvankelijk suc
ces, inzoverre de inwoners van Tan
zania begonnen te twijfelen aan de
oprechtheid van Frelimo en zich bqos
maakten op de Oostduitsers totdat
bij nader onderzoek bleek dat de
blaadjes in West-Duitsland gedrukt
waren.
In deze zenuwachtige sfeer heeft
de dood van de leider van Frelimo,
dr. Eduardo Mondlane, in alle re
geringskringen grote onrust veroor
zaakt. Hij was gedood toen een per
post bezorgd pakket ontplofte: het
was een boek met een dikke kaft dat
als trekker fungeerde.
In februari heeft Marcelino dos San
tos ook een dergelijk boekwerk ont
vangen en dit bij de politie ingele
verd.. In maart arriveerde er zo'n
boek in Nachigwea, waar leiders van
Frelimo, op een afstand van 320 km
van Dar een vergadering hielden.
Dit „boek" is ook bij de politie inge
leverd.
Aan het hoofd van Frelimo staat op
het ogenblik een triumviraat be
staande uit Simango, Dos Santos en
kolonel Samora Machel.
Maar het grote mysterie heeft door
onzekerheid de beweging ondermijnd.
Waar zijn de mannen die deze dure
en ingenieuze moorden voorbereid
hebben? In Moskou? Pretoria' Lis
sabon? Bonn? Peking?
Het is dan ook geen wonder dat
er nu m Dar en Loesaka ministers
zijn die graag zouden zien dat ze
minder kwetsbaar waren. Zij willen
radar om controle te kunnen uitoe
fenen op de verkenningsvliegtuigen
van Salisbury en Pretoria. Zij wil
len raketten en gevechtsvliegtuigen.
Als het westen niet wil helpen, moet
er gekozen worden tussen China en
Rusland.
(Copyright The Guardian De Stem)