:x!
Veroordeling
mgr. Camara
ge vreest
v
Engeland stelt
spionnen Kroger
op vrije voeten
WK
179.-
29.-
89.-
49.-
Drie zeilers als verloren beschouwd
GERUILD MET BROOKE
Crootste lucht
laag sinds
juni-oorlog '67
peel-
Ir
In dit electronische Bulova Accutron
horloge zit hetzelfde mechanisme, dat
met de eerste Amerikaanse astronau
ten naar de maan ging!
venhuis
itcften wel leuk. Kunt lusti!
koinn,
llmiMet lm?
Keert meerderheid Braziliaanse
bisschoppen zich tegen collega
Commentaar
Symptomen
^Ta0OM DOODT
ATGEN (12)
ARRESTATIE
PAUS
SOLIDARITEIT
Voetbal op de maan
„Wij hopen dat spanning gebroken wordt
doordat ergens wrakstukken aanspoelen
Ondermijning
Maansloep had nog maar angsti
weinig brandstof
Kerncentrale Borssele
Neratoomgroep
teleurgesteld
in Siemens
n garan-
n-12° in
geruime
bewaren.
DE STEM VAN VRIJDAG 25 JULI 1969
ssoe-
op de
;gel: 128.-
UGUSTUS
c t/m 31 Juli*
(Van onze redactie buitenland)
RIO DE JANEIRO/ROME De figuur van de Braziliaanse bis
schop Helder Camara met zijn beweging voor geweldloze revolutie
dreigt snel, mogelijk reeds de komende dagen, een breekpunt te wor
den in de verhouding tussen kerk en staat in Brazilië. Het gevaar is
zeer reëel dat bisschop Camara door zijn mede-bisschoppen veroor
deeld wordt, hetgeen ongetwijfeld ernstige consequenties zal hebben
voor de op gang komende revolutionaire bewegingen in Brazilië. De
Braziliaanse regering zal zo'n situatie zeker uitbuiten.
Veel hiervan zal afhangen van de positie die de meerderheid der Brazili-
janse bisschoppen, die deze week, 233 in getal, in Sao Paolo bijeen zijn om
older meer te spreken over de verhouding kerk-staat, inneemt. Deze kwestie
en de stellingname hierin van mgr. Helder Camara hebben met hun enorme
politieke verwikkeling een scheidslijn in het Braziliaanse episcopaat teweeg
gebracht.
Hoewel het Nederlands laborato-
fl. rium voor ruimte-onderzoek te
Utrecht nog een vage verwachting
koestert enig maangruis te ontvan
gen met het oog op wetenschappe
lijk werk, heeft de ambassade van
de Verenigde Staten al laten weten
it Nederland geen door Armstrong
i Aldrin verzameld materiaal zal
krijgen. Zoals wij gisteren reeds
meldden is dat wel het geval met
een Belgische instelling.
Het is nog niet duidelijk in hoe
verre deze gang van zaken een te
leurstelling vormt voor de betrokken
vorsers en, in afgeleide zin, voor
ta beschermheer, de minister van
tèrwijs en Wetenschappen.
kb dunkt ons de vraag gerecht-
'aardigd of het uitblijven van wat
«monsters niet tevens thuishoort
in liet rijtje symptomen die op een
verminderd aanzien van Nederland
i de wereld duiden: een Ameri-
aanse president die Den Haag bij
Ijn Europees bezoek overslaat, een
Blernationaal Hof van Justitie dat
■«huizen wil en nu weer het maan
vis. Het laatste geval is pijnlijker
Sn het eerste, omdat het als een
arde-oordeel over onze weten-
pppelijke research kan worden
3d. Dat ons land in de inter
zonale machtspolitiek niet mee
net, kan een f jstgevende gedach
ten, dat het ichterop zou zijn ge
pikt in de wetenschappelijke en
fonologische ontwikkeling valt
k te verkroppen.
onze redactie buitenland)
^AVIV/CAIRO - Egypte en
ti,i "diben gisteren boven het ge-
j bet Suez-kanaal het zwaar-
j luchtgevecht geleverd sinds de
u""*'°S van 1967. Hoe dit gevecht
tar en we'ke verliezen beide
L,1)611 daarbij hebben geleden, is
lcLPrecies bekend. Tel Aviv en
1 V(r,!Jf,ven zoals gebruikelijk geheel
I ttnriie Iezingen van bet ge
j-Ji militaire woordvoerder in Tel
m. ze®V ..Zeven Egyptische toe-
zkjn neergeschoten en twee
to»», Zl n §eraakt. De Israëlische
„macht leed geen verliezen".
riatW.°°ï^voer^er voegde er aan
ïdtr ns bet luchtgevecht door
«til)mi°jPen e^n van de zwaarste
ueIs sinds de junioorlog
ouezkanaal werd uitgevoch-
(Van
°nze redactie binnenland)
OCyng
tdij» |ro„~r..In.Cuyck is gistermor
-'eren flnn» 'se Derard van Key-
«roour ro.i,66!1 sJ-'b°k van elektrische
vaflp. fp de boerderij van
""'akin. ^am bfi in de schuur in
"at, da, een elektrisch lasappa-
nat onder stroom stond.
Volgens een correspondent van het
KNP staan 40 van de 233 bsschoppen
geheel achter bisschop Helder Ca
mara. Een grote middengroep waar
deert zijn principes maar niet zijn
methode, en een kleine groep bis
schoppen kiest de zijde van conserva
tieven en kapitalisten, die geconcen
treerd zijn in de zeer rijke organisa
tie „Traditie, gezin, eigendom".
Volgens dezelfde bron is het ge
vaar acuut dat de bisschoppenconfe
rentie tot een veroordeling van de
groep van 40 „rode" bisschoppen on
der leiding van Helder Camara komt.
Een aantal ideeën van Camara brengt
de kerk namelijk rechtstreeks in bot
sing met de militaire junta, die nu in
Brazilië aan de macht is: erkennng
van Cuba, verdeling van het land ten
koste van de grootgrondbezitters,
protestacties van priesters samen met
de opstandige katholieke arbeiders
jeugd en de studenten.
De paus is, naar het KNP uit Rome
verneemt, erg bang dat het inderdaad
op een veroordeling van mgr. Ca
mara door zijn collega-bisschoppen
zal uitlopen, waarna een arrestatie
door de junta een kwestie van tijd
kan zijn. Zoals bekend is Camara's
naaste medewerker, pater Pereiro
Neto onlangs vermoord. Naar aan
leiding hiervan schreef bisschop
Zwartkruis van Haarlem, zoals ge
meld, een brief aan mgr. Camara.
Het bericht van begin deze week
uit Brazilië dat op suggestie van de
paus persoonlijk mgr. Camara ver
zocht was ai zijn toespraken en ver
klaringen tevoren door Rome te la
ten censureren, is gisteren nadruk
kelijk bevestigd, na de gedeeltelijke
ontkenning door het Vaticaan. Het
persbureau dat het bericht vanuit
Brazilië de wereld instuurde, blijft
erbij een en ander uit „zeer betrouw
bare bron" te hebben, „van een ge
zaghebbend persoon, die ten nauw
ste met de aartsbisschop (Helder Ca
mara, red.) verbonden is".
De houding van de paus in deze
zaak blijft vrij duister. Op 22 april
1968 verklaarde Camara in Rome na
een bezoek aan de paus: „De paus
heeft mij aangemoedigd de taak die
ik op mij heb genomen, voort te zet
ten". De voorzichtig voorgestelde
censuur zou men dan als steun aan
de bisschop moeten uitleggen.
Van de andere kant heeft mgr. Ca
mara in oktober 1968 gezegd: „Ik
weet dat velen in Italië en in het Va
ticaan mij kritiseren, ik weet ook
wie het zijn en wat zij tegen mjj
hebben".
Dat de paus en het Vaticaan de
situatie in Brazilië intens volgen
blijkt in ieder geval uit het fet dat
hij kardinaal Felici met enkele Vati
caanse waarnemers naar Sao Paolo
heeft gestuurd om de conferentie bij
te wonen. Volgens veel bisschoppen
daar vreest de paus een soort schis
ma onder de Braziliaanse bisschop
pen.
Na Septuagint heeft nu ook een
groep van 24 priesters uit het bis
dom Groningen in een open brief
aan mgr. Camara hun solidariteit
betuigd met de omstreden Braziliaan
se bisschop.
In hun brief schrijven de priesters
o.a.: „Bij gelegenheid van zijn be
noeming zei mgr. J. B. Möller, onze
bisschop, „geweld verdedigen is ge
woon cinisme, alsof waarheid en ge
rechtigheid zelf niet sterk genoeg
zijn". Wij zien in uw houding dat
eenzelfde geest ook u bezielt".
ANKARA (Reuter) Een Turk
se voetbalclub, Gunes Spor, heeft zich
formeel tot de Amerikaanse ambas
sade in Ankara gettend met het ver
zoek als eerste een voetbalwedstrijd
op de maan te mogen spelen.
(ADVERTENTIE) -
Hotel
BRITANNIA
Men probeert niet er een illusie
na te jagen wat men er wel vindt
is de kleine maar zo belangrijk luxe
en het nèt niet gewone, het nèt niet
alledaagse
fggi 1^1
i F
ifk^iÉjf
DE ZEEJONKER
(Van onze correspondent)
ROTTERDAM Na twee we
ken in de hoop geleefd te hebben
dat de 31-jarige Rens Krijgsman
de 18-jarige Koos Kleiberg en de
17-jarige Rudi van der Waal alsnog
gehouden zonden kunnen terug
keren van een zeiltochtje naar Do
ver, waar zij op 7 juli ai hadden
moeten aankomen, proberen de ach
terblijvende families zich nu ver
trouwd te maken met de gedachte,
dat de zeezeilers niet meer zullen
thuisvaren.
De speculaties bij de families
Krijgsman, Kleiberg en. Van der
Waal over afdrijven ten gevolge van
de zomerstorm op 7 juli, een ver
andering van koers, die de schipper
van de 7,5 meter lange „Zeejonker"
niet meer heeft kunnen melden om
dat hij geen zender aan boord had,
nemen in overtuigingskracht af.
De vader van de 17-jarige Rudi,
die nota bene op de dag van ver
trek uit de jachthaven Piet Hein
in Rotterdam met zijn zoon meege
gaan was om te zien met wat voor
schip hij nu precies zou uitvaren en
wie Rens Krijgsman was, over wiens
zeilprestaties hij al zo veel gehoord
had, vertolkte de algemene mening
van de getroffen gezinnen: „We
moeten ons er bij neerleggen, dat
de Zeejonker" vergaan is en de
KOOS KLEIBERG
opvarenden zijn omgekomen. Na
alles wat mogelijk is te hebben
geprobeerd, kunnen wij nu niets
meer doen. We hopen, dat de span
ning, die toch onwillekeurig blijft,
nu snel gebroken wordt doordat er
ergens wrakstukken aanspoelen of
de stoffelijke overschotten geborgen
worden".
De laatste pogingen om iets meer
over het lot van de drie zeezci-
lers te vernemen, zijn op niets uit
gelopen. Gisteren herhaalde de re
cherche en kinderpolitie in Rotter-
RUDI VAN DER WAAL
Rudi van der Waal in Engelse bla
den laten adverteren om zo na te
gaan of de zeilers misschien niet in
een andere kustplaats waren gezien
dan waar zij naar toe hadden ge
wild. Ook deze acties hebben niets
opgeleverd, evenmin als de pogin
gen om via radio Scheveningen de
Zeejonker te bereiken en de op-
sporingsvluchten van de Marine
Luchtvaartdienst.
Dat er tot nu toe ook geen spoor
van de Zeejonker gevonden is, ver
baasd ervaren zeezeilers niets. TJit-
dam een oproep, waarin gevraagd
werd de verblijfplaats bekend te
maken van Rens Krijksman, vader
van twee kinderen, Koos Kleiberg
en Rudi van der Waal.
Eerder al was Interpol ingescha
keld om na te gaan of in de Scan
dinavische landen, Duitsland, Bel
gië en Frankrijk en Spanje de be
manning van de zeejonker niet ge
zien was of in het ergste geval er
niets gemerkt was van een ramp
met het zeiljacht.
Tezelfdertijd liad de vader van
gaande van het feit, dat de boot in
de storm van 7 juli terecht is geko
men alleen mevrouw Krijgsman
acht dit onwaarschijnlijk, omdat de
zaterdag en zondag daarvoor nie
mand het jacht de druk bevaren
route langs Dover door het Nauw
van Calais gezien heeft is de
theorie, dat de bemanning niet met
de kop op de golven heeft kunnen
houden. Een stortzee is dan vol
doende om het stalen jachtje dat
Krijgsman zelf gebouwd heeft
onder te doen gaan.
LAURENS KRIJGSMAN
Ook is waarschijnlijk, dat de be
maning mee naar de kelder is ge
gaan ondanks het feit, dat zij zeker
hun zwemvesten aan gehad zullen
hebben. Bij zeer zwaar weer is het
namelijk gewoonte, dat de zeezei-
Iers zich met zogenaamde leeflijnen
aan een rondleiding op het schip
vastkoppelen om bij het overboord
slaan niet direct aile contact met
het schip te verliezen. Indien een
stortzee de Zeejonker bij verrassing
genomen heeft is 't waarschijnlijk,
dat de zeilers hun leeflijnen niet
op tijd hebben kunnen lostrekken.
De drie families van de opvaren
den stellen nadrukkelijk, dat het
ongeluk niet te wijten is aan onver
antwoord avontuur of sensatiezoe-
kerij. Rens Krijgsman wordt be
schouwd als een ervaren zeezeiler,
die uiterst nuchter is, nooit risico's
nam. Van Koos Kleiberg is bekend
dat hij een uitstekend zeiler op bin
nenwater was, die ook op zee al
ervaring had opgedaan tijdens een
kleine knstreis met Krijgsman, ter
wijl moet worden aangenomen, dat
Rudi van dr Waal, die voor het
eerst op zee was, bij de twee zei
lers geen kans gekregen heeft on
verantwoorde dingen te doen.
Voor de drie families is het ei
genlijk afgelopen, zij zijn over ge
gaan aan de orde van de dag.
Alleen de politie heeft haar op-
sepringswerk nog niet opgegeven.
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN De sterke ge
ruchten van de laatste dagen
dat Engeland een belangrijke
spionnenruil met de Sovjet-
Unie was overeengekomen zijn
gisteren door de Britse minis
ter van buitenlandse zaken,
Stewart, bevestigd. Engeland
zal het spionnenechtpaar Mor
ris en Lola Cohen, beter be
kend onder de naam Kroger
vrijlaten, terwijl Rusland gis
teren de Britse spion Gerald
Brooke heeft vrijgelaten.
Minister Stewart maakte voorts
bekend, dat de Russische autoriteiten
hebben toegezegd, dat zij na de vrij
lating van het echtpaar Kroger, twee
Britten, Parsons en Lorraine uit ge
vangenisstraf zullen ontslaan. Deze
laatste twee zijn in 1968 tot respec
tievelijk drie en vier jaar veroor
deeld wegens het smokkelen van
verdovende middelen naar de Sov
jet-Unie.
De Krogers kregen in 1961 twintig
jaar gevangiensstraf voor het door
geven van geheime documenten van
de Britse marine aan de Russen. Zij
zijn ook betrokken geweest bij de
spionagezaak Rosenberg in Amerika,
waarbij atoomgeheimen naar Moskou
gesmokkeld werden. Het echtpaar zal
binnen drie maanden op vrije voe
ten gesteld worden. Volgens Enge
land zijn Kroger en zijn echtgenote
Amerikaans staatsburger, doch de
Sovjet-Unie en Polen beschouwen
hen als Pools.
De Britse leraar Gerald Brooke
werd gisteren reeds op vrije voeten
gesteld. Bij zijn aankomst op het
vliegveld in Londen wilde hij zich
niet uitlaten over zijn behandeling
in de gevangenis. Wei verklaarde Hij
dat het voedsel dat men hem had
voorgeschoteld zijn darmontsteking
had verergerd.
In 1965 werd Brooke veroordeeld
tot vijf jaar dwangarbeid wegens on
dermijnende activiteiten Brooke, die
leraar Russisch was. bekende voor
het gerecht dat hij lid was van een
organisatie die de Russische rege
ring omver wilde werpen. Ook had
hij apparatuur achter het ijzeren
gordijn gesmokkeld waarmee pam
fletten gedrukt werden die door de
organisatie onder verschillende in
tellectuelen- en legerfunctionarissen
verspreid werden
Tijdens de gevangenisstraf van
Brooke gaf Engeland de Sovjet-Unie
te verstaan, dat het de Russische
spionnen Peter en Helen Kroger niet
zou ruilen tegen Brooke. De Britse
regering was van mening, dat er geen
vergelijk tussen de spionnen getrok
ken kon worden. Volgens woordvoer
ders in Londen gaf de Britse rege
ring pas toe nadat met een nieuw
proces tegen Brooke gedreigd was.
<T
(Van onze redactie buitenland)
HOUSTON Neil Armstrong en
Edwin Aldrin hadden voor nog slechts
49 seconden brandstof, toen zij hun
maansloep in de Zee der Stilte aan
de grond zetten, aldus is in Houston
meegedeeld. Volgens de plannen zou
den de ruimtevaarders echter nog
over een brandstofreserve voor 119
seconden hebben moeten beschikken.
Het niet in de plannen voorziene
zoeken naar een geschikte landings
plaats vergde 60 sceonden brandstof
méér dan was gepland.
Onmiddellijk na de geslaagde lan
ding van de drie astronauten in de
Stille Oceaan, heeft minister Witte-
veen als wnd. minister-president te
legrafisch gelukwensen aangeboden
aan president Nixon. Ook de voor
zitters van de beide kamers der Sta
ten stuurden een telegram met ge
lukwensen.
Volgens Radio-Bratislava (Tsjecho-
slowakije) kunnen de V.S. zich de van
de maan meegenomen grondmonsters
niet toeëigenen, om-dat de maan,
„evenals de overige hemellichamen
aan niemand toebehoort".
Vier Amerikaanse geologen die
deelnemen aan het onderzoek van de
maan, hebben gisteren gezegd dat de
maan mogelijk ontstaan is door krach
ten die de aarde in stukken hebben
gedeeld. Gegevens van de op de maan
geplaatste seismograaf hebben hen
deze conclusie aan de hand gedaan.
WEGENS SAMENZWERING tegen
het bewind van president Boumedien-
ne zijn gisteren in Algerije zes oud
officieren ter dood veroordeeld. On
der hen bevindt zich kolonel Zbiri
die bij verstek werd veroordeeld, om
dat hij in ballingschap in Europa
leeft.
(ADVERTENTIE)
U kunt het bij ons in verschillende uitvoeringen kopen. Allemaal met Bulova's schriftelijk
gegarandeerde tijdprecisie: minder dan één minuut verschil per maand.
De Bulova Accutron zoemt, tikt niet. U wilt het tik-tak van weleer nog niet missen? Geen
nood. Het gerenommeerde Zwitserse precisie-vakwerk van Bulova staat al jaren garant voor
een uitgelezen serie conventionele modellen. Kijk èn luister maar eens!
juweliersbedrjjf
Severs -^onberó
Karrestraat 25
Breda tel. 40150
Dat u zich deze week niet zo fit
voelt, ligt voor velen van u bepaald
niet alleen aan de tot op het peil
van ontwikkelingslanden opgelopen
temperatuur. U bent gewoon niet uit
geslapen.
U hebt het immers kunnen lezent
eenderde van de Nederlandse bevol
king boven de 15 jaar heeft laat in
de nacht van zondag op maandag j.l.
zitten kijken naar de maanwandeling.
En daar krijg je nu eenmaal slaap
van.
Zou Norbert het nu ook zo warm
hebben? Hij krijgt het in ieder geval
benauwd wanneer we hem eraan her
inneren dat hij destijds in zijn nacht,
de „nacht van Schmelzer", ongeveer
op hetzelfde tijdstip als de maanwan
deling slechts 4 procent van het kij
kerspubliek trok.
Nixon heeft nu wel mooi praten,
maar in de nacht van zijn verkiezing
keek ook maar 4 procent van ons
volkje.
Het zal u ongetwijfeld troosten als
u weet dat rond tweederde van de
Nederlanders in de maanlandings
nacht geen normale nachtrust heeft
gehad. De helft heeft korter geslapen
dan normaal en tien procent HEEFT
DIE NACHT HELEMAAL NIET GE
SLAPEN.
Daar was ik ook bij.
Wij zijn óók een meelevend volkje.
En maar in die hitte zitten!
Chaam is ook niet meer wat het
geweest is. Een acht? Ik zou ze een
vijfje geven, nèt voldoende.
Frankrijks nieuwe president Pom
pidou heeft een instituut afgeschaft!
hij heeft de „gorilla's", de door De
Gaulle ingestelde lijfwacht naar huis
gestuurd.
Dat ligt helemaal in zijn lijn. Ik
heb het aï eens opgemerkt, zijn de
vies is: Pompidou-het-zelf.
Alsof we in de tropen lopenl
De Britse horecabedrijvers zijn de
beroerdste niet. Van hen is de bar
keeper Charles Mertz wel zeer goed
moedig. Hij heeft besloten van de
twee Amerikaanse maanwandelaars
geen landingsgeld te eisen, hoewel zij
op zijn grondgebied zijn geland. De
barkeeper heeft 12 jaar geleden het
bewuste maangebied voor een dollar
gekocht van de „Interplanetaire ont
wikkelingsvereniging", die in New
York zetelt. Volgens de oorkonde is
hem het visrecht verleend in de Zee
der Stilte.
Vooral de ouderen onder ons zul
len het betreuren, maar er helpt geen
moedertjelief meer aan: Ruteck's
wordt Rut-ex!
Terwijl het hele kabinet, behalve
natuurlijk Luns, uit het gezicht
dat het toch al niet had verdwenen
was, duikt daar plotseling niemand
minder dan minister De Block op. Hjj
heeft kennelijk bij het boodschappen
doen in zijn vakantie gemerkt wat
voor duur vlees hij in de kuip heeft.
En hop! zei-t-ie, de stop erop!
Daarmee heeft hij in ieder geval
een flinke slag (er) geslagen-
En voorts, burgers, houdt moed.
Tot na 't onweer!
MERIJN
UTRECHT (ANP) Volgens de
metaalbedrijfsbond van het NW
worden enkele Nederlandse bedrij
ven in de metaalindustrie in verle
genheid gebracht door de toelevering
die zij —dank zij ingrijpen van de
minister van Economische Zaken
mogen doen bij de aan het Duitse
Siemens A. G. gegunde bouw van de
kernenergiecentrale in Borssele bij
Vlissingen.
In „De Metaaikoerier" zegt de
bond, dat de prijzen waarvoor de
vaderlandse industrie aan Siemens
moet leveren, beneden het in ons
land gangbare peil liggen en dat des
kundigen verwachten, dat daardoor
een aantal orders niet in Nederland
kan worden geplaatst. Tengevolge
daarvan zal het toeleveringspercen
tage van 76 waarschijnlijk niet wor
den gehaald.
Minister De Block kwam zoals be
kend met Siemens overeen, dat de
Nederlandse industrie onderdelen zou
mogen vervaardigen voor de kern
centrale, na protesten van de Nera
toomgroep (w.o. Rijn—Schelde,
Stork—Werkspoor en Philips) te
gen de gunning door de Provinciale
Zeeuwse Eelektriciteitsmaatschappij
van de bouw van de 350 miljoen
gulden kostende centrale aan Sie
mens.