:x! Veroordeling mgr. Camara ge vreest v Engeland stelt spionnen Kroger op vrije voeten WK 179.- 29.- 89.- 49.- Drie zeilers als verloren beschouwd GERUILD MET BROOKE Crootste lucht laag sinds juni-oorlog '67 peel- Ir In dit electronische Bulova Accutron horloge zit hetzelfde mechanisme, dat met de eerste Amerikaanse astronau ten naar de maan ging! venhuis itcften wel leuk. Kunt lusti! koinn, llmiMet lm? Keert meerderheid Braziliaanse bisschoppen zich tegen collega Commentaar Symptomen ^Ta0OM DOODT ATGEN (12) ARRESTATIE PAUS SOLIDARITEIT Voetbal op de maan „Wij hopen dat spanning gebroken wordt doordat ergens wrakstukken aanspoelen Ondermijning Maansloep had nog maar angsti weinig brandstof Kerncentrale Borssele Neratoomgroep teleurgesteld in Siemens n garan- n-12° in geruime bewaren. DE STEM VAN VRIJDAG 25 JULI 1969 ssoe- op de ;gel: 128.- UGUSTUS c t/m 31 Juli* (Van onze redactie buitenland) RIO DE JANEIRO/ROME De figuur van de Braziliaanse bis schop Helder Camara met zijn beweging voor geweldloze revolutie dreigt snel, mogelijk reeds de komende dagen, een breekpunt te wor den in de verhouding tussen kerk en staat in Brazilië. Het gevaar is zeer reëel dat bisschop Camara door zijn mede-bisschoppen veroor deeld wordt, hetgeen ongetwijfeld ernstige consequenties zal hebben voor de op gang komende revolutionaire bewegingen in Brazilië. De Braziliaanse regering zal zo'n situatie zeker uitbuiten. Veel hiervan zal afhangen van de positie die de meerderheid der Brazili- janse bisschoppen, die deze week, 233 in getal, in Sao Paolo bijeen zijn om older meer te spreken over de verhouding kerk-staat, inneemt. Deze kwestie en de stellingname hierin van mgr. Helder Camara hebben met hun enorme politieke verwikkeling een scheidslijn in het Braziliaanse episcopaat teweeg gebracht. Hoewel het Nederlands laborato- fl. rium voor ruimte-onderzoek te Utrecht nog een vage verwachting koestert enig maangruis te ontvan gen met het oog op wetenschappe lijk werk, heeft de ambassade van de Verenigde Staten al laten weten it Nederland geen door Armstrong i Aldrin verzameld materiaal zal krijgen. Zoals wij gisteren reeds meldden is dat wel het geval met een Belgische instelling. Het is nog niet duidelijk in hoe verre deze gang van zaken een te leurstelling vormt voor de betrokken vorsers en, in afgeleide zin, voor ta beschermheer, de minister van tèrwijs en Wetenschappen. kb dunkt ons de vraag gerecht- 'aardigd of het uitblijven van wat «monsters niet tevens thuishoort in liet rijtje symptomen die op een verminderd aanzien van Nederland i de wereld duiden: een Ameri- aanse president die Den Haag bij Ijn Europees bezoek overslaat, een Blernationaal Hof van Justitie dat ■«huizen wil en nu weer het maan vis. Het laatste geval is pijnlijker Sn het eerste, omdat het als een arde-oordeel over onze weten- pppelijke research kan worden 3d. Dat ons land in de inter zonale machtspolitiek niet mee net, kan een f jstgevende gedach ten, dat het ichterop zou zijn ge pikt in de wetenschappelijke en fonologische ontwikkeling valt k te verkroppen. onze redactie buitenland) ^AVIV/CAIRO - Egypte en ti,i "diben gisteren boven het ge- j bet Suez-kanaal het zwaar- j luchtgevecht geleverd sinds de u""*'°S van 1967. Hoe dit gevecht tar en we'ke verliezen beide L,1)611 daarbij hebben geleden, is lcLPrecies bekend. Tel Aviv en 1 V(r,!Jf,ven zoals gebruikelijk geheel I ttnriie Iezingen van bet ge j-Ji militaire woordvoerder in Tel m. ze®V ..Zeven Egyptische toe- zkjn neergeschoten en twee to»», Zl n §eraakt. De Israëlische „macht leed geen verliezen". riatW.°°ï^voer^er voegde er aan ïdtr ns bet luchtgevecht door «til)mi°jPen e^n van de zwaarste ueIs sinds de junioorlog ouezkanaal werd uitgevoch- (Van °nze redactie binnenland) OCyng tdij» |ro„~r..In.Cuyck is gistermor -'eren flnn» 'se Derard van Key- «roour ro.i,66!1 sJ-'b°k van elektrische vaflp. fp de boerderij van ""'akin. ^am bfi in de schuur in "at, da, een elektrisch lasappa- nat onder stroom stond. Volgens een correspondent van het KNP staan 40 van de 233 bsschoppen geheel achter bisschop Helder Ca mara. Een grote middengroep waar deert zijn principes maar niet zijn methode, en een kleine groep bis schoppen kiest de zijde van conserva tieven en kapitalisten, die geconcen treerd zijn in de zeer rijke organisa tie „Traditie, gezin, eigendom". Volgens dezelfde bron is het ge vaar acuut dat de bisschoppenconfe rentie tot een veroordeling van de groep van 40 „rode" bisschoppen on der leiding van Helder Camara komt. Een aantal ideeën van Camara brengt de kerk namelijk rechtstreeks in bot sing met de militaire junta, die nu in Brazilië aan de macht is: erkennng van Cuba, verdeling van het land ten koste van de grootgrondbezitters, protestacties van priesters samen met de opstandige katholieke arbeiders jeugd en de studenten. De paus is, naar het KNP uit Rome verneemt, erg bang dat het inderdaad op een veroordeling van mgr. Ca mara door zijn collega-bisschoppen zal uitlopen, waarna een arrestatie door de junta een kwestie van tijd kan zijn. Zoals bekend is Camara's naaste medewerker, pater Pereiro Neto onlangs vermoord. Naar aan leiding hiervan schreef bisschop Zwartkruis van Haarlem, zoals ge meld, een brief aan mgr. Camara. Het bericht van begin deze week uit Brazilië dat op suggestie van de paus persoonlijk mgr. Camara ver zocht was ai zijn toespraken en ver klaringen tevoren door Rome te la ten censureren, is gisteren nadruk kelijk bevestigd, na de gedeeltelijke ontkenning door het Vaticaan. Het persbureau dat het bericht vanuit Brazilië de wereld instuurde, blijft erbij een en ander uit „zeer betrouw bare bron" te hebben, „van een ge zaghebbend persoon, die ten nauw ste met de aartsbisschop (Helder Ca mara, red.) verbonden is". De houding van de paus in deze zaak blijft vrij duister. Op 22 april 1968 verklaarde Camara in Rome na een bezoek aan de paus: „De paus heeft mij aangemoedigd de taak die ik op mij heb genomen, voort te zet ten". De voorzichtig voorgestelde censuur zou men dan als steun aan de bisschop moeten uitleggen. Van de andere kant heeft mgr. Ca mara in oktober 1968 gezegd: „Ik weet dat velen in Italië en in het Va ticaan mij kritiseren, ik weet ook wie het zijn en wat zij tegen mjj hebben". Dat de paus en het Vaticaan de situatie in Brazilië intens volgen blijkt in ieder geval uit het fet dat hij kardinaal Felici met enkele Vati caanse waarnemers naar Sao Paolo heeft gestuurd om de conferentie bij te wonen. Volgens veel bisschoppen daar vreest de paus een soort schis ma onder de Braziliaanse bisschop pen. Na Septuagint heeft nu ook een groep van 24 priesters uit het bis dom Groningen in een open brief aan mgr. Camara hun solidariteit betuigd met de omstreden Braziliaan se bisschop. In hun brief schrijven de priesters o.a.: „Bij gelegenheid van zijn be noeming zei mgr. J. B. Möller, onze bisschop, „geweld verdedigen is ge woon cinisme, alsof waarheid en ge rechtigheid zelf niet sterk genoeg zijn". Wij zien in uw houding dat eenzelfde geest ook u bezielt". ANKARA (Reuter) Een Turk se voetbalclub, Gunes Spor, heeft zich formeel tot de Amerikaanse ambas sade in Ankara gettend met het ver zoek als eerste een voetbalwedstrijd op de maan te mogen spelen. (ADVERTENTIE) - Hotel BRITANNIA Men probeert niet er een illusie na te jagen wat men er wel vindt is de kleine maar zo belangrijk luxe en het nèt niet gewone, het nèt niet alledaagse fggi 1^1 i F ifk^iÉjf DE ZEEJONKER (Van onze correspondent) ROTTERDAM Na twee we ken in de hoop geleefd te hebben dat de 31-jarige Rens Krijgsman de 18-jarige Koos Kleiberg en de 17-jarige Rudi van der Waal alsnog gehouden zonden kunnen terug keren van een zeiltochtje naar Do ver, waar zij op 7 juli ai hadden moeten aankomen, proberen de ach terblijvende families zich nu ver trouwd te maken met de gedachte, dat de zeezeilers niet meer zullen thuisvaren. De speculaties bij de families Krijgsman, Kleiberg en. Van der Waal over afdrijven ten gevolge van de zomerstorm op 7 juli, een ver andering van koers, die de schipper van de 7,5 meter lange „Zeejonker" niet meer heeft kunnen melden om dat hij geen zender aan boord had, nemen in overtuigingskracht af. De vader van de 17-jarige Rudi, die nota bene op de dag van ver trek uit de jachthaven Piet Hein in Rotterdam met zijn zoon meege gaan was om te zien met wat voor schip hij nu precies zou uitvaren en wie Rens Krijgsman was, over wiens zeilprestaties hij al zo veel gehoord had, vertolkte de algemene mening van de getroffen gezinnen: „We moeten ons er bij neerleggen, dat de Zeejonker" vergaan is en de KOOS KLEIBERG opvarenden zijn omgekomen. Na alles wat mogelijk is te hebben geprobeerd, kunnen wij nu niets meer doen. We hopen, dat de span ning, die toch onwillekeurig blijft, nu snel gebroken wordt doordat er ergens wrakstukken aanspoelen of de stoffelijke overschotten geborgen worden". De laatste pogingen om iets meer over het lot van de drie zeezci- lers te vernemen, zijn op niets uit gelopen. Gisteren herhaalde de re cherche en kinderpolitie in Rotter- RUDI VAN DER WAAL Rudi van der Waal in Engelse bla den laten adverteren om zo na te gaan of de zeilers misschien niet in een andere kustplaats waren gezien dan waar zij naar toe hadden ge wild. Ook deze acties hebben niets opgeleverd, evenmin als de pogin gen om via radio Scheveningen de Zeejonker te bereiken en de op- sporingsvluchten van de Marine Luchtvaartdienst. Dat er tot nu toe ook geen spoor van de Zeejonker gevonden is, ver baasd ervaren zeezeilers niets. TJit- dam een oproep, waarin gevraagd werd de verblijfplaats bekend te maken van Rens Krijksman, vader van twee kinderen, Koos Kleiberg en Rudi van der Waal. Eerder al was Interpol ingescha keld om na te gaan of in de Scan dinavische landen, Duitsland, Bel gië en Frankrijk en Spanje de be manning van de zeejonker niet ge zien was of in het ergste geval er niets gemerkt was van een ramp met het zeiljacht. Tezelfdertijd liad de vader van gaande van het feit, dat de boot in de storm van 7 juli terecht is geko men alleen mevrouw Krijgsman acht dit onwaarschijnlijk, omdat de zaterdag en zondag daarvoor nie mand het jacht de druk bevaren route langs Dover door het Nauw van Calais gezien heeft is de theorie, dat de bemanning niet met de kop op de golven heeft kunnen houden. Een stortzee is dan vol doende om het stalen jachtje dat Krijgsman zelf gebouwd heeft onder te doen gaan. LAURENS KRIJGSMAN Ook is waarschijnlijk, dat de be maning mee naar de kelder is ge gaan ondanks het feit, dat zij zeker hun zwemvesten aan gehad zullen hebben. Bij zeer zwaar weer is het namelijk gewoonte, dat de zeezei- Iers zich met zogenaamde leeflijnen aan een rondleiding op het schip vastkoppelen om bij het overboord slaan niet direct aile contact met het schip te verliezen. Indien een stortzee de Zeejonker bij verrassing genomen heeft is 't waarschijnlijk, dat de zeilers hun leeflijnen niet op tijd hebben kunnen lostrekken. De drie families van de opvaren den stellen nadrukkelijk, dat het ongeluk niet te wijten is aan onver antwoord avontuur of sensatiezoe- kerij. Rens Krijgsman wordt be schouwd als een ervaren zeezeiler, die uiterst nuchter is, nooit risico's nam. Van Koos Kleiberg is bekend dat hij een uitstekend zeiler op bin nenwater was, die ook op zee al ervaring had opgedaan tijdens een kleine knstreis met Krijgsman, ter wijl moet worden aangenomen, dat Rudi van dr Waal, die voor het eerst op zee was, bij de twee zei lers geen kans gekregen heeft on verantwoorde dingen te doen. Voor de drie families is het ei genlijk afgelopen, zij zijn over ge gaan aan de orde van de dag. Alleen de politie heeft haar op- sepringswerk nog niet opgegeven. (Van onze redactie buitenland) LONDEN De sterke ge ruchten van de laatste dagen dat Engeland een belangrijke spionnenruil met de Sovjet- Unie was overeengekomen zijn gisteren door de Britse minis ter van buitenlandse zaken, Stewart, bevestigd. Engeland zal het spionnenechtpaar Mor ris en Lola Cohen, beter be kend onder de naam Kroger vrijlaten, terwijl Rusland gis teren de Britse spion Gerald Brooke heeft vrijgelaten. Minister Stewart maakte voorts bekend, dat de Russische autoriteiten hebben toegezegd, dat zij na de vrij lating van het echtpaar Kroger, twee Britten, Parsons en Lorraine uit ge vangenisstraf zullen ontslaan. Deze laatste twee zijn in 1968 tot respec tievelijk drie en vier jaar veroor deeld wegens het smokkelen van verdovende middelen naar de Sov jet-Unie. De Krogers kregen in 1961 twintig jaar gevangiensstraf voor het door geven van geheime documenten van de Britse marine aan de Russen. Zij zijn ook betrokken geweest bij de spionagezaak Rosenberg in Amerika, waarbij atoomgeheimen naar Moskou gesmokkeld werden. Het echtpaar zal binnen drie maanden op vrije voe ten gesteld worden. Volgens Enge land zijn Kroger en zijn echtgenote Amerikaans staatsburger, doch de Sovjet-Unie en Polen beschouwen hen als Pools. De Britse leraar Gerald Brooke werd gisteren reeds op vrije voeten gesteld. Bij zijn aankomst op het vliegveld in Londen wilde hij zich niet uitlaten over zijn behandeling in de gevangenis. Wei verklaarde Hij dat het voedsel dat men hem had voorgeschoteld zijn darmontsteking had verergerd. In 1965 werd Brooke veroordeeld tot vijf jaar dwangarbeid wegens on dermijnende activiteiten Brooke, die leraar Russisch was. bekende voor het gerecht dat hij lid was van een organisatie die de Russische rege ring omver wilde werpen. Ook had hij apparatuur achter het ijzeren gordijn gesmokkeld waarmee pam fletten gedrukt werden die door de organisatie onder verschillende in tellectuelen- en legerfunctionarissen verspreid werden Tijdens de gevangenisstraf van Brooke gaf Engeland de Sovjet-Unie te verstaan, dat het de Russische spionnen Peter en Helen Kroger niet zou ruilen tegen Brooke. De Britse regering was van mening, dat er geen vergelijk tussen de spionnen getrok ken kon worden. Volgens woordvoer ders in Londen gaf de Britse rege ring pas toe nadat met een nieuw proces tegen Brooke gedreigd was. <T (Van onze redactie buitenland) HOUSTON Neil Armstrong en Edwin Aldrin hadden voor nog slechts 49 seconden brandstof, toen zij hun maansloep in de Zee der Stilte aan de grond zetten, aldus is in Houston meegedeeld. Volgens de plannen zou den de ruimtevaarders echter nog over een brandstofreserve voor 119 seconden hebben moeten beschikken. Het niet in de plannen voorziene zoeken naar een geschikte landings plaats vergde 60 sceonden brandstof méér dan was gepland. Onmiddellijk na de geslaagde lan ding van de drie astronauten in de Stille Oceaan, heeft minister Witte- veen als wnd. minister-president te legrafisch gelukwensen aangeboden aan president Nixon. Ook de voor zitters van de beide kamers der Sta ten stuurden een telegram met ge lukwensen. Volgens Radio-Bratislava (Tsjecho- slowakije) kunnen de V.S. zich de van de maan meegenomen grondmonsters niet toeëigenen, om-dat de maan, „evenals de overige hemellichamen aan niemand toebehoort". Vier Amerikaanse geologen die deelnemen aan het onderzoek van de maan, hebben gisteren gezegd dat de maan mogelijk ontstaan is door krach ten die de aarde in stukken hebben gedeeld. Gegevens van de op de maan geplaatste seismograaf hebben hen deze conclusie aan de hand gedaan. WEGENS SAMENZWERING tegen het bewind van president Boumedien- ne zijn gisteren in Algerije zes oud officieren ter dood veroordeeld. On der hen bevindt zich kolonel Zbiri die bij verstek werd veroordeeld, om dat hij in ballingschap in Europa leeft. (ADVERTENTIE) U kunt het bij ons in verschillende uitvoeringen kopen. Allemaal met Bulova's schriftelijk gegarandeerde tijdprecisie: minder dan één minuut verschil per maand. De Bulova Accutron zoemt, tikt niet. U wilt het tik-tak van weleer nog niet missen? Geen nood. Het gerenommeerde Zwitserse precisie-vakwerk van Bulova staat al jaren garant voor een uitgelezen serie conventionele modellen. Kijk èn luister maar eens! juweliersbedrjjf Severs -^onberó Karrestraat 25 Breda tel. 40150 Dat u zich deze week niet zo fit voelt, ligt voor velen van u bepaald niet alleen aan de tot op het peil van ontwikkelingslanden opgelopen temperatuur. U bent gewoon niet uit geslapen. U hebt het immers kunnen lezent eenderde van de Nederlandse bevol king boven de 15 jaar heeft laat in de nacht van zondag op maandag j.l. zitten kijken naar de maanwandeling. En daar krijg je nu eenmaal slaap van. Zou Norbert het nu ook zo warm hebben? Hij krijgt het in ieder geval benauwd wanneer we hem eraan her inneren dat hij destijds in zijn nacht, de „nacht van Schmelzer", ongeveer op hetzelfde tijdstip als de maanwan deling slechts 4 procent van het kij kerspubliek trok. Nixon heeft nu wel mooi praten, maar in de nacht van zijn verkiezing keek ook maar 4 procent van ons volkje. Het zal u ongetwijfeld troosten als u weet dat rond tweederde van de Nederlanders in de maanlandings nacht geen normale nachtrust heeft gehad. De helft heeft korter geslapen dan normaal en tien procent HEEFT DIE NACHT HELEMAAL NIET GE SLAPEN. Daar was ik ook bij. Wij zijn óók een meelevend volkje. En maar in die hitte zitten! Chaam is ook niet meer wat het geweest is. Een acht? Ik zou ze een vijfje geven, nèt voldoende. Frankrijks nieuwe president Pom pidou heeft een instituut afgeschaft! hij heeft de „gorilla's", de door De Gaulle ingestelde lijfwacht naar huis gestuurd. Dat ligt helemaal in zijn lijn. Ik heb het aï eens opgemerkt, zijn de vies is: Pompidou-het-zelf. Alsof we in de tropen lopenl De Britse horecabedrijvers zijn de beroerdste niet. Van hen is de bar keeper Charles Mertz wel zeer goed moedig. Hij heeft besloten van de twee Amerikaanse maanwandelaars geen landingsgeld te eisen, hoewel zij op zijn grondgebied zijn geland. De barkeeper heeft 12 jaar geleden het bewuste maangebied voor een dollar gekocht van de „Interplanetaire ont wikkelingsvereniging", die in New York zetelt. Volgens de oorkonde is hem het visrecht verleend in de Zee der Stilte. Vooral de ouderen onder ons zul len het betreuren, maar er helpt geen moedertjelief meer aan: Ruteck's wordt Rut-ex! Terwijl het hele kabinet, behalve natuurlijk Luns, uit het gezicht dat het toch al niet had verdwenen was, duikt daar plotseling niemand minder dan minister De Block op. Hjj heeft kennelijk bij het boodschappen doen in zijn vakantie gemerkt wat voor duur vlees hij in de kuip heeft. En hop! zei-t-ie, de stop erop! Daarmee heeft hij in ieder geval een flinke slag (er) geslagen- En voorts, burgers, houdt moed. Tot na 't onweer! MERIJN UTRECHT (ANP) Volgens de metaalbedrijfsbond van het NW worden enkele Nederlandse bedrij ven in de metaalindustrie in verle genheid gebracht door de toelevering die zij —dank zij ingrijpen van de minister van Economische Zaken mogen doen bij de aan het Duitse Siemens A. G. gegunde bouw van de kernenergiecentrale in Borssele bij Vlissingen. In „De Metaaikoerier" zegt de bond, dat de prijzen waarvoor de vaderlandse industrie aan Siemens moet leveren, beneden het in ons land gangbare peil liggen en dat des kundigen verwachten, dat daardoor een aantal orders niet in Nederland kan worden geplaatst. Tengevolge daarvan zal het toeleveringspercen tage van 76 waarschijnlijk niet wor den gehaald. Minister De Block kwam zoals be kend met Siemens overeen, dat de Nederlandse industrie onderdelen zou mogen vervaardigen voor de kern centrale, na protesten van de Nera toomgroep (w.o. Rijn—Schelde, Stork—Werkspoor en Philips) te gen de gunning door de Provinciale Zeeuwse Eelektriciteitsmaatschappij van de bouw van de 350 miljoen gulden kostende centrale aan Sie mens.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 7