Makreel
Doodstil
Zeezicht
Goede smaak
Nu of nooit
DE STEM
Vijfentwintig
werd de aanslc
pleegd door
Stauffenberg, ei
te medewerkers
Het is het verha
lutie in Nazi-Dt
na slaagde. Al
was zo mee
de oorlog met
zijn bekort, tei
mensenlevens
zijn. Daarnaast
waarschijnlijkhei
dige vorm van I
wijken van de h
of andere wijze
gesloten zijn t
lieerden en de
de Duitse regeri
verzet tegen he
mogelijk binnen
die Duitsland w;
de voorwaarden
te laten slagen?
pure nationalist
berg na zijn dc
hoofdkwartier w
In een scripti
vaandrig L. J. C
KMA getracht dis
antwoorden. De
delen van zijn v\
ceren wij op dezi
Sinds het be
verzetsbewegii
een belangrijke
lutie tot stand k
tige eer te beur
Bij alles wat me
en beperktheid
Want voor iede
Er zijn momenten, waarop je lekker ontspannen vanuit een gemak
kelijke stoel naar de zee kunt turen, (foto boven). Schipper Gerrit van Ro-
sevelt helpt bij het schoonmaken van de makreel (foto onder).
(Van een onzer verslaggevers)
HELLEVOETSLUIS „Dit is geen vissen meer, dit is
stropen". De kreet galmt over het vredige water van de
Noordzee. Sommige mannen halen hun schouders op, an
deren lachen even. Dan concentreren zij zich weer, want
wat zij nu meemaken is voor de meeste volkomen nieuw.
Al weken hebben zij naar deze dag uitgekeken en nu is
het moment er. Het moment, waarop de makreel is ge
vonden. De mannen vormen de Bredase Zeehengelsport
Vereniging De Leeglopers.
Twee jaar geleden vonden enkele verwoede sportvissers uit Breda-
Noord elkaar. Zij besloten de zeehengelsport in Breda bekend te maken.
Daartoe werd De Leeglopers opgericht. De vereniging telt nu ruim veertig
leden. Mannen, oud en jong, van diverse pluimage, maar allen bezeten
van die ene dag per maand, dat zij met de coaster Drittura de zee opgaan.
Dat gebeurt het hele jaar door,
Iedere eerste zondag van de maand.
In de zomermaanden is het op
een kalme dag voor iedereen lijn
om eens een dag op zee te dobbe
ren. Deze mannen zijn minstens
even gek op de wintermaanden.
Dan is er voor hen meer sport, is
de strijd met de vis ruwer en zijn
de weersomstandigheden slechter.
Toch zijn zij met 31 main als op
zondag 6 juli om half zes 's och
tends bij het station in Breda ver
zameld wordt. Een van hen komt
twintig minuten te iaat. De rest
wacht vol ongeduld. Met tien wa
gens rijdt men snel naai; Hellevoet-
sluis, waar de Drittura trots aan de
kade van de oude marinehaven
ligt te wachten. Onderweg komen
de sterke verhalen al los. Last van
ochtendziekte hebben deze sportvis
sers niet: vaak trekken zij er al
voor dag en dauw uit om op het
meest gunstige moment bij een goe
de stek te zijn.
Sterke verhalen horen bij vissers
als kaas bij wijn: ze zorgen voor
een goede nasmaak en tijdens het
genieten al voor een verfijnd sma-
kenscala. Mijn buurman weet een
uur lang verhalen te vertellen over
polsdikke palingen „moddervet,
mijnheer" enorme kabeljauwen,
vliederdunne onderlijntes, zijn spe
ciale molen, over allerlei soorten
aas en kunstaas en over zeeziekte.
De basis voor een heerlijke dag vol
ontspanning is gelegd.
Schipper Gerrit van Rosevelt van
de Drittura heeft de koffie bruin als
het gezelschap aan boord komt, be
laden met allerlei uitrusting. Zijn
gezicht grijnst open als hij de man
nen herkent, die hem in feite naar
Hellevoetsluis hebben gehaald. Tot
voor twee maanden werkte hij met
zijn boot van 250 ton vanuit Brui-
nisse. De leeglopers, die al enkele
keren met hem waren uitgevaren,
haalden hem over naar Hellevoet-
sluis te gaan, omdat zij van daar
uit veel sneller bij de goede zeevis
wateren zouden kunnen zijn. Gerrit
van Rosevelt zag er wel brood in
en is nu bezig in Hellevoetsluis een
nieuw bestaan op te bouwen als
schipper voor zeehengelliefhebbers.
„Ik mag echt niet klagen. Krijg
al veel aanloop. En je zit hier
machtig, zo het zeegat uit. Leuke
ploeg, gezellig, die mannen uit Bre
da", lacht hij. Steeds glinsteren zijn
donkere ogen als hij over de hen
gelsport praat. „Ik ben zelf ook een
liefhebber, man. Vroeger heb ik
nog wel eens drie dagen zitten
wachten op een speciale kabeljauw,
die ik moest en zou hebben. Maar
ik had hem".
Dat gold ook wel voor de kade
muur, die hij enkele keren schampt.
Schuim op de kop van de oude ha
ven staat een krachtige stroom,
waardoor de Drittura steeds weer
tegen de muur wordt gedreven. Na
laing manoeuvreren slaagt de schip
per erin de boot veilig in het Ha
ringvliet te brengen. Het weer is
goed: zwakke wind, een redelijke
temperatuur en een paar spetjes
regen. Het is half acht.
Voorzitter Jan Daver van De
Leeglopers informeert bij de schip
per hoe het met de makreel zit.
Via Scheveningen weet hij, dat bij
het oude REM-eiland veei makreel
schiet, maar het is de vraag of de
ze roofvis nog voor de kop van
Oostvoome zit. Van Rosevelt maakt
hem optimistisch. De dag tevoren
heeft een groep sportvissers op zijn
boot makreel gevangen. Samen be
sluiten zij enkele mijlen uit de kust
op ongeveer 13 meter diepte te
gaan vissen.
Intussen kijken anderen naar de
wegglijdende stranden van Rockan-
je en naar de machtige sluizen, die
enkele dagen later in gebruik ge
steld zuilen worden. De mannen
praten wat met elkaar, bespreken
de beste vismethode. Jan Daver
deelt het aas rond voor het geval
de makreel niet gevonden wordt.
„Aas is duurder dan biefstuk",
grapt een van de sportvissers. Hij
heeft gelijk, want de leeglopers
kosten 1,75 gulden per ons. De ver
eniging heeft haar naam aan dit
aas ontleend.
In het kombuis leggen enkelen uit,
dat je makreel moet vangen met
een veren paternoster. Dat is een
onderlijn met zeven zijlijntjes, waar
aan veren zitten en haken. Je hoeft
er geen aas aan te doen, want de
makreel reageert op het bewegen
van de veertjes in het water. Het
zijn niet voor niets torpedovormige
vissen, die bekend staan door de
hoge snelheden die ze halen.
Snel wordt duidelijk, dat makreel
vangen een kwestie van geluk is. Je
moet maar net in een school te
recht komen. Wil je het meeste
succes hebben om ze goed aan
boord te krijgen, dan moet je een
stugge boothengel hebben tot maxi
maal twee meter lengte en een lijn
van 40100 tot 50100. Afhankelijk
van de stroom ter plaatse hang je
er lood aan. Bij het vissen moet je
de paternoster door het water trek
ken van diep naar ondiep, want af
hankelijk van diverse factoren
zwemt de makreel vlak boven de
SPORTVISSERS OP DE NOORDZEE
grond of dicht onder het zeeopper
vlak.
Met al deze wetenschap gooie n de
mannen om tien uur de werphengels
uit. Ze zullen proberen zoveel moge
lijk te vangen, want hun vangst telt
mee voor het clubkampioenschap.
De motor van de Drittura is afgezet
en het wordt doodstil aan boord.
Met spanning houden zij hun lijnen
in de gaten. „Ja", roept al snel
iemand. Hij slaat aan, maar het
blijkt, dat zijn lijn verward is ge
raakt met die van een van de ande
ren. In de loop van de dag zal dat
nog herhaaldelijk voorkomen: een
gevolg van stromingen.
Na anderhalf uur zijn pas een
paar palingen gevangen, waaronder
een werkelijk mooi exemplaar. De
mannen klagen niet, maar aan hun
gezicht is te zien, dat zjj wel wat
anders hadden verwacht. Na over
leg wordt besloten wait verder uit de
kust te gaan tot ongeveer 17 meter
diepte. Het anker ligt nauwelijks uit
of plots begint een verwoede vis
vangst. Aan alle kaïnten flitst het
nylon uit het water met drie of vier
makrelen in de scherpe haken. Het
water schuimt ervan. Wilde kreten
gaan over en weer. De leefnetten
raiken snel vol. Sommigen hebben
plastic zakken meegenomen, omdat
zij wel weten wat makreelvangen is.
Even plotseling als de makreel er
was, is hij weer weg. De schipper
had kennelijk geankerd net boven
het achterste deel van een grote
school. De strijd tussen sportmensen
en roofvissen heeft net twintig minu
ten geduurd. Er is zeker 140 kilo
makreel gevangen. Het volgende
half uur worden links en rechts nog
enkele afgedwaalde makrelen aan
boord gehaald, maar het wachten is
op een nieuwe school. Enkele malen
worden dichtbij groepen meeuwen
vlak boven het water gezien, wat
vermoedelijk wijst op makreel die
jaagt. Steeds staat de groep dan ge
spannen klaar, maar er gebeurt
niets.
Wanneer het middaguur al lang
gepasseerd is komen de boterham
men tevoorschijn. Enkelen dalen in
de kombuis af om een uitsmijter te
eten. Ook wat dat betreft weet Ger
rit van Rosevelt van wanten. Op een
bank ligt een ineengekrompen fi
guur: een van de sportvissers is
zeeziek geworden, hoewel de zee erg
rustig is. Hij heeft zich niet goed
geprepareerd op deze dag.
De eters kijken maar niet naar
hem, want de meesten zijn ook wel
eens zeeziek geweest en weten, dat
dat alles behalve prettig is. Navraag
buiten leert, dat nog wel enkelen er
vandaag last van hebben gehad. Als
echte landrot, die voor het eerst op
zee is, krijg je achting voor jezelf
als je dat ziet. Je vergeet voor het
gemak maar dat ondefinieerbare,
weeë gevoel in je maag, dat enkele
uren geleden begon en pas net weg
is.
Om half drie wordt besloten nog
maals te verkassen. De schipper
heeft de dag tevoren voor Rockanje
geweldige palingen zien vangen.
Daar hebben de mannen wel oren
naar. Naast de makreel is d vangst
maar heel matig geweest: enkele
palingen en wat kleine wijting en
bot: Op andere zondagen zijn zij met
60-70 schollen de man thuis gekomen
en zij willen nog wel wat anders
dan alleen makreel. Het varen duurt
lang. De zon komt waterig door en
het wordt wat broeierig buiten. Bo
vendien is het nagenoeg windstil.
De meesten benutten de terujtoca! J
om de makreel schoon te
Duidelijk blijkt, dat het een minij
is, want er komen legio zani'
gen uit de magen tevoorscbr, Be
schipper bakt voor een van ie ei
sers een makreeltje: g*4 var,
smaak. Dat brengt de gespretaopl
de bereidswijzen van deze vis. Bel
meesten fileren hem, snijden hem in I
moten, die ze zouten en peperen e: I
bakken die dan met een pietsje bi l
ter: makreel is vet. Enkelen fflera I
hem, doen er peterselie, sambal, pt-l
per en zout in, wikkelen hem dar. c I
folie en stoppen dat zo in de oven I
Dan ligt de Drittura weer aai ril
en rijden de mannen naar hul) si
nog een laatste kwinkslag en r*l
aan de schipper: „Tot over «I
maand". Die maand zullen ill bil
vrienden en kennissen en op l»l
werk hoog opgeven over hun jüVI
op makreel. Verhalen die je «Wl
met een korreltje zout moet maul
Maar gezouten vis smaakt beter is|
ongezouten. Het is immers vi
besteding. Wanneer je 'n dagje lat«|
je belevingen op papier zet en I
storm giert tussen de bomen en I
t.v.-antennes, dan besef je pas
dat het er niet altijd zo rustil 1
toegaat op zee.
WIPPEL HOIIBP
De vissers hebben voor de eerste keer hun hengels uitgegooid Met gespannen aandacht kijken zij nsar h„.
lijnen, wachtend op de eerste beet. (foto links boven). Voorzitter Jan Daver vertelt de leden waar zij dezek»
een plaals hebben gekregen. Daarmee voorkomt hij, dat iedereen op de voor- of achtersteven wil staan, (foto
boven).
Als de dag ten einde is keren
zij voldaan huiswaarts, de leefnetten
vol. Over een maand gaan zij weer.
verplaatsingen
tuurlijk niet gel
eieren werden
trouw aan Hitle
verandering inz
tot het laatste n
De bedoeling van
het verzet was, na de
Ier een aanvaardbare
te stellen om met de
onderhandelen. Maar 1
duidelijker werd dat
ondanks alles het p
onvoorwaardelijke oi
handhaven, ontstond
opnieuw twijfel. Slech
deelte der officieren
dat doorvechten zinli
gingen verder met h
plannen tegen het Hi1
Eind 1943 hadden c
ders een stevige basi
macht gelegd. Zij hadi
te dringen tot het opp
reserveleger waarvan
de leiding had. Hij hs
heid gekregen om bij
sta idig en onmiddellij
Zodra Fromm het co<
küre" zou uitzenden,
neraals de noodtoesta
Zijn naaste medewei
Olbricht, kolonel von
anderen die tot de s
behoorden, waren echt
eventueel zonder Frorr
het Walküre-bevel te
De samenzweerders r
van levensbelang zou
handen te krijgen,
waarin de belangrijk!
legen, moesten ze af
schermen en vooral
Duitslandzender bezet
De nederlaag bij Sta
prestige van Hitier eer
gegeven De samenzw
den dan ook dat nu d
om hem uit de weg t
Stauffenberg, inmiddel
generaal Fromm beslo
zelf te plegen, nu de 1
bet Oostfront katasti
aannamen en de invasie
front ieder ogenblik
kon worden. In opdracb
had von Stauffenberg
van de legerorganisatie
opgesteld. Beide officie!
gelmatig voor het geve
fingen naar het hoofi
Hitier, de „Wolfsschan
Op 19 juii kwam van
vel dat von Stauffent
definitieve bespreking
ontwerp bij de Führer
Nu of nooit, dacht hij.
hfoet het gebeuren.
dalNn® viroege morger
- g 20 Juli verlaat vor
woning. Zijn chai
vuT n^ar het buiten E
vliegveld Onderweg pi
to^am de luiten
°P een afgesproken
clirpM ePeld. aanëekor
ct Plaats in een voo
legtuig en omstreeks
„Ideale omstandigheden voor pi
ling" wetem enkelen. Als zij eindelijk
kunnen uitleggen blijkt het schip li
te ondiep water te liggen. Even ra
der is het water wel diep, maar de
paling heeft kennelijk een iig va
kantie genomen, net als de men
die haar zo graag aan hengel
zouden voelen. Besloten writ om
maar naar huis te gaan, de tajï
toch bijna ten einde.
