ASTRONAUTEN BEVESTIGEN ROMANTIEK
Het mannetje
of het vrouwtje
de
maan
Kent u ook al het
NMB -woning-krediet
voor een moderne
keuken hijvoorbeeld?
HET FAILLISSEMENT VAN LABOUR IN ENGELAND
J
De persoonlijke lening kent u
KELRUIMTE
»OT
:NHUIS
de bank waar ook u zich thuis voelt
GARAGE
m) bedrijfspand
:RG Co.
ngeboden
nagaiijnruimte
ntoor
Altink
reda
de woningen
EPEL N.V.
Er geweest zijn
Kosmisch ritme
Spelregels
De kalender
Primitiviteit
x de maafc^
\bemand v..
Man
en vrouw
Protesten tegen
ontluistering
van nationaal
monument
Regering in V.S.
ziet af van
streefdatum
voor integratie
van scholen
NEDERLANDSCHE
MIDDENSTANDSBANK
er maand
Grimmig
Stakingen
1.
DE STEM VAN ZATERDAG 5 JULI i969
7
KOOP
epte 20 m, vrijkomend ms
r geschikt om als winkej'
>uwd te worden.
175.000,— k.k.
iat 43, Breda, tel. OX600~.
uren 33288-40272).
uwen
ond 190 m2;
eping 200 m2.
eer gunstig gelegen in
oosendaal.
79/5-7-69 van dit blad.
>DEN:
de Nijverheidssingel
ingel 30 A Breda.
2 of 33081.
op
oveel natuurschoon
mgeving doet
en suite
elijk en uitst. onderhouden
te als nieuwbouw
gelegen toch in rustige straat,;
linavijverpark
niseerd en gestoffeerd
lucht verwarming
eschilderd (niet overgekwist),
e kelder; zitkamer; riante opei
tkamer 22,5 m2; serre 11,7 ml;
et, hal en gang (9x1.05).
21.5 en 22.5 m2; (lig) badkamt
:r geschikt voor verhuur),
en grote zolder (8x4)
m2); luxe gemetselde tuil
erpoort.
Prijs n.o.t.k. (géén makelaar),
estraat 42, telf. 01600-459SS
d
pr. onderh.
I-hoekp.
sl.k.
c.v.
:.v.
»k.
c.v.
sl.k. - c.v.
24.000,- tó
78.000,- kil
45.000,- kV
35.000,- JfckA
87.500,- k.k
40.000,- k.l,
35.000,- U
45.000,- k.k,
78.000,- k,L I
Dr. Corn. Verhoeven behoeven
wij DE STEM-lezers niet meer
voor te stellen. De 41-jarige filo-
I soof, fitteratuurprijswinnaar van de
I provincie Noord-Brabant in 1964
en auteur van tal van werken van
I cultuurfilosofische aard, heeft zijn
I eigen kijk op de problemen van
ruimtevaart en maan-verovering.
Men treft zijn oorspronkelijke be
schouwingen van het maan-myste-
rie hierbij aan.
\2 bedrijfsr. 200.000,- k.k,
v, c.v. gar.
4 sl.k. - gar.
nungalow j?
,v. - gar.
tuin
- gar.
winkelp.
c.v. gar.
150.000,- k.k.
35.000,- k.k,
125.000,- k.k.
90.000,- k.k.
35.000,- k.k.
60.000,- kk.
65.000,- kk.
82.500,- kk.
LRSKANTOOR
inroerende goederen.
Breda Tel. 01600-
Er zijn tamelijk veel men
sen die het Amerikaanse ruim
tevaartprogramma overdre
ven, pretentieus en verkwis
tend vinden. Het verslindt on
voorstelbare hoeveelheden
geld, terwijl 't rendement van
die besteding vrij dubieus is.
Kan dat geld niet beter ge
bruikt worden voor acute no
den in het land zelf en in de
ontwikkelingsgebieden?
De vraag lijkt gewettigd en rede
lijk. Economisch klopt er waarschijn
lijk iets niet in het programma, al
buitenstaanders moeilijk
een bepaalde verkwisting de econo
mie een zeKere printcei geeit en dus
verantwoord is. De oorlog is zo'n ver
kwisting; en het is toch verkieslijker
de verkwisting als ruimteprogram
ma te organiseren dan als oorlog. Na
tuurlijk is een grootscheeps hulppro
gramma nog verkieslijker, maar het
feit dat dit niet verkozen wordt of
niet alle nadruk krijgt, kan erop wij
zen dat aan de verkwistende ruimte
vaart een betekenis toegekend wordt
die moeilijk in rationele termen uit
te leggen valt.
De rivaliteit tussen twee wereld
machten bijvoorbeeld speelt duidelijk
een rol. Het Amerikaanse ruimtepro
gramma is geweldig opgejut toen
Amerika op dit gebied een achter
stand dreigde te krijgen op Rusland.
Iemand met weinig gevoel voor pres
tige zou geneigd zijn te zeggen: en
wat dan nog? Maar dat is een nuch
terheid die blijkbaar nog irreëel is.
Een andere factor van betekenis
kan al evenmin met glasheldere logi
ca worden toegelicht. Het is de aan
wezigheid van de mens ter plaatse,
op de maan. Het feit, dat er mensen
de ruimt in gestuurd worden, en niet
alleen maar technische apparaten,
maakt de ruimtevaart onvergelijke
lijk veei duurder. In een technische
wereld moet voor de veiligheid een
zeer hoge prijs betaald worden.
Maar juist in die technische wereld,
zouden we kunnen zeggen, neemt het
belang van het menselijk handwerk
en net menselijke waarnemen snel
af. Wetenschappelijk gesproken zijn
onze zintuigen betrekkelijk betrouw
baar. Zij kunnen van alles wat in
een technisch onnerzoek de doorslag
geeft, bijna niets registreren. Wij heb
ben technische instrumenten nodig
om onze zintuigen aan te vullen te
corrigeren en te beveiligen.
De aanwezigheid van de mens zelf
in de ruimte lijkt van weinig weten
schappelijke betekenis. Zij levert
heofdzakelijk gegevens over de mens
in de ruimte, gegevens die we eerst
al moesten hebben om veilig een
mens in de ruimte te kunnen sturen.
En alles beweegt zich automatisch.
schappelijke vorderingen alleen, maar
ook om iets dat we romantiek of
symboliek kunnen noemen, en dat
blijkbaar in even hoge mate als het
zogenaamde sportieve element de ra
ce naar de ruimte opzweept. Hoever
de techniek ook voortschrijdt, zij
schijnt het handwerk van de mense-
fijke aanwezigheid niet overbodig te
kunnen maken: aan het technisch
kunnen blijft een soort van ongeldig
heid kleven, wanneer er geen mens bij
betrokken is. Het onbekende terrein
moet door de mens zelf betreden wor
den. Hij en niet zijn instrument is de
getuige van menselijk kunnen en van
de wonderen in de wereld. Lijfelijke
aanwezigheid is volgens een gedach
tegang die meer primitief dan we
tenschappelijk is, maar daarom nog
niet minder onuitroeibaar, 'n onmis
bare voorwaarde voor een werkelij
ke verovering en voor het vormen
van een gefundeerd oordeel. Aan de
verovering komen echte handen en
voeten te pas, aan het oordeel een
echte neus ook al valt er niets te pak
ken of te ruiken.
Je moet er geweest zijn. Of anders
gezegd: fascinatie kan niet aan instru
menten worden overgelaten. Instru
menten kunnen zich niet verwonde
ren en zijn niet nieuwsgierig. Zij zijn
daarvoor niet primitief genoeg. Ver
wondering blijkt zozeer het beginsel
van alle kennis te zijn dat we de. nei
ging hebben 'n kennis die buiten de-
ze bron om ontstaat niet te aanvaar
den.
Vanouds heeft de mens de ruimte
proberen te veroveren door naar de
hemellichamen te kijken. Nu moet
hij zich ter plaatse gaan overtuigen.
Die hogere wereld is fascinerend en
geheimzinnig. De astronomie, ver
overd op de verwondering over die
wereld, is een van de oudste weten
schappen, als zij al niet de moeder
van alle wetenschappen genoemd
moet worden. Haar magische oor
sprong moet zij te danken hebben
aan het vermoeden, dat de bewegin
gen in het heelal een boodschap in
houden voor de stervelingen op aar
de.
Als we erin slagen te lezen wat in
de sterren geschreven staat, zullen we
ons leven beter kunnen inrichten en
de geheimen van ons bestaan dieper
doorgronden. Er werd dus een paral-
leliteit vermoed tussen de bewegin
gen van de kosmische ruimte en het
levensritme van dit ondermaanse.
Veilig is de mens wanneer hij zijn
beweging aanpast bij het ritme van
de kosmos, wanneer hij zich als het
ware daarop laat wiegen. Want die
wereld is hoger en wijzer; zijn rit
me staat al van eeuwen her vast.
Wij hoeven die harmonie der sferen
maar te ontcijferen om als laatko
mers in het kosmisch gebeuren te
weten was ons te doen en te wach
ten staat.
In het bijzonder de maan heeft altijd
tot de verbeelding gesproken, zozeer
zelfs dat een ontsporing in het gees
telijk leven in verband werd ge
bracht met de maan en „maanziek-
te" gedoemd. In de religies en de
folklore heeft de maan een bijzon
dere betekenis als een regulerend
element. Zij geeft houvast aan de
meng die de horizon afzoekt naar ge
ruststellende tek,ens. Haar periodieke
.veranderingen seinden berichten door
naar de aarde en droegen ertoe bij
de paralleliteit van menselijke ruim
telijk ritme in stand te houden en ge
lijk te schakelen.
wordt door hem, of liever; volgens
hem door de mensen uit de oudheid,
vergeleken met die van man en
vrouw. „De maan reist de zon eeu
wig na. Uit zichzelf geeft zij geen
licht. Zo krijgt de vrouw haar licht
van de man. Want de vrouw is stof
felijk als de maan, maar de man
moet geestelijk zijn als de zon".
Maar op de aarde betekent dit:
„Tegenover de zon is de maan de
vrouwelijke, ontvangende materie,
maar tegenover onze aarde is zij weer
de zaad uitstralende, mannelijke be-
v-ruchter". Ofschoon in het Duits zon
vrouwelijk en maan mannelijk is en
de maan in dit verhaal op zijn minst
al bisexueel, slaagt Bachofen erin op
grond van zo'n gedachten hele theo
rieën te ontwikkelen over een prehis
torische gynaecocratie of matriarchaat
onder de bleke supervisie van de
maan. Het leven is in dit vrouwen
regiem tot in de kleinste details door
maainsymboliek getekend.
is het voor
dat te beoordelen.
Het schijnt dat
Waarom moet dan een mens, dat
technisch onding, de ruimte in, wan
neer instrumenten de waarnemingen
moeten doen en zich bovendien tot
het uiterste moeten inspannen om
hun onhandige gast te beveiligen? Die
mens houdt de wetenschappelijke
vorderingen eerder tegen dan dat hij
ze bevordert. Welke rest van primi
tiviteit dwingt hem dan om mee te
gaan?
Kennelijk gaat het niet om weten-
kr
V- j:
b - -V V-i
De kalender, in overleg met zon
en maan opgesteld, houdt de seizoe
nen op hun plaats en stelt de mens
in staat op het juiste moment te
zaaien en te oogsten. Het is nog niet
zo lang geleden dat het zaaien van
koren of het plukken van appels en
peren geregeld werd naar de stand
van de maan. Waarschijnlijk gebeurt
het nu nog wel ergens; en als de
maan invloed heeft op de getijden
van de zee, waarom dan niet op ap
pels en peren?
Een groot deel van het menselijk
leven werd vanuit de maan geregeld,
vooral ook het leven van de vrou
wen. De romantische Zwitserse ge
leerde Johann Jakob Bachofen (1815-
1887) heeft boeiend en verwarrend
geschreven over een menselijk be
staan onder de doem en de zegen van
het lunaire rigeur.
De verhouding van zori en maan
Ik haal deze symboliek niet aan om
de achterliggende gedachten zonder
meer geldig te verklaren voor van
daag. Maar blijkbaar leeft toch nog
iets van dat alles achter en naast
de wetenschappelijke onderzoekingen
van de ruimte en vooral: achter de
belangstelling waarmee speciaal dit
onderzoek gevolgd wordt. Die belang
stelling dringt aan het onderzoek
spelregels op die vanuit een weten
schappelijke houding niet te verkla
ren zijn.
De ruimtevaart is niet alleen zo
spectaculair door haar wetenschap
pelijke betekenis, maar door de al
oude uitdaging van een fascineren
de kosmos. De rationele benadering
van de hemellichamen is een van de
oudste menselijke avonturen en daar
om schijnt de mens zelf er niet bij
gemist te kunnen worden. Hij moet
de instrumenten meenemen die de
enige waren toen hij de uitdaging
aannam en die instrumenten zijn de
inmiddels overbodig geworden ei
gen zintuigen.
Via het magische scherm kijken we
weer naar de maan en zoeken het
mannetje. Volgens Bachofen zou het
een vrouwtje moeten zijn. Of juist
niet? Ik laat dit in het midden, ook
al omdat het woord „manneke" wel
iswaar een verkleinwoord is van
„man", maar in de verfranste vorm
„mannequin" toch een typisch vrou
welijke indruk maakt. Bovendien be
tekent het „pop" en is het woord
onzijdig. Niemand hoeft zich tekort
gedaan te voelen, behalve misschien
de man die zich temidden van de
roes blijft afvragen of dit alles nu
werkelijk zo belangrijk is.
CORN. VERHOEVEN
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De voorzitters van
de nationaal-federatieve raad van
het voormalig verzet, van het ve-
teranenlegioen Nederland en van de
Nederlandse vereniging van ex-poli
tieke gevangenen hebben donderdag
middag in een gesprek met minister
president De Jong aangedrongen op
spoedige en krachtige maatregelen
tegen de „ontluistering" van het na
tionaal monument op de Dam in
Amsterdam.
Zij hebben de minister-president
een open brief aangeboden waarin
zij hun verontrusting uiten over de
vermindering van achting voor de
nationale symbolen en monumenten.
Minister-president De Jong heeft
geantwoord dat hij te zijner tijd zial
antwoorden.
WASHINGTON (Reuter) De
Amerikaanse regering heeft don
derdag afgezien van het voorne
men streefdata te stellen voor de
rassenintegratie van scholen,
maar blijft wel ijveren voor be
ëindiging van rassendiscrimina
tie bij het onderwijs. Dit staat
in een gezamenlijke verklaring
van de ministers van justitie en
gezondheidszaken, onderwijs en
sociale zaken, John Mitchell en
Robert Finch. Na aanvaarding
van de wet op de burgerrechten
van 1964 werd bepaald dat de
rassenintegratie op de scholen
binnen een jaar voltooid moest
zijn, maar de streefdata werden
herhaaldelijk verschoven.
(ADVERTENTIE)
De persoonlijke lening kent u! Maar wat te doen als u b.v. uw keuken
radikaal wilt moderniseren? Nieuwe vloer, een nieuw stalen aanrecht,
moderne aanbouwkasten en dergelijke? Dan bestaat de mogelijkheid een
woning-krediet aan te vragen hij de NMB. Af
hankelijk van uw inkomen en aflossingsmoge
lijkheden kunnen woningkredieten worden
verstrekt van 2.000,- tot 10.000,-. in over
leg met u wordt het te verlenen krediet,
looptijd e.d. vastgesteld, b.v. 4.000,-
60 maanden, maandelijkse aflossingster
mijn 83,52.
Komt u maar eens praten over dit NMB-
woning-krediet. Een nieuwe vorm van
persoonlijke lening speciaal voor „onroe
rende veranderingen" in of aan uw huis,
zoals het aanleggen van centrale ver
warming, installeren van een moderne
badkamer, nieuw sanitair of het laten
opschilderen van uw woning. U zult
merken dat de persoonlijke service van
de NMB ver gaat. U zult ervaren hoe
prettig en uitgebreid u geïnformeerd
wordt
Mei O. J. M. Gijzen
kantoor Roosendaal
Breda: Veemarktstraat 55-57, Valkeniersplein 14. Bergen op Zoom: Zuivel-
plein 5. Dongen: Hoge Ham 19. Etten-Leur (N.Br.): Markt 34. Halsteren:
Dorpsstraat 13. Oostburg: Nieuwstraat 24. Oosterhout: Heuvelstraat 8.
Roosendaal: Markt 19. Terneuzen: Nieuwstraat 10. Voorts bijkantoren te
Breskens, Goes, Hulst, Sas van Gent en Zaamslag.
ORSTEENMANTEL
UBBELE SPOELBAK
&FEL EN 2e TOILET
BREDE DAKKAPEL
JD, EN REKENING
OMEN 18.400,-
(Van onze Londense correspondent)
LONDEN De belangrijk
ste bronnen van crisisnieuws in
Groot-Brittannie zijn sinds de
tweede wereldoorlog vrijwel on
veranderd gebleven: de pijnlijke
gedwongen ontmanteling van het
imperium, chaotische industriële
betrekkingen en chronische eco
nomische moeilijkheden.
Het resultaat is een krampachtige
psychologische spanning, omdat op
eenvolgende regeringen de proble
men afzonderlijk bleven benaderen
met uiteenlopende politieke ideeën
en gespecialiseerde deskundigheden.
Het verlies zo voelt men het nog
steeds - van het imperium leidde tot
een nog niet voltooide aanpassing
van koloniale politiek, gemenebest
gerichtheid en buitenlands beleid.
De moeilijkheden met de vakbewe
ging werden s eeds gezien als een
kwestie van sanering langs de weg
van geleidelijke reorganisatie.
De correctie van de economie was
voortdurend een zaak van techni
sche ingrepen op het gebied van fi
nanciën, handel en industrie. Tot
dus ver is het succes van het moei
zaam pogen uitermate gering geble
ven, omdat men het inzicht of de
moed - of beide - miste om onder
liggende oorzaken van de hele ma
laise te analyseren en aan te pak
ken: het ontmoedigend hardnekkige
sociale probleem van het voormali
ge trotse Albion. De recente erva
ringen van de Labour-regering be
vestigen alleen maar hoe hopeloos
het zoeken naar een oplossing is, zo
lang men niet in staat is of niet be
reid is met die fundamentele oor
zaak te beginnen.
Op 5 juni kwam het Trade Union
Congres (TUC) - 't overkoepelende
orgaan van de Britse vakbonden -
in Crowdon in een speciale conferen
tie bijeen om de eigen regering te
confronteren met een grimmig ulti
matum: als de voorgenomen her
vorming van de vakbeweging niet
werd geschrapt, zou een openlijke
botsing tussen de regering en een
zeldzaam verenigd TUC onvermijde
lijk zijn.
Binnen enkele dagen ging minis
ter-president Harold Wilson door de
knieën. Formeel sprak men over
een cpmpromis, ie feite was sprake
van een opzienbarende capitulatie.
Wilson en zijn minister van produk-
tiviteit en werkgelegenheid, Barba
ra Castle, hadden keer op keer ge
zegd, dat zonodig het bestaan van
de Labour-regering zou woren ge
riskeerd, aangezien de hervorming
van de vakbeweging een der essen
tiële vereisten was voor een herstel
van de wankele nationale economie.
Die noodzaak is op geen enkele wij
ze verminderd. Integendeel. De si
tuatie is veel moeilijker geworden.
Bij de pogingen steun te winnen
voor de betreffende wetsontwerpen
had de regering al eerder de even
zeer essentiële loon- en prijspolitiek
opgegeven.
Nu dienen zich enkele pertinente.
vragen aan. Waar blijft de sanering
van de economie? Waar blijft de
standing van de Labour-regering?
En heeft de socialistische regering
met het onmogelijke compromis wel
licht zelfmoord gepleegd?
Persoonlijk ben ik er van over
tuigd, dat het antwoord op die laat
ste vraag bevestigend zal blijken te
zijn. Dan dient zich vanzelfsprekend
een nieuwe vraag aan: hoe kon een
geslepen politicus als Haro-ld Wilson
zich tot een dergelijke vernederende
en verlammende capitulatie laten
dwingen.
De vakbeweging is in Groot-
Brittanië een integraal deel vain de
socialistische beweging. De vakbe
weging zorgt ook voor het overgro
te deel van de financiën van de La-
bour-partij. Die vakbeweging heeft
tevens 100 eigen mensen in Labours-
Lagerhuisfractie. Als het tot een vol
wassen botsing was gekomen, zou
dus niet alleen de regering ten on
der zijn gegaan, maar de hele La-
bour-beweging. En niemand hoeft
er aan te twijfelen, dat de Engelse
bonden hun vermeende eigen belang
onder alle omstandigheden zouden
hebben laten prevaleren. Dit ligt in
het barakter van de Engelse vakbe
weging, die naar buiten bijna onaan
tastbaar machtig is maar naar bin
nen weinig zeggenschap heeft over
de eigen oganisatie en leden. In het
algemeen gesproken is de afstand
tussen de bondsbestuurders en de
leden te groot - zo groot, dat mili
tante onoffieiëele arbeiderleiders in
de praktijk vaak de wet uitmaken.
De Engelse vakbeweging is in fei
te een van de meest behoudende in
vloeden in de Britse samenleving ge- -
worden. Die vakbeweging is terecht
beschreven als een bijzonder kort
zichtige colossus. En de kortzichtig
heid gaat zover, dat zelfs de eigen
schromelijke tekortkomingen volle
dig buiten het gezichtsveld, vallen
Aan de nieuwe taken wan een vak
beweging in de tweede helft van de
20ste eeuw is men in Engeland nog
lang niet toe. Er wordt zelfs niet
over gesproken. Men strijdt nog
steeds de strijd van de depressie en
de rampzalige dertiger jaren. De
bonden gaan akkoord met kostbare
stakingen voor een paar gulden per
week voor arbeiders met een hoge
levens-standaard, maar aan de
slechte sociale voorzieningen wordt
nooit iets gedaain. Steeds weer beto
gen Engelse vakbondsleiders dat de
toestand nog niet zo dringend is,
dat in Groot-Britannië minder werk
dagen verloren gaan door stakingen
dan in vele andere landen.
Zij vergeten eenvoudig, dat Gnoot-
Brittanië zich geen schade aan ex
port en export-industrieën kam ver
oorloven. Zij laten zich in de vreem-
ste hoeken dwingen door de militan
te minderheid, die achteraf altijd
wel op bescherming van de bond
mag rekenen. Zij geven hun goedkeu
ring aam stakingen tegen normale
modernisering en mechanisatie. Zij
gaan akkoord met onvoorstelbare
produktie-beperkende praktijken.
De huidige stakingen illustreren
het probleem - vooral die in de ha
vens. Liverpool ligt stil, omdat de
havenarbeiders zich verzetten te
gen container-transport. Londen en
andere havens hebben aanzienlijke
moeilijkheden. In Tilbury wordt nog
steeds niet gewerkt in de gloednieu
we container-terminal van een fir
ma, die 500 miljoen gulden heeft ge
ïnvesteerd voor gespecialiseerd con
tainer transport. Intussen gaan de
schepen naar buitenlandse havens -
o.a. Rotterdam en Antwerpen. Deze
stakingen zijn volkomen in strijd
met de overeenkomsten, die de
werkgevers en de vakbonden langs
normale weg hebben bereikt en ge
tekend.
Natuurlijk liggen de redenen voor
de hand: de havenarbeiders zijn
bang, dat de moderne wijze van
vrachtvervoer werkkrachten overbo
dig zal maken. Toch worden con
tainers algemeen beschouwd als de
ontwikkeling van de toekomst. En
juist dit irrationele verzet zal tot
werkeloosheid leiden, omdat de En
gelse probleem-havens niet op de
gestadige groei van de continentale
havens mogen rekenen.
Met de nu opgegeven hervorming
van de vakbeweging wilde de La
bour-regering op de eerste plaats
dit soort rampzalige acties bestrij
den. Het zogenaamde compromis
hield in, dat het TUC zelf voor meer
discipline zou zorgen. Met name
door maatregelen tegen wilde sta
kingen.
Dit leek van het begin af aan een
onrealistische aanpak. Het nieuws
van het stakingsfront komt dat nu
bevestigen. De Engelse vakbeweging
bevindt zich wegens de eigen kort
zichtigheid immers in een positie,
waar zij wel een regering kan laten
vallen maar geen orde kan stellen
op eigen zaken.
Gemiddeld zijn de Engelse vak
bondsleiders niet minder intelligent
dan hun buitenlandse collega's. Zij
moeten hun machteloosheid echter
camoufleren met de wanhopige stel
ling, dat zij alleen voor hun eigen
leden zorgen, terwijl de nationale
economie de verantwoordelijkheid
van de regering is. In Engelse ver
houdingen klinkt dat dan bijna aan
vaardbaar, omdat men het idee van
een partnership eenvoudig niet kent
Daarmee zijn we dan beland bij de
onderliggende oorzaken van het com
plex van problemen: het grote so
ciale probleem, hardnekkig klasse-
bewust-zijn en harde klasse-tegen
stellingen, een voortdurend redene
ren op basis van „wij" en „zij". In
de tijd van de koortsachtige impe
rium bouwerij waren nationaal be
wustzijn en vermeende glorie on
danks de bittere tegenstellingen,
doelmatige psychologische veilig
heidskleppen.
Dit, besef achteraf van gezamen
lijk en wederzijds bedrog benadrukt
de klassestrijd nu de aanleiding van
de industriële revolutie met haar
onbeschrij f lij ke s-laven-toestanden
langzamerhand niet meeT dam ge
schiedenis is of had moeten zijn.
Vandaar dat wat in Nederland
wordt gezien als bescherming van
het stakingsrecht, in Groot-Brittan-
nië onvoorwaardelijk wordt afgewe
zen als misdadige politieke interven
tie - ook als de voorgestelde mini
male hervormingen van de eigen
Labour-regering komen. Van hun
WILSON
kant behouden de Engelse bonden
zich niettemin het recht voor zich
op het terrein van de regering te
begeven. Op de speciale TUC-confe-
rentie in Crowdon werd openlijk ge
dreigd met het wapen van de poli
tieke staking. Wilson ging ogenblik
kelijk door de knieëm. Daarmee
werd het volkomen faillissement van
Labour bevestigd. Een volgende con
servatieve regering zal wel met
straffe wettelijke maatregelen ko
men. Maar zolang niet tegelijkertijd
het fundamentele sociale probleem
wordt aangepakt, zal het resulteren
de conflict alleen maar tot verdere
klasse-tegenstellingen leiden. De ge
volgen daarvan houden het faillisse
ment van heel Groot-Brittannië in.
