ONDERZOEK GEEFT IMPULS AAN LEVENSSTANDAARD Wil Hoessein krachtmeting met guerrilla's Aarde krijgt dividend van investering in de rnimte I Egypte nog geen partij voor Israël Secretaris NVOB: Nieuwe aanpak brandbeveiliging nodig Ex-gitarist van Rolling Stones Brian Jones overleden 1 Grondstoffen Olievondst de maan a! Voorbeelden Geld verslinden Geluidshinder MODEBEGRIP DAYAN TWIJFELAAR DE STEM VAN VRIJDAG 4 JULI 1969 Xi'iXXi1:.:; '■i1- Z"'. 'V i-: Dr. George E. Müller, een ruimte vaartdeskundige verbonden aan het Amerikaanse ruimtevaartinstituut NASA, geeft in dit artikel een uit eenzetting over de economische ge volgen die het ruimtevaartprogram ma van zijn land voor de mensheid zal kunnen hebben. Hij is van me ning dat intensief ruimte-onderzoek op den duur voor de mens belang rijke nieuw-produkten zal op leveren, waardoor weer nieuwe in dustrieën en maatschappijen geves tigd zullen moeten worden om deze produkten in de bestaande techno logie aan te passen. De menselijke economie, en derhalve de mense lijke levensstandaard zal hierdoor een nieuwe impuls krijgen. Op vele terreinen zullen nieuwe mogelijk heden geschapen worden, die het leven voor de mens op aarde wel licht een geheel andere dimensie zullen kunnen geven. HOUSTON Niemand zal durven ontkennen dat het ruimte-onderzoek ook zijn voordelen heeft. Eén ervan is wel een steeds verdergaande perfectionering van de techno logie. Voor de houw van ruimte schepen zijn duizenden syste men en kleine onderdelen no dig en iedere stap voorwaarts in het ruimteonderzoek brengt een nieuw element in de fabri cage ervan met zich mede. Inmiddels heeft de industrie zich een welhaast weergaloos vermogen tot precisie en nauwkeurigheid ver worven. Elke keer dat weer een Sa- tumus-5 raket met succes is gelan ceerd, weten we, dat meer dan 400.000 mensen in 20.000 fabrieken en laboratoria het meest essentiële werk onberispelijk hebben gedaan. In de Saturnus-5-raket en in de Apollo-cabine die in december 1968 koers zetten naar de maan, waren meer dan vijf miljoen onderdeeltjes verwerkt. Een percentage van 99,9 procent voor de betrouwbaarheid van deze onderdelen zou kunnen beteke nen dat slechts één op de duizend het zou kunnen laten afweten. Derhalve moet men met elke vlucht rekening houden dat ongeveer vijfduizend on- derdeeltjes zouden kunnen falen. Het hoogste doel was de uitrusting van een ruimteschip voor 99,999 pro- cent betrouwbaar te maken. Dat per- i centage was nog nooit eerder bereikt, i Tijdens de gehele zesdaagse-Apol- lo-8-vlucht (885.000 km) faalden j slechts vijf niet belangrijke onder- delen. Hiermede was de betrouw- baarheidsgrens van 99,999 procent l gehaald. A '%xx In het ruimteprogramma zijn on geveer 2.500 technische nieuwtjes aangebracht, zoals miniatuur elek tronische apparatuur, onontvlambare kleding, biomedische uitrusting, nieuwe voedselmethodes, anorgani sche verfstoffen, verbeterde batterij en en micro-miniatuuronderdelen. Speciaal voor de fabricage van deze produkten zijn onilangs in de Ver enigde Staten een aantal nieuwe maatschappijen opgericht. Handels mogelijkheden zijn er in overvloed. Neem bijvoorbeeld alleen al de mogelijkheden van satellieten, zoals de weersatellieten. Wie betaalt de schade veroorzaakt door windhozen, cyclonen en orka nen? De verzekeringsmaatschappijen- natuurlijk. In de toekomst lijkt het'f bepaald niet onmogelijk, dat verze keringsmaatschappijen gezamenlijk over zuUen gaan tot de aanschaffing van een weersatelliet. Hierdoor kun nen zij accurate en voortijdige weers voorspellingen verkrijgen, waardoor schadevergoedingen beperkt zullen kunnen worden. Een voorbeeld: in 1968 voorspelde een weersateUiet de komst van de orkaan Carla in het zuidelijk deel van de Verenigde Staten. Dit stelde ongeveer 500.000 mensen in staat om maatregelen te treffen en te evacu eren naar een ander gebied, waar door het verlies aan have en goed aanzienlijk werd beperkt. De lancering van de Saturnus lB-raket gaf de Amerikaanse ruimtevaart in februari 1966 een belangrijke voorsprong. Dit was een van die investeringen in de ruimte, welke binnen afzienbare tijd volgens dr. Müller belangrijke winsten zullen afwerpen. bepalen, waardoor bet mogelijk is deze by voorbaat te bestrijden, het geen uiteraard leidt tot enorme kos tenbesparingen. Geologen zijn van mening dat het ruimte-onderzoek ook voor hun werk bijzonder nuttig kan zijn. Foto's van uit een satelliet kunnen belangrijke aanwijzingen geven. Aan de hand vam deze ruimtefoto's is bijvoorbeeld gebleken, dat zich in het noord-wes ten van Afrika, waar tot nu geen olie gevonden was, een breuk in de aardlaag bevond die grote gelijke nis vertoonde met een dergelijke breuk in het olierijke Arabië. Oliemaatschappijen hebben al veel vuldig gebruik gemaakt van satel lieten om mogelijke olierijke streken in de bodem van de oceaan op te sporen. Aangezien het zoeker, naar mogelijke olierijke plaatsen, zoals dat tot op heden nog gebeurt, nogal hoge kosten met zich meebrengt, lijkt het niet onwaarschijnlijk, dat de olie maatschappijen in de toekomst ge bruik zullen gaan maken van eigen satellieten. Ruimtesatellieten kunnen even eens van groot nut zijn bij het ont dekken van grote bosbranden. Ook hier is de industrie geïnteresseerd in het permanente gebruik van eigen satellieten. Hetzelfde geldt voor de versprei ding van ziektes die de oogst kunnen doen mislukken. Jaarlijks worden miljoenen dollars uitgegeven om de ze ziekten te bestrijden. Een satelliet in de ruimte kan echter de versprei ding van deze ziekten nauwkeurig De bemande ruimtevluchten ver keren nog altijd in een beginstadium. Wanneer de eerste mensen op de maan geland zijn en eenmaal te ruggekeerd op aarde maanmon- sters meebrengen, zullen we in staat zijn de natuurlijke bronnen van een geheel andere wereld op hun waarde te schatten. In de industrie bestaat een wel haast onverzadigbare vraag naar grondstoffen. Juist daarom moet de maan, die slechts drie dagen van de aarde verwijderd is, ontdekt en on derzocht worden. We mogen ver wachten dat in 1970 een eerste be mand ruimtestation in een baan om de aarde gebracht zal worden. Dit station zal uitgerust zijn als basis voor experimenten en bedoeld voor observatie van de ruimte. Een bijzonder belangrijk onderdeel in het onderzoek, dat slechts enige tijd geleden aan de orde gekomen is, is de mogelijkheid om gebruik te ma ken van de gewichtloosheid in de ruimte. Volledig nieuwe resultaten worden verwacht van betrekkelijk eenvoudi ge onderzoekingen. De aldus verkre gen kennis zal ongetwijfeld leiden tot nieuwe werkmethoden en nieuwe produkten zowel op aarde als in de ruimte. Zo is bijvoorbeeld bekend, dat de afmetingen van enkelvoudige kris tallen in de zwaartekracht van de aarde in hun groei beperkt zijn. Een zwaartekrachtvrije ruimte geeft voor zover bekend geen beper king aan de groei van kristaUen. Dit biedt commerciële perspectieven. Daar zijn enkele voorbeelden van te geven Door het ontbreken van zwaarte kracht in de ruimte is het mo gelijk de verspreiding van gas bellen zo te controleren, dat ma teriaal vervaardigd kan worden dat de hardheid vam staal en de thermische kwaliteiten ervan be zit, maar dat tegelijkertijd zo licht zal zijn als balsa-hout. Gebleken is dat vloeibare mate rialen buiten de zwaartekracht al gauw de vorm aannemen van een perfecte bol. Dit betekent dat men in staat zal kunnen zijn vrijwel perfecte kogellagers te produceren. Deze kogellagers, die vrijwel geruisloos en wrijvings loos zuUen zijn, kunnen van bij zonder groot nut zijn voor alle machinerieën, waarbij roterende onderdelen gebruikt moeten worden. Het zal ook mogelijk zijn om in een zwaartekrachtvrije ruimte :grote en perfecte lenzen en spie gels te maken waarmee op aarde moeilijk gewerkt zou kunnen worden. Al deze mogelijkheden stimuleren onze verbeelding. En wetenschaps mensen en ingenieurs zijn er op ge brand nu ideeën en experimenten in te passen in de komende Apollo- ruimtevluchten. Maar we kunnen ons afvragen hoever de commerciële mogelijkheden van al deze nieuwe toepassingen rei ken. De ruimtestations, die in 1975 de ruimte ingezonden worden, zul len bijzonder veel geld kosten. Even veel geld als de best geoutilleerde laboratoria. Maar we mogen verwachten, dat ze jarenlang gebruikt zullen worden, zodat de kosten er in ieder geval uit gehaald kunnen worden. De kosten die aan het gebruik van een derge lijk station verbonden zouden zijn, bedragen voorlopige ramingen en in geval iedere 60 dagen van beman ning verwisseld wordt, meer dan een miljard dollar per jaar. En dit is een vam de belangrijkste obstakels in de exploratie van de ruimte: de hoge kosten die nodig zijn om de ruimte in te komen en tevens om er weer uit te komen. Die kosten zullen pas gecompenseerd worden wanneer we in staat zuUen zijn ruim tevaartuigen met hun lading uit de ruimte terug te halen en ze onmid dellijk daarop opnieuw de ruimte in kunnen. Een soort geregelde dienst dus. Dit probleem wordt in de Verenig de Staten en in andere landen nauw keurig bestudeerd. Er zijn verschei dene projecten ontworpen van een ruimteschip dat niet alleen voor een malig gebruik geschikt zal zijn. Doel is het ontwerpen van een soort „pen delruimtevaartuig". Essentieel is thans uit al deze projecten de meest economische en efficiënte methode te ontwikkelen en te gebruiken. De ruimtevaartuigen die op en neer de ruimte in en terug zullen gaan, worden waarschijnlijk vanaf verschillende belangrijke vliegvelden gelanceerd. Het geluid dat bij deze lanceringen geproduceerd zal worden is vermoedelijk zeer beperkt. Het vaartuig gaat de ruimte in, wisselt de bemanning van het ruimtestation af, neemt vracht in en keert dan weer naar de aarde terug. Aangenomen mag worden, d!at er tien jaren nodig zullen zijn om dit systeem operationeel te maken. Dit systeem zou een voorganger kunnen zijn van °en onderling vervoer tussen diverse stations zowel in de ruimte als op aarde. In enkele uren zou men in staat kunnen zijn om passagiers, post of vracht, door raketaandrijving te ver plaatsen. Ook op aarde biedt dat mo gelijkheden. Via de ruimte zou men namelijk in staat kunnen zijn om in minder dan een uur de grootste af standen op aarde af te leggen. Kortomhet ruimteprogramma leidt tot een groot aantal technolo gische nieuwsgierigheden die op hun beurt met zich meebrengen: nieuwe produkten, nieuwe maatschappijen en zeker niet in het minst: een geheel nieuwe levensstandaard. GEORGE E. MÜLLER (Van een onzer verslaggevers) BREDA „We lopen achter de leiten aan. De Nederlandse onder nemingen op het gebied van de brandbeveiliging hangen er door hun eigen toedoen overigens maar wat bij. Ze hebben echter wel degelijk iets bij te dragen tot de verbetering van de brandpre ventie. Hun vaak tientallen jaren- lange kennis op dit gebied staat daar borg voor. Maar ze kunnen t;ijna niets ventileren, als gevolg van hun versnipperd optreden. Maatschappelijk kan de bijdrage van de ondernemers van belang worden, want het staat voor mij vast, dat Nederland een achter stand heeft op dit gebied." Dit zegt de heer Z. J. Sosinski uit Breda. Hij is secretaris van de pas opgerichte Nederlandse Vereniging van Ondernemers op Brandbeveili- gingsgebied (NVOB) en in het da gelijks leven directeur van Saval Apparatenfabriek n.v. De heer Sosinski is de initiatief nemer tot de oprichting van de NVOB. „Het is tijd om de brand preventie gezamenlijk aan te vat ten". zegt hij Daarmee bedoelt hij niet alleen de ondernemingen, die werkzaam zijn op het gebied van de brandbeveiliging en -bestrijding, maar ook TNO, Rijksbrandweerin- spectie, Scheepvaartinspectie, Stoom wezen, regionale en gemeentelijke brandweren, Nederlands Brandpre ventie Instituut, verzekeringsmaat schappijen, enz. „We moeten in Ne derland een soort nationale brand preventie assiociatie krijgen. De enorme vooruitgang op technisch ge bied en de daarmee samenhangende grotere gevaren voor brand; de vlucht van de chemische industrie, enz. maken dit noodzakelijk." Deze progressieve entamering is niet mogelijk geweest zonder een zekere strijd in eigen boezem: „Aan vankelijk was er bij de ondernemin gen onderling vrees voor uitwisse ling van ervaring en kennis. Maar zelfs een uitwisseling van bepaalde researchgegevens hoeft geen in vloed te hebben op het behoud van specifieke fabrieksgeheimen." Dat een groot aantal bedrijven het daar mee eens is. blijkt uit het feit dat reeds dertig van de vijftig onderne mingen op bet gebied van de brand beveiliging zich als lid van de NVOB hebben aangemeld. Hieronder be vinden zich alle grote. Voor dit moment bestaat het be langrijkste werk van de NVOB uit het maken van een schema van de wensen en verlangens van de leden. „Er zullen bepaalde excessen moe ten worden weggewerkt, waardoor het een duidelijke belangenvereni ging kan worden." De heer Sosinski vertelt, dat het een groot bezwaar is, dat niemand zich tot de ondernemers coUectief kan wenden. „Er is geen representa tieve groep uit ons vak Overheids organen en dergelijke hebben dus ook helemaal geen gelijkwaardige partner om mee te praten." „Een ander groot bezwaar is, dat er voorschriften worden ge maakt en eisen worden gesteld, waaruit naar onze mening geen be grip voor de situatie spreekt. Ons wordt niets gevraagd. Men ziet ech ter over het hoofd dat we niet aUeen maar toeleveranciers, maar even goed adviseurs zijn," aldus de heer Sosinski. „De ondernemers hebben een geweldige kennis van zaken, die ze graag ter beschikking van andere groepen stellen, waardoor in het al gemeen gesproken voor de toekomst een betere preventie verzekerd is." Het zal duidelijk zijn, dat hiermee tevens de ontwikkeling van deze be drijfstak zal worden bevorderd. Dat zal gedeeltelijk ook het enthousias me verklaren, waarmee de prille NVOB aan het werk is gegaan. Ze wil meer: „Het is een modebegrip geworden, maar we willen inspraak; meepraten in normalisatie- en stu diecommissies, geheel gelijkwaardige partner op het punt van de brand preventie en -bestrijding." Op de eerste ledenvergadering is heel openhartig gereageerd en slag vaardig gewerkt. Men heeft gelijk zes secties gesticht, die zich elk met een specifieke detailmaterie zullen bezighouden. „Ten opzichte van Engeland, Amerika en Duitsland heeft Nederland een achterstand, maar de andere instanties zijn ook druk bezig met aanpassingen, zodat Nederland over een enkel jaar één organisatie kan hebben en het de achterstand kan hebben ingehaald. VerschiHende ernstige branden in het afgelopen jaar hebben de nood zakelijkheid duidelijk aangetoond." (Van onze redactie buitenland) Re recente gevechten tussen de Israëlische en Egyptische strijdkrachten bevestigen opnieuw, dat het Egyptische leger en luchtmacht nog niet die graad van efficiëncy hebben bereikt, die nodig zou zijn voor een hernieuwing van de vijandelijkheden op grote schaal. Israël vraagt zich daarom steeds weer af, waarom Egypte doorgaat met kleine acties en waarom Egypti sche piloten proberen een gevecht aan te gaan met Israëlische vliegtui gen. Het is duidelijk dat Israël besloten heeft de Egyptenaren te laten zien, dat, als commando-aanvaUen over het Suezkanaal elke dag uitgevoerd blijven worden, de Israëliërs dit nog net even iets beter kunnen en elk luchtgevecht laat zien, dat de Egypti sche piloten tot op heden nog geen partij voor de Israëlische zijn. Het is even duidelijk, dat Israël geen oorlog wil en het trapsgewijs opvoeren van de oorlog volledig onder controle heeft. Dayan zei maandag, dat het de po litiek van Israël was oorlog te voor komen, zowel door handelend op te treden als door helemaal niet tot ac tie over te gaan. Deze uitlating is be langrijk. Deze houdt in dat Israël niet op avontuur uit zal gaan, maar zich ook niet zal laten intimideren. De huidige vijandelijkheden moe ten, waar het de Israëlische plannen betreft, gezien worden als een sta dium van krachtige waarschuwingen. Als Cairo daar aandacht aan zou be steden, zou Israël zeker niet de be- stamdsovereenkomst schenden. Onze correspondent in Beiroet Da vid Hirst seinde ons gisteren: Stuurt koning Hoessein het aan op een krachtmeting met de Palestijnse guerriHa's? Dat is de vraag die op geworpen wordt door een belangrijke wisseling in zijn regering en legerlei ding die deze week aangekondigd werd en een overwinning lijkt te zijn voor de anti-guerrilla-fractie van zijn regering. Deze nieuwe stap verwacht te men al lang en werpt meer licht op de werkelijke plannen van de ko ning dan aUe beleefdheden die tus sen hem en de guerriHa's uitgewis seld zijn. Hij heeft nu zijn vertrou wen gesteld op twee van zijn trou we volgelingen, zijn oom Sherif Nas ser, die opperbevelhebber wordt en generaal Rasul Kailani, het hoofd van de inlichtingendienst die minister van binnenlandse zaken wordt. Sherif Nasser komt in plaats van generaal Amer Kammash, een twijfelaar die zich niet in staat achtte de methode van de koning tijdens de crisis met de .guerrilla's in november te volgen. Voor vele van de onderdanen van de koning, de Palestijnen in het bijzon der, is Sherif Nasser de kwade geest achter de koning die de kant van zijn persoonlijkheid en bewind ver tegenwoordigt die zij haten; de kant die trouw boven intelligentie stelt, onderdrukking door de politie boven steun van het volk, stammen boven mensen uit de stad en mensen uit Frans-Jordanië boven Palestijnen. Het afgelopen jaar waren er teke nen die erop wezen dat de koning, door het te doen voorkomen alsof hij met de guerrilla's instemde, tegemoet wilde komen aan de overheersende- HOESSEIN gevoelens van zijn volk, maar door Sherif Nasser aan te stellen heeft hij zullen velen zeggen blijk ge geven van zijn ware bedoelingen. Hetzelfde geldt voor de nieuwe mi nister van binnenlandse zaken. She rif Nasser is een van de nouveau riches en heeft er dus duidelijk eco nomisch belang bij dat de bestaande orde der Hashemiten blijft voortbe staan. Hoewel Rasul Kailani politiek gezien een geheel ander soort man is, denkt men over hem precies zo als over Sherif Nasser. Hij is dichter, een vrome Moslim en schijnt met zo wel mystieke toewijding als mee dogenloze efficiency de zaak voor ko ning Hoessein te dienen. Hij heeft ge zegd dat hij „eerlijke guerriHa's" steunt, wat inhoudt dat hij de oneer lijke genadeloos zal treffen. Uit deze twee bedoelingen zou kun nen blijken dat de koning tot op ze kere hoogte wanhopig is. Uit be trouwbare bron is vernomen dat She rif Nasser een vertrouweling verteld heeft dat hij wist dat de koning zijn blik weer op hem zou laten vaUen als de toestand zo slecht werd, dat hij op niemand anders kon vertrou wen. Het valt te betwijfelen of de koning werkelijk tot een krachtme ting met de guerrilla's wil komen om de Israëli's en de Amerikanen gun stig te stemmen, maar hij zou er wel toe gedwongen kunnen worden. Wat zijn beweegredenen ook mogen zijn, de nieuwe benoemingen zuUen waar schijnlijk als een weloverwogen uit daging gezien worden, wat op zich zelf al voldoende is om een einde te maken aan de wapenstilstand tussen officieel Jordanië en de guerrilla- staat binnen een staat. (ADVERTENTIE) En zorgt dus voor allerlei voordeeltjes voor onderweg. (Van onze speciale verslaggever) LONDEN Brian Jones, de vroegere gitarist van de Rolling Stones, is gistermorgen vroeg overleden. Drie vrienden troffen hem bewuste loos aan op de bodem van het zwembad bij zijn huis. Kunstmatige ademhaling mocht niet meer baten. Vorige maand verliet de 26-jarige gitarist onverwacht de Rolling Stones, omdat hij naar zijn zeggen zijn muzikale ideeën in deze groep niet meer kon verwezenlijken. Jones was sinds de oprichting in 1962 lid van de groep geweest, waarvan in vijf jaar tijd 43 miljoen gram mofoonplaten werden verkocht. Door zijn gedrag was hij het meest in het nieuws. Tweemaal werd hij veroordeeld wegens het in bezit heb ben van verdovende middelen en tijdens de rechtzaken werd bekend dat hij onder psychiatrische behandeling stond, omdat hij aan span ningen leed. Door zijn onevenwichtige karakter kwam hij ook meer dere malen in botsing met de politie en met collega's. Op de planken viel hij minder op dan in zijn privéleven. Daar was hij de begaafde musicus die het grovere stuntwerk van Mick Jagger en Keith Richard moest ondersteunen. Later deelde de manager van de Rolling Stones mee, dat astma kan hebben bijgedragen tot de dood van Jones. Bij het zwembad werd een verstuiver gevonden, die hij gebruikte als hij last kreeg van aanvallen. (ADVERTENTIE) Anjers zijn er nu volop, 'n Aantrekkelijke bloem. Voor 'n bescheiden prijs. Ze wachten op u. Pronkend met hun fijne kleuren. Neem vaker een bloemetje mee! 4

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 5