DAK T ledrijf n.v. )U PUY VAN V-l TOT APOLLO 11 Voetstappen op de maan: climax in ruimtehistorie EN TOCH ZULLEN WELSHMEN EN BRITTEN EVEN STIL WORDEN.... MOISJE TSJOMBERIJKE TUSSEN PAUPERS v -s - „Charles-show" kost f 26.500 per minuut las- en arwerk rswerk en :kingswerk idaal i op Zoom ANITAIR - :\v. - t Viy' de maairVA \bemancT opbouw de maanlanding de eerste jaren tussenfase de raketten tegenslag en succes onbemande verkenners Stunt Rule Brittania Rijk geboren Ontvoering Ballingschap nieuwbouw werd pd door LEEGSTERSFLAT D EN GEPLAATST IJL HET 3evoerd door BIERVLIET 1152 - 338 DE STEM VAN DINSDAG 1 JULI 1969 k r «- (Van een onzeir verslaggevers) De Amerikaanse gebroeders Orville en Wilbur Wright slaagden er als eerste mensen ter wereld in op gecontroleerde wijze een vliegtuig in de lucht te brengen. Dat is nu weer 66 jaar geleden. In 1927 vloog Lindbergh voor de eerste maal non-stop New York-Parijs. Thans wordt datzelfde iedere dag gedaan door vele duizenden en op een heel wat meer confortabele manier dan de eerste man die dit presteerde. En de vliegtuigen waarin men dit doet zijn zo groot dat de romp alleen al langier is dan de afstand die de gebroeders Wright op hun eerste vlucht aflegden. Toch heeft het lang geduurd alvorens de luchtvaart tot volle ontwikkeling kon komen. Iets dergelijks nu kan ook gezegd worden van de hedendaagse ruimtevaart. Natuurlijk is het waar dat het menselijk verlangen de aarde te verlaten en „naar de sterren te reizen", zo oud is als de mens zelf. Door de eeuwen heen zijn daar de meest fantastische en al even onbruikbare methoden voor uitgedacht. Maar de eerste praktische stap pen werden pas gezet in de twintiger- en dertiger jaren van deze eeuw door 'n aantal, dikwijls verguisde en thousiasten, zoals de briljante Ame rikaan Robert Goddard of de vele Duitsers, waaronder ook Werner von Braun, die op een proefterreintje bij Berlijn de eerste stappen op weg naar de hedendaagse ruimtevaart zetten. Toen brak de tweede wereldoorlog uit. Ineens promoveerden de Duitse raketgeleerden van „half Sek" tot „zeer belangrijke medewerkers". Op het Oostzee-eiland Peenemunde werd een groot proefterrein aange legd waar de beruchte V-l en V-2- raketten werden ontwikkeld. De re sultaten waren verschrikkelijk, al konden ze de krijgskansen niet meer keren. Na de oorlog werd de grote jacht geopend, de jacht van de over winnaars op de raketgeleerden van de overwonnenen. Zo Icon het voorkomen, dat in het begin der vijftiger jaren voormalige Duitse raketspecialisten, dezelfde mannen die eens gewerkt hadden aan de „vergeldingswapenen"de kern vormden van de teams van ge leerden in Amerika en Rusland, die het meest afschrikwekkende wapen aller tijden, de intercontinentale ra ket, bouwden met het oogmerk van de „eeuwigdurende vrede". En uit dit militaire materiaal werd tenslotte in 1957 de ruimtevaart geboren. »VW. - Hierbij werd een tweepersoons ruimteschip gebruikt, waarmee de bemanning in staat was binnen ze kere grenzen te manoeuvreren tij dens vluchten in banen om de aarde Zo kon men de astronauten de voor een maanvlucht zo belangrijke ren- dez-vous-procedures laten beoefenen en tevens bezat men met de Gemini- oapsule die capaciteit vluchten te la ten uitvoeren die langer zouden duren dan een retourtje aarde-maan. Van maart 1965 tot en met novem ber 1966 werd tienmaal een twee koppige bemanning in een Gemini ge lanceerd en de resultaten waren gran dioos. Eén vlucht duurde maar liefst veertien dagen, één acht dagen en twee namen er vier etmalen in be slag. Negen maal kwam een rendez vous met een ander, afzonderlijk gelanceerd ruimteschip tot stand en zes maal kon aan zo'n toestel worden vastgekoppeld. En pas toen, eind 1966, kon gesteld worden dat de astronauten qua erva ring een maamvlucht zouden aan kunnen zodra het te gebruiken ma teriaal gereed zou komen. VJ-V- JULI CV CV W - Sindsdien heeft deze eigenlijk nog gloednieuwe tak der techniek een stormachtige ontwikkeling gekend. (In de achter ons liggende twaalf jaar zijn meer dingen verwezenlijkt dan in de daaraan voorafgaande twaalf eeuwen konden worden bedacht. Thans is het zelfs zover gekomen dat de mens zich opmaakt om voor het eerst in de geschiedenis voet te zetten op een ander hemellichaam: de maan i Hoewel de maanlanding een tiental Jaren geleden vaak nog voor vol komen onmogelijk werd gehouden en er op dit moment nog steeds mensen zijn die alleen maar een grote ca tastrofe verwachten, is de zaak, na alles wat we de laatste maanden heb ben zien gebeuren in de ruimtevaart, 'toch min of meer als een vanzelfspre- kendheirj aanvaard. v Toch, helemaal vanzelfsprekend is het niet gegaan, want als Neil Arm strong en Edwin Aldrin op zondag 20 juli om 21.23 uur Nederlandse tijd hun dikbezoolde laarzen op het maangruis zullen plaatsen, is dat slechts mogelijk dank zij de jarenlan ge inspanning van honderdduizenden specialisten in de Amerikaanse lucht en ruimtevaartindustrie en de be reidwilligheid van het Amerikaanse volk een bedrag van meer dan tach tig miljard gulden neer te tellen voor het Apollo-programma. „Geen enkel ruimtevaartproject zal in dit tijdvak meer indruk op de mens heid maken of belangrijker zijn voor de verkenning van de ruimte op lan gere termijn en geen enkel project zal zo moeilijk zijn of zoveel geld gaan kosten om het te volbrengen". Dan waren ondermeer de woorden die wijlen president John F. Kenne dy sprak toen hij op 25 mei 1961 het Amerikaanse volk inspireerde tot het bestormen van de maan. Overigens was 1961 voor de ruim tevaart een historisch jaar. Het was hot jaar waarin voor de eerste maal in de geschiedenis de mens persoo- lijk een kijkje ging nemen in de ruim te. De eerste die dat deed was Yoeri Gagarin op 12 april. Daarna volgden Alan Shepard en Virgil Grissom en tenslotte was het Gherman Totov die niet minder dan een etmaal om de aarde bleef draaien in zijn Wostok 2-capsuIe. Voor Amerika was 1961 trouwens een beetje teleurstellend, want met de vluchten van Shepard en Grissom kon het niet tippen aan de voor die tijd geweldige prestaties van de Russen. Het pleit slechts voor de Amerikanen, dat ze op de smalle ba sis die door de eerste bemande vluch ten gelegd was, durfden voortgaan me<t de ontwikkeling van een maan- landingsprogramma. Het Mercury- project, in welks kader de eerste Amerikanen de ruimte in gingen, stelde, gemeten naar de huidige ver houdingen, slechts weinig voor. Zes maal ging een ruimtevaarder in een veel te nauwe capsule omhoog voor vluchten variërend van een kwartier tot 34 uur en heit enige, hoewel op zich belangrijke resultaat dat men ermee bereikte was dat kon worden aangetoond dat de mens in de ruimte van groot nut kan zijn bij 't uitvoeren van allerlei werkzaamheden, mits hij daartoe de nodige hulpmiddelen mee krijgt. Maar de stap Mercury-Apollo bleek veel te groot te zijn. Ook Lindbergh zou na zijn trans-atlantische vlucht in de „Spirit of St. Louis" niet direct in staat zijn geweest een supersoni sche straaljager te besturen, als die al beschikbaar was geweest. Tussen Mercury en Apollo werd dan ook een nieuwe fase ingelast, het Gemini- of tweelingenproject. JOERI GAGARIN Onmiddellijk na Kennedy's aankon diging in 1961, was men aan de ont wikkeling van dit materiaal begon nen. En men had haast want de pre sident wilde de doelstellingen van het Apollo-project voor 1 januari 1970 verwezenlijkt zien. Over heel Amerika begonnen de grote vliegtuigfabrieken hun comple xen drastisch uit te breiden om de produktdeverhoging de baas te kun nen. Het ruimtevaartbureau zelf, de Niasa, stampte het ene centrum na het andere uit de grond en het toen nog Cape Canaveral hetende Cape Kennedy onderging een metamorfose waarvan zelfs de grootste fantasten een paar jaar eerder niet hadden durven dromen. Voor de bouw van Amerika's maan- haven werd langs de Atlantische kust van het schiereiland Florida niet minder dan 36.000 hectare land ont gonnen. Om de reusachtige lanceer- raketten, die onderdeel voor onder deel per schip van de respectievelijke fabrieken naar de „Cape" vervoerd worden, te kunnen assembleren, werd een hangar gebouwd die 163 meter hoog en respectievelijk 160 en 220 meter breed en lang is. Alleen al deze montagehal vergde bij de bouw 61.000 ton staal ten behoeve van het gewapende beton en de fundering rust op 4225 heipalen. Vijfeneenhalve kilometer verderop liggen de twee platforms van waaraf thans de Apollo's vertrekken en om ze daar te krijgen worden ze over de weg vervoerd door een truck die aangedreven wordt door twee scheeps dieselmotoren elk met een vermogen van 2750 pk. Te Huntsville, in de staat Alabama, verrees een gebouwencomplex waar onder leiding van dr. Wernher von Braun de supervisie wordt uitgeoe fend over de bouw van de diverse ra ketonderdelen in de over de hele Verenigde Staten verspreid liggende bedrijven. Het is gewoon ongelooflijk wat daar door de ex-Duitse raketge leerde en zjjn medewerkers is en noig wordt gepresteerd. Ze stonden in 1961 voor de taak raketten te gaan bouwen die hoger zouden worden dan flatge bouwen en kerktorens. Via de kleine Saturnus 1 en de iets grotere en sterkere Saturnus 1 b kwamen ze tenslotte bij de Saturnus 5, waarvan de eerste op 9 november 1967 een geslaagde proefvlucht maak te. Het is de Saturnus 5 die niu de mens naar de maain gaat brengen en dat ook reeds gedaan heeft met de bemanningen van de Apoüo-8 en de Apollo 10. Het is een drietraps-raket met een lengte van 110 meter, en dus net zo hoog als de dom van Utrecht. Volge- tainkt weegt het gevaarte bij de start 2800 ton, waarvan 2500 ton brandstof, die in ruim een kwartier helemaal opgebruikt wordt. Wie overigens denkt dat alles in het maanprogramma van een leien dakje is gelopen, komt bedrogen uit. Er zijn vele tegenslagen geweest op de lange weg die werd afgelegd, maar alle, op één na, werden opzij gescho ven door de wals van de vastbera denheid die typerend is voor de Ame rikanen zodra ze zich in iets groots hebben vastgebeten. Slechts die ene tegenslag heeft even alle plannen in gevaar gebracht. Dat was toen op 27 januari op Cape Kennedy plotse ling brand uitbrak in een Apollo- capsule en drie astronauten, Virgil Grissom, Edward White en Roger Chaffee, jammerlijk om het leven kwamen. Bij het daaruit voortvloeiende on derzoek kwamen enkele vreselijke menselijke fouten en technische ge breken aan het licht die alle hoop voor 1970 op de maan te zullen lan den, volledig deed vervagen. Maar uiteindelijk kwam men ten koste van een vertraging van een jaar weer over de klap heen. Na 16 onbemande proefvluchten volgde eindelijk in oktober 1968 de eerste bemande Apollo-missie, die van de Apollo 7, met de astronauten Schirra, Eisele en Cunningham. Twee maanden later vloog de Apollo 8 twintig uur lang in banen om de maan. In maart 1969 werd door het eerst een maanlandiin gsvaar - tuig door twee astronauten beproefd tijdens de voorlopig laatste aardbaan- missie van de Amerikanen en op 2" mei van dit jaar naderden de astro nauten Stafford en Cernan tot twee maal toe het maanoppervlak tot op 15 kilometer. Armstrong en Aldrin zullen nu voor de eerste maal in een reeks van tien, voet gaan zetten op de nog zovele geheimen kennende metgezel van de aarde. Overigens zullen ze dat aan nog iets anders te danken hebben. Terwijl n.l. aan de ene kant de bemande programma's voor de hoogtepunten in de ruimtevaart zorgden, werd in de jaren 1964 tot en met 1968 de maan uitgebreid verkend door middel van onbemande satellieten. Driemaal stortte een ranger neer op de maanbodem en driemaal ook maakte zo'n toestel in de laatste fase van de vlucht duizenden foto's van het steeds sneller naderbij komende ruwe oppervlak van de aardse he- melwachter. Tot vijf maal toe voerde een surveyor een zachte landing uit in gebieden die tezijnertijd ook door Apollo-astronauten zullen worden be zocht. Met gevoelige televisde-agen werd de omgeving van de landings plaats afgetast en andere apparaten maakten de eerste ruwe bodem analyses of testten de sterkte van de bodem onder het gelande ruim teschip. Vijf satellieten van het type Lunar-Orbiter tenslotte werden in 'n lage maanbaan gebracht en zorgden voor het fotografisch materiaal aan de hand waarvan praktisch de gehe le maan gedetailleerd in baart kon worden gebracht. Toen vele eeuwen geleden Christo- phorus Columbus op weg ging om een westelijke route naar Indië te zoe ken, ontdekte hij Amerika. De ruim tevaarders van nu krijgen wel eens de bijnaam „de nieuwe Columbus" Toch is er een duidelijk verschil tus sen toen en nu. Terwijl Columbus slechts kon gissen waar hij naartoe ging, zijn de maanvaarders volkomen op de hoogte met hun bestemming. Iedere handeling die ze moeten verrichten om op de maan te komen hebben ze duizenden malen gerepeteerd en de lan dingsplaats waar ze op de 21e juli zullen rondlopen kennen ze bij wijze van spreken nu al als hun eigen achtertuin. In dat licht moeten we de reis van Armstrong, Collins en Aldrin bezien. Zo ook zullen we begrijpen dat eigenlijk op alles gerekend is en dat de reis die tien jaar geleden nog een fan tastische hersenschim leek thans keiharde realiteit gaat worden, zoals het over 12 tot 15 jaar ook mogelijk zal zijn de mens te laten landen op de planeet Mars. GERARD J. PLUKKEL (Van onze Londense correspondent) Tte voorbereidingen hebben enkele honderden twee jaar beziggehouden. De show zelf zal precies 75 minuten duren. De begroting is op twee miljoen gulden bepaald ofwel een 26.500 gulden per minuut. De wer kelijke kosten zijn vele malen groter. Onder andere moeten de „extra s' worden vervoerd, ondergebracht, gevoed en betaald. Daar het om 1250 soldaten en enkele duizenden politiemensen gaat, is er uiteraard een indrukwekkend bedrag mee gemoeid. Daar staat tegenover, dat de hoofdrolspeler voor dit bepaalde evenement niet betaald hoeft te wor den, omdat hij als kroonprins een vaste jaarwedde ontvangt. Bovendien zullen de binnenstro mende Amerikaanse toeristendol lars de nationale economie ruim schoots schadeloos stellen voor de aanvankelijke investering. Want bij de installatie van de kroonprins Charles als Prins van Wales, van daag op de binnenplaats van Caer narvon Castle, worden tenminste 200.000 bezoekers verwacht. Nog eens 55 miljoen mensen zullen bo vendien de televisieuitzendingen van de historische plechtigheid zien, voorspellen de mysterieuze deskundigen. Overweldigende belangstelling staat bij voorbaat vast, aldus die zelfde experts, omdat een „inves titure" van een Prins van Wales een unieke zaak is. Het enige pre cedent in de twintigste eeuw was de installatie van de huidige her tog van Windsor in 1911. Later, veel later, kwam hij op pijnlijke wijze in het nieuws om gedwongen afstand te moeten doen van de troon. En de laatste man, die vóór hem een „investiture" doorstond was ook een Charles: Charles de Eerste die gedwongen werd af stand te doen van zijn hoofd op het schavot. De huidige kandidaat, de 21- jarige Charles, Philip, Arthur, George uit het Huis van Windsor, Prins van Wales en Graaf van Chester, Hertog van Cornwall en Hertog van Rothesay, Graaf van Carrick en Baron van Renfrew, Heer van de Eilanden en Opper - steward van Schotland, voorziet minder sensationele gevolgen. Niet temin heeft ook hij zijn tegenstan ders. De veroordeling van negen nationalisten voorstanders van een vrij en onafhankelijk Wales met een echt eigen leger wegens illegale militaire training en onge oorloofd bezit van wapens en ex plosieven, valt ongeveer samen met de plechtigheid in Caernavon. En die negen vormen samen maar net de tip van de ijsberg. De prins heeft ernstig en moedig zijn best gedaan. In de fraaie heuvels van Wales klinkt echter nog steeds de kreet„Wat moeten wij met een Engelsman?". Als het daarbij bleef, zou niemand hier zich ongelukkig voelen. Maar die nationalisten strooien al maandenlang links en rechts met bommen. Vandaar de massieve veiligheidsmaatregelen rond de „investiture" op 1 juli. In moderne termen, zei een ge leerde Amerikaan tijdens een le zing in Londen, is een koninklijke familie een stuk public relations. Zo heeft men het hier ook heel duidelijk gezien. De installatie van de Prins van Wales als Prins van Wales was heel duidelijk bedoeld als een public-relation-stunt. (Tot voor kort sprak men over de één- makende rol van de monarchie). De stunt was speciaal bedoeld als verzoenend gebaar naar die ondeu gende nationalisten in Wales; daar om ook moest Prins Charles tijdens een stoomcursus van zes weken de moeilijke Keltische taal van Wales voldoende leren beheersen om op aannemelijke wijze een speech van driehonderd woorden in de plaat selijke lingo te kunnen voorlezen. Tevens had men het inzicht om deze stunt te plaatsen in de con text van een veel omvangrijker pu blic relations-campagne voor de hele koninklijke familie, door het hele traditionele instituut van de monarchie. Vandaar die film over de koningin en haar gezin, thuis en op reis, informeel en formeel, Vierduizend zeer uitverkoren genodigden uit vele verschillen de landen zullen vanmorgen in alle vroegte per speciale trein naar Caernavon worden ge bracht om getuige te zijn van de plechtige „investiture" van prins Charles. Tijdens de reis zullen zij hijzonder goed worden verzorgd. Eenmaal daar zullen ze echter niet aan hun natje en droogje toe komen: het kasteel was te klein voor adequate toi letfaciliteiten en buffet voor zieningen. Aangezien de gasten al uren voor de plechtigheid op hun plaats moeten zijn, en ook na de afloop niet direct mogen vertrekken, besloot men de noodzaak boven het gerief te laten gaan. in paleiselijke omgeving en tijdens een picknick op de hei. Caernavon zelf heeft de uitda ging van de „investiture" met ken nelijk enthousiasme aanvaard. Elk huis, ieder hutje en elk zichtbaar kippehok in het dorp staat stijf van de verse verf. Wegen zijn aange legd, straten vernieuwd, paden ver hard. Van het kasteel zelf zijn al leen nog de magnifieke vestingmu ren te herkennen. De rest is vol gezet en volgehangen met décors voor de koninklijke show. De ont werper was lord Snowdon, de ar tistieke echtgenoot van prinses Margaret. „Ik ben niet voor het wegsmijten van geld", verzekerde hij enkele weken geleden, „maar ik geloof in deze plechtigheid" Het zijn allemaal vragen, kwes ties en moeilijkheden van beteke nis. Maar steunend op vijftien jaar dagelijks contact met de Britten zou ik me aan een voorzichtige voorspelling willen wagenals vandaag de lange processie van uitsluitend historische figuren op trekt naar Caernavon Castle, zul len de Amerikaanse toeristen fil mend jubelen terwijl de inheemse bevolking inclusief anti-monar chisten en de nationalisten van Wales stil worden van welhaast overweldigende emotie. „Land of hope and glory", mag dan worden afgeschaft bij de Henry Wood Pro menadeconcerten, op zulke momen ten is 't nog altijd „Rule Brittania, Brittannia rules the waves". (Van een onzer redacteuren) GIERS. De dood van Moisje Tsjombe, oud minister-president van Kongo, betekent dat het stil zwijgen dat sinds 1967, het jaar van zijn ontvoering naar Algerije, vond deze ex-leider hing nu vol ledig is gieworden. Moisje (Mozes de Geliefde) Tsjombe heeft in zijn bewogen leven voornamelijk de rol van rijke tussen de paupers willen spelen. Als spion van de „Union Miniere" stond hij op om zijn rijk bedeelde Katanga te be schermen tegen de „wilden" uit de rest van Kongo. Van blanke financiers had hij geleerd, dat kapitaal belangrijker was dan brood. Kenmerkend voor zijn grilligheid is feit dat hij later, nadat zijn missie in zijn eigen provincie mislukt was, het toch klaarspeelde om premier van geheel Kongo te worden. Moisje Tsjombe zal echter niet de geschiedenis ingaan als de redder van het volk, als de hersteller van rust en orde. Daarvoor was hij te weinig staatsman en te veel zaken man. Wel moet hem de twijfelachti ge eer gegeven worden alle commu nistische krachten, de aartsvijanden vain de kapitalistisch beheerde mij nen in Katanga, op een medogenloze marnier geëlimineerd te hebben. Be halve voor de communisten was hij ook medogenloos voor de UNO, die hij een gruwelijke totale oorlog be loofde, wanneer ze niet ophield zijn geldelijke belangen te bedreigen. Op foto's staat Tsjombe vaak breed lachend afgebeeld. Onder dit masker van jovialiteit ging een grimmige verbetenheid schuil, een verbetenheid die hem het nodige za kelijke en ook wel politieke succes opleverde. Hij kon op een gegeven moment uitroepen: „Ik ben de eer ste miljonair van Kongo, de eerste, die niet in de politiek hoeft te gaan om rijk te worden". Dat hij toch in de politiek ging, wordt door tegen standers gezien als een daad, die in gegeven werd door eigenbelang, en door voorstanders als een humani taire handeling. Moisje Tsjombe neemt verscheide ne raadsels mee het graf in. Rond de dood van zijn grootste politieke tegenstander Loemoemba, de dood van oud-secretaris-generaal van de VN, Dag Hammerskjöld en rond zijn ontvoering naar Algerije blijft een waas van geheimzinnigheid liggen. Moisje Tsjombe werd op 10 novem ber 1919 geboren in Inmoesoemba (Katanga). Zijn vader was een der eerste Kongolese kapitalisten en naar Afrikaanse maatstaven een zeer groot zakenman. Moisje verliet zijn dorp om lessen te gaan volgen op een missieschool van de Methodisten. Hij had enige jaren middelbaar onderwijs genoten toen hij zijn vader in de zaak ging opvolgen. Hij huwde de dochter van een stamhoofd, die hem tien kinde ren schenk. Na de dood van zijn va der in 1950 ging hij prompt bank roet, maar Belgische vrienden spron gen bij en hij begon opnieuw. Uit die tijd dateert zijn besluit om ac tief aan de politiek van zijn land te gaan deelnemen. In 1951 werd hij aangesteld als lid van de provinciale adviesraad. Pas werkelijk machtig werd hij bij zijn verkiezing tot pre sident van de confederatie van vak bonden van Loeanda. Uit deze fede ratie werd later de zogenaamde Co- nakat-partij gevormd, met Tsjombe als leider. Die positie bracht hem naar de ronde-tafelconferentie van Brussel, waarop tot onafhankelijk heid van de kolonie besloten werd. President werd Kasavoeboe en premier Loemoemba. Tussen Tsjom be en Loemoemba boterde het al dadelijk niet. Loemoemba was van mening dat Kongo een geheel moest vormen, terwijl Tsjombe voorstander was van een statenbond. Elf dagen na de onafhankelijkheid van Kongo, op 11 juli 1960, riep Tsjombe Katanga uit tot een zelf standige staat. In de burgeroorlog die hierop volgde moest het leger van blanke huurlingen van Katanga het opnemen tegen federale troepen en een leger van de VN, dat op ze ker ogenblik 20.000 man sterk was. Het vliegtuig van de secretaris-ge neraal van de VN, Dag Hammer skjöld, die zich persoonlijk van de situatie ter plaatse op de hoogte wilde stellen, stortte in 1961 neer boven Kongo. Of het neergeschoten werd is tot op de dag van vandaag een raadsel. In hetzelfde jaar was Loemoemba zo overmoedig om met Tsjombe in Katanga te gaan onderhandelen. Zijn retourtje Elisabethstad werd door de huurlingen onverbiddelijk veranderd in een enkele reis. De federale instanties besloten het er niet bij te laten zitten en slaagden er in om Tsjombe gevangen te ne men. Op een conferentie van alle Kongolese leiders in Coquilstad werd Tsjombe beschuldigd van hoogver raad. Twee maanden later werd hij vrijgelaten, nadat hij beloofd had dat Katanga deel van Kongo zou blijven uitmaken. Eenmaal terug in Elisa bethstad trok hij deze belofte weer in. De strijd werd in volle hevigheid hervat. Tsjombe en de zijnen hielden tot 16 januari stand. ter zeer kort. Na een interne machtsstrijd met president Kasavoe boe werd Tsjombe afgezet. Vijf maanden later verliet Tsjom be Kongo en ging voor het eerst in ballingschap in Europa. In een van de duurste hotels van Madrid huurt hij vijf kamers en gaat hij met zijn gezin wonen. Iets meer dan een jaar later, in 1964 verscheen hij weer vrolijk la chend in Kongo. Hij was er in ge slaagd de verschillende politieke fracties in zijn land ertoe over te halen hem tot premier van geheel Kongo te maken. In een jaar tijds wisten de troepen van Tsjombe, die deze keer federale troepen genoemd mochiten worden, het land te zuive ren van communistische invloeden. Alle verdachte elementen werden over de grens van Soedan gejaagd. Het feest duurde voor Tsjombe ech- Daarna treedt hij pas weer voor het voetlicht toen een Franse piloot hem ontvoerde naar Algerije. Wat de drijfveren van deze avonturier ge weest zijn is nog steeds niet bekend. In ieder geval werd Tsjombe in Kon go bij verstek ter dood veroordeeld en werd onmiddellijk uitlevering ge vraagd aan de toenmalige president van Algerije, Boemedienne. De Algerijnse grondwet verbiedt uitlevering voor politieke vergrijpen. Daarom veroordeelden de Kongolese autoriteiten Tsjombe ook op grond van muiterij, zwendel en ondermij ning. Daarmee had Boemedienne zijn handen vrij. Hij bood Tsjombe aan in ruil voor de belofte van de kant van Kongo om de betrekkingen met Israël volledig te verbreken. Het Al gerijnse aanbod werd beleefd van de hand gewezen en sedertdien was het lot van Tsjombe in officieel stilzwij gen gehuld. Dit stilzwijgen is nu ab soluut geworden. H. M>

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 7