Van bejaarden thuis kan 70% optimaal gezond zijn Arabische communisten "bedorven" Huidige welvaarts voeding is te vet SYRIË II Orgaan-transplantatie slechts mogelijk na toestemming FUSIE IN DE CONSERVEN- TNDUSTRIE DR. F. J. M. TONINOMEER KWALEN DAN ZE ZELF WETEN Paus staat open voor kritiek 120 JAAR OUD VOLLEDIG VALIDE STIJGING BASIS VERF Oplossing Extreem Vechten ERA-halvarine brengt oplossing naderbij. lekker op het Brood gezonder voor uw lijn! 7 DE STEM VAN DONDERDAG 26 JUNI 1969 9 (Van een onzer verslaggevers) BREDA „De bejaarden moeten zowel op medisch als op maat schappelijk gebied meer intensief begeleid worden. De grote leemte die er bestaat tussen de objectieve behoefte en de mate aantal bejaarden niet die zorg krijgt die zij nodig heeft". Dit is waarin erin voorzien wordt, wijst erop, dat een relatief groot een van de conclusies van de 84-jarige Bredase GG en GD-arts dr. F. J. M. Tonino in zijn proefschrift „Bejaarden Thuis". Gis termiddag promoveerde hij bij prof. dr. A. Mertens te Nijmegen. Twee zonen van de promovendus, een arts en een jurist, tra den op als paranimfen. Het proefschrift ia de weergave van een studie ander 400 Bredase bejaarden, die de afgelopen jaren heeft plaatsgevonden. Een onder zoek op medische en maatschappe lijke aspecten en de samenhang daartussen- Het initiatief tot dit on derzoek werd in 1965 genomen door de directeur van de GG en GD, Alb. J. M Smulders, die de arts Tonino verzocht het sociaal-gerea- trische onderzoek te leiden. In het twee delen tellende werkstuk con stateert doctor Tonino, dat veel bejaarden meer kwalen hebben dan zij zelf weten- Daarom raadt hij alle huisartsen, voor wie dit onderzoek een goede leidraad zal kunnen zijn, aan om bij het opspo ren van afwijkingen bij bejaarden niet alleen af te gaan op de klach ten, maar verder te kijken. Dan zullen allerlej kwaaltjes en afwij kingen naar voren komen, die ver holpen kunnen worden. Dat heeft diverse voordelen: de ziekenhuizen en verpleegtehuizen raken minder snel vol, de bejaarden worden min der vlug hulpbehoevend, ze lopen minder kans chronisch ziek te wor den en er wordt een reële kans geboden op een langer leven. „Het bejaardenprobleem is een medisch probleem", aldus doctor Tonino. „De maatschappelijke ge dragingen of problemen zijn daar van direct een gevolg. De meeste bejaarden overlijden door ziekten, niet door ouderdom. Maak je de kans op ziekten kleiner dan leven de mensen prettiger. Iemand die gedurende zijn leven ziekten ver mijdt door b.v. niet te roken, geen alcohol te drinken, niet teveel te eten en genoeg te lopen, kan ge makkelijk 120 jaar oud worden!" Het onderzoek, dat doctor Tonino in samenwm-krng met mensen van het Bredase St.-Ignatiusziekenhuis, een cardioloog, een biochemicus, het consultatiebureau voor tbc-be- strijding, wijkzusters en huisartsen en onder supervisie van het dr. Vcegerinstituut in Nijmegen heeft uitgevoerd, heeft zich gericht op de algehele gezondheidstoestand van de bejaarde. „Daarover is^ in de wereldliteratuur nog nooit iets verschenen. Wel kun je overal le zen hoeveel bejaarden last hebben van die kwaal en hoeveel van die, maar nog nooit heeft iemand een totaalbeeld gegeven over de ge zondheidstoestand en validiteit van een volkomen representatieve groep bejaarden. Onze cijfers zijn daarom een primeur", zegt hij. „Gezondheid is voor ons die zo wel statische als dynamische toe stand van lichaam en geest, waar bij alle organen geheel normaal van samenstelling en functie zijn en ook onderling volledig harmo nisch samenwerken, zodat deze toestand op zich geen enkele ver korting van een normale levens duur inhoudt- Ongezond of niet- gezonid vinden wij wanneer een of meer organen niet geheei] normaal van samenstelling of functie zijn en-of onderling niet volledig har monisch samenwerken Bij de ge zondheidsbepaling vinden wij orga nen normaal die door vervanging of hulpmiddelen hun normale func tie kunnen uitoefenen. Bijvoorbeeld bij gebruik van een bril of een goede prothese", aldus de heer Tonino. In zijn onderzoek is hij tot de schokkende conclusie gekomen, dat slechts 20,7 procent van de bejaar den normaal gezond is. Matig ge zond met alleen geneesbare afwij kingen is liefst 48,5 procent- Matig gezond met chronische afwijkingen werd 15,7 procent bevonden, terwijl 13 procent ernstig ongezond was. Hieruit blijkt, dat wanneer de ge neesbare afwijkingen bijtijds me disch volledig behandeld zouden kunnen worden, ongeveer 70 pro cent van alle bejaarden in de na bije toekomst gezond kan zijn, ter wijl dit percentage nu slechts 21 procent bedraagt. De indeling naar de-mate van afwijkingen en klach ten moet als een wereldprimeur beschouwd worden. Bij de bepaling van de validiteit van de 400 bejaarden is doctor To nino tot de conclusie gekomen, dat 67 procent valide is, II procent matig valide maar te revalideren, 13 procent chronisch matig valide en 8,8 procent ernstig invalide. Dat betekent, dat 78 procent van alle bejaarden in werkelijkheid volko men valide zou kunnen zijn. Een nieuw gezichtspunt in het proef schrift is ook, dat gezondheid en validiteit niet als één worden ge zien, maar van elkaar gescheiden zijn. In zijn samenvatting somt dr. Tonino enkele resultaten op, die nog eens extra benadrukken, dat het be jaarden vraagstuk groten deels een medisch vraagstuk is. Bijna een kwart van de bejaarden, voor wie wegens ernstige klachten medische hulp noodzakelijk en rea liseerbaar is, ontvangt deze hulp niet. Ruim 40 procent van de be jaarden voor wie wegens gecon stateerde afwijkingen een medische hulp nodig en uit te voeren is, ontvangt deze evenmin. Slechts 28 procent van de bejaarden behoeft geen medische hulp. Een groot deel van de afwijkingen ontgaat de huisartsen, mede doordat de be jaarden hen er niet op attent ma ken. Ook de maatschappelijke facto ren spelen een belangrijke rol in het leven van de bejaarde. Van de zelfstandig wonende bejaarden heeft 33 procent behoefte aan maatschappelijke hulp, die ze ech ter niet ontvangen. „De discrepan tie op het terrein van de maat schappelijke hulpverlening lijkt eveneens in grote mate veroor zaakt te worden door het niet be kend zijn van deze behoeften bij het dienstverlenend apparaat. Via een meer gerichte opsporing van deze behoeften door dit apparaat en via voorlichting aan de bejaar den en hun omgeving, zou een op timale dienstverlening beter moge lijk worden", schrijft hij. Er blijkt een grote behoefte aan dienstverlening door de kruisvere nigingen- Van de 356 zelfstandig wonende bejaarden heeft 47 pro cent dit nodig. In 63 procent van de gevallen wérd daarin niet voor zien. Als gevolg van direct doorge geven namen aan de kruisvereni gingen tijdens het onderzoek is het aantal bejaarden in verpleging bij deze verenigingen gestegen met 140 procent en het aantal bejaar den in „bejaardenzorg" met 100 procent. Van de gecontroleerde zelfstan dig wonende bejaarden heeft 43 procent behoefte aan dagelijkse huishoudelijke hulp. In deze be hoefte wordt vrijwel voorzien. Doctor Tonino doet als enig mo gelijke oplossing voor een betere bejaardenzorg een periodiek her haald algemeen medische onder zoek door de huisarts aan de hand („het medische aspect is primair, het sociale is vaak daarvan een gevolg"). Volgens hem kan dit het best gerealiseerd worden door een centraal bureau dat het periodiek preventief geneeskundig onderzoek in overleg met alle belanghebben den organiseert. Indien mogelijk zullen de wijkverpleegsters als me dewerksters bij het onderzoek inge schakeld kunnen worden. Het bu reau neemt, zo nodig, de nazorg van de huisarts over en zorgt dat de geconstateerde noden en behoef ten worden doorgegeven aan be voegde personen en instanties. „In dien deze methode ter opsporing van de medische behoeften niet is te realiseren, zal toch op een an dere wijze een geregeld onderzoek moeten gebeuren. Blijkens de on derzoekingen bestaat er een grote, medisch-sociale nood, welke een verplichting schept, waaraan de artsen zich niet meer kunnen ont trekken", besluit hii zijn studie. Bovenvermelde gegevens en con clusies zijn slechts een greep uit een -omvangrijk .werk met een veel heid aan gegevens, die hij verdere uitwerking stof voldoende zouden opleveren voor nog enkele disser taties. Een van die punten kan de werkelijke behoefte aan verzor gingstehuizen voor bejaarden zijn. Dit is nog niet eerder objectief be paald. De studie past in de serie „Be jaarden in ziekenhuizen" van dr. J. van Weiten (1968), dr. C. Lee ring: „Gestoord menselijk functio neren", dat de bejaarden in ver pleegtehuizen behandelt (1968), en „Verzorgingsbehoeften van bejaar den" van dr. F. Oostvogel (1968). Samen met de Bredase studie is er een nationaal overzichtsplan ontstaan voor een betere medische en sociale benadering van de be jaarde- Aanvullend hierop zal dr. J. Munnicbs in Breda een studie opzetten over de sociaal-psycholo gische problemen van de bejaarde. Het is de bedoeling, dat die studie van doctor Tonino als basis dient voor een algeheel bejaardenonder- zoek de komende jaren in Breda. In verband daarmee zal ook bin nenkort de discussie worden ge opend of het mogelijk is zijn sug gestie voor een centraal bureau voor periodieke preventieve genees kundig onderzoek daadwerkelijk te maken. W. H. (ADVERTENTIE) lfl van verwerking, in strijken en dek en, in eenvoud van kleurenkeus in duurzaamheid en ^q^RTROFFEN (ADVERTENTIE) (door David Hirst) BEIROET In de documenten en pamfletten van voor de juni - oorlog stelde El Fatah altijd zeer eenvou dig en duidelijk dat 't van patriottis- dig getuigde de Palestijnse guerrillas te steunen en van verraad zich tegen hen te keren. Dit heeft alle Arabische regimes ertoe gebracht deze „leer" in de praktijk te brengen, of tenmin ste te doen alsof. De enige mensen, die hardnekkig weigeren dit te doen rijn pro - Russische communisten. Misschien spreekt deze houding wel van moed, maar ook zeker van heel wat onderworpenheid. De communis ten hebben altijd slaafs Moskou ge volgd. Toen in 1947 Gromyko bekend maakte, dat Rusland het plan van de Verenigde Naties steunde om tot een scheiding van Palestina te komen, het Khalid Bakdash plichtsgetrouw de Syrisch - Libanese communisti sche partij deze lijn volgen. Het aan zien van zijn (en andere) partij (en) daalde oumiddelijk in de gehele Ara bische wereld Hij kreeg met vervoi- ging, van buitenaf te maken en de par tijen zelf begonnen uiteen te vallen. He communisten hebben van het Kremlin nog niet de opdracht gekre sen om voot de tweede keer politie ke zelfmoord te plegen. Die opdracht zullen ze waarschijnlijk niet krijgen, ®aar er wordt wel van hen verwacht, dat (politiek verlamd als ze zijn) ze toch ioor blijven gaan. Om ideologische en praktische re denen keurt Rusland geurrilla-acti- vitciten af. Met tegenzin heeft men geprobeerd een aantal goede verta lingen voor 't woard guerrilla te vin den- Deze zijn gewoonlijk verspreid door het persagentschap Novoisti. On langs nog heeft de „politieke waar nemer" van Novosti blijk gegeven van een nauwkeurig inzicht in de Russi sche opvattingen toen hij de guerrillas bijna als „trotzkyisten" beschreef. Hij zei dit niet in Novosti maar in een onbekend partijblad. Ongetwij feld hoopte hij, dat het de Arabische oren niet zou bereiken, maar de wes terse persagentschappen hebben er voor gezorgd, dat dit wel gebeurd is. De Arabische communistische par tijen zijn verleden jaar augustus in het geheim bijeen gekomen en zijn tot de conclusie gekomen.dat de guer rilla -activiteiten „sentimenteel avon- turisme" zijn. Het openhartigst was de Jordaanse communistische partij, die het dichst bij het probleem betrok ken was. n een artikel in de „World Marxist Review", redeneert een van de vooraanstaande partijle den, Fahmi Salfiti, zich in zo'n nete lige positie, dat hij de guerrillas moet aanvallen en Koning Hoessein prijzen- De koning wil een vreedzame op lossing voor de crisis in het Midden- Oosten. Dat willen de communisten ook. Maar er is veel meer aan de hand dan alleen dat.Salfiti maakt dui delijk dat de Jordaanse communis ten, die voor de oorlog zo streng on der de duim, gehouden werden, nu van hun betrekkelijk grote nieuwe vrij heid profijt willen trekekn ter bevor dering van hun eigen politieke doel einden. Zoals elders willen ook zij het bewind van binnenuit omver werpen. Salfiti valt die „extremisten" aan, die ko ning Hoessein uit zijn macht willen ontzetten- Wat de communisten pro beren, zegt Salfiti, is het bewind er toe te brengen haar banden met het westerse imperialisme losser te ma ken en in eigen land een meer demo cratische koers te gaan varen. In dit vroege stadium is de partij klaarblijkelijk nog niet erg veeleisend en doet in feite de aanbeveling „gro te landeigenaren en leden van de gro te bourgeoisie" deel van de regering uit te laten maken. Salfiti legt uit da-t de „objectieve omstandigheden" dit vereisen en hij verwijt de guerrillas dat ze hier geen aandacht aan beste den. Met andere woorden, de guerril la-activiteiten vormen een onder mijnende macht die de gehele be staande orde in Jordanië dreigen te vernieitgen. Natuurlijk is het begrijpelijk, zegt Salfiti, dat in 't spoor van nederla gen en rampen, de massa in guerril la-activiteiten heil probeert te vin den. De tijd is echter nog niet rijp voor guerrilla-operaties, binnen noch buiten de bezette gebieden. Trouwens, zegt hij, veel guerrillastrijders worden beïnvloed door extremistische opvat tingen, en sommige leiders, in het bijzonder die van E) Fatah, zijn mos lims of hebben dezelfde „reactionai re" opvattingen. We hebben „patriot tistische elementen" binnen de guer rilla - beweging op deze dingen gewe zen, voegt SaÜiti ej- verwijtend aan toe, maar ons advies was verspild. Dat was het inderdaad. Rusland is onlangs voor de eerste keer door de Palestijnse bevrijdingsorganisatie on der vuur genomen, toen deze organi satie de houding van Rusland als „vreemd" beschreef. De linksgeori ënteerde guerrilla - strijders hebben, meer spijtig dan boos, een beroep op de Sovjet Unie gedaan om het „on juiste stalinistische bureaucratische" plaats te laten maken voor een „waar marxistisch - leninistisch standpunt". Maar het is niet Rusland dat de strengste kritische aanmerkingen ver dient nog niet. Het zijn de plaatse lijke Arabische communisten. Zij zijn Arabieren en moesten beter weten. Hun misstappen van de afgelopen veertig jaar worden medogenloos ge analyseerd door Arabische politieke deskundigen. De officiële communisten, Nasser- isten en Baathisten zijn onherstelbaar (Door dr. Alfred van de Weijer o.f.m. cap.) gje toespraak, die paus Paulus op de verjaardag van zijn kroning ge houden heeft, geeft blijk van begrip voor de kritiek, die velen hebben op het beleid van de H. Stoel in deze bewogen tijd. Hij zegt erover te willen praten op de bisschoppen-synode, die dit na jaar in Rome zal worden gehouden. In plaats van de kritiek meteen te weerleggen, wil hij de ingebrachte bezwaren rustig en in alle objectivi teit overwegen. Het is onmogelijk, deze reactie van de paus niet in verband te brengen met het interview dat kardinaal Sue- nens een maand geleden aan een internationaal tijdschrift heeft gege ven. Daarin werd eerbiedige maar zeer gefundeerde kritiek uitgeoefend op het feitelijk functioneren van de H. Stoel, vooral voor zover het de betrekkingen met de bisschoppen en hun conferenties betreft. De reactie van de paus lijkt ons heel wat rustiger en constructiever dan de nogal felle antwoorden, waar op enkele kardinalen hun collega Suenens hebben getrakteerd. Zij be schuldigden de kardinaal van eerroof, gebrek aan eerbied, zelfs van laster. De kardinaal zou er beter aan heb ben gedaan, zijn kritiek buiten de pu bliciteit te houden en werd gesom meerd zijn verklaringen te herroepen. Opnieuw blijkt, dat paus Paulus nog altijd een kring van mensen om zich heen heeft, ongetwijfeld met de beste bedoelingen bezield, die in feite slechte raadgevers zijn. Zij begrijpen niet, dat een man als kardinaal Suenens met zijn oproep tot een openhartige bespreking van nu een maal bestaande moeilijkheden de H. Stoel een veel betere dienst bewijst dan zijzelf met hun pogingen de zaak in de doofpot te stoppen. Paus Paulus heeft zich met zijn toespraak van de ze pogingen gedistantieerd: beleefd dankend voor de aangeboden dien sten maar deze in feite naast zich neerleggend. Wij hopen dat de bisschoppen, die in het najaar naar Rome zullen gaan, de stille wenk van de paus zullen be grijpen. Hij heeft nu laten doorsche meren, meer gediend te zijn met een openhartig gesprek, waarin man en paard worden genoemd, dan met by zantijnse gehoorzaamheidsbetuigin gen. Mogen de bisschoppen hem de dienst bewijzen, waarom hij bedekt maar daarom niet minder duidelijk heeft gevraagd. HORST (ANP) Coenen Conser ven n.v. te Horst, o.a. de grootste pro ducent van champignonconserven in Nederland, is overgenomen door van Wagènberg-Festen's cönservenfabrie ken n.v. te Heusden, die sinds enige jaren met Consolidated Foods Corpo ration is gefuseerd. Beide partijen verwachten hiervan, dat de continuïteit van het bedrjjf be ter gewaarborgd is. Het bedrijf te Horst wordt met de huidige perso neelsbezetting voortgezet. De leiding blijft in handen vam de heer F. E. M. Coenen. Dit samengaan betekent ook voor van Wagenberg-Festen een welkome verbreding van het assortiment, aldus een communiqué. bedorven door hun afkomst en opvat tingen (in beide gevallen de kleine bourgeois) en daarom zijn ze niet in staat de massa politiek militair ge zien te organiseren om tegen het Zi onisme, de Arabische reactie en het westerse imperialisme te vechten. Aan het hart van „Nieuw Links" ligt het samengaan van de,sociale ver anderingen met de guerrilla - activi teiten ten grondslag. Het conflict ij ver Palestina levert de natuurlijke springplank voor zo'n strategie. Uit de Arabische nationalistische bewe ging is het Volksfront voor de Be vrijding van Palestina ontstaan (dat nu weer in twee fracties is verdeeld), maar de laatste groep begint belang rijker te worden dan de oorspronke lijke. De leden van „Nieuw Links", die in Palestina hun uiterste best doen, zien zich als een groep waarin alle afvallige communisten samenkomen. Daarom beschouwen ze iemand als Aziz Hajj als een van hun eigen men sen. Hajj is een Iraakse communist, in Moskou opgeleid die vervolgens ge broken heeft met de,orthodoxe leer van Rusland en enigere jongere leden van de Iraakse communistische par tij rond zich verzameld heeft. Geïn spireerd door Ché Guevara stelden zij in de moerasgebieden in het zuiden van Irak „revolutionaire raden van het volk" in, vielen buitenposten van de regering aan en confisceerden land, dat vervolgens onder de boeren verdeeld werd. Dij was een korte en rudimentai- De toenemende welvaart heeft onze eet- en leefgewoonten op vele manieren veranderd. Deze veranderingen blijken niet altijd gunstig te zijn. Zo is o.a. gebleken dat ons voedselpakket een steeds hogere calorische waarde heeft gekregen, terwijl onze behoeften aan calorieën daarentegen min der zijn geworden door het hui dige levenspatroon. Met andere woorden: de doorsnee Nederlan der eet te veel! Hierbij speelt het aandeel van het dagelijkse vet- gebruik een bijzonder belangrijke rol (Nederland heeft de twijfel achtige eer in West-Europa aan de top te staan met het vetgebruik per persoon). De toename van het vetgebruik staat echter niet op zichzelf. Door de welvaart en de vooruitgang van de techniek daalt het aantal mensen dat zware lichamelijke arbeid ver richt. Een andere factor van belang is dat hoe langer hoe meer mensen, zich gemotoriseerd voortbewegen. Dit alles brengt met zich mee dat niet alleen onze voedingsgewoonten maar óók de samenstelling van ons dagelijkse voedselpakket drastisch gewijzigd dienen te worden. Nieuwe inzichten bij de overheid Ook de regering heeft ingezien dat onze eetgewoonten zich niet hebben aangepast aan de veranderde leefge woonten. Uitgebreid medisch en sta tistisch onderzoek heeft aangetoond dat het gebruik van te veel vet (en van vetten van verkeerde samenstel ling) een „gewichtige" rol speelt bij de samenhang van een te hoog lichaamsgewicht, leeftijd en gezond heid. Gezien het grote belang voor de volksgezondheid en de populariteit van margarine als voedingsmiddel in Nederland, heeft de regering via de Warenwet wettelijk de mogelijk heid geopend voor de vervaardiging van een nieuw soort margarine, die (Van een onzer verslaggevers) DEN HAAG De Commissie Or gaan Transplantatie (C.O.T.) van het Nederlandsche Roode Kruis is van oordeel dat alleen dan ten be hoeve van een transplantatie orga nen uit een lijk mogen worden geno men, als de overledene of diens na bestaanden uitdrukkelijk toestem- daartoe gaven, dan wel verklaarden re verzetsdaad in een land waar gro te natuurlijke rijkdommen en nijpen de armoede een politiek van geweld en wanhoop teweeg brengen. De baa thisten brachten Hajj er onlangs toe voor de Iraakse televisie te „beken nen" dat zijn vroegere idealen niets anders waren dan het verlangen om een bendeoorlog te voeren. Misschien was het dat ook wel, maar het was kenmerkend voor een bepaalde gees tesgesteldheid. Het „Nieuw Links" kent iets van de maoistische opvattingen over de situatie in de wereld en de klas senstrijd - alles of niets. „De alles omvattende proletarische revolutie", zo wordt er gezegd, „betekent politie ke actie tegen alles, dat in de ge meenschap bestaat". Maar „Nieuw Links" vindt zijn oorsprong in het ei gen land en is nationalistisch, en zul len zich nooit onder Chinese over heersing buigen, zoals de officiële communisten zich voor de Russische overheersing gebogen hebben. Waarschijnlijk zullen ze veel mee dogenlozer tegen de westerse belan gen ageren dan de officiële commu nisten. De sabotage van de trans- Arabische pijplijn door guerrilla-strij ders van het volksfront duidt hier al op. Of deze groep ooit echt belangrijk zal worden valt niet te zeggen, maar in de huidige Arabische wereld kan van alles gebeuren. Veel hangt af, van het resultaat van de besprekin gen van de Grote Vier in New York. (copyright De Stem - The Guardian) slechts de helft van de hoeveelheid vet en dus ook van het aantal calo rieën bevat. Door halvarine minder vet eten! Sinds enige tijd heeft de consu ment in Nederland reeds kennis kunnen maken met een nieuw pro- dukt dat 50% minder calorieën heeft dan margarine. In de nieuwe aan vulling op de Warenwet, van kracht geworden op 1 januari 1969, heeft dit produkt de officiële naam van hal varine gekregen. Na jarenlange research is er im halvarine onder de naam ERA op de markt gekomen. Bjj de be reiding en samenstelling van ERA halvarine Is zorgvuldig rekening gehouden met de wensen van vele voedingsdeskundigen en artsen. Hierbij is tegelijk de grootste aan dacht besteed aan de smaak en de smeerbaarheid, die de consument stelt aan de fijnste margarine. De komst van ERA heeft volko men gebroken met de ouderwetse traditie en opvattingen dat inarga- rine, bestemd voor broodgebruik, 80% vet moet bevatten. Met de hal vering van dit vetpercentage heeft ERA een belangrijke stap voor waarts gedaan ten gunste van.ied.era gezondheid. geen bezwaar te heben tegen zo'n ingreep. In een interim rapport van de C. O.T. waaruit deze mening blijkt, wordf verder gezegd dat de commis sie zich met overgrote meerderheid heeft uitgesproken teigen een sys teem waarbij uitoame van een orgaan uit een lijk in principe altijd geoor loofd zou zijn, tenzij er aanwijzingen bijvoorbeeld een verklaring, bestaan dat er bezwaren zijn van die overle dene of van zijn familie- Op twee uitzonderingen na maken alle leden de^ C.O.T. deel uit van een of meer van de zes werkgroe pen van de C.O.T Vier daarvan de medische, de ethische, de juri dische en de registratie werkgroep hebben rapporten over de gestelde vraag ingediend. Van deze vier werkgroepen spre ken de medische, de ethische en de juridische zich unaniem voor- het „toestemmingssysteem" uit. De me ningen in de registratie werkgroep zjjn verdeeld- De medische werkgroep noemt het „toestemmingssysteem" het enige acceptabele systeem. Het beschikbaar komend aantal van transplantable organen zou bij dat stelsel minder kunnen zijn, maar de werkgroep meent dat de keuze tussen deze twee systemen op pricipiële redenen dient te berusten. Bij voorkeur zal de toe stemming van donor of nabestaan den schriftelijk moeten worden gege ven. Van de nabestaanden echter kan soms onder de emotionele om standigheden van het ogenblik niet in redelijkheid gevraagd worden een verklaring te ondertekenen, In die situaties zou kunnen worden volstaan met een mondelinge toe stemming in aanwezigheid van twee getuigen liefst artsen. Het rapport van de ethische werk groep gaat veel uitvoeriger in op het principiële karakter van de toestem ming. Het afstaan van organen, ook teem" legt alle nadruk op de vrije na de dood, is een vrije, zedelijke handelin.. Het „toestemmingssys- beslissing van de mens na zijn dood zijn lichaam ter beschikking te stel len van de medische zorg voor de medemens. Het „geen-bezwaar-sys- teem" miskent, althans voorlopig, het vrije en zedelijke karakter van het afstaan. in het geval die overledene geen schriftelijke toestemming of geen ver klaring in aanwezigheid van be trouwbare getuigen heeft afgelegd, dienen de nabestaanden rekening te houden met de veronderstelde wil van de overledene en als vertolkers daarvan op te treden, aldus de ethi- se werkgi-oep. De juridische werkgroep meent ook dat het „geen-bezwaar-systeem" vooralsnog onaanvaardbaar is, zij acht alleen het „toestemmingssys teem" voldoende als basis voor een wettelijke regeling. De vrijheid van het individu, die ook tot uitdrukking komt in het recht van beschikking van ieder over eigen lijk, mag niet nodeloos worden beknot. Voorts is het recht van medebeslissing over wat gebeuren moet met het lijk van een overleden familielid, een door de wetgever erkende realiteit.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 7