Tussen twaalf en twee" populair bij meer clan twee miljoen fans Kijk riaar I tussen haakjes f GERARD HULSHOF: „ZOVEEL MOGELIJK MENSEN BEREIKEN" Jiingit TOOR- EWERKERS Afrika in trek Film Essef ixpeditiebedrijf VOOR LAGER DilSONDERWIJS of pschool kro-lepel draaiboeken polonaise schuifdeuren kostelijke grap zelfde vaatje witte veder brandpunt MAANDAG: NEDERLAND I: BELGIë (Frans): NEDERLAND II: BELGIë (Nederlands): DUITSLAND I: DUITSLAND II: Luister naar DE STEM VAN MAANDAG 23 JUNI 1969 /an tien jaar, is na een ekte, van ons heenge- ;je en broertje N [roefde ouders, broertjes lanou 1969. it 2. srbaar zoontje en broer- aandagavond tijdens de ;kerk. mgelenmis, waarbij u laats hebben op dinsdag n de parochiekerk van Lourdes, waarna de be- raafplaats te Bergen op ziekenhuis St.-Joanna te van de H. Sacramenten eliefde vrouw, dochter, ZUNDEREN aar. 1969. ideren ourtin ideren ideren-van Stappen en kinderen irijdijk en kinderen ts hebben op dinsdag 24 i van de H. Blasius te lur. aandagavond can 7.30 uur ïze diepe droefheid na H. Sacramenten der zie- th-ziekenhuis te Sluiskil, l, vader, groot- en over- :ef, de heer ANTONIUS BERGH t van mevr. nel ia van Beek sbergh-van Beek jrgh rgh-v. d. Vijver amer-Mijnsbergh ithamer irgh-van Steenberghe en Claudine. 1969. n gevolgd door de begra- n op dinsdag 24 juni a.s. chiekerk van O. L. Vrouw Gent. ur aan de kerk. parochiekerk maandag 23 1 geen rouwbrief mochten je advertentie als zodanig mannelijke en vrouwelij- pellebrug, tel. 01440-2112 1-3983 tn 9. Middelburg, ir een functie in de handel? ndernemerschap en zelfstan' Bedrijfseconomie, admini' bedrijfsrekenen, handelsken' lands, moderne talen, aar^' atschappijleer en esthetisch*' le algemene warenkennis. Etaleren, reclame, creatie) machineschrijven. ;n. middenstandsdiploma be' ipfunctionaris in de handel)- idelsschool 2 overgang naar de 4e Klas eidend hoger of middelbaar economie, commerciële vor en statistiek recht, nds, moderne talen, maat' sche vorming. iologie, fysica en scheikunde, sbevoegdheid in vrijwel all' telefonische afspraa" (Van onze showredactie) HILVERSUM „De Smidse", waarin Nederlands populairste radioprogramma „tussen twaalf en twee" met de regelmaat van de angelusklok gestalte krijgt, is een rommelige pijpela, uiterst strategisch gelegen bij de KRO- kantine, waar het bier overvloe dig schuimt en de broodjes kaas nog net niet krassen. Verwacht geen schmink, geen uit gekiend decor en costuums met opgevulde borstpartijen, want dat soort zaken heeft de besnorde heer Van Doorn exclusief gere serveerd voor zijn boys, die even verderop de vaderlandse beeld buizen voeden. Begrijpelijk, want het oog van de trouwe radio-belijder is immers met blindheid geslagen en de KRO is niet bereid haar omroep- gelden voor een handvol loslo pende bezoekers over de balk te smijten. Nieuwsgierigen, die tegen twaal ven de studio binnen struikelen - Limburgse dauwtrappers, complete collectanten-collega's en trouwe le den, die hun zwaar verzilverde KRO-lepel nu ook wel eens in de breipot van hun eigen omroepvereni ging willen laiten staan - worden dan ook gelijk geconfronteerd met een entourage, die op een boerenbrui loft niet zou misstaan. In het midden van de studio staat een koffieketel, die tijdens het pro gramma voortdurend wordt afgetapt door dorstige musici en artiesten; voor hen zijn ook de broodjes be doeld, die op een schoon servet lig gen uitgespreid. Het is vandaag vrijdag en de broodjes zijn dus be legd met kaas. Zelfs voor de KRO zijn er grenzen. Toen het programma twee jaar geleden voor het eerst uit de start blokken schoot, wei-den er n°g lijvi ge draaiboeken gestencild, maar die hebben slechts één week dienst ge daan Sindsdien worden de teksten en interviews met behulp van pla tenhoezen uit de losse pols geïm proviseerd. „Ik laat nu twee blanco draaiboe ken nieten", zegt Hulshof, „en daar mee beginnen we de uitzending. Dat wil niet zeggen, dat we in ons pro gramma maar raak improviseren, want dan zou het binnen de kortste keren een geweldige bende zijn. Het is juist de kunst om met je ervaring twee uur zendtijd te vullen zonder de zaak dood te organiseren". „Mijn opdracht was vanaf het eer ste moment om een programma te maken, dat door zoveel mogelijk mensen beluisterd zou worden. Hoe ik dat deed w_s volledig mijn zaak. Twee jaar geleden hadden de AVRO en de VARA om één uur 's mid dags een luisterdichtheid van ruim één miljoen, terwijl de KRO nog tiet de helft had". „Dat kwam, omdat het nieuws bij ons om half één werd uitgezonden en op de andere zender om één uur. Dat nieuws van één uur was een kapitale magneet, die alle aandacht van onze programma's weg zoog". „Bij de uitwerking van dat pro ject ben ik van twee dingen uitge- Baan: „Tussen twaalf en twee" meest live de lucht in en kon alleen maar bestaan bij de gratie van de continuïteit. Een man, die Op dins- voorbeeld helemaal, die dampt de klare vreugde de zaai in. Zoiets is een gave. Bij mij liggen de zaken anders. Ik heb in het begin nog de pretentie ge had om een educatieve noot in het programma te smokkelen, wist ik veel, dat het uitsluitend ging om een onverplicht programma, waar nie mand bij mocht denken. Ik had de lie deren gekregen, die Theodorakis in zijn vel had geschreven, ik had de primeur, maar later heb ik het begre pen: zo'n item kun je niet ongestraft tussen Sjakie Schram en Tante Leen schuiven. Dat is je reinste vechten tegen de bierkaai. Na twee jaar denk je: „Kom, er moet maar eens wat anders gebeu ren". Ik heb in dlie twee jaar een ge weldige hekel gekregen aan alles wat showbusiness is, aan al die mensen, over wie gezegd wordt: „dit Saat Let helemaal worden, dit zie je nooit meer". En wat blijkt achteraf? De zangeres, die zo graag blues wilde zingen, heeft een stam pertje gemaakt, die zanger, die vier maanden terug nog zei, dat hij geen concessies zou doen, staat op eene ondier contract bij Johnny Hoes. In het midden van de pijpenla staat een koffieketel, die tijdens het programma voortdurend wordt af getapt door dorstige musici en artiesten. Ook Felix Huizinga komt in KRO-beheer nog steeds graag op de koffie. clag zijn radio aanzet wil een duide lijk herkenningspunt, een gimmick, die hem vertrouwd is. Met opzet hebben we daarom dat spelletje „raden maar" om één uur gezet. Je dwingt je fans op diie manier een keus te maken: of het nieuws of het spelletje. Er zijn nu dagen, dat er tegen één uur twee miljoen mensen naar ons programma luisteren. Een bewijs dus, dat de formule aanslaat bij het grocte publiek. Voor mij is het een hele geruststelling om te zien, dat je door middel van de lo gica iets dergelijks kunt bereiken. Natuurlijk, ik maak ook liever een keer per maand een goddelijk pro gramma, waar ik helemaal achter kan staan. Maar dat houdt nog niet in, dat ik „Tussen twaalf en twee" met tegenzin de lucht ingooi". Dat hij geen woord te veel heeft gezegd bewijzen de bezoekers, die ook op deze middag weer uit vrije wil inhaken bij elk smeuig refrein, dat de langskomende artiesten in de microfoons stampen. Een knipoog van presentator Kees Schilperoort is voldoende om ook nog de klapgrage handen op elkaar te krijgen. De sfeer is gemoedelijk: een kruising tussen een patronaatsfeesf en een verjaardag, waarop de aanwezigen het ogenblik verbeiden, dat de ta lentvolle oudste zoon tussen de schuifdeuren het Standchen van Schubert zal gaan spelen. De musici, die zich rondom diri gent Jo Budy hebben geschaard, ver sterken op hun beurt het huiselijk karakter van het programma. Ze hangen ontspannen op hun stoel, de hemdsmouwen opgerold en de strop dassen op kwart over twaalf. Geen moment krijgen de bezoekers dain ook de indruk, dat er zelfs maar één poging wordt gedaan om serieus te musiceren. Van tijd tot tijd wordt slechts een tuba aan de lippen geplaatst en verneemt men een troebel gekwaak, dat de overige musici tot uitzinnige vreugde brengt. Ais daarna de pianist diwars tegen de draad een dissidente melodie in zet, wenden de anderen snikkend het hoofd af. Toch is het ook hier weer de schijn, die bedriegt. Ailie valse noten, die gekraakt worden en alle klassie ke meesterwerkjes, die men met vereende krachten om zeep brengt, zijn tevoren wel degelijk door een talentvolle arrangeur tot één dikke hutspot gestampt. Jo Budy fungeert daarbij als gang maker en hofbeul. Een van zijn trouwe paladijnen is sinds mensenheugenis de langzaam kalende slagwerker Gerard van Be- zey, die hoog tronend boven het or kest zijn verrukkelijke slag slaat. „Een geweldig programma", zegt hij, „De radio is tegenwoordig zo dood als een pier, maar hier kan gelukkig nog alles. Dit tintelt van leven en toch blijft het netjes. Als je persé zou willen, dan kon je de 'schunnigste opmerkingen in de mi crofoon gooien en niemand zou er iets tegen kunnen doen- Maar het bomt gewoon niet voor De mensen beschouwen het gewoon als een kostelijke grap en zo moet het blij ven ook". Presentator Schilperoort heeft zichtbaar minder moeite met die telkens terugkerende metamorfose van burger tot pseudo-agrarier. Als Lubbert van Gortel is hij het blo zend idool van miljoenen Nederlan ders geworden en freewheelend op dat succes tapt hij ook tussen twaalf en twee uit hetzelfde vat met door douwers en dijenkletsers. Gerard Hulshof zegt van hem: „Kees is een enorme vakman, een figuur, waar je als regisseur volkomen blind op kan varen. Hij heeft na- tuurlijk niet dat relativerende van een Felix Huizinga, maar het door snee publiek heeft daar ook geen behoefte aan. Schilperoort is een man, die onmiddellijk herkend wordt als „een van de onze". Dit kan voor een programma als dit een winstpunt betekenen". Blon de, loom acterende Felix Huizinga is onmiddellijk geneigd hem gelijk te geven. Hij heeft zichzelf na twee jaar trouwe dienst bij „tussen twaalf en twee" in de buitemspelval gemanoeuvreerd en zit nu tussen de toeschouwers met de zalvende blik van een parochieherder, die het na het concilie allemaal niet meer zo ziet. Toch zijn alle insiders het er over eens, dat Huizinga met zijn bedriegelijke amateur-aanpak het gezicht van „tussen twaalf en twee" voor een belangrijk deel heeft be paald. Zijn interviews met arties ten, kunstfluiters en betweters wa ren doorgaans gedrenkt in een zachtaardig loodzuur-extract, dat het ene aureool na het andere roemloos deed verbleken. Huizinga, die jaren geleden reeds met een hoorspel over Arendsoog en Witte Veder in de Hilversumse dreven penetreerde, is wel bereid wat redenen voor zijn plotselinge verdwijnen uit „tussen twaalf en twee" bijeen te sprokkelen. „Allereerst", zegt hij, „ben ik niet de presentator, die bij de be kende brede lagen van het pnbliek aanslaat. Dat „populaire jongen" speten ligt me gewoon niet. Ik ben zelfs vrü moeilijk en beslist niet al tijd gezellig- Populair ben je of je bent het niet Je kunt zoiets niet forceren, Schilperoort heeft het bij- Ik ben nu op een gevaarlijk punt gekomen, geloof ik. Het programma loopt goed en vanzelf wordt je mee gesleurd in dlie populariteit. Voor dat je het weet, sta je in Ap pelscha de tombola te leiden en dan kun je niet meer zeggen, dat het eigenlijk je killeur niet was. Je wordt opgebeld en dian vraagt een heer, hoe duur je bent. Je hebt een angstig vermoeden, je zegt: „500 gulden". „Dat doen ze toch nooit", denfk je opgelucht. En dam die man weer: „alleen voor de tombola meneer Huizinga, als u nou voor dia* bedrag ook nog de po lonaise leidt, kunnen we tot zaken komen.". Als je op dat moment niet ommiidldiellijk „neen" zegt sta je binnen de kortste keren in een boe renkiel en met een petje op in een achtergebleven gebied te schmie ren. „Felix zegt. Goeieavonid. Ik hoor niks beste mensen. Nog één keer. Felix zegt. Goeieavond". Geloof me: „Eén zo'n schnabbel en je komt er noodt meer uit". Huizinga heeft inmiddels het vangnet aangetrokken voor zijn sprong naar de televisie. Via en kele presentaties bij Brandpunt buitenspel hoopt hij nu binnen de aantrekkingskracht te komen van de brandpuntplaneet, waar de be snorde chef Jacques Grijpink reeds handenwrijvend op hem wacht. Wat hij daar precies moet gaan doen is hem vooralsnog on duidelijk. „Ik ben niet het type van de rappe reporter en politiek zegt me ook niks. Misschien worden het onderwerpen, waarbij een so ciale bewogenheid belangrijk is- Ik houd van actuele dingen, van het avontuur. Televisie is voor mij een onbekend medium en dat maakt de zaak alleen maar span nender". 21.20 MISSA SOLEMNIS. 22.45 NIEUWS 18.50 19.00 19.07 19.32 20.00 20.20 20.50 21.40 22.30 23.00 PLUIMPJE NIEUWS VADERS TEGEN WIL EN DANK. Feuilleton. AVRO'S REGIOVIZIER. NIEUWS KEER KWIS. Quizprogramma met Fred Oster. THE SAINT. Feuilleton. MANANA. Programma over ontwikkelingswerk in Zuid- Amerika. NIEUWS TELEAC 18.50 19.00 19.03 19.30 20.00 20.20 21.50 22.25 22.30 PLUIMPJE NIEUWS SCALA YAO. Feuilleton naar oude volksverhalen van de Ivoor kust. NIEUWS TOW ARISCH. OMDAT IE ANDERS IS? Documentair programma over verpleegden in een psychiatri sch centrum. OVERDENKING NIEUWS 18.55 ZANDMANNETJE 19.00 CHARLIE POLITIEMAN. Oude film met Charlie Chaplin 19.20 KORTE FILM 19.30 WERELD ZONDER GRENZEN 19.45 OPENBAAR KUNSTBEZIT 19.55 DE WEERMAN 20.00 NIEUWS 20.25 HIGH CHAPARRAL. 18.40 NIEUWS 18.45 POUM 19.00 REGIONALE WEEKKRO- NIEK 19.25 ZANDMANNETJE 19.30 SPORTUITZENDING 20.00 JOURNAAL 20.30 TROIS JEUNES TAMBOURS 20.45 WALLONIë 69. 21.30 20-JARIG BESTAAN VAN DE NATO 22.30 DEBAT 20.00 NIEUWS 20.15 REPORT. Nieuws en gisteren en vandaag nader belicht. 21.00 MEINE MELODIE. Verzoek- concert. 21.45 DREI MaNNER MIT MANDA TEN. Achtergronden van de studentenakties. 22.30 NIEUWS 22.50 NOSFERATU. Duitse speel film. 23.55 NIEUWS 17.30 NIEUWS 17.35 UNSERE KLEINE SHOW. 18.05 DIE DREHSCHEIBE. Actuali teiten en muziek. 18.40 GUT GEFRAGT 1ST HALB GEWONNEN. Quizprogramma. 19.10 KöNIGLICH BAYERISCHES AMTSGERICHT. Feuilleton. 19.45 HEUTE 20.15 DER MALER MAX BECKMANN, aansluitend: NIEUWS. 21.00 DÜNNER MAAN, 2. FALL. Maandag 23 juni HILVERSUM I 402 M NCRV: 12.00 Los-Vast: gevarieerd programma. (12.21 Voor boer en tuinder; 12.26 Mededelingen tbv land en tuinbouw; 12.30 Nieuws; 12.41 Actualiteiten). 14.05 Schoolradio 14.30 Stereo: Mezzo-sopraan en piano; moderne liederen. 15.00 Pro testante middagdienst. NOS: 15.30 Zoeklicht op Nederland: Informatie over Zuid-Holland afgewisseld met muziek. (Om 16.00-16.02 Nieuws). O- verheidsvoorlichting: 17.20 De peri ode Gouverneur de Savomin Loh- man in Suriname. Spreker: F.J. van Wel. NCRV: 17.30 Voor de kleuters. 17.45 Kinderliedjes. 17.55 Wimble- don-Tennistoernooi. 18.00 Stereo: Meisjeskoor met instrumentaal sex tet. 18.19 Uitzending van de Katho lieke Volkspartij. 18.30 Nieuws. NCRV: 18.41 Actualiteiten. 19.00 Li- terama: radiokroniek over boeken, schrijvers en toneel. 19.15 Muziek en dienst: programma over kerklied en kerkmuziek in klank en geschrift. 20.10 Stereo: Metropole-orkest met zangsolist: amusementsmuziek. 20.30 Semi-klassieke symfonische mu ziek (gr. - gedeeltelijk stereo). 21.45 Stereo: Lichte grammofoonmu- ziek. 22.20 Avondoverdenking. 22.30 Nieuws. 22.40 Mededelingen. 22.45 Blaasmuziek - vroeger en nu mu zikale lezing. 23.15 Mozart, schrijver van muziek en brieven, muzikaal klankbeeld. 23.55-24.00 Nieuws. HILVERSUM II 298 M VPRO: 12.00 Gevarieerd klassiek platenprogramma (gedeeltelijk ste reo). (Om 13.00-13.10 Nieuws). 14.20 Schoolradio. 14.45 Gevarieerd pro gramma. NOS: 15.00 Stereo: Amu sementsmuziek (gr.). AVRO: 15.30 Stereo: Viool en piano: moderne mu ziek. 16.00 Nieuws. 16.02 Canta Ame rica: lichte muziek uit Latijns A- merika. 16.30 Voor de jeugd. 17.30 Brabant Journaal, ca. 17.55 Mede delingen. 18.00 Nieuws. 18.11 Radio journaal. 18.25 Ik verbind U door. praatje. 18.30 Stereo: A la carte: Tafelmuziek. 19.30 Nieuws. 19.35 RVU: De plastische taal van de schilder Constant Permeke. Spre ker: A. Snijders. NOS: 20.05 Ste reo: Holland Festival 1969: 20.05 Festivalnieuws en informatie; 21.00 Tour de Chant, met Metropole Or kest en zangsolisten. In de pauze: ca. 22.10 Nieuws: ca. 22.20 AVRO's Radiojournaal; voorts Festival- nieuws en informatie. Na afloop: Festivalnieuws en informatie. 23.25 Jazzmuziek. 23.55-24.00 Nieuws. HILVERSUM III 240 M EN FM TROS: 12.00 Nieuws. 12.03 Lynx (of Los). KRO: 13.00 Nieuws. 13.03 Actualiteiten. 13.08 TNT: licht mu ziekprogramma. 14.00 Nieuws. 14.03 Pop-in: gezellig aanplaten. 15.00 Nieuws. 15.03 Holster: pop- en coun- trymuziek. 16.00 Nieuws. 16.03 lORRRrrr: pop-magazine. 17.00 Nieuws. 17.02 Actualiteiten. 17.07- 18.00 Draaijijofdraaiik: verzoekpda- tenprogramma. BRUSSEL NEDERLANDS 324 M 12.00 Nieuws. 12.03 Gevarieerde mu ziek. (12.08-12.15 Landbouwkroniek. 12.40-12.48 Weerbericht, mededelin gen en SOS-berichten voor de schip pers). 12.55 Buitenlands persover zicht. 13.00 Nieuws, weerbericht, dagklapper en beursberichten. 13.20 Tafelmuziek. 14.00 Nieuws. 14.03 Symfonische muziek. 15.00 Nieuws. 15.03 Symfonische muziek. 16.00 Nieuws. 16.03 Beursberichten. 16.09 Voor de zieken. 17.00 Nieuws, weer bericht, mededelingen en Jazzmu ziek. 17.30 Blues, gospels en negro spirituals. 18.00 Nieuws. 18.03 Pop muziek. 18.28 Faardesportuitslagm. 18.30 Protestantse godsdienstuitzen ding. 18.45 Sportkroniek. 18.52 Taai- wenken. 18.55 Lichte muziek. 19.00 Nieuws, weerbericht en actualitei ten. 19.40 Orkestmuziek. 20.00 Ope rakroniek. 22.00 Nieuws, berieh. ten en De zeven kunsten, aan sluitend: Loterij-uitslagen. 22.30 Ge varieerde muziek (23.00-23.10 Nws) 23.40 Nieuws. 23.45-0.30 Uitzending voor de zeelieden. Dingdag 24 juni HILVERSUM I 402 M NCRV: 7.00 Nws. 7.10 Het levende woord. 7.15 Op het eerste gehoor: lichte muz. met nws. en act. 8.00 Nws. 8.11 Stereo: Klass. gewijde muz. (gr). 8.30 Nws. 8.32 Vakantie- tips. 8.45 Voor de huisvrouw. (9.00- 9.10 Gymnastiek voor de huisvrouw). 9.35 Waterstanden. 9.40 Schoolradio. 10.00 Tussen de tijden, lezing. 10.15 Opera-aria's (gr). 11.00 Nws. 11.02 Operettemuz. (gr). 11.15 Voor de zieken. 11.55 Mededelingen. HILVERSUM n 298 M AVRO: 7.00 Nws. 7.10 Ochtendgym nastiek. 7.20 Stereo: Lichte gram- mofooumuz. 8.00 Nws. 8.11 Radio- journ. 8.20 Stereo: Lichte grammof, muz. (8.30-8.33 De groenteman.) 8.50 Morgenwijding. NOS: 9.00 Uitgebr. reportage of herhaling NOS-progr. 9.40 Muziek uit de Middeleeuwen en Renaissance (opn.) AVRO: 10.00 Voor de kleuters. 10.10 Arbeidsvita minen: populair verzoekplatenprogr. 11.00 Nws. 11.02 RVU: Lichamelijke taal; spreker: R. A. Carnets de Groot. 11.32 Rondom 12: programma voor de vrouw. (Om 11.55 Beursbe richten.) HILVERSUM ni 240 M EN FM VARA: 9.00 Nws. 9.02 Plaatjes voor de pep. (10.00 Nws.) 11.00 Nws. 11.03 Een opvallend vrolijke gevar. visite. (12.00-12.02 Nieuws.) JE zult altijd mensen tegenkomen '■J de maatschappij die iets meer in vloed uitoefenen dan andere. Dat is J°dig ook, want als iedereen precies 'venyeel invloed heeft je kunt ei- ftolijk beter zeggen: als niemand en'Se invloed heeft dan komen we "recht in een soort jungle-maat schappij". Uitspraak van prof. J. J. van der 'to. a.s. rector-magnificus van de '^universiteit Utrecht in een in terview in het NKV-blad Ruimzicht. „Be professor spreekt zich uit over '•W rectoraat („Ofschoon ik heel lang «eb meegedraaid in een verouderde structuur, waarbij ik mij helemaal •tot ongelukkig heb gevoeld, zie ik Wel in, dat er thans drastische her- ™rmingen noodzakelijk zijn. Ik denk •to mezelf dat ik de geestelijke sou- ftosse heb om achter de hervor mingsideeën te kunnen staan"), over te wetenschap („Heel lang heeft men wetenschap beoefend zonder te kij ken welke maatschappelijke waarden daarmee werden gediend of ge schaad"), over de universiteitsstruc- tuur in vergelijking tot politiek en bedrijfsleven („De bestuursstructuur is verouderd. Ik geloof ook wel, dat er daarom aan de universiteit mis schien meer reden is om agressiever op te treden dan elders"). Prof. Van der Ven moet van radi cale activiteiten echter niets hebben. Die kunnen leiden tot een verarming van de wetenschap. Bovendien vindt hij het heel vervelend als bepaalde „hervormings"-gesprekken worden doorkruist door radicale acties om alvast bepaalde punten af te dwin gen. Opvattingen van een permanente onrust-situatie wijst hij beslist af. „We kunnen van de universiteit geen permanent discussiecentrum maken. Dat is schadelijk voor de primaire opgave: het beoefenen van de weten schap en het opleiden daartoe." De volgens Ruimzicht nog niet met zoveel verzet besmette Utrechtse universiteit kan het ko mend studiejaar prof. Van der Ven's opvattingen aan de praktijk toet sen. VOLGENS het jongste jaarboek van de Unie van Internationale Organi saties te Brussel (1968 1969) telt men in de Republiek van Zuid-Afri- ka 828 filialen van multinationale buitenlandse maatschappijen, waar omder 500 Britse, 193 Amerikaanse, 39 Westduitse, 33 Nederlandse, 17 Franse, 14 Zweedse, 12 Zwitserse, 9 Italiaanse, 5 Belgische, 4 Deense, evenals 1 Oostenrijkse en 1 Noorse. Wat Afrika betreft komt de Repu bliek aan de spits met 828 vreemde filialen, voor Rhodesië met 239, Ni geria met 222, Marokko met 189, Kenya met 160 en Kongo (Kinsha sa) met 138. De voorkeur der Amerikaanse maatschappijen gaat naar Zuid-Afri- ka, (193). Nigeria komt op de twee de plaats met 47. Er zijn in Afrika 124 filialen van Belgische maatschappijen waarvan 86 in Kong) (Kinshasa), 8 in Ma rokko, 5 in Angola en 5 in Zuid- Afrika. In totaal zijn er in Afrika 2.942 filialen van buitenlandse maat schappijen; hiervan 828 in Zuid-Afri- ka. En de V.N. Zuid-Afrika maar boycotten. „MEN krijgt dingen te zien, die de gewone burger zullen verbazen, amu seren en boeien", zo meldt ons een AP-verslaggever uit Londen. Dit nieuwsgierigheid opwekkende zinne tje betreft een door de BBC en ITV gemaakte film over „Engelands oud ste familiebedrijf", het koninklijk huis. Wat zijn die verbazingwekkende dingen? Men krijgt te zien dat hare majesteits paarden wortelen krijgen aangeboden op een schotel waarover een gesteven linnen doekje is gelegd; dat de koningin zoveel juwelen heeft, dat zij niet eens weet welke zij wel dan niet gedragen heeft; dat er op haar jacht Brittannia met de hand signalen worden gegeven omdat dat „rustiger is"; dat de Britse koninklijke familie nog lakens in gebruik heef die dateren uit de 18e eeuw en dat de nieuwste hofauto al acht jaar oud is De film werd totaal niet gecensu reerd. De koninklijke familie zou bij zonder tevreden zijn over de manier, waarop zij binnenkort aan de hele wereld gepresenteerd wordt. Een van de hoofdrolspelers in de nieuwe BBC-film: prins Charles. „HOE hevig wilde Malagate de mo nitor van Teehalt hebben? Zou hij een wacht in elke ruimtehaven zet ten? Theoretisch was dat mogelijk door zekere havenfunctionarissen om te kopen. De goedkoopste en mis schien doeltreffendste manier was wel het uitloven van een klinkende beloning aan degeen die de aankomst van Gersen rapporteerde. Natuurlijk kon Gersen gaan landen in een ander sterrenstelsel. Het zou moeilijk val len een bewaking op te zetten over elke ruimtehaven van de Oikoume- ne". Dit is een stukje Essef. Oftewel een stukje moderne geheimtaal. Es sef hoort daar voor oningewijden ook bij. Want dat woordje is in geen enkele dictionair te vinden. Het is de fonetisch geschreven afkor ting (SF) voor Science Fiction, u weet wel, het genre dat Jules Verne zo succesrijk beoefende. Die goeie, ouwe Jules zou in onze dagen in de kortste keren multimii- onair zijn geworden. Of misschien .och ook niet. Tenslotte is een reis naar de maan geen Essef meer. Die krijg je via satellieten (waar Jules Verne nog geen bal van wist) tussen de Fabeltjeskrant en Sextant thuis bezorgd. Bij de thee en de A -nhemse Meisjes. Compleet met alle maanpok- ken tot in detail belicht. En wat doen dus de Jules Vernes van nu? Ze reizen gewoon verder. Naar manen en planeten waarvan we niet eens weten of er een mannetje in zit. Daar kunnen ze hun Essef- fantasie bot vieren. En dan kom je tot Duivelsprinsen, die de hele be volking van Fraaibergen als slaven wegvoeren en uitmoorden. En tot Sterrekoningen, die als enige wezens uiterlijk precies gelijken op de mens, maar hun gedachten en drijfveren hebben niets menselijks Wie er meer van wil weten leze de Meulen- hoff Essef-poeket „De Sterrekoning" van de Amerikaan Vance. Met alle respect voor Vance: wij hebben Jules Verne toch nog hoger staan, al is hij dan zelfs in zijn rijke fantasie, nooit verder gekomen dan de maan. Maar bij hem bleef de toe komst, die onze tegenwoordige tijd is, een menselijke aangelegenheid. En dat valt van Vance c.s. niet te zeggen. In hun toekomst (de tegenwoordige tijd van onze kindskinderen) blijft geen mens meer over. Enkel wezens die uiterlijk op men sen gelijken. En dat vinden wij zó be nauwend (nu al!), dat we blij zijn van Essef weinig of niets te begrij pen. Redactie: José Toirkens Bijdragen: Toon Kloet t

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 5