Aapje wijst de weg uit ruimte- De zeven dochters van heer Wind problemen POOLS DUITSE DIALOOG WEER OP GANG SLAAP, VERVELING EN INGEWANDSTOORNISSEN Medische problemen (Van onze correspondent in Washington) Over de zee met de duizend ei landen waaide altijd een warme wind. Soms zweefde er maar een flauw zuchtje, soms blies er een Het aapje dat tegen het eind proeven zal moeten doorstaan, hoopt men veel te leren over U tijdens gewichtloosheid, zullen de reacties op slaap, activiteit, krachtverspilling, bezorgdheid en verveling meten. Er zullen ook twee uiterst inte ressante experimenten over ge drag worden uitgevoerd, met als beloning extra-voedsel. Het aapje krijgt automatisch 20 voedselpilïen per dag via een systeem van groene lichtjes op een schakelbord, dat zich voor het aapje bevindt. Als er een pil verkrijgbaar is, gaat er een lichtje branden dat de aan dacht van het aapje trekt, dat daarna een hendel overhaalt, waarna een banaanpi] te voor- scnijn komt. Maar om meer pille tjes, met een maximum van 40 per dag te krijgen moet het aapje twee kunstjes doen, dat het tijdens de 14 maanden durende training voor de vlucht geleerd heeft. Het eerste is een coördinatie opdracht die zo moeilijk is, dat de mens er zelden toe in staat is, maar dat dit soort aapjes met een kans op succes van 80 procent kan verrichten. Twee schijven draaien met verschillende snelhe den rond. De bovenste is door zichtig en daardoor kan men een groen knopje op de onderste schijf zien. Het knopje kan alleen inge drukt worden als een opening in de bovenste schijf voor een ogen blik parallel komt met de onder ste een keer per 56 omwente lingen. Het andere kunstje is een her kenningsopdracht, waarbij het aap je op een van de vier verlichte tekens moet drukken die 20 se conden tevoren op een scherm op gelicht zijn. Als het aapje erin slaagt tweemaal na elkaar de zelfde goede prestatie te leveren krijgt het een extra voedselpi1. Een groep van zes geleerde van de universiteit van Californië leidt het experiment en zal in het bijzonder aandacht besteden aan de spijsverteringsprocessen, waarbij ze geholpen zullen worden door een automatisch miniatuur laboratorium voor urine-onder- zoek. Russische studies van honden tijdens een 23-daagse ruimtevlucht lieten zien, dat de hoeveelheid vocht in de spieren van de inge wanden was toegenomen, waar door de lever slechter ging func tioneren. Verlies aan beenderkalk en rode bloedcellen waarmee men tijdens korte bemande ruimte- vluchten geconfronteerd is, zijn andere verschijnselen die ook nauwkeurig bestudeerd zullen wor den. an deze maand uitgebreide ruimte- Aan de hand van de bevindingen uge ruimtereizen. De emotionele reacties vain het aapje zullen bestudeerd worden met behulp van 10 elektro-encefa- lografische draden uiterst dun ne roestvrij stalen draadjes, die langs operatieve weg in die delen van de hersenen ingeplant zijn, die de zetel zijn van vrees, angst en sex. Psychologische problemen heb ben tijdens bemande vluchten weinig moeilijkheden veroorzaakt, maar naarmate de vluchten langer worden, zullen deze problemen waarschijnlijk groter worden Als de mens naar Mars gaat, een tocht die heen en terug bij elkaar drie jaar duurt, zullen hiervoor waarschijnlijk alleen vrijgezellen in aanmerking komen- Er zal ook veel meer gebruik gemaakt moe ten worden van psychologische tests om een bemanning bijeetn te brengen die tijdens de vlucht in harmonie kan leven, en er zullen voor die vlucht discussies plaats moeten vinden om tijdens de vlucht conflictsituaties te voorko men. De enige werkelijke psychologi sche moeilijkheid die zich tot nu toe heeft voorgedaan, is die van de ontlasting. „Dit is een slechte manier", zei dr. Perry toen hij uitlegde, waarom zoveel astronau ten lomotil, een anti-laxeermiddel ingenomen hadden om niet de plasticzak te behoeven gebrui ken. „De man moet zich geweld aandoen", zei hij, „om tot een be slissing te komen over wat hij zal doen. Ook van een esthetisch standpunt is het totaal onaan vaardbaar. Het is een vieze bedoe ning. We moeten betere methoden zien te vinden, die veel meer lij ken on wat we op aarde gewend zijn". De medische wetenschap Inzake ruimtevaart heeft a] heel wat tijd, moeite en aandacht besteed aan de vraag hoe men zich kan ont doen van de afvalstoffen van het lichaam. Het is een van de hard nekkigste problemen gebleken. Volgend jaar zal tijdens een NA- SA-experiment met een ruimteca bine voor vier man een systeem, waarhij het ruimtevaartuig 90 da gen lang afgewerkt water en zuur stof weer in bruikbaar water en zuurstof zal omzetten, beproefd worden. Ruimtedoktoren zijn ver bazend optimistisch, dat deze pro blemen lange bemande ruimte- Vluchten niet in de weg zullen staan. (Copyright The Guardian De Stem) WASHINGTON Kort nadat Apollo-11 naar de maan vertrok ken zal zijn, komt een 6,5 kilo wegend aapje uit de ruimte terug. Het aapje, een Macaca Nemestrina uit Thailand, zal waarschijn lijk de voorpagina van de krant niet halen, maar omdat hij de hoofdpersoon is in de meest gedetailleerde studie tot op heden over de langdurige gevolgen van gewichtloosheid gemaakt, mag men niet zonder meer aan hem voorbijgaan. De toekomst van de bemande ruimtevluchten zou kunnen afhangen van de resul taten van zijn 470 vluchten rond de aarde in een twee meter lan"e experimentele biologische satelliet. Voor de eerste vlucht in mei 1961 waarschuwden vooraanstaande dok toren voor de grote gevaren waar de astronauten bloot aan zouden staan als gevolg van gewichtloosheid. Misselijkheid, verlies van orien- tatievermogen, slapeloosheid, gevoel van onbehaaglijkheid, hallucina ties, ingewandstoornissen en musculaire atrofie werden duidelijk voor speld. De ervaring, verkregen door 6 Mercury, 10 Gemini en 4 bemande Apollovluchten hebben laten zien, dat deze vrees ongegrond was. De mens kan waarschijnlijk niet al leen minstens 14 dagen in de ruim te doorbrengen, maar ook met grote efficiëntie prestaties leveren Er zijn natuurlijk bepaalde naver- schijnselen opgetreden. Tijdens het Geminiprogramma bemerkte men een verlies van rode bloedlichaam pjes van wel 20 procent, een ge ringe verslechtering van de wer king van de hartspier en achter uitgang van het vermogen om zwaar lichamelijk werk te doen. De laatste twee verschijnselen zijn ook tijdens Apollovluchten op getreden, maar in welke geringe mate dit het geval is wordt duide lijk gemaakt door het feit, dat de astronauten binnen 50 uur na hun terugkeer weer in dezelfde condi tie waren als voor hun vlucht. Er hebben zich een groot aan- taj kleinere medische problemen voorgedaan. Voor en na de vlucht traden een beduidend aantal ziek tegevallen op, die door virussen veroorzaakt waren en volgens de doktoren misschien een neveneffect zijn van het inademen van zuivere zuurstof, samen met een combina tie van overwerk en het zich be vinden in een kleinere ruimte. De geïrriteerdheid van de beman ning van Apollo-7, onder leiding van Walter Schirra, is toegeschre ven aan verkoudheid en de vlucht van Apollo-9 moest twee dagen uit gesteld worden wegens wederom een gewone verkoudheid. Tijdens de vlucht van zowel Apollo-8 als Apollo-9 waren de astronauten mis selijk. Commandant Borman schrijft zijn misselijkheid toe aan een slaappil die hij ingenomen had, terwijl de doktoren van mening zijn dat Rusty Schweickhart, de piloot van de maansloep van Apollo-9, last had van bewegingsziekte tij dens zijn eerste ruimtevlucht. Tjj dens de laatste vlucht van Apollo- 10 klaagden alle astronauten dat hun maag van streek was, veroor zaakt door waterstofgas in hun drinkwater. Verkoudheid en een maag die van streek is, zijn na vluchten een gewoon verschijnsel gebleken en dr. Perry heeft geschat, dat het ri sico dat astronauten na hun lan ding op aarde een of andere virus ziekte opdoen „bijna 100 procent" is. Hoewel deze ziekten irriterend zijn, hebben ze tot op heden op de vluchten weinig invloed gehad, met uitzondering van Apollo-9, en de drukte die erover gemaakt is heeft waarschijnlijk een nogal ver keerde indruk achtergelaten. Me dische problemen zijn tot op heden veej minder onoverkomelijk geble ken dan bijna iedereen durfde te hopen, toen president Kennedy zijn beroemde aankondiging deed die het begin van een race naar de maan was. De bestraling waaraan de be manning bloot staat bleek op de re cente vlucht van de Apollo-10 zo klein te zijn, dat ieder beman ningslid een dosis bestraling kreeg die gelijk staat aan die van drie keer doorlichten. De doktoren moeten echter nog veel leren over de gevolgen van langdurige ge wichtloosheid. De langste bemande vlucht was die van Gemini-7 met Frank Borman en James Lovell in december 1965. Deze vlucht duurde 14 dagen. Maar als de mens naar een andere planeet wil of zelfs een ruimtestation in de damp kring rond de aarde wil bouwen, zal men veel meer ervaring moe ten opdoen met de gevolgen van gewichtloosheid. Dit is het belang van de biosa- telliet die op 18 jund vanaf Kaap Kennedy gelanceerd zal worden met aan boord een klein aapje, gekleed in een vest, als een ka toenen jasje dat ervoor zorgt, dat het tijdens de vlucht stil blijft zit ten op een 60 cm lange hangmat. Elektrische draden en catheters die in de hersenen en andere be langrijke organen van het aapje aangebracht zijn, zullen voortdu rend gegevens naar de doktoren op aarde terugzenden- Golfpatro nen van tien hersendelen, de eer ste studie over de hersenactiviteit Henny Pauwels, Willem III laan 11, Breda, 6 jaar. fluitende storm, maar steeds waai de de wind in het rond- Golfjes met schuimende randjes kwamen altijd van dezelfde kant aanrollen, dobberden voorbij, wer den gevolgd door nieuwe golven en na de hele zee rondgevaren te zijn, kwamen ze opnieuw aanrollen bij elk van de duizend eilanden. De golven voerden schelpen mee, maar ook zeesterren of 'n gladde ko kosnoot, een boomtak of een stuk ko raal. Soms bleef zoiets achter op een of ander strand. (Van onze redactie buitenland) BONN - WARSCHAU Lang zaam blijkt een zeker gesprek op gang te komen tussen Polen en West-Duitsland. In de afgelopen tien dagen heeft een tiental Westduitse functionarissen Polen bezocht. De belangrijkste West- duitser die naar Warschau is ge- bomen, was burgemeester Klaus Schütz van West-Berlijn. Schiilz, een nauwe medewerker 'an de Westduitse minister van bui tenlandse zaken Willy Brandt, was 4e eerste burgemeester van West- fierlijn die een communistisch land bezocht. Hij heeft tijdens zijn verblijf, van 14 tot 16 juni. in Warschau onder meer besprekingen gevoerd met de Poolse minister van buitenlandse zaken, Ste- ian Jedrychowski. De heropleving van de Pools-West- ouitse dialoog begon op 17 mei met een rede van partijleider Wladyslaw Gomoelka. De Poolse partijleider bood zijn rede aan een vredesverdrag te duiten met West-Duitsland, waarin Bonn voorgoed de Poolse westgrens zoals die momenteel feitelijk loopt zou erkennen. Gomoelka richtte zijn aanbod aan Brandt, leider van de Sociaal-Demo- ttatische Partij, die met de Christen- Demoeraten de „grote" coalitie in Bonn vormt. Brandt en de SPD hebben in ver- Maringer zich uitgesproken voor aan- 'aarding van de huidige grens, maar deze verklaringen gaan de Poolse lei. bars nog niet ver genoeg. Zij willen formele erkenning van de grens. Hel vaste beleid van Bonn is echter "at de grenzen pas formeel kunnen worden vastgelegd in een vredesver drag met een regering voor heel Duits land. zoals voorzien is in de vier- mogendheden akkoorden van na de Tweede Wereldoorlog. Schütz heeft aan 't einde van zijn be zoek aan Warschau verklaard dat zijn bezoek 'n gevolg was van de huidige Poolse houding tegenover de Sociaal- Democraten, maar zou zijns inziens ook 't algemeen verlangen naar meer contact met West-Duitsland weerspie gelde. In Warschau kan men vernemen dat, gezien de frequente contacten tussen de Sovjet-Unie en Oost-Duits- land en Bonn, Warschau niet achter wil blijven. Polen zou de betrekkingen met West-Duitsiand ook daarom willen verbeteren, omdat anders andere com munistische landen wellicht met de beste contracten met het economisch sterke West-Duitsland gaan strijken. „Gomoelka wil niet als laatste ko men," aldus verklaarde een Poolse regeringsfunctionaris. „Daarom heeft hij de deur voor besprekingen met Bonn geopend." Een ander argument zou Gomoel- ka's ontevredenheid met Oost-Duits- land kunnen zijn. Oost-Duitsland voelt namelijk niet veel voor de plannen voor economische integratie binnen het Oostblok, waar Polen een sterke voorstander van is. Gomoelka's positieve houding te genover de Sociaal Demokraten wordt door sommigen geïnterpreteerd als 'n poging de Westduitse nationale ver kiezingen, dit najaar, in voor Polen gunstige zin te beïnvloeden. Maar wat ook de oorzaak, een voor zichtige dialoog is op gang gekomen. En meer dan het nieuwe, gunstiger klimaat, valt vóór de Duitse verkie zingen niet te verwachten. Precies in het midden van die ronde zee lag een krans van zeven kleine wonderschone eilanden. Langs hun buitenste oevers kwam nog juist de warme wind voorbij. Maar langs hun Dimphy Havermans, Chaamseweg 2, Ulicoten, 4 jaar. binnenste overs waaide het nooit. In de binnenzee die door een krans van zeven eilanden werd omsloten, was het eeuwig windstil. Op eüs van de zeven eilanden woon de een dochter van heer Wind, temid den van bloemen en schaduwrijke bo men, waaraan de heerlijkste vruchten groeiden. Er lagen rijstvelden in de vlakten en watervallen sprongen van de heuvels. De dochters konden baden in de lauwe zee langs de binnenoever. En ze konden hun lange haren laten uitwaaien aan het strand langs de buitenoever. Maar wat zij niet konden, die zeven dochters van heer Wind, dat was elk- aaar zien en spreken, mest elkaar la chen en zingen. Want op geen van de zeven eilanden was een boot. Zo had heer Wind dat nu eenmaal gewild. Als hij zijn adem in het rond blies over de zee met de duizend ei landen, zag hij in het midden de krans van zeven liggen. Het gaf hem rust te weten dat daar zijn zeven lieve doch ters woonden, stil woonden zonder eeuwig te moeten rondtrekken zoals hijzelf nu eenmaal trekken moest van noord naar zuid, van oost naar west, of in de rondte. Wel bracht de heer Wind aan de zusters elkanwers groeten over. Soms liet hij van het ene eiland op het an dere bloesembladeren neerdwarrelen die fluisterden dag lieve zuster Soms wierp hij met kracht een ge- dochter die hem vond, hield hem aan hoornde schelp op een strandje en de haar oor en hoorde de stem van een andere zuster zingen Zonder het van elkaar te weten, verlangden ze alle zeven over zee te kunnen varen naar het volgende ei land, waarvan ze bij helder weer aan de horizon een smalle donkergroene streep zagen liggen. Ze verlangden allen naar een boot Op een dag spoelde er aan het ene eiland een schelp aan, zo groot dat je er met gemak in kon liggen. De doch ter die de schelp op haar strand vond, besloot te wachten tot haar vader zacht genoeg blies om zonder gevaar van wal te steken en hard genoeg om de overkant te bereiken. Juist in die dagen vond de dochter van het vol gende eiland een zeester in haar klei ne baai. Zo groot was de zeester dat zij er heel gemakkelijk in het midden op kon zitten, en nog leunen tegen een van zijn stralen bovendien. Ook zij besloot de goede wind af te wachten om van wal te steken. Op het derde eiland spoelde een gladde noot aan, groter dan ooit ie mand had gezien, maar toch ook weer niet zo groot dat een mens erin zou kunnen varen. Toevallig woonde hier de kleinste van de zusters. Toen haar dienaressen de noot hadden gekloofd en het vruchtvlees eruit gehaald, pas te deze dochter precies in de halve bast, als zij haar knieën maar optrok. Nu wachtte zij op de goede wind om van wel te steken. Tegelijkertijd brachten de golfjes op het vierde eiland een boomtak. Hij lag in het water als een schip, met een voorsteven die door het water kan klieven. Deze dochter was de moedig ste en zij besloot, zodra de wind gun stig was, schrijlings op de boomtak te gaan zitten en zich naar het volgende eiland te laten blazen. Daar aan de overkant lag het vijfde eiland en hier vond de vijfde dochter van heer Wind een prachtig stuk ko raal. Het had de vorm van een ko ninklijke troon op een groot voetstuk. Het schitterend koraal dreef en deze dochter besloot op de troon te gaan zitten en zich op de golven te laten drijven naar het zesde eiland, zodra de wind gunstig zou zijn. Haar zuster op het zesde eiland vond op haar strand alleen maar wier. Zo gauw zij haar voetjes op het wier zet te, zonk dat zwalkend naar de diepte. Maar deze dochter van heer Wind ontdekte midden op haar eigen eiland het allermooiste schuitje! Daar groei de op de vijver een lotusbloem en juist nu begon één blad van de lotus zó uit te groeien dat het de vorm kreeg van een veilig bootje, met opgekrulde ran den. Zij sneed het blad af, trok het naar het strand en wachtte op de goe de wind. De zevende zuster vond niets waar mee ij; over zee zou kunnen varen, en zij zat verdrietig aan haar strand uit te kijken Nu blies de wind gunstig en de zes zusters voeren uit. Toen de eerste dochter van heer Wind in haar schelp op het tweede eiland aankwam, hoorde zij van de ontstelde dienaressen dat haar zuster spoorloos verdwenen was. Toen de tweede dochter op haar zeester bij het derde eiland landde, hoorde zij van de angstige dienaressen dat haar zus ter onvindbaar was. Toen de derde dochter in haar noot op het vierde eiland strandde, hoorde zij van de snikkende dienaressen dat haar zuster misschien wel door heer Wind was meegenomen. Toen de vierde dochter op haar boom tak bij het vijfde èiland aanspoelde, hoorde zij van de klagende dienares sen dat haar zuster misschien wel in zee verdronken was. Toen de vijfde zuster op haar zetel van koraal het zesde eiland bereikte, hoorde zij van de rondzoekende die naressen dat haar zuster misschien wel op haar eiland verdwaald was. Maar toen de zesde zuster rustend in haar omgekrulde lotusblad op het ze vende eiland landde, vond zij haar zuster uitkijkend over zee. Zij sloten elkaar in de armen en waren nog niet klaar zich over elkaar te verbazen toen daar de zetel van koraal kwam aanvaren, na een tijdje gevolgd door de moedige op de boomtak. Toen kwam het kleintje in haar noot, daarna de leunende op de zee ster, en tenslotte de laatste, die nu alle eilanden in haar schelp had be zocht om te eindigen bij de zevende zuster. De dochters van heer Wind lachten en zongen, dansten en praatten door elkaar en het kon niet uitblijven of heer Wind bemerkte wat er gebeurd was. Hij werd ontzaggelijk boos en blies zo hard, dat voor het eerst zo lang de eilanden daar lagen, een vre selijke draaikolk ontstond in de bin nenzee Maar nadat hij was uitgeraasd, na men de zusters afscheid van elkaar. Ieder voer qp de gunstige adem van heer Wind weer naar haar eigen ei land terug om er te blijven wonen. Maar nu en dan, een enkele maal, blaast heer Wind zacht genoeg om van wal te steken en hard genoeg om de overkant te bereiken en dan gaan zijn zeven dochters weer in hun zonder linge vaartuigen over zee om elkaar op het eiland van de zevende zuster te ontmoeten, te lachen en te zingen, te dansen en door elkaar te praten. AN MAC GILLAVRY. (ADVERTENTIE)

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 9