Aapje wijst
de weg uit
ruimte-
De zeven dochters
van heer Wind
problemen
POOLS DUITSE DIALOOG WEER OP GANG
SLAAP, VERVELING EN INGEWANDSTOORNISSEN
Medische problemen
(Van onze correspondent in Washington)
Over de zee met de duizend ei
landen waaide altijd een warme
wind. Soms zweefde er maar een
flauw zuchtje, soms blies er een
Het aapje dat tegen het eind
proeven zal moeten doorstaan,
hoopt men veel te leren over U
tijdens gewichtloosheid, zullen de
reacties op slaap, activiteit,
krachtverspilling, bezorgdheid en
verveling meten.
Er zullen ook twee uiterst inte
ressante experimenten over ge
drag worden uitgevoerd, met als
beloning extra-voedsel. Het aapje
krijgt automatisch 20 voedselpilïen
per dag via een systeem van
groene lichtjes op een schakelbord,
dat zich voor het aapje bevindt.
Als er een pil verkrijgbaar is, gaat
er een lichtje branden dat de aan
dacht van het aapje trekt, dat
daarna een hendel overhaalt,
waarna een banaanpi] te voor-
scnijn komt. Maar om meer pille
tjes, met een maximum van 40
per dag te krijgen moet het aapje
twee kunstjes doen, dat het tijdens
de 14 maanden durende training
voor de vlucht geleerd heeft.
Het eerste is een coördinatie
opdracht die zo moeilijk is, dat de
mens er zelden toe in staat is,
maar dat dit soort aapjes met een
kans op succes van 80 procent
kan verrichten. Twee schijven
draaien met verschillende snelhe
den rond. De bovenste is door
zichtig en daardoor kan men een
groen knopje op de onderste schijf
zien. Het knopje kan alleen inge
drukt worden als een opening in
de bovenste schijf voor een ogen
blik parallel komt met de onder
ste een keer per 56 omwente
lingen.
Het andere kunstje is een her
kenningsopdracht, waarbij het aap
je op een van de vier verlichte
tekens moet drukken die 20 se
conden tevoren op een scherm op
gelicht zijn. Als het aapje erin
slaagt tweemaal na elkaar de
zelfde goede prestatie te leveren
krijgt het een extra voedselpi1.
Een groep van zes geleerde
van de universiteit van Californië
leidt het experiment en zal in het
bijzonder aandacht besteden aan
de spijsverteringsprocessen,
waarbij ze geholpen zullen worden
door een automatisch miniatuur
laboratorium voor urine-onder-
zoek.
Russische studies van honden
tijdens een 23-daagse ruimtevlucht
lieten zien, dat de hoeveelheid
vocht in de spieren van de inge
wanden was toegenomen, waar
door de lever slechter ging func
tioneren. Verlies aan beenderkalk
en rode bloedcellen waarmee men
tijdens korte bemande ruimte-
vluchten geconfronteerd is, zijn
andere verschijnselen die ook
nauwkeurig bestudeerd zullen wor
den.
an deze maand uitgebreide ruimte-
Aan de hand van de bevindingen
uge ruimtereizen.
De emotionele reacties vain het
aapje zullen bestudeerd worden
met behulp van 10 elektro-encefa-
lografische draden uiterst dun
ne roestvrij stalen draadjes, die
langs operatieve weg in die delen
van de hersenen ingeplant zijn,
die de zetel zijn van vrees, angst
en sex.
Psychologische problemen heb
ben tijdens bemande vluchten
weinig moeilijkheden veroorzaakt,
maar naarmate de vluchten langer
worden, zullen deze problemen
waarschijnlijk groter worden Als
de mens naar Mars gaat, een
tocht die heen en terug bij elkaar
drie jaar duurt, zullen hiervoor
waarschijnlijk alleen vrijgezellen
in aanmerking komen- Er zal ook
veel meer gebruik gemaakt moe
ten worden van psychologische
tests om een bemanning bijeetn te
brengen die tijdens de vlucht in
harmonie kan leven, en er zullen
voor die vlucht discussies plaats
moeten vinden om tijdens de
vlucht conflictsituaties te voorko
men.
De enige werkelijke psychologi
sche moeilijkheid die zich tot nu
toe heeft voorgedaan, is die van
de ontlasting. „Dit is een slechte
manier", zei dr. Perry toen hij
uitlegde, waarom zoveel astronau
ten lomotil, een anti-laxeermiddel
ingenomen hadden om niet de
plasticzak te behoeven gebrui
ken. „De man moet zich geweld
aandoen", zei hij, „om tot een be
slissing te komen over wat hij zal
doen. Ook van een esthetisch
standpunt is het totaal onaan
vaardbaar. Het is een vieze bedoe
ning. We moeten betere methoden
zien te vinden, die veel meer lij
ken on wat we op aarde gewend
zijn".
De medische wetenschap Inzake
ruimtevaart heeft a] heel wat tijd,
moeite en aandacht besteed aan
de vraag hoe men zich kan ont
doen van de afvalstoffen van het
lichaam. Het is een van de hard
nekkigste problemen gebleken.
Volgend jaar zal tijdens een NA-
SA-experiment met een ruimteca
bine voor vier man een systeem,
waarhij het ruimtevaartuig 90 da
gen lang afgewerkt water en zuur
stof weer in bruikbaar water en
zuurstof zal omzetten, beproefd
worden. Ruimtedoktoren zijn ver
bazend optimistisch, dat deze pro
blemen lange bemande ruimte-
Vluchten niet in de weg zullen
staan.
(Copyright The Guardian
De Stem)
WASHINGTON Kort nadat Apollo-11 naar de maan vertrok
ken zal zijn, komt een 6,5 kilo wegend aapje uit de ruimte terug.
Het aapje, een Macaca Nemestrina uit Thailand, zal waarschijn
lijk de voorpagina van de krant niet halen, maar omdat hij de
hoofdpersoon is in de meest gedetailleerde studie tot op heden
over de langdurige gevolgen van gewichtloosheid gemaakt, mag
men niet zonder meer aan hem voorbijgaan. De toekomst van
de bemande ruimtevluchten zou kunnen afhangen van de resul
taten van zijn 470 vluchten rond de aarde in een twee meter
lan"e experimentele biologische satelliet.
Voor de eerste vlucht in mei 1961 waarschuwden vooraanstaande dok
toren voor de grote gevaren waar de astronauten bloot aan zouden
staan als gevolg van gewichtloosheid. Misselijkheid, verlies van orien-
tatievermogen, slapeloosheid, gevoel van onbehaaglijkheid, hallucina
ties, ingewandstoornissen en musculaire atrofie werden duidelijk voor
speld.
De ervaring, verkregen door 6
Mercury, 10 Gemini en 4 bemande
Apollovluchten hebben laten zien,
dat deze vrees ongegrond was. De
mens kan waarschijnlijk niet al
leen minstens 14 dagen in de ruim
te doorbrengen, maar ook met
grote efficiëntie prestaties leveren
Er zijn natuurlijk bepaalde naver-
schijnselen opgetreden. Tijdens het
Geminiprogramma bemerkte men
een verlies van rode bloedlichaam
pjes van wel 20 procent, een ge
ringe verslechtering van de wer
king van de hartspier en achter
uitgang van het vermogen om
zwaar lichamelijk werk te doen.
De laatste twee verschijnselen
zijn ook tijdens Apollovluchten op
getreden, maar in welke geringe
mate dit het geval is wordt duide
lijk gemaakt door het feit, dat de
astronauten binnen 50 uur na hun
terugkeer weer in dezelfde condi
tie waren als voor hun vlucht.
Er hebben zich een groot aan-
taj kleinere medische problemen
voorgedaan. Voor en na de vlucht
traden een beduidend aantal ziek
tegevallen op, die door virussen
veroorzaakt waren en volgens de
doktoren misschien een neveneffect
zijn van het inademen van zuivere
zuurstof, samen met een combina
tie van overwerk en het zich be
vinden in een kleinere ruimte.
De geïrriteerdheid van de beman
ning van Apollo-7, onder leiding
van Walter Schirra, is toegeschre
ven aan verkoudheid en de vlucht
van Apollo-9 moest twee dagen uit
gesteld worden wegens wederom
een gewone verkoudheid. Tijdens
de vlucht van zowel Apollo-8 als
Apollo-9 waren de astronauten mis
selijk. Commandant Borman
schrijft zijn misselijkheid toe aan
een slaappil die hij ingenomen had,
terwijl de doktoren van mening zijn
dat Rusty Schweickhart, de piloot
van de maansloep van Apollo-9,
last had van bewegingsziekte tij
dens zijn eerste ruimtevlucht. Tjj
dens de laatste vlucht van Apollo-
10 klaagden alle astronauten dat
hun maag van streek was, veroor
zaakt door waterstofgas in hun
drinkwater.
Verkoudheid en een maag die
van streek is, zijn na vluchten een
gewoon verschijnsel gebleken en
dr. Perry heeft geschat, dat het ri
sico dat astronauten na hun lan
ding op aarde een of andere virus
ziekte opdoen „bijna 100 procent"
is.
Hoewel deze ziekten irriterend
zijn, hebben ze tot op heden op de
vluchten weinig invloed gehad,
met uitzondering van Apollo-9, en
de drukte die erover gemaakt is
heeft waarschijnlijk een nogal ver
keerde indruk achtergelaten. Me
dische problemen zijn tot op heden
veej minder onoverkomelijk geble
ken dan bijna iedereen durfde te
hopen, toen president Kennedy zijn
beroemde aankondiging deed die
het begin van een race naar de
maan was.
De bestraling waaraan de be
manning bloot staat bleek op de re
cente vlucht van de Apollo-10 zo
klein te zijn, dat ieder beman
ningslid een dosis bestraling kreeg
die gelijk staat aan die van drie
keer doorlichten. De doktoren
moeten echter nog veel leren over
de gevolgen van langdurige ge
wichtloosheid. De langste bemande
vlucht was die van Gemini-7 met
Frank Borman en James Lovell in
december 1965. Deze vlucht duurde
14 dagen. Maar als de mens naar
een andere planeet wil of zelfs
een ruimtestation in de damp
kring rond de aarde wil bouwen,
zal men veel meer ervaring moe
ten opdoen met de gevolgen van
gewichtloosheid.
Dit is het belang van de biosa-
telliet die op 18 jund vanaf Kaap
Kennedy gelanceerd zal worden
met aan boord een klein aapje,
gekleed in een vest, als een ka
toenen jasje dat ervoor zorgt, dat
het tijdens de vlucht stil blijft zit
ten op een 60 cm lange hangmat.
Elektrische draden en catheters
die in de hersenen en andere be
langrijke organen van het aapje
aangebracht zijn, zullen voortdu
rend gegevens naar de doktoren
op aarde terugzenden- Golfpatro
nen van tien hersendelen, de eer
ste studie over de hersenactiviteit
Henny Pauwels, Willem III laan 11, Breda, 6 jaar.
fluitende storm, maar steeds waai
de de wind in het rond-
Golfjes met schuimende randjes
kwamen altijd van dezelfde kant
aanrollen, dobberden voorbij, wer
den gevolgd door nieuwe golven en
na de hele zee rondgevaren te zijn,
kwamen ze opnieuw aanrollen bij
elk van de duizend eilanden.
De golven voerden schelpen mee,
maar ook zeesterren of 'n gladde ko
kosnoot, een boomtak of een stuk ko
raal. Soms bleef zoiets achter op een
of ander strand.
(Van onze redactie buitenland)
BONN - WARSCHAU Lang
zaam blijkt een zeker gesprek op
gang te komen tussen Polen en
West-Duitsland. In de afgelopen
tien dagen heeft een tiental
Westduitse functionarissen Polen
bezocht. De belangrijkste West-
duitser die naar Warschau is ge-
bomen, was burgemeester Klaus
Schütz van West-Berlijn.
Schiilz, een nauwe medewerker
'an de Westduitse minister van bui
tenlandse zaken Willy Brandt, was
4e eerste burgemeester van West-
fierlijn die een communistisch land
bezocht.
Hij heeft tijdens zijn verblijf, van
14 tot 16 juni. in Warschau onder meer
besprekingen gevoerd met de Poolse
minister van buitenlandse zaken, Ste-
ian Jedrychowski.
De heropleving van de Pools-West-
ouitse dialoog begon op 17 mei met
een rede van partijleider Wladyslaw
Gomoelka. De Poolse partijleider bood
zijn rede aan een vredesverdrag te
duiten met West-Duitsland, waarin
Bonn voorgoed de Poolse westgrens
zoals die momenteel feitelijk loopt zou
erkennen.
Gomoelka richtte zijn aanbod aan
Brandt, leider van de Sociaal-Demo-
ttatische Partij, die met de Christen-
Demoeraten de „grote" coalitie in
Bonn vormt.
Brandt en de SPD hebben in ver-
Maringer zich uitgesproken voor aan-
'aarding van de huidige grens, maar
deze verklaringen gaan de Poolse lei.
bars nog niet ver genoeg. Zij willen
formele erkenning van de grens.
Hel vaste beleid van Bonn is echter
"at de grenzen pas formeel kunnen
worden vastgelegd in een vredesver
drag met een regering voor heel Duits
land. zoals voorzien is in de vier-
mogendheden akkoorden van na de
Tweede Wereldoorlog.
Schütz heeft aan 't einde van zijn be
zoek aan Warschau verklaard dat zijn
bezoek 'n gevolg was van de huidige
Poolse houding tegenover de Sociaal-
Democraten, maar zou zijns inziens
ook 't algemeen verlangen naar meer
contact met West-Duitsland weerspie
gelde.
In Warschau kan men vernemen
dat, gezien de frequente contacten
tussen de Sovjet-Unie en Oost-Duits-
land en Bonn, Warschau niet achter
wil blijven.
Polen zou de betrekkingen met
West-Duitsiand ook daarom willen
verbeteren, omdat anders andere com
munistische landen wellicht met de
beste contracten met het economisch
sterke West-Duitsland gaan strijken.
„Gomoelka wil niet als laatste ko
men," aldus verklaarde een Poolse
regeringsfunctionaris. „Daarom heeft
hij de deur voor besprekingen met
Bonn geopend."
Een ander argument zou Gomoel-
ka's ontevredenheid met Oost-Duits-
land kunnen zijn. Oost-Duitsland voelt
namelijk niet veel voor de plannen
voor economische integratie binnen
het Oostblok, waar Polen een sterke
voorstander van is.
Gomoelka's positieve houding te
genover de Sociaal Demokraten wordt
door sommigen geïnterpreteerd als 'n
poging de Westduitse nationale ver
kiezingen, dit najaar, in voor Polen
gunstige zin te beïnvloeden.
Maar wat ook de oorzaak, een voor
zichtige dialoog is op gang gekomen.
En meer dan het nieuwe, gunstiger
klimaat, valt vóór de Duitse verkie
zingen niet te verwachten.
Precies in het midden van die ronde
zee lag een krans van zeven kleine
wonderschone eilanden. Langs hun
buitenste oevers kwam nog juist de
warme wind voorbij. Maar langs hun Dimphy Havermans, Chaamseweg 2, Ulicoten, 4 jaar.
binnenste overs waaide het nooit. In
de binnenzee die door een krans van
zeven eilanden werd omsloten, was
het eeuwig windstil.
Op eüs van de zeven eilanden woon
de een dochter van heer Wind, temid
den van bloemen en schaduwrijke bo
men, waaraan de heerlijkste vruchten
groeiden. Er lagen rijstvelden in de
vlakten en watervallen sprongen van
de heuvels. De dochters konden baden
in de lauwe zee langs de binnenoever.
En ze konden hun lange haren laten
uitwaaien aan het strand langs de
buitenoever.
Maar wat zij niet konden, die zeven
dochters van heer Wind, dat was elk-
aaar zien en spreken, mest elkaar la
chen en zingen. Want op geen van de
zeven eilanden was een boot.
Zo had heer Wind dat nu eenmaal
gewild. Als hij zijn adem in het rond
blies over de zee met de duizend ei
landen, zag hij in het midden de krans
van zeven liggen. Het gaf hem rust te
weten dat daar zijn zeven lieve doch
ters woonden, stil woonden zonder
eeuwig te moeten rondtrekken zoals
hijzelf nu eenmaal trekken moest van
noord naar zuid, van oost naar west,
of in de rondte.
Wel bracht de heer Wind aan de
zusters elkanwers groeten over. Soms
liet hij van het ene eiland op het an
dere bloesembladeren neerdwarrelen
die fluisterden dag lieve zuster
Soms wierp hij met kracht een ge-
dochter die hem vond, hield hem aan
hoornde schelp op een strandje en de
haar oor en hoorde de stem van een
andere zuster zingen
Zonder het van elkaar te weten,
verlangden ze alle zeven over zee te
kunnen varen naar het volgende ei
land, waarvan ze bij helder weer aan
de horizon een smalle donkergroene
streep zagen liggen. Ze verlangden
allen naar een boot
Op een dag spoelde er aan het ene
eiland een schelp aan, zo groot dat je
er met gemak in kon liggen. De doch
ter die de schelp op haar strand vond,
besloot te wachten tot haar vader
zacht genoeg blies om zonder gevaar
van wal te steken en hard genoeg om
de overkant te bereiken. Juist in die
dagen vond de dochter van het vol
gende eiland een zeester in haar klei
ne baai. Zo groot was de zeester dat
zij er heel gemakkelijk in het midden
op kon zitten, en nog leunen tegen een
van zijn stralen bovendien. Ook zij
besloot de goede wind af te wachten
om van wal te steken.
Op het derde eiland spoelde een
gladde noot aan, groter dan ooit ie
mand had gezien, maar toch ook weer
niet zo groot dat een mens erin zou
kunnen varen. Toevallig woonde hier
de kleinste van de zusters. Toen haar
dienaressen de noot hadden gekloofd
en het vruchtvlees eruit gehaald, pas
te deze dochter precies in de halve
bast, als zij haar knieën maar optrok.
Nu wachtte zij op de goede wind om
van wel te steken.
Tegelijkertijd brachten de golfjes op
het vierde eiland een boomtak. Hij lag
in het water als een schip, met een
voorsteven die door het water kan
klieven. Deze dochter was de moedig
ste en zij besloot, zodra de wind gun
stig was, schrijlings op de boomtak te
gaan zitten en zich naar het volgende
eiland te laten blazen.
Daar aan de overkant lag het vijfde
eiland en hier vond de vijfde dochter
van heer Wind een prachtig stuk ko
raal. Het had de vorm van een ko
ninklijke troon op een groot voetstuk.
Het schitterend koraal dreef en deze
dochter besloot op de troon te gaan
zitten en zich op de golven te laten
drijven naar het zesde eiland, zodra
de wind gunstig zou zijn.
Haar zuster op het zesde eiland vond
op haar strand alleen maar wier. Zo
gauw zij haar voetjes op het wier zet
te, zonk dat zwalkend naar de diepte.
Maar deze dochter van heer Wind
ontdekte midden op haar eigen eiland
het allermooiste schuitje! Daar groei
de op de vijver een lotusbloem en juist
nu begon één blad van de lotus zó uit
te groeien dat het de vorm kreeg van
een veilig bootje, met opgekrulde ran
den. Zij sneed het blad af, trok het
naar het strand en wachtte op de goe
de wind.
De zevende zuster vond niets waar
mee ij; over zee zou kunnen varen, en
zij zat verdrietig aan haar strand uit
te kijken
Nu blies de wind gunstig en de zes
zusters voeren uit.
Toen de eerste dochter van heer
Wind in haar schelp op het tweede
eiland aankwam, hoorde zij van de
ontstelde dienaressen dat haar zuster
spoorloos verdwenen was. Toen de
tweede dochter op haar zeester bij het
derde eiland landde, hoorde zij van
de angstige dienaressen dat haar zus
ter onvindbaar was. Toen de derde
dochter in haar noot op het vierde
eiland strandde, hoorde zij van de
snikkende dienaressen dat haar zuster
misschien wel door heer Wind was
meegenomen.
Toen de vierde dochter op haar boom
tak bij het vijfde èiland aanspoelde,
hoorde zij van de klagende dienares
sen dat haar zuster misschien wel in
zee verdronken was.
Toen de vijfde zuster op haar zetel
van koraal het zesde eiland bereikte,
hoorde zij van de rondzoekende die
naressen dat haar zuster misschien
wel op haar eiland verdwaald was.
Maar toen de zesde zuster rustend in
haar omgekrulde lotusblad op het ze
vende eiland landde, vond zij haar
zuster uitkijkend over zee. Zij sloten
elkaar in de armen en waren nog niet
klaar zich over elkaar te verbazen
toen daar de zetel van koraal kwam
aanvaren, na een tijdje gevolgd door
de moedige op de boomtak.
Toen kwam het kleintje in haar
noot, daarna de leunende op de zee
ster, en tenslotte de laatste, die nu
alle eilanden in haar schelp had be
zocht om te eindigen bij de zevende
zuster.
De dochters van heer Wind lachten
en zongen, dansten en praatten door
elkaar en het kon niet uitblijven of
heer Wind bemerkte wat er gebeurd
was. Hij werd ontzaggelijk boos en
blies zo hard, dat voor het eerst zo
lang de eilanden daar lagen, een vre
selijke draaikolk ontstond in de bin
nenzee
Maar nadat hij was uitgeraasd, na
men de zusters afscheid van elkaar.
Ieder voer qp de gunstige adem van
heer Wind weer naar haar eigen ei
land terug om er te blijven wonen.
Maar nu en dan, een enkele maal,
blaast heer Wind zacht genoeg om van
wal te steken en hard genoeg om de
overkant te bereiken en dan gaan zijn
zeven dochters weer in hun zonder
linge vaartuigen over zee om elkaar
op het eiland van de zevende zuster
te ontmoeten, te lachen en te zingen,
te dansen en door elkaar te praten.
AN MAC GILLAVRY.
(ADVERTENTIE)