SENATOR H. ALGRA OVER 90 JAAR A.R.P.
Als ik opnieuw
moest beginnen
maakte ik geen
schijn van kans
r
AMRO-spaarders
profiteren van de volgende
rentepercentages:
4%
4V2%
5%
6%
&A%
IÉ HEr
Humanitaire hulp
Nigeria-Biafra
fliuk verbeterd
fügru
Rechter schoot op
vlieg met 'n kanon
AMRO BANK
[binnenhof]
gelijk hebben
en
gelijk krijgen
Alzo spreekt de kerk
Vrijheid
Eigen gezicht
S.j.'ER BELEDIGDE HET
KONINKLIJK HUIS
Felle kritiek
op vonnis
S.J.-secretaris
ROND
Notities
AMSTERDAM - ROTTERDAM BANK
Vrij e toegang
tot westen voor
Oostduitsers
Plan voor spionage-
satelliet van V.S.
gaat niet door
9
DE STEM VAN DONDERDAG 12 JUNI 1969
(Van een enzer verslaggevers)
LEEUWARDEN „Twintig jaar was ik in 1916 toen ik voor
het eerst en min of meer per ongeluk als jong onderwijzer afge
vaardigd werd naar het AR-partijconvent. Dat was de laatste
keer dat Kuyper er de grote deputatenrede hield. In 1946 kwam
ik in de Eerste Kamer, dit is mijn laatste zittingsjaar. Maar
als ik nu nog in de politiek zou moeten beginnen, dan maakte ik
geen schijn van kans meer. Ik ben geen specialist en daar zijn
de partijbesturen niet van gediend. Specialisten maken de dienst
uit, schijnen het alleen maar te weten".
De heer Algra die ons ontvangt
in de zonnige, vriendelijke voorka
mer van zijn huisje-in-de-rij in
de wat vervallen Huizumerlaan
aan de rand van het oude
Leeuwarden, stelt dit vast zonder
verbittering, maar wel ziet hij er
duidelijk een verschraling in. Die
overigens niet alleen de politiek
geldt. Aan de wand hangt een
schilderij, hem aangeboden toen hij
in lDbO zijn zilveren jubileum vier
de, als hoofdredacteur van het
Fries Dagblad, net is het dorpje
Swichum. „Dichtbij Leeuwaruen
waar ik op school ben geweest.
We kwamen er te wonen toen ik
vijf jaar was, vader was landar
beider". Hij stelt vast hoe speci
aal vanuit het platteland - „het
was via de normaalschool de eni
ge mogeiijKheid om vooruit te no
men" - de christelijke partijen,
maar ook de biiAP veei onuerwys-
mensen heuoen gekenu, ook op ue-
langrijke piaaisen: „net engage
ment was toen groter".
Negentig jaar is het nu geleden
dat iioraudin tue geweiüigej r-uy-
per Utsdi - liizuj ae zuiu itevoiu-
uonaixe Partij oprichtte, men jaar
na zijn dood ontsiona üe Dr. ADra-
ham Kuyperstichting, een studie
centrum dat zich inh et bijzonder
bezig houdt met de bestudering
en vormgeving van de A.R. - be
ginselen en de propaganda daar
voor. De viering van de negentig
ste verjaardag geschiedt zonder
fanfares of festiviteiten.
Heeft het wel zin om die negen
tigste verjaardag te vieren, zit er
oog wel toekomst in de confessi
onele politiek in het algemeen.
Kan er gesproken worden van een
toekomst voor de Anti Revolutio
naire Partij in het bijzonder?
„Ik vind dat de AR werkelijk
wel toekomst heeft. Die toekomst
nf en zal er blijven voor de
AR mits deze partij heel dui
delijk is, mits ze duidelijk een ei
gen gezicht vertoont. Mits uit haar
program en houding blijkt de ou
de en altijd vernieuwende kracht
zoals dat gefundeerd is in de bij
bel", zegt de heer Algra.
De bedachtzaamheid waarmee
hij dat woord „mits" met een
forse blauwgrijze sigaren-rookpluim
als het ware van hoofdletters en
spaties voorziet, bewijst nog eens
nadrukkelijk dat hij die toekomst
voor de AR niet als iets vanzelf
sprekends ziet, dat hij zich wel de
gelijk bewust is van problemen en
gevaren. Geen probleem voor hem
is of zulk een AR - partij voor de
politieke ontwikkeling in Neder
land in het algemeen en voor het
christelijk volksdeel in het bijzon
der nodig zou zijn en blijven. Die
noodzaak is voor hem de meest
natuurlijke consequentie van zijn
(reformatorisch) christelijk geloof.
Als een bijzonder benauwend en
uiterst reëel gevaar voor de chris
telijke politiek ziet de heer Algra
een ontwikkeling waarin de kerken
te pas en te onpas en over alle
mogelijke en onmogelijke zaken
met een zichzelf als instituut toe
gekend gezag verkondigen: „Alzo
spreekt de kerk Dit is een
verklerikalisering van het politie
ke leven die erger is dan welke
paus in Rome ook ooit in zijn hoofd
zou durven halen".
Het kost de heer Algra niet de
minste moeite om voor deze kle
rikale ontwikkeling een duidelijk
voorbeeld te vinden, een voor
beeld dat naar zijn mening tevens
het onhoudbare van die situatie
aantoont.
„Wanneer iemand thans de (ge
reformeerde) synode de vraag
zou voorleggen, wilt u een goed
woordje doen voor de christelijke
partijen, dat men die niet in de
steek moet laten omdat ze heil
zaam zijn welnu dan zou zo ie
mand onmiddellijk te horen krij
gen dat zulk een spreken in strijd
is met de mondigheid van de ge
meente. Maar als iemand zou vra
gen aan de zijnode om haar afkeu-
H. Algra, vurig AR-man, voor
stander van kloeke en duidelijke
beginseltaai.
ring uit te spreken over de apart
heid in Zuid-Afrika, over de oor
lok in Vitnam, de sociale wan
toestanden in Zuid-Amerika, over
de Verenigde Staten of wat dan
ook. dan zou men zeggen: zeer
gaarne. En de vrager zou prompt
bediend worden met een: Alzo
spreekt de kerk. Doch als deze
ontwikkeling doorzet, dan is er
voor christelijke politiek geen
plaats meer. Dan maken de ker
ken politieke partijen, politieke ac
tiviteit voor christenen overbodig.
Of liever onmogelijk. Dan eigenen
de kerken zich het eerste en het
laatste woord toe.
Opdracht van de kerken is in de
ze lijn voor de heer Algra aller
eerst en allermeest de verkondi
ging van gods woord, de verster
king en verdieping van het geloof.
Op grond van de oude reformato
rische beginselen. Ongetwijfeld
dan toch altijd in bijbelse zin. Ac
tueel in deze zin dat ze de christen
vanuit zijn geloof tot zelfstandig
denken en handelen brengt. Op
grond van geloof, gefundeerd in de
beginselen van het woord gods.
tekende dat zowel de vooroorlog
se Rooms-Katholieke Staatspartij
als de Katholieke Volkspartij van
nu onduidelijk bleven en ook in de
praktijk - als ik het hard en duide
lijk mag zeggen - niet helemaal
betrouwbaar bleken te zijn.
Die kloeke beginselvastheid,
het duidelijke, eigen christelijke ge
zicht dat de heer Algra als funda
mentele vorm aan de voor
een christelijke politieke par
tij stelt, doen hem ook weinig
verwachten van een nauw samen
gaan tussen AR en KVP. „In de
rooms-katholieke kerk zien we in
Nederland op het ogenblik een vrij
zinnigheid opkomen zoals de her
vormde kerk die nauwelijks gekend
heeft. Er worden fundamentele bij
belse waarheden betwijfeld als de
maagdelijke gebaarte van Chris
tus. De opstanding en zo voort.
Daar was de Groningse theologie
en de Leidse bijbelvertaling van
ein<J vorige eeuw nog heilig bij.
En in het rooms-katholieke denken
heerst een verwarring en chaos
die onvoorstelbaar is. Daax weet
men helemaal niet wat men wil,
welke beginselen bepalend zijn.
Indertijd bij de stichting van de
rooms-katholieke universiteit in
Nijmegen in 1923 hadden we op
recht en vurig gehoopt, dat zich
daaruit zou ontwikkelen een dui
delijke en gefundeerde formule
ring van een rooms-katholieke leer
van staat en maatschappij. Maar
dat is er in Nijmegen, noch ook
vanuit de economische hogeschool
in Tilburg, nooit echt uitgekomen.
Het bleef allemaal vaag, vrijblij
vend. En dat is het nog. Het be-
Op de vraag of de Vrije Uni
versiteit dan wel geleid heeft tot
een duidelijk en wetenschappelijk
gefundeerd eigen gezicht, wijst de
heer Algra op de toch nog altijd
merkbare invloed van Dooyeweerds
wijsbegeerte der wetsidee. Niette
min verdriet het hem, evenals het
hem zorg baart, dat mede vanuit
de Vrije Universiteit christelijke of
radikale politiek meer sociologisch
wordt gezien dan vanuit de bij
bel, dat de kennis der beginselen
wordt veronachtzaamd. „Zeker het
gaat om geestelijke vrijheid. Maar
die vrijheid is dan toch altijd ont
leend aan het goddelijke gezag.
Dat goddelijke gezag staat voor
op".
Overigens gelooft hij dat de in
vloed althans de bekendheid der
(AR) radikalen mede door hun
luidruchtigheid en de veelvuldige
publiciteit sterk wordt overschat.
Het is een vrij kleine pressiegroep,
meent hij.
„Men zegt zo vaak dat er geen
politieke belangstelling of kennis
is. Dait is bepaald niet waar. De
mensen zijn, mede door de radio
en televisie, behoorlijk geïnfor
meerd. Ze hebben ook een leven
dige interesse. Alleen, ze zijn het
moe geworden om zich in het ru
moer der anderen te laten horen.
Als we maar de moed en de trouw
hebben om duidelijk het eigen ge
zicht te tonen en kloeke beginsel-
taal te doen horen, dan zal men
zien hoe groot de kennis en in
teresse is. Ook ja, juist, onder on
ze mensen".
Veel verwachtingen omtrent een
voor de verkiezingsstrijd heeft
men bij de heer Algra niet te ver
onderstellen. In zijn jonge jaren
toen het districtsstelsel nog gold
en AR en CH in geen enkel dis
trict de meerderheid konden ha
len op eigen kracht, waren afspra
ken noodzaak: „Ik zou alleen al
daarom de evenredige vertegen
woordiging nooit meer willen mis
sen. Je moest altijd tot een ak
koord en dus tot een compromis
komen en duidelijke beginseltaai
was onmogelijk".
(ADVERTENTIE)
RALSTONNWft van zeKschiWeren
blijft de „vertreur
in duurzaamheid e I^RTRPFFEN!
(Van onze juridische medewerker)
Mr. G. Nomeg, politierechter in
Amsterdam, heeft maandag een von
nis gewezen, dat in alle opzichten
ongelukkig is. Hij veroordeelde een
lid van de Socialistische Jeugd, dat
op koninginnedag had deelgenomen
aan de rellen op de Dam tot vijf
maanden gevangenisstraf en tot ont
zetting voor de tijd van vijf jaar uit
het recht om bij de gewapende
macht te dienen en bovendien - het
kan niet op - tot ontzetting van de
tijd van vijf jaar uit het aktief en
passief kiesrecht.
Zelfs als het waar is, dat de jongen
met zijn uitdrukking „Oranjehoeren"
leden van het koninklijk huis op het
oog had gehad, en niet Willem Duys
en consorten van de N.R.U., die
toen op de Dam als gangmakers van
de nationale pret fungeerden, is die
straf van vijf maanden buiten alle
proporties.
Een rechter die zulk een straf op
legt, schiet met een kanon op een
vliegje. Ontzetting uit het recht om
bij de gewapende macht de dienen,
zal een rechtgeaard lid van de So
cialistische Jeugd een zorg wezen.
Daarom is zulks een straf grotesk en
op het belachelijke af.
Wie weet voor hoeveel pacifisti
sche jongens dit vonnis van mr.
Nomeg niet een perspectief heeft ge
opend om op een simpele manier
langs de dienstplicht heen te komen,
Met die ontzetting uit het kies
recht heeft mr. Nomeg wel een heel
oude koe uit de sloot gehaald. Deze
straf is na de oorlog in de recht
spraak tegen landverraders en oor
logsmisdadigers bijna nooit meer op
gelegd.
AMSTERDAM (ANP) Het dage
lijks bestuur van de federatie
Amsterdam van de Partij van de
Arbeid en het bestuur van de FJG
Amsterdam hebben gisteren ver
klaard met ontsteltenis en veront
waardiging kennis te hebben geno
men van het vonnis van de Amster
damse politierechter, gewezen tegen
de S J-secretaris J. H. van der M.
Nog daargelaten of de behandeling
van deze strafzaak ter rechtzitting
aan alle daaraan te stellen eisen
heeft voldaan, aldus het communi
qué, of het ten laste gelegde over
tuigend is bewezen en of het opleg
gen van een gevangenisstraf van
drie maanden gerechtvaardigd was,
moet worden opgemerkt dat de bij
komende straf van ontzetting uit 't
actief en passief kiesrecht niet be
doeld is voor zaken als de onderha
vige en slechts bij hoge uitzondering
wordt toegepast. Deze besturen zien
in dit vonnis een aanwijzing dat de
politierechter te Amsterdam zich on
voldoende bewust is van zijn be
voegdheden en zijn verplichtingen
als lid van de onafhankelijke rech
terlijke macht en zijn van oordeel
dat met een dergelijke rechtspleging
de democratie geweld wordt aange
daan.
(ADVERTENTIE)
rente op een
AMRO-
renteboekje of
spaarrekening.
rente op een
AMRO-spaarrekening
met een opzegtermij'n
van 3 maanden.
rente op een
AMRO-
spaarrekening
met een
opzegtermijn van
6 maanden.
rente op een
AMRO-
spaarrekening
meteen
opzegtermijn van
12 maanden.
rente op een
AMRO-spaarrekening
met een vaste termijn van
24 maanden.
Hoe men ook denkt over de akti-
viteiten van de Socialistische Jeugd,
men bewijst hun veel te veel eer
door hen het kiesrecht te ontnemen,
en men doet hen beslist onrecht door
hen met landverraders en oorlogs
misdadigers gelijk te stellen.
Mr. Nomeg heeft een heel slechte
beurt gemaakt voor heel de Neder
landse rechterlijke macht. Het gezag
van die rechterlijke macht steunt
niet op sabels en de gummistokken
van de agenten, ook niet op de dikke
tralies van de gevangenissen en de
huizen van bewaring, maar op de
innerlijke juistheid van haar vonnis
sen en op de aanvaarding daarvan
door het volk.
Als mr. Nomeg schoonmaakt komt
het gezag van die rechterlijke macht
zelf in gevaar en dat zou voor de
rechtstaat een ramp zijn.
Nog is de rechterlijke macht ge
spaard gebleven van de rechtstreek
se aanvallen door extreme groepen.
Maar die aanvallen zullen beslist
niet uitblijven als het rechtsprekend
apparaat in zijn opvattingen niet
mee-evolueert met het rechtsgevoel
van het volk, en geen open oog heeft
voor wat daar leeft.
Wereldvreemde vonnissen zijn de
dood voor het recht.
(Van onze correspondent)
BONN De geallieerden in West-
Berlijn hebben het voor Oost-Duit
sers gemakkelijker gemaakt Navo-
landen te bezoeken. In de toekomst
zal het besluit of er toestemming ge
geven zal worden niet van de geal
lieerden, maar van het desbetref
fende land afhangen.
Tot nu toe kon men weigeren de
benodigde dokumenten aan Oost-
Duitsers uit te reiken. Dit beleid
is vaak bekritiseerd. Het heersende
politieke klimaat was de voornaam
ste faktor waar men rekening mee
heeft gehouden. Een jaar geleden
werden de bepalingen nauwer ge
steld nadat de Oost-Duitsers zich be
gonnen te bemoeien met de door
gang van West-Duitse burgers tus
sen West-Berlijn en West-Duits,land.
Naar men gelooft hebben verschei
dene landen, waaronder Denemarken,
Noorwegen en IJsland, dje Navo ge
vraagd de bepalingen te verlichten,
en de West-Duitse regering heeft
klaarblijkelijk geen hezwaar ge
maakt.
WASHINTON (AP) De Vere
nigde Staten hebben 't plan om e
bemande militaire satelliet in een
baan om de aarde te plaatsen op
gegeven. Dit heeft het Amerikaan
se ministerie van defensie hekend
gemaakt.
De onderminister van defensie
David Packard zei dat „voorlopig"
hiermee het plan om een spionage
satelliet te lanceren, die drie mil
jard dollar zou hebben gekost, van
de baan is.
Hierdoor zal het volgend jaar 300
miljoen dollar worden bespaard en
anderhalf miljard dollar over
volgende vijf jaar.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG „Het enige wat de
anti-revolutionairen nog gemeen heb
ben is hun geloof in onze Lieve Heer".
Deze uitspraak het wordt misschien
wel een gevleugelde politieke kreet -
viel deze week nadat mr. B. Biesheu
vel, in Rotterdam weer een van zijn
even befaamde in-en-uit praatjes ge
houden had. De uitspraak is als stel
ling niet helemaal nieuw. Na de his
torisch geworden Arnhemse bijeen
komst in december 1967 van de KVP
had men het ook al over iets derge
lijks. En sinds jaar en dag houden
PvdA, de VVD, en sinds kortere tijd
ook D'66 en de PPR de Nederlanders
ook al zo'n gedachte voor. Afgezien
nog van het feit, dat hetzelfde lang
zamerhand ook schijnt te gelden voor
alle dierbare gelovigen in de katho
lieke kerk is de opmerking over de
anti-revolutionairen toch wel een
boeiende gedachte.
Zij is namelijk voor de volle 100
procent waar. de AR gaat de laatste
tijd. in feite meer dan welke partij
ook gebukt onder de tegenstellin
gen links-midden-rechts. Men vecht
in het medechristelijke kamp dan wel
niet met de soms botte en soms vlijm
scherpe wapenen van nieuw links te
gen oud rechts in de PvdA, maar het
maakt wel duidelijk waarom mr. B.
Biesheuvel al geruime tijd bezig is
zijn befaamde politieke uitspraken zo
dubbelzinnig te maken. Wanneer hij
zegt, dat een fusie tussen de christe
lijke partijen pas na 1971 kans maakt,
dan heeft hij gelijk naar de kant van
de CHU en de KVP. Maar ook heeft
hij gelijk naar de kant van zijn
rechtse AR-vrienden, die nog steeds
huiverig zijn voor de roomse KVP
en voor die vreemde club, die CHU
heet. Hij heeft voor de derde keer
gelijk in de richting van de AR-
radikalen. Want hij kan de Fedde-
ma's, de Boukema's, de Idenburgers,
de Kuipersen iedere keer weer wij
zen op die jaren na 1971, die nog
lang niet in zicht zijn.
Mr. B. Biesheuvel kan intussen ge
rust zijn: in de KVP is het al niet
anders, nu plotseling professor Steen
kamp het bewijs gaat leveren, dat de
KVP veel progressiever is, dan men
ook maar had durven verwachten.
Hij kan ook gerust zijn over de jon
gens van het PAK want het „enfant
terrible" van de socialistische Tweede
Kamerfractie drs. Hans van der Doel
sprak op hetzelfde ogenblik als mr.
B. Biesheuvel: „Het PAK moet nu
eindelijk eens dat betweterige toontje
afleren. Dan komt er misschien nog
wat van terecht". Om dan in een
ademstoot ook Laurens ten Cate om
hals te brengen: „Die moet eens af
leren als plaatsvervanger van God in
het rayon Nederland op te treden."
En wat de VVD betreft.... men zegt,
dat mr. B. Biesheuvel zich iedere keer
weerverkneukeld afvraagt, hoe mr. E.
Toxopeus op zijn opmerkingen zal
reageren. Welnu, mr. B. Biesheuvel
mag dan eens schoten voor de boeg
lossen op het wankele scheepje van
het kabinet De Jong: de liberalen
zijn er ook niet vies van. De liberale
senator mr. J. den Wilde schoot dins
dag in de Eerste Kamer zelfs enkele
felle raketten af in de richting van
het kabinet. Want wanneer zijn libe
rale vriend Witteveen onder de druk
van de andere kabinetsleden bezwijkt
en zijn belastingcorrectie in 1970 niet
laat doorgaan, dan.... zei dreigend de
liberaal De Wilde.... kan Nederland
het in 1970 wel eens moeten doen met
een romp-kabinet zonder de VVD.
Alsjeblieft.... en dat voor de VVD.
De dagen van Stikker lijken wel terug
te zijn gekeerd.
Soms kan het Ineens leuk worden
in de Nederlandse politiek. Maar dan
moeten ze daar op het Binnenhof niet
praten over studenten, of Curagao, of
ontwikkelingshulp, of partijvernieu
wing. De anti-revolutionairen mogen
dan het geloof in onze lieve heer ge
meen hebben.... als het er op aankomt
hebben de Nederlandse kamerleden
met elkaar soms alleen nog het geloof
in zichzelf behouden. Tenminste: die
indruk krijg je wel eens....
DEN HAAG (ANP) De coör
dinatie van de humanistische hulpver
lening aan de slachtoffers van het
Nigeria-Biafra conflict is de laat
ste maanden aanmerkelijk verbeterd.
De groep westelijke landen, welke
overeenkomstig een van Nederland
se zijde genomen initiatief regelmatig
in Den Haan bijeenkomt teneinde ge
zamenlijk te trachten meer samen
werking tot stand te brengen in be
doelde hulpverleningsactiviteiten en
een plan te realiseren ter verrui
ming van de aanvoer van hulpgoe
deren tot in Biafra, heeft zich be
doelde coördinatie als eerste taak
gesteld.
Dit antwoordt minister Luns (buiten
landse zaken) aan het Tweede-ka
merlid Dankert (P. v.d. A.), die
hierover schriftelijke vragen had ge-
•teid.
De coördinatie had in de eerste
pl'aats tot doel te voorkomen dat de
humanitaire hulpverlening aan de ge
troffen bevolking in Biafra in ern
stige mate nadee] zou ondervinden
van het tot dan toe dikwijls geschei
den optreden van de humanitaire
hulporganisaties en -instanties. Dit
had met name tot gevolgd dat er
verschillende en met elkaar strijdige
plannen voor de aanvoe-- van hulp
goederen werden gelanceerd, wat
aan beide strijdende partijen in Ni
geria maai al te gemakkelijk de ge
legenheid bood om, zich beroepend
op het ene plan, het andere af te
wijzen
Dit eerste doel, aldus de bewinds
man, is bereikt. Op de basis van
de tot stand gebrachte samenwer
king wordt thans voortgewerkt tei-
de hulpverlening en teneinde 'n doel
de hulpverlening enteeinde een doel
matiger werkwijze in de aanvoer
der hu pg, deren naar het omsingel
de gebied te bewerkstelligen.
V