SENATOR H. ALGRA OVER 90 JAAR A.R.P. Als ik opnieuw moest beginnen maakte ik geen schijn van kans r AMRO-spaarders profiteren van de volgende rentepercentages: 4% 4V2% 5% 6% &A% IÉ HEr Humanitaire hulp Nigeria-Biafra fliuk verbeterd fügru Rechter schoot op vlieg met 'n kanon AMRO BANK [binnenhof] gelijk hebben en gelijk krijgen Alzo spreekt de kerk Vrijheid Eigen gezicht S.j.'ER BELEDIGDE HET KONINKLIJK HUIS Felle kritiek op vonnis S.J.-secretaris ROND Notities AMSTERDAM - ROTTERDAM BANK Vrij e toegang tot westen voor Oostduitsers Plan voor spionage- satelliet van V.S. gaat niet door 9 DE STEM VAN DONDERDAG 12 JUNI 1969 (Van een enzer verslaggevers) LEEUWARDEN „Twintig jaar was ik in 1916 toen ik voor het eerst en min of meer per ongeluk als jong onderwijzer afge vaardigd werd naar het AR-partijconvent. Dat was de laatste keer dat Kuyper er de grote deputatenrede hield. In 1946 kwam ik in de Eerste Kamer, dit is mijn laatste zittingsjaar. Maar als ik nu nog in de politiek zou moeten beginnen, dan maakte ik geen schijn van kans meer. Ik ben geen specialist en daar zijn de partijbesturen niet van gediend. Specialisten maken de dienst uit, schijnen het alleen maar te weten". De heer Algra die ons ontvangt in de zonnige, vriendelijke voorka mer van zijn huisje-in-de-rij in de wat vervallen Huizumerlaan aan de rand van het oude Leeuwarden, stelt dit vast zonder verbittering, maar wel ziet hij er duidelijk een verschraling in. Die overigens niet alleen de politiek geldt. Aan de wand hangt een schilderij, hem aangeboden toen hij in lDbO zijn zilveren jubileum vier de, als hoofdredacteur van het Fries Dagblad, net is het dorpje Swichum. „Dichtbij Leeuwaruen waar ik op school ben geweest. We kwamen er te wonen toen ik vijf jaar was, vader was landar beider". Hij stelt vast hoe speci aal vanuit het platteland - „het was via de normaalschool de eni ge mogeiijKheid om vooruit te no men" - de christelijke partijen, maar ook de biiAP veei onuerwys- mensen heuoen gekenu, ook op ue- langrijke piaaisen: „net engage ment was toen groter". Negentig jaar is het nu geleden dat iioraudin tue geweiüigej r-uy- per Utsdi - liizuj ae zuiu itevoiu- uonaixe Partij oprichtte, men jaar na zijn dood ontsiona üe Dr. ADra- ham Kuyperstichting, een studie centrum dat zich inh et bijzonder bezig houdt met de bestudering en vormgeving van de A.R. - be ginselen en de propaganda daar voor. De viering van de negentig ste verjaardag geschiedt zonder fanfares of festiviteiten. Heeft het wel zin om die negen tigste verjaardag te vieren, zit er oog wel toekomst in de confessi onele politiek in het algemeen. Kan er gesproken worden van een toekomst voor de Anti Revolutio naire Partij in het bijzonder? „Ik vind dat de AR werkelijk wel toekomst heeft. Die toekomst nf en zal er blijven voor de AR mits deze partij heel dui delijk is, mits ze duidelijk een ei gen gezicht vertoont. Mits uit haar program en houding blijkt de ou de en altijd vernieuwende kracht zoals dat gefundeerd is in de bij bel", zegt de heer Algra. De bedachtzaamheid waarmee hij dat woord „mits" met een forse blauwgrijze sigaren-rookpluim als het ware van hoofdletters en spaties voorziet, bewijst nog eens nadrukkelijk dat hij die toekomst voor de AR niet als iets vanzelf sprekends ziet, dat hij zich wel de gelijk bewust is van problemen en gevaren. Geen probleem voor hem is of zulk een AR - partij voor de politieke ontwikkeling in Neder land in het algemeen en voor het christelijk volksdeel in het bijzon der nodig zou zijn en blijven. Die noodzaak is voor hem de meest natuurlijke consequentie van zijn (reformatorisch) christelijk geloof. Als een bijzonder benauwend en uiterst reëel gevaar voor de chris telijke politiek ziet de heer Algra een ontwikkeling waarin de kerken te pas en te onpas en over alle mogelijke en onmogelijke zaken met een zichzelf als instituut toe gekend gezag verkondigen: „Alzo spreekt de kerk Dit is een verklerikalisering van het politie ke leven die erger is dan welke paus in Rome ook ooit in zijn hoofd zou durven halen". Het kost de heer Algra niet de minste moeite om voor deze kle rikale ontwikkeling een duidelijk voorbeeld te vinden, een voor beeld dat naar zijn mening tevens het onhoudbare van die situatie aantoont. „Wanneer iemand thans de (ge reformeerde) synode de vraag zou voorleggen, wilt u een goed woordje doen voor de christelijke partijen, dat men die niet in de steek moet laten omdat ze heil zaam zijn welnu dan zou zo ie mand onmiddellijk te horen krij gen dat zulk een spreken in strijd is met de mondigheid van de ge meente. Maar als iemand zou vra gen aan de zijnode om haar afkeu- H. Algra, vurig AR-man, voor stander van kloeke en duidelijke beginseltaai. ring uit te spreken over de apart heid in Zuid-Afrika, over de oor lok in Vitnam, de sociale wan toestanden in Zuid-Amerika, over de Verenigde Staten of wat dan ook. dan zou men zeggen: zeer gaarne. En de vrager zou prompt bediend worden met een: Alzo spreekt de kerk. Doch als deze ontwikkeling doorzet, dan is er voor christelijke politiek geen plaats meer. Dan maken de ker ken politieke partijen, politieke ac tiviteit voor christenen overbodig. Of liever onmogelijk. Dan eigenen de kerken zich het eerste en het laatste woord toe. Opdracht van de kerken is in de ze lijn voor de heer Algra aller eerst en allermeest de verkondi ging van gods woord, de verster king en verdieping van het geloof. Op grond van de oude reformato rische beginselen. Ongetwijfeld dan toch altijd in bijbelse zin. Ac tueel in deze zin dat ze de christen vanuit zijn geloof tot zelfstandig denken en handelen brengt. Op grond van geloof, gefundeerd in de beginselen van het woord gods. tekende dat zowel de vooroorlog se Rooms-Katholieke Staatspartij als de Katholieke Volkspartij van nu onduidelijk bleven en ook in de praktijk - als ik het hard en duide lijk mag zeggen - niet helemaal betrouwbaar bleken te zijn. Die kloeke beginselvastheid, het duidelijke, eigen christelijke ge zicht dat de heer Algra als funda mentele vorm aan de voor een christelijke politieke par tij stelt, doen hem ook weinig verwachten van een nauw samen gaan tussen AR en KVP. „In de rooms-katholieke kerk zien we in Nederland op het ogenblik een vrij zinnigheid opkomen zoals de her vormde kerk die nauwelijks gekend heeft. Er worden fundamentele bij belse waarheden betwijfeld als de maagdelijke gebaarte van Chris tus. De opstanding en zo voort. Daar was de Groningse theologie en de Leidse bijbelvertaling van ein<J vorige eeuw nog heilig bij. En in het rooms-katholieke denken heerst een verwarring en chaos die onvoorstelbaar is. Daax weet men helemaal niet wat men wil, welke beginselen bepalend zijn. Indertijd bij de stichting van de rooms-katholieke universiteit in Nijmegen in 1923 hadden we op recht en vurig gehoopt, dat zich daaruit zou ontwikkelen een dui delijke en gefundeerde formule ring van een rooms-katholieke leer van staat en maatschappij. Maar dat is er in Nijmegen, noch ook vanuit de economische hogeschool in Tilburg, nooit echt uitgekomen. Het bleef allemaal vaag, vrijblij vend. En dat is het nog. Het be- Op de vraag of de Vrije Uni versiteit dan wel geleid heeft tot een duidelijk en wetenschappelijk gefundeerd eigen gezicht, wijst de heer Algra op de toch nog altijd merkbare invloed van Dooyeweerds wijsbegeerte der wetsidee. Niette min verdriet het hem, evenals het hem zorg baart, dat mede vanuit de Vrije Universiteit christelijke of radikale politiek meer sociologisch wordt gezien dan vanuit de bij bel, dat de kennis der beginselen wordt veronachtzaamd. „Zeker het gaat om geestelijke vrijheid. Maar die vrijheid is dan toch altijd ont leend aan het goddelijke gezag. Dat goddelijke gezag staat voor op". Overigens gelooft hij dat de in vloed althans de bekendheid der (AR) radikalen mede door hun luidruchtigheid en de veelvuldige publiciteit sterk wordt overschat. Het is een vrij kleine pressiegroep, meent hij. „Men zegt zo vaak dat er geen politieke belangstelling of kennis is. Dait is bepaald niet waar. De mensen zijn, mede door de radio en televisie, behoorlijk geïnfor meerd. Ze hebben ook een leven dige interesse. Alleen, ze zijn het moe geworden om zich in het ru moer der anderen te laten horen. Als we maar de moed en de trouw hebben om duidelijk het eigen ge zicht te tonen en kloeke beginsel- taal te doen horen, dan zal men zien hoe groot de kennis en in teresse is. Ook ja, juist, onder on ze mensen". Veel verwachtingen omtrent een voor de verkiezingsstrijd heeft men bij de heer Algra niet te ver onderstellen. In zijn jonge jaren toen het districtsstelsel nog gold en AR en CH in geen enkel dis trict de meerderheid konden ha len op eigen kracht, waren afspra ken noodzaak: „Ik zou alleen al daarom de evenredige vertegen woordiging nooit meer willen mis sen. Je moest altijd tot een ak koord en dus tot een compromis komen en duidelijke beginseltaai was onmogelijk". (ADVERTENTIE) RALSTONNWft van zeKschiWeren blijft de „vertreur in duurzaamheid e I^RTRPFFEN! (Van onze juridische medewerker) Mr. G. Nomeg, politierechter in Amsterdam, heeft maandag een von nis gewezen, dat in alle opzichten ongelukkig is. Hij veroordeelde een lid van de Socialistische Jeugd, dat op koninginnedag had deelgenomen aan de rellen op de Dam tot vijf maanden gevangenisstraf en tot ont zetting voor de tijd van vijf jaar uit het recht om bij de gewapende macht te dienen en bovendien - het kan niet op - tot ontzetting van de tijd van vijf jaar uit het aktief en passief kiesrecht. Zelfs als het waar is, dat de jongen met zijn uitdrukking „Oranjehoeren" leden van het koninklijk huis op het oog had gehad, en niet Willem Duys en consorten van de N.R.U., die toen op de Dam als gangmakers van de nationale pret fungeerden, is die straf van vijf maanden buiten alle proporties. Een rechter die zulk een straf op legt, schiet met een kanon op een vliegje. Ontzetting uit het recht om bij de gewapende macht de dienen, zal een rechtgeaard lid van de So cialistische Jeugd een zorg wezen. Daarom is zulks een straf grotesk en op het belachelijke af. Wie weet voor hoeveel pacifisti sche jongens dit vonnis van mr. Nomeg niet een perspectief heeft ge opend om op een simpele manier langs de dienstplicht heen te komen, Met die ontzetting uit het kies recht heeft mr. Nomeg wel een heel oude koe uit de sloot gehaald. Deze straf is na de oorlog in de recht spraak tegen landverraders en oor logsmisdadigers bijna nooit meer op gelegd. AMSTERDAM (ANP) Het dage lijks bestuur van de federatie Amsterdam van de Partij van de Arbeid en het bestuur van de FJG Amsterdam hebben gisteren ver klaard met ontsteltenis en veront waardiging kennis te hebben geno men van het vonnis van de Amster damse politierechter, gewezen tegen de S J-secretaris J. H. van der M. Nog daargelaten of de behandeling van deze strafzaak ter rechtzitting aan alle daaraan te stellen eisen heeft voldaan, aldus het communi qué, of het ten laste gelegde over tuigend is bewezen en of het opleg gen van een gevangenisstraf van drie maanden gerechtvaardigd was, moet worden opgemerkt dat de bij komende straf van ontzetting uit 't actief en passief kiesrecht niet be doeld is voor zaken als de onderha vige en slechts bij hoge uitzondering wordt toegepast. Deze besturen zien in dit vonnis een aanwijzing dat de politierechter te Amsterdam zich on voldoende bewust is van zijn be voegdheden en zijn verplichtingen als lid van de onafhankelijke rech terlijke macht en zijn van oordeel dat met een dergelijke rechtspleging de democratie geweld wordt aange daan. (ADVERTENTIE) rente op een AMRO- renteboekje of spaarrekening. rente op een AMRO-spaarrekening met een opzegtermij'n van 3 maanden. rente op een AMRO- spaarrekening met een opzegtermijn van 6 maanden. rente op een AMRO- spaarrekening meteen opzegtermijn van 12 maanden. rente op een AMRO-spaarrekening met een vaste termijn van 24 maanden. Hoe men ook denkt over de akti- viteiten van de Socialistische Jeugd, men bewijst hun veel te veel eer door hen het kiesrecht te ontnemen, en men doet hen beslist onrecht door hen met landverraders en oorlogs misdadigers gelijk te stellen. Mr. Nomeg heeft een heel slechte beurt gemaakt voor heel de Neder landse rechterlijke macht. Het gezag van die rechterlijke macht steunt niet op sabels en de gummistokken van de agenten, ook niet op de dikke tralies van de gevangenissen en de huizen van bewaring, maar op de innerlijke juistheid van haar vonnis sen en op de aanvaarding daarvan door het volk. Als mr. Nomeg schoonmaakt komt het gezag van die rechterlijke macht zelf in gevaar en dat zou voor de rechtstaat een ramp zijn. Nog is de rechterlijke macht ge spaard gebleven van de rechtstreek se aanvallen door extreme groepen. Maar die aanvallen zullen beslist niet uitblijven als het rechtsprekend apparaat in zijn opvattingen niet mee-evolueert met het rechtsgevoel van het volk, en geen open oog heeft voor wat daar leeft. Wereldvreemde vonnissen zijn de dood voor het recht. (Van onze correspondent) BONN De geallieerden in West- Berlijn hebben het voor Oost-Duit sers gemakkelijker gemaakt Navo- landen te bezoeken. In de toekomst zal het besluit of er toestemming ge geven zal worden niet van de geal lieerden, maar van het desbetref fende land afhangen. Tot nu toe kon men weigeren de benodigde dokumenten aan Oost- Duitsers uit te reiken. Dit beleid is vaak bekritiseerd. Het heersende politieke klimaat was de voornaam ste faktor waar men rekening mee heeft gehouden. Een jaar geleden werden de bepalingen nauwer ge steld nadat de Oost-Duitsers zich be gonnen te bemoeien met de door gang van West-Duitse burgers tus sen West-Berlijn en West-Duits,land. Naar men gelooft hebben verschei dene landen, waaronder Denemarken, Noorwegen en IJsland, dje Navo ge vraagd de bepalingen te verlichten, en de West-Duitse regering heeft klaarblijkelijk geen hezwaar ge maakt. WASHINTON (AP) De Vere nigde Staten hebben 't plan om e bemande militaire satelliet in een baan om de aarde te plaatsen op gegeven. Dit heeft het Amerikaan se ministerie van defensie hekend gemaakt. De onderminister van defensie David Packard zei dat „voorlopig" hiermee het plan om een spionage satelliet te lanceren, die drie mil jard dollar zou hebben gekost, van de baan is. Hierdoor zal het volgend jaar 300 miljoen dollar worden bespaard en anderhalf miljard dollar over volgende vijf jaar. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG „Het enige wat de anti-revolutionairen nog gemeen heb ben is hun geloof in onze Lieve Heer". Deze uitspraak het wordt misschien wel een gevleugelde politieke kreet - viel deze week nadat mr. B. Biesheu vel, in Rotterdam weer een van zijn even befaamde in-en-uit praatjes ge houden had. De uitspraak is als stel ling niet helemaal nieuw. Na de his torisch geworden Arnhemse bijeen komst in december 1967 van de KVP had men het ook al over iets derge lijks. En sinds jaar en dag houden PvdA, de VVD, en sinds kortere tijd ook D'66 en de PPR de Nederlanders ook al zo'n gedachte voor. Afgezien nog van het feit, dat hetzelfde lang zamerhand ook schijnt te gelden voor alle dierbare gelovigen in de katho lieke kerk is de opmerking over de anti-revolutionairen toch wel een boeiende gedachte. Zij is namelijk voor de volle 100 procent waar. de AR gaat de laatste tijd. in feite meer dan welke partij ook gebukt onder de tegenstellin gen links-midden-rechts. Men vecht in het medechristelijke kamp dan wel niet met de soms botte en soms vlijm scherpe wapenen van nieuw links te gen oud rechts in de PvdA, maar het maakt wel duidelijk waarom mr. B. Biesheuvel al geruime tijd bezig is zijn befaamde politieke uitspraken zo dubbelzinnig te maken. Wanneer hij zegt, dat een fusie tussen de christe lijke partijen pas na 1971 kans maakt, dan heeft hij gelijk naar de kant van de CHU en de KVP. Maar ook heeft hij gelijk naar de kant van zijn rechtse AR-vrienden, die nog steeds huiverig zijn voor de roomse KVP en voor die vreemde club, die CHU heet. Hij heeft voor de derde keer gelijk in de richting van de AR- radikalen. Want hij kan de Fedde- ma's, de Boukema's, de Idenburgers, de Kuipersen iedere keer weer wij zen op die jaren na 1971, die nog lang niet in zicht zijn. Mr. B. Biesheuvel kan intussen ge rust zijn: in de KVP is het al niet anders, nu plotseling professor Steen kamp het bewijs gaat leveren, dat de KVP veel progressiever is, dan men ook maar had durven verwachten. Hij kan ook gerust zijn over de jon gens van het PAK want het „enfant terrible" van de socialistische Tweede Kamerfractie drs. Hans van der Doel sprak op hetzelfde ogenblik als mr. B. Biesheuvel: „Het PAK moet nu eindelijk eens dat betweterige toontje afleren. Dan komt er misschien nog wat van terecht". Om dan in een ademstoot ook Laurens ten Cate om hals te brengen: „Die moet eens af leren als plaatsvervanger van God in het rayon Nederland op te treden." En wat de VVD betreft.... men zegt, dat mr. B. Biesheuvel zich iedere keer weerverkneukeld afvraagt, hoe mr. E. Toxopeus op zijn opmerkingen zal reageren. Welnu, mr. B. Biesheuvel mag dan eens schoten voor de boeg lossen op het wankele scheepje van het kabinet De Jong: de liberalen zijn er ook niet vies van. De liberale senator mr. J. den Wilde schoot dins dag in de Eerste Kamer zelfs enkele felle raketten af in de richting van het kabinet. Want wanneer zijn libe rale vriend Witteveen onder de druk van de andere kabinetsleden bezwijkt en zijn belastingcorrectie in 1970 niet laat doorgaan, dan.... zei dreigend de liberaal De Wilde.... kan Nederland het in 1970 wel eens moeten doen met een romp-kabinet zonder de VVD. Alsjeblieft.... en dat voor de VVD. De dagen van Stikker lijken wel terug te zijn gekeerd. Soms kan het Ineens leuk worden in de Nederlandse politiek. Maar dan moeten ze daar op het Binnenhof niet praten over studenten, of Curagao, of ontwikkelingshulp, of partijvernieu wing. De anti-revolutionairen mogen dan het geloof in onze lieve heer ge meen hebben.... als het er op aankomt hebben de Nederlandse kamerleden met elkaar soms alleen nog het geloof in zichzelf behouden. Tenminste: die indruk krijg je wel eens.... DEN HAAG (ANP) De coör dinatie van de humanistische hulpver lening aan de slachtoffers van het Nigeria-Biafra conflict is de laat ste maanden aanmerkelijk verbeterd. De groep westelijke landen, welke overeenkomstig een van Nederland se zijde genomen initiatief regelmatig in Den Haan bijeenkomt teneinde ge zamenlijk te trachten meer samen werking tot stand te brengen in be doelde hulpverleningsactiviteiten en een plan te realiseren ter verrui ming van de aanvoer van hulpgoe deren tot in Biafra, heeft zich be doelde coördinatie als eerste taak gesteld. Dit antwoordt minister Luns (buiten landse zaken) aan het Tweede-ka merlid Dankert (P. v.d. A.), die hierover schriftelijke vragen had ge- •teid. De coördinatie had in de eerste pl'aats tot doel te voorkomen dat de humanitaire hulpverlening aan de ge troffen bevolking in Biafra in ern stige mate nadee] zou ondervinden van het tot dan toe dikwijls geschei den optreden van de humanitaire hulporganisaties en -instanties. Dit had met name tot gevolgd dat er verschillende en met elkaar strijdige plannen voor de aanvoe-- van hulp goederen werden gelanceerd, wat aan beide strijdende partijen in Ni geria maai al te gemakkelijk de ge legenheid bood om, zich beroepend op het ene plan, het andere af te wijzen Dit eerste doel, aldus de bewinds man, is bereikt. Op de basis van de tot stand gebrachte samenwer king wordt thans voortgewerkt tei- de hulpverlening en teneinde 'n doel de hulpverlening enteeinde een doel matiger werkwijze in de aanvoer der hu pg, deren naar het omsingel de gebied te bewerkstelligen. V

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 9