FABRIEK LEVERT IEDERE
DAG 3600 PIJPEKOPPEN
edelstenen
edelmetalen
en
edelvrouwen
Uit de oogst van
honderden pijpen
kan ineens een
juweel
tevoorschijn komen
adres
s invullen)
DE STEM VAN ZATERDAG 7 JUNI 1969
Caravan, z.g.a.n., van u
weinig gebruikt, fabr ï-f1»,
3-4-pers., gew. 310 tal
1907 met gesloten vo^te™11»!.
deiyke prijs, finane. i
Molenstr. 50, EoosendM
01650 - 35098. aal> H
Vakantiewoning t. h 7--
keuken, douche, 3 V., ^0,
Vrij voor 19 juli en p. o en
T. v. Asselt, Boigerdwj-«k
Rolde j'Dr.). tel. 059zS' I
T. k, grote sta-carava^"
aparte slaapkamers e»Tt l
ravans, v.a. f 400
liday Kemper, v. Boxtel 1
seweg 26, Ossendreeht Jf1"' I
408. w.
Schimmert, voiiecüpj^r^.
1 12 p.p.p.d., slapen
bijt 8 p.p.p.d,, va»,
uu penilon
■e.u., slapen niet 2,
K p.p.p.d., warm I
koud stromend water cekL 1
verwarming. J. Sleben. t I
straat 5a, Schimmert
hg f 12
gs bijt i
5 koud
Huwelijken
Weduwnaar, 68 jaar iu kM
not van a.o.w. en rijkspen^»'
zoekt kennismaking met nS
dame (zonder kinderend
gelijke leeftijd of jonger^., i
doel is, om tot een gezellrf
vensavond te komen. Br J,
no. SK 520 De Stem. m- I
R.K. jongeman zoekTk^T
making met een R.K. meiSl
jaar. Brieven mef
oP erewoord retour rL,
onder no. 3130—K5*
Charmante dame, midden!""""
standsmüieu, ongehuwd 71
40 jaar, wilde graag m
komen met charmante heer
goed voorkomen, middenstand
zakenman of net cafébedriifn)
goede positie tot 38 jaar lfeS
weduwnaar zonder kindéren.
Beslist serieus om na wéder i
zijds goedvinden een gelukS
huwelijk aan te gaan. BrWn
ond. no. 3124 K 5. £n
Charmante dame, m
goed verzorgd, z.k.m.
heer, leeftijd
financieel
-i 48-60^ I
academisch gevormd milieu
zakelijke kring of onderwijs'
Brieven, gaarne met foto die I
op erewoord retour -
zonden, onder no. S®
Huisdieren
T. k. Dwergpoedeltjes, Fox-
Terriers, Tekkeltjes, Laagveld- I
sestra. 7, R'daal. Tel. 36712 f
T. k. zwarte dwergpoedeltjes
met stamboom. Mevr. Buur
stede, Dorpsstraat 189a, St.-
Willebrord. Tel. 2635.
on,
ug,
Staat ter dekking: Reeds 3
jr. goedgekeurde Welsh-Ponny.
hengst Arnout v. Thamen
(stokm. 139 m.) Vader: 1?u.
ran volbl. Arab.) Laagveld»
sestr. 7, R'daal, tel. 36712.
T. k. Duitse herder 10 weken I
met stamb. Haagse Markt 25. I
Breda, tel. 35318.
Goed tehuis gezocht voor 4
jonge poesjes, u krijgt er gra-
tis een pak Felix vleesbrokjes
bij waar ze zo dol op zijn. 1
Past. Breugelstraat 77, Bos-
schenhoofd.
Goed tehuis gezocht voor 4
jonge poesjes, u krijgt er gra-1
tis een pak Felix vleesbrokjes
bij waar ze zo dol op zijn.
Turnstraat 18, Breda.
Goed tehuis gezocht voor 2
jonge poesjes, u krijgt er gr*
tis een pak Felix vleesbrokjei
bij waar ze zo dol op zijn. Ju-1
lianalaan 87, Breda.
ge-
af-
yale
mo-
pas,
aat
iti-
12
in
f in
ien-
iTeL
feit:
f
T. k. zwarte en zilvergrijze
dwergpoedeltjes, teckeltjes,
pinchertjes en kleine huis-
hondjes, alle ingespoten, v.
Boxtel, Putseweg 26, Ossen-
drecht, tel. 488.
T.k.a. zwarte dwergp., peki-
neesjes en huishondjes. Ampè«|
restraat 29, Roosendaal.
T. k. Kemper trommelschud-
ders, tegen, zeer lage prijzen,
Kemper cyclo maaiers voor I
tractoren, vanaf 25 p.k. Fa. C. I
van Gaans, Slaaistraat 2, Roo*|
sendaal, tel. 01650-33036.
et
te
nd-
Ois-
t.k.
Landbouw
Diversen
Ziekenhuisverzekering onje*
acht kwalen. Voor leeftijd toll
100 jaar. Assurantiekantoor G.l
H. Vijgeboom, Gouverneurstr. I
6—8, Sluis.
Jubileumschieting fam-
vooy, zaterdag 7 juni, S-_
wip, café „Sport'', St.-Jansteen
Begin 3 uur.
Grote schieting op zondag 8 ju-1
ni bij J. v. Helsland, Hulst.
Begin 3 uur.
Bejaardenschietmg op dinsdag I
10 juni te Kloosterzande.
Kermisschieting te ^jaxa I
de op zaterdag 7, zondag b
maandag 9 juni, op 2 wiPP«
bij H. Claessens. Begin 3 uur" I
Sociëteit Vrede 1.
uiterlijk 14 dagen van
bon, aan onze afdeling
\e opgaven kunnen niet
i Nederland en België
acht. Buiten Nederland
i in rekening gebracht,
i verzoeken u dringend
r te vermelden,
kelijk van de postbestel-
m Zuideuropese landen
■nsand per week
ng ii.
i|
t/m
ng vermelden.
(Van een speciale
verslaggeefster)
ROERMOND Pijpen ma
ken is een bezigheid, waar
mee vooral de Engelsen
faam verworven hebben.
Toch wordt een wereldbe
roemde pijp, de Big Ben, niet
in Engeland gemaakt, maar
in Roermond.
„Er zijn niet veel mensen die
dal weten, nee", zegt de
heer J. E. Gubbels Hij is de
oudste directeur van Gub
bels „fabriek van tabakspij
pen en groothandel" in Roer
mond. Twee zonen zitten
met hem in de direktie, de
een als ontwerper (van onder
meer de bekende pipo-pijp),
de ander als zakelijk leider.
De firma bestaat sinds 1870,
maar tot en met de jaren van de
L iweede wereldoorlog hield men
zicli uitsluitend bezig met grossie-
I w. „Daarna", zegt directeur Gub-
,1 Ee's' „zijn we ze noodgedwongen
ffilf gaan maken. De kwestie was:
I we konden geen gereed product uit
-et buitenland betrekken op dat
i moment, wel grondstoffen. En we
badden in de oorlog al genoeg op
een houtje zitten bijten. Daarom
naalden we een paar Franse vak-
j Jansen hierheen en met acht man
begonnen we pijpen te maken. Nu
i werken hier honderd mensen. Sa
nten maken we 25 gros dat wil
ze9gen: 3600 pijpekoppen per
Jaar gaan al die pijpen
TOE»
De heer Gubbels: „Onder diverse
?e/™anien, waarvan Big Ben de
bekendste is, exporteren we onze pij-
|i Pen naar alle landen van West-Eu-
j "PS, naar Amerika, Canada, Austra
le en Zuid-Afrika. Ze gaan dus bijna
'e hele wereld rond. Het meest naar
WMere klimaten, dus meer naar
«Midmavië dan naar Spanje."
3600 Pijpekoppen gaan hier per dag door de nijvere handen.
daarom
echte
een pijp bij warm weer niet
Vraagt u maar eens aan een
Pijproker. Bij frisse tempera
s' ®en'et hij van zÖn PÖP> maar
I L, ecët warm dan grijpt men
I' n ¥rtter naar een sigaret."
Ue heer Gubbels is zelf een fervent
Puproker. Hij hoort bij die speciale
Wep mannen, die het roken van een
WJP omgeven met een ritueel. Meest-
z'jn dat mannen, die ook een goed
Sss wfjn of een goed boek naar
«arde weten te schatten. Het zijn
mannen, in elk geval beza-
!j™r dan de sigarettenroker. Het
ezen van tabak, het mengen van
'erse soorten, het stoppen en ro-
7. va" een pijp is voor hein een
J?' ceremonieel. „Zelfs zijn stoel is
I wijze van spreken gebouwd op het
GSelJan Zi^n pijp"' zegt de heei
WJN ER IN NEDERLAND VEEL
AN DIE MANNEN
„Niet zo veel als vroeger. Voor de
oorlog rookte eigenlijk iedereen wel
een pijp. Nu is het accent verscho
ven, het zijn voornamelijk studenten,
academici, mensen die hun hoofd ge
bruiken. Zij roken ook niet „zomaar"
een pijp, ze vragen een goede kwa
liteit en kiezen en roken hun pijp
met zorg. Meestal hebben ze een hele
collectie pijpen, dat hoort er zo bij."
De fabriek van Gubbels is geves
tigd in een nieuw gebouw, waar de
gekleurde houtkrullen in het rond
vliegen en waar een aantal vrouwen
en meisjes de laatste hand legt aan
de door mannen vervaardigde pijpen.
Het kantoor ligt een eindje verder
op aan dezelfde straat, een oud he
renhuis, met een pracht van een toon-
kamer waar de liefhebber zijn hart
kan ophalen. Er hangt een prettige,
ouderwetse sfeer.
Tientallen pijpen vragen er om be
keken en in de hand genomen te
worden. De heer Gubbels zegt, dat
hij van mooie exemplaren soms met
weemoed afscheid neemt. „Je zou
elke pijp even apart in de hand moe
ten nemen", vindt hij, „elke pijp is
anders, ze worden uit levend ma
teriaal gemaakt dat nooit dezelfde
struktuur vertoont. Dat maakt dit
vak zo boeiend, elke dag kan er uit
de oogst van honderden pijpen in
eens een juweel tevoorschijn komen.
En de allermooiste, die houden we
zelf, die verkopen we niet."
Zijn liefde voor.de pijp wordt ge
deeld door zijn medewerkers. Dat is
duidelijk bij een bezoek aan de fa
briek. Een buitenstaander heeft wel
enige moeite om te begrijpen wat
daar allemaal gebeurt, maar de heer
Gubbels geeft graag een lesje weg.
„Pijpen worden gemaakt van hei-
dewortel. Die groeit in landen rond
de Middellandse Zee, Albanië, Grie
kenland, Corsica. Als ze gekapt zijn,
zijn dat enorme, ruwe knoesten en
die worden ter plaatse fabrieksklaar
gemaakt. Eenvoudig is dat niet, het
is een proces van twee tot drie jaar
Het hout wordt eerst in gestandaar
diseerde maten in blokjes gesneden,
die blokjes moeten gekookt worden
en daarna gedroogd. Uiteindelijk
gaan ze in zakken naar pij penfabrie
ken over heel de wereld.
Wjj krijgen hier dus vrachten klei
ne blokjes aan en die moeten, voor
we er iets mee kunnen doen, op
maat worden gezet. Onze machines
worden namelijk op een bepaald mo
del pijpekop afgesteld, we maken er
daar 20.000 van en schakelen dan
weer over naar een ander model. Het
hangt van de grootte van zo'n blokje
af, welke kop eruit gemaakt wordt,
uit de kleine blokjes kleine modellen,
uit de grotere blokken maken we
ook grotere koppen. Er moet zo min
mogelijk afval zijn.
Het sorteren is een hels karwei,
maar daar hebben we iets op gevon
den. Mijn zoon heeft een elektroni
sche sorteermachine laten maken,
naar eigen ontwerp. De blokjes lopen
over een band en worden onfeilbaar
op gelijke maat bij elkaar in bakken
gegooid. Die blokjes gaan langs een
zaag, die ze schoon scheert, zoals dat
in vaktaal beet. Daarna wordt op
een frees van een bepaald model de
kop eraan gemaakt en op een andere
machine de steel.
Met de hand wordt de kop wat
bijgevijld. Het lijkt heel eenvoudig,
maar we zijn er nog lang niet. De
pijp moet worden fijngeslepen op
schuurlinnen, eventuele gaatjes in
het hout moeten worden gestopt of
gemasticeerd, zoals wij dat noemen,
hij moet worden gepolijst en gebeitst,
't Laatst komt de steel eraan en het
merk erop. Enfin, als een pijp klaar
is, heeft hij zo'n zestig verschillende
bewerkingen ondergaan. Hij is ge
maakt door mannen en afgewerkt
door vrouwen. Die hebben voor dat
detailwerk veel meer aandacht en
doen het bovendien stukken sneller
dan een man.
Het belangrijkste komt als de pijp
klaar is: dan wordt hij op kwaliteit
beoordeeld. Bij een pijp kun je na
melijk van tevoren nooit zeggen of
hij mooi of middelmatig wordt. Hei-
dewortel heeft een prachtige teke
ning, de „bloem" in vaktaal. Maar
die komt pas na het polijsten aan de
oppervlakte. Welnu, hoe mooier de
bloem, hoe duurder de pijp. Het
grappigste is dus, dat ook voor ons
tot het laatst verborgen blijft of we
iets fraais hebben gemaakt. Wat uit
eindelijk niet aan onze eisen voldoet,
gaat weg, naar andere fabrieken die
goedkopere produkten maken. Wjj
hebben met onze diverse merken di
verse kwaliteitsklassen en wat be
neden onze kwaliteit blijkt te zijn,
wordt van de hand gedaan,"
hoeveel verschillende
pijpen maakt u?
„We hebben in totaal 40 verschillen
de pijpekoppen, onderverdeeld in
een stuk of 7 kwaliteiten en aan de
ene kop komt weer een ander mond
stuk dan aan de ander. Hoeveel ver
schillende modellen we in totaal ma
ken, dat weet ik eigenlijk niet eens.
Bij Gubbels worden ook pijpen
ontworpen. De zoon, die de nieuwe
modellen ontwerpt, brengt er per
jaar twee uit. Zijn grote vondst was
de pipo. Het kleine handzame pijpje,
dat over heel de wereld een bestsel
ler is geworden. Pipo is een be
schermd model en voor een pijp wil
dat heel wat zeggen. Alleen volsla
gen nieuwe modellen komen ervoor
in aanmerking.
wordt zo'n model als het
niet is beschermd, gesto
len?
„O jee, ja" zegt de heer Gubbels.
„Ze hebben het ons zelfs met pipo
gelapt. Zo'n namaak-pijpje van in
ferieure kwaliteit werd dan voor
4,50 aangeboden onder onze naam.
Dat hebben we niet op ons laten zit
ten. Het is een rechtszaak geworden,
die wü natuurlijk wonnen."
hoe rookt men een nieuwe
pijp goed in?
„Een houten pijp wordt om te
beginnen maar half met tabak
gevuld en moet dan helemaal
leeg gerookt worden- Na een keer
of 30 is de pijp fijn. Een meer
schuimen kop moet meteen hele
maal vol gestopt worden, maar
half leeggerookt en de rest weg
gegooid. Echte kenners „smok
ken hun pijp, dat wil zeggen dat
hij maar net brandend gehouden
moet worden. Snel trekken, zoals
sigarettenrokers doen, is heele-
maal fout. Wie dat doet geniet
niet van zijn pijp".
AMSTERDAM „Een
échte juwelier is iemand,
die alleen maar eigen werk
kan tonen: bijoux op eigen
atelier ontworpen en ge
creëerd. Dikwijls in over
leg met de opdrachtgever
en aangepast bij het wezen
van wie ze dragen zal". De
ernstige, nog jonge man die
deze uitleg geeft, is C. Le
reneer, chef d'atelier van
de nieuwste „echte" juwe
lier, die Amsterdam zopo.s
is rijk geworden: F. J. Coo
per Inc. (Juweliers by
bith, since 1883). Om het
geschetste beeld af te ma
ken: „Hij is een vertrou-
wensfiguur die oprecht ad
viseert en streeft naar
perfectie."
Douglas Cooper (37),
president van het befaamd
Amerikaans juweliers
concern met de hoofdzetel
in Philadelphia en filialen
op Jamaica en Puerto Ri
co, koos voor het eerste fi
liaal in Europa juist Am
sterdam als diamantstad
bij uitstek; men rekent
door de roem van de stad
én die van Cooper aller
eerst op Amerikaanse
clientèle!
Het 17e-eeuwse huis aan
de Herengracht, een juweel
van bouwkunst, (bouw
meester Vingbooms) dat
onder Monumentenzorg
hoort, is door de juweliers
firma gekocht en in vol
maakte stijl ingericht.
Voor de gala-opening
kwamen genodigden uit
Amerika en Canada over
gevlogen, welgestelden „die
zich. oprecht hadden laten
adviseren" getuige de sie
raden van de dames.
Tussen de opeengehoop
te heren in donker kostuum
zullen zich wel enkele
„stillen" hebben opgehou
den, want er was die avond
voor een paar miljoen aan
kostbaarheden te zien en
de voordeur bleef open
staan.
In vitrines achter glas
flonkerden sieraden; door
de twee toonkamers ver
spreid stonden de 15 zil
ver-met-gouden beelden,
die gravin Tauni de Les-
seps voor deze opening
maakte van Coopers mate
rialen; zij zullen daar te
bezichtigen blijven tot in
de herfst.
Amerikanen houden van
de glans die titels afstra
len (men houdt van wat
men niet heeft, zegt een
Frans spreekwoord) en van
klinkende namen. Het lijkt
geen toeval dat de direc
trice van het Nederlands
filiaal een Mademoiselle
Couve is, nicht van Mon
sieur Couve de Murville
en dochter van een Barones
van Boetselaar (in óns land
vraagt men immers nog
graag hoe ze van zichzelf
heet). De directrice was
zeven jaar werkzaam op
een ambassade toen Dou
glas Cooper deze échte pa
rel (geen cultivé) zag en
haar waardig keurde te
glanzen in zijn Amsterdam
se kroon.
Om de bijoux van vlees
en bloed compleet te ma
ken, was gravin van Lim
burg Stirum zo lief de
pronkstukken, die de firma
Cooper nog onverkocht in
bezit heeft, te willen tonen.
De set van honinggele
saffieren: een collier dat
op drie manieren gedragen
kan worden, oorhangers
die uit drie geledingen van
saffier bestaan en een ring
met een 23 karaats gele
saffier (alleen al 32.000
dollar waard) strijdt om
het schoonst genoemd te
worden met een set van
vuuropalen die uitgestald
ligt in een kleine taiel-
vitrine. De kristallen luch
ter hangt er recht bonen,
in het plafond zijn schijn
werpers zeer onopvallend
geplaatst en onder de lijst
die op het glas van het
toonkastje loopt, is nog
eens licht verborgen. Een
vuurfontein sproeit dan
ook uit de opalen die tus
sen Douglas Cooper en mij
inliggen en een vermogen
waard zijn. Ik vraag hem
waar hij de stenen van
daan heeft. Het duurt 2
minuten voor ik mijn vraag
heb uitgesproken en drie
voor hij heeft kunnen ant
woorden: zakenlieden en
Amerikaanse vrouwen die
hem over de laatste en de
voorgenomen aankoop
spreken, onderbreken tel
kens de eenvoudige vraag
en antwoord De stenen
zijn afkomstig vit een an
tiek stuk dat Cooper in
Engeland op de kop tikte.
De salons zijn ingericht
in de bel-étage, daarboven
liggen de i~ stijl gemeubi
leerde woonvertrekken
voor de Coopers die rond
reizen en bij elke Cooper-
onderneming enkele maan
den wonen. (Dat zal hen
lm Amsterdam niet zwaar
vallen: mevrouw Coopers
moeder was een harens
meisje; haar dochter houdt
van Holland en studeerde
vóór haar huwelijk 4 jaar
aan de Amsterdamse
kunstacademie). Van de
antieke portretten (de
Utrechtse meester Moreel-
se) de wit met oudblauwe
stoeltjes, de zilveren kan
delabers in de vorm van
negerslaafjes, door deuren
waarboven meesterlijke
„witjes" zijn geschilderd,
over de fluweelzachte lo
pers langs gebeeldhouwde
trapleuningen naar de vol
gende verdieping om te be
landen in het klinisch koe
le atelier.
Hier zwaait Lesener de
scepter samen met me
vrouw van Monsjou, die
expert is in emailleren.
De werktafel is door de
heer Lesener zelf ontwor-
43en. De tien plaatsen zijn
in de tafel uitgehold. Men
werkt ongeveer op schou
derhoogte, een uittrekbaar
blad onder het werkniveau
vangt de kostbare afval op.
De in Parijs geboren en
naar Amerika getrokken
gravin Tauni de Lesseps is
de kleindochter van Ferdi
nand die het Suezkanaal
en het Panamakanaal ont
wierp. Hij werd geboren in
1805 dus zijn kleinkind
Tauni kan geen 30 meer
zijn, dat zien we dan ook
van dichtbij maar op een
afstand lijkt zij nog jong!
Deze avond draagt zij
een witkanten jurkje en
een parure van fijn goud
met parels, halskraag-col
lier en waaiervormige
oorhangers.
Zij heeft haar leven lang
geschilderd zonder on it op
geleid te zijn, begon later
te beeldhouwen en had
een voorliefde voor brons.
Cooper kwam oo de ge
dachte haar zilver en goud
ter beschikking te stellen
om daarmee te gaan wer
ken. Een klein jaar lang
heeft zij niets anders meer
gedaan en de collectie
beeldjes (alle ca. een hal
ve meter hoog of lang) zijn
het fascinerende resultaat.
„Mijn schilderijen zijn
vrolijk, maar mijn beeld
houwwerken ernstig, zelfs
dramatisch. Mensen en die
ren uit de mythologie heb
ben mij erg geboeid". Wij
staan bij een van de meest
dramatische figuren uit de
Gravin Tauni de Les
seps bij een van haar
zilver-met-gouden
creaties.
godenwereld: Prometheus
die door de goden aan een
rots is geklonken waar een
adelaar zijn lever ver
scheurt de straf voor de
halfgod die het vuur van
de Olympos roofde en aan
de mensen gaf. „De rotsen
waarop ik mijn figuren ge
hecht heb zocht ik zelf uit
Ik ben er voor naar Afrika
gereisd. Het zijn halfedel
stenen, kristallen, kwart-
sen in gehakte en ongesle
pen staat". Ze vormen een
deel van het geheel en in
sommige van haar schep
pingen maken zij de helft
van de schoonheid uit.
,^dijn procédé in zilver
is hetzelfde als in brons:
cire perdue."
Dit „verloren was-pro-
cédé", al 2Y2 duizend jaar
v. C. in Mesopotamië en
Egypte bekend, werd o.a.
ook graag toegepast door
de onovertroffen renais-
sance-edelsmid Cellini.
Een kern van het model
wordt gemaakt van klei.
Hierover heen legt de kun
stenaar een laag was: „de
valse vorm", waarin nog
enigszins geboetseerd kan
worden. Dan bedekt een
mantel van verhardend
materiaal de valse vorm.
Als kern en mantel vol
doende verhard zijn, wordt
de was weggesmolten
„verloren was" In de ont
stane leemte kan nu vloei
baar metaal gegoten wor
den en alleen het breken
van de mantel kan het
gietstuk aan het daglicht
brengen. Het kunstwerk is
uniek en nooit meer te re
produceren.
Bij de zilveren beeldjes
van Tauni de Lesseps is
het goud, in details zoals
de zwierende haren, pas
later aan het gietstuk toe
gevoegd.
Ondanks al deze „kapi
tale" schoonheid, hoeft nie
mand drempelvrees te
koesteren. „U kunt hier
óók een gouden sierspeld
voor f 40,- kopen", zegt
Carel Lsener. En daar heb
je dan handwerk voor.
A. MAC GILLAVRY
Gravin van Limburg
Stirum toont enkele
pronkstukken.
