ichtheid geeft. Reizen per vlieg tuig wordt nog veel goedkoper Dr. Hueting: nota onbevredigend PAPOEA'S VLUCHTEN IN PLAATS VAN TE KIEZEN Huidige welvaarts voeding is te vet Steeds meer privé-reizen TOEKOMST AL BEGONNEN Bar en bioscoop in Jumbo VAKANTIE OVER OCEAAN INZIENS Johan Winkler CPN op 5 juni niet naar Moskou WANDADEN IN VOORMALIG NED.-INDIE Fractie Bijstandswet lijkt op een bejaardenwet ERA-halvarine brengt oplossing naderbij. door Een zwak Sjapieter per Petitos Slenderellas Junior jritas 18 cent 21 cent Tip cent nyx cem Wyè - - I DE STEM VAN WOENSDAG 4 JUNI 1969 De toerist die vliegend naar zijn vakantieverblijf reist, wordt nu nog veelal voor „rijk" versleten. Dat hierin snel verandering aan het komen is, toont onze lucht vaartredacteur W. Koek in onderstaand artikel aan. AMSTERDAM Reizen heeft altijd hoog genoteerd gestaan op de verlanglijst van de vakantie vierende mens. Maar reizen vooral naar het buitenland is ook altijd erg duur geweest. Voor verreweg de meerderheid van het mensdom té duur en zelfs nu nog, in de tijd van groepsreizen en All- Inclusive-Tours (Ité) hebben ver reweg de meeste mensen in Ne derland bijvoorbeeld nog nooit in een vliegtuig gezeten. De ontwikkeling in Amerika, maar ook in landen als India, Au stralië, de Philippijnen en de Sov jet-Unie, leert ons dat hierin ook in Europa eerdaags verandering zal komen. De nu al begonnen re volutionaire ontwikkelingen in de luchtvaart zullen de nationale grenzen voorzover ze zich ook in het Europese luchtruim voort zetten vervagen. Dan pos is ook hier de weg vrij voor massa- vervoer door de lucht tegen be taalbaar tarief en met een aan trekkelijke dienstfrequentie. Reizen zal in de toekomst ongetwij feld nog aanzienlijk goedkoper wor den. De voorhoede van luchttoeris- ten, die in de vroege jaren vijftig op Majorca en in Spanje zat, is nu reeds doorgedrongen tot de Taj Mahal in India, Manilla, Trinidad, Mexico-City de Grand Canyon en de Niagara- Falls. Er is voldoende reden om aan te nemen dat de huidige Spanje-gan- gers binnen enkele jaren de voetspo ren van de Europese vakantiepioniers zullen drukken. In feite is de toekomst op dit ge bied al begonnen. Martinair Holland, Nederlands grootste chartermaat schappij (thans overschakelend op uitsluitend straal- en andere turbine- vliegtuigen die 45 procent van de Ne derlandse Ité-chartermarkt voor zijn rekening neemt, vervoerde vorig jaar 125.000 toeristen (uitsluitend binnen Europa). In 1967 bedroeg dat cijfer uog slechts 70.000 en in 1966 was het nog niet de helft: namelijk 56.000. grootste belangstelling ging vorig jaar uit naar Spanje. Daarop volgden Italië en (nieuwkomer op de derde plaats) Joegoslavië. Maar ook bet transatlantisch toeristenvervoer nam sterk toe. De DC-8 van Martin air maakte gedurende het hele sei- y ed drie retourvluchten per week. m 1967 was dat nog gemiddeld twee- en-een-halve vlucht per week en dan nog met de kleinere DC-7c. Voor dit jaar schat Martinair zijn aandeel in de Ité-chartermarkt op 180.000 vakantiegangers voor Euro pese bestemmingen. Om deze gewel dige groei op te vangen en tegelijker tijd natuurlijk nog te stimuleren schakelt de maatschappij in snel tem po over op turbinevliegtuigen. Dit seizoen zullen geen zuigermotorvlieg tuigen meer worden ingezet voor het toeristenvervoer, maar 1 DC-8, 3 DC- 9's en 2 met turbine-prop-motoren uitgeruste Convairs. eerstdaags in dienst komende Jumbo wel vast dat transatlantische reizen, voorzover die via hun bureau worden geboekt, snel in aantal toenemen. Wat opvalt is dat steeds meer men sen de goedkopere maar aan be perkingen onderhevige groepsreizen laten liggen en privé gaan. De transatlantische tarieven zijn dan ook wel gedaald sinds 1945. Toen betaalde men voor een retour Am sterdam-New York ruim 2500 gulden. versie van de reuze-jet C5A, die ont wikkeld is voor de Amerikaanse luchtmacht en onlangs onder de naam Galaxie zijn eerste proefvlucht maakte. De L-500 zal volgens Lock heed tot 900 passagiers kunnen ver voeren! Dit opent natuurlijk geweldige perspectieven. Voor de technologische industrie echter betekent het tevens een ongekende uitdaging. Immers de veiligheidsmaatregelen moeten, zo mogelijk, voorzien in elke fout die een mens maar kan maken. Het ziet er naar uit dat de industrie daar wel uit zal komen, al zullen ongelukken waarschijnlijk nooit helemaal kunnen worden uitgebannen. i De Jumbo's zulen de lange af- standsvluchten van continent naar continent aanmerkelijk goedkoper maken. Men denkt aan retourprijzen Amsterdam-New York van 600 tot 700 gulden. Een geheel andere generatie grote Tegenwoordig kost een 21-daags re tour Amsterdam-New York nog slechts 1209— gulden. Dat is nog goedkoper dan het „enkeltje" van 1400 gulden uit 1948 Het zijn vooral de grote straal vliegtuigen geweest, die pas echt de passagiersmarkt gingen vergroten. De exploitatie van de machines werd goedkoper per stoel-kilometer en zo kon de passagier daarvan profiteren. Deze ontwikkeling zet zich ver der door. Als voorlopers van de eersdaags in dienst komende Jumbo jets kan men de verlengde DC-8 zien, waarvan de KLM er enkele heeft. Zij zijn goed voor 225 passa giers. Rond 1970 verwacht men de eerste jumbo-jets, de Boeing-747 voor 375 passagiers (maar met „uitbouw"-mo- geiijkheden tot zelfs 500 passagiers), waarvan de KLM er reeds drie heeft besteld en nog op nog eens drie optie heeft genomen. In een later stadium volgt wellicht Lockheed met zijn L-500, de civiele vliegtuigen is in opkomst, mikkend op de continentale en binnenlandse luchtlijnen. Dat zijn de luchtbussen, die evenveel passagiers kunnen ver voeren als de huidige verlengde DC-8 (of nog iets meer, in elk geval in de orde van 225 tot 300 man) maar in tegenstelling tot de DC-8 geschikt zijn voor operaties vanaf kleinere luchthavens. De luchtbussen zijn nog niet van de tekentafels af, maar nu reeds is een heftige concurrentie strijd ontbrand tussen de Amerikaan se en Europese luchtvaartindustrie, waarbij de laatste een extra-handi cap moet overwinnen: de noodzaak tot internationale samenwerking. Tenslotte dienen zich thans ook de SST's aan, supersone reuzevliegtui gen, die behalve dat ze veel passa giers kunnen bergen, ook de vlieg- tijden drastisch zullen bekorten, zo als de Frans-Britse Concorde en de Russische TU-144, beide supersone passagiersvliegtuigen van wat men zou kunnen noemen conven tionele conceptie. Van veel vooruitstrevender ont werp en met recht een „nieuwe ge neratie" vertegenwoordigend is de Boeing-SST, die pas tegen 1975 voor de luchtvaartmaatschappijen beschik baar zal zijn. De uitwerking die dergelijke ma chines zullen hebben op de ontwik keling van het luchtvervoer kunnen nog niet geheel worden overzien. De plaats van de zeer kostbare SST's naast de goedkopere Jumbo's roept ook nog tal van vraagtekens op. Waarschijnlijk echter zal snelheid moeten concurreren met goedkoopte. Wie niet op een dubbeltje hoeft te kijken, omdat hij op kosten van de zaak of van de belasting vliegt en bovendien haast heeft, zal de SST kiezen. Het merendeel van de vlieg tuigpassagiers, de toeristen, zullen echter waarschijnlijk opteren voor de goedkopere Jumbo's. Er is overigens ook nog de moge lijkheid, dat er een aparte categorie luxueuze Jumbo's ontstaat, waarin men gebruik makend van de reus achtige omvang bars, een bios coop en wellicht zelfs slaapplaatsen zal aanbrengen, ten koste van de pas sagierscapaciteit en dus ook van de goedkoopte. In dat geval gaat het om een keuze tussen een dure snelle reis in een vliegtuig dat er niet veel an ders zal uitzien dan de huidige straalvliegtuigen, of een even dure (of nog duurdere) en langzamere, maar luxueuze reis per Jumbo. In 1975 zullen volgens voor zichtige schattingen meer dan 15 miljoen mensen de Atlantische Oceaan overvliegen. In 1967 al werd veel eerder dan zeven jaar te voren was geraamd de 5 miljoen transatlantische luchtpassagiers be reikt. Een vliegvakantie naar Ethiopië, Kenya, Japan, Alaska of Curacao ligt lang niet zover in het verschiet als de meeste mensen denken. (Van onze redactie binnenland) AMSTERDAM Het partijbestuur van de CPN heeft in overeenstem ming met de besluiten op het 22e congres van de partij, besloten niet aan de internationale conferentie van communistische partijen op 5 juni in Moskou deel te nemen. Het partijbestuur acht bijeenkom sten, die zich ten doel stellen om in verklaringen en resoluties bindende voorschriften voor huji activiteit aan communistische partijen opdringen, in strijd met de Leninistische normen voor de betrekkingen tussen de com munistische partijen. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG De nota van de regering over het bronnenonderzoek naar wandaden van Nederlandse militairen in het voormalige Indië is openhartig, maar onbevredigend. Dat is de mening van de Amsterdamse psycholoog-fy sioloog dr. J. E. Hueting, die zich vorig jaar in zijn proefschrift had afge vraagd waarom er nog geen onderzoek had plaatsgehad naar „de oorlogs misdaden begaan door militairen in de periode 1945-1950". Dr. Hueting, die In het voormalige Nederlands-Indië hij de stoottroepen diende, was en blijft van mening, dat Nederlandse militairen zich daar systematisch aan oorlogs misdaden hebben schuldig gemaakt. „De nota van de regering gooit mijn stellingname niet omver, maar bevestigt haar", aldus dr. Hueting. „Ik houd staande dat er sprake is ge weest van systematische wreedheid". „Het is een volkomen onzinnige conclusie dat er maar in 150 gevallen van werkelijke wandaden sprake is geweest. Dit getal is volkomen ridi cuul en absoluut niet representatief voor wat er in werkelijkheid in het voormalige Indië is gebeurd", zegt dr. Hueting. De beleidsnota van de regering heeft alleen betrekking op de archie ven, de „zichtbare top van een grote ijsberg". Maar veel wat aan misdaden is gepleegd, is nooit in de archieven terecht gekomen. Wat bekend is, is een zeer gering percentage", aldus de heer Hueting. Hij acht dat wel begrij pelijk, omdat er zo weinig naar bo ven is doorgesijpeld. Wat uiteindelijk aan de top bekend werd, was een fractie van de werekelijkheid, meent dr. Hueting. Hij is van oordeel dat met de be leidsnota van de regering de zaak niet af is. Nu is het woord aan de Tweede Kamer. Waarmee deze zaak zou zijn gediend, is een onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek dat niet tot de archieven blijft beperkt. Maar waarbij ook getuigen worden ge hoord. De enorme gaten die er nu nog zijn moeten worden opgevuld", aldus dr. Huting. AMSTERDAM (ANP) Op 8 juni zal een groep dansers van het Natio nale Ballet naar Moskou vertrekken om deel te nemen aan het aldaar te houden eerste internationaal concours voor balletkunstenaars. Tijdens dit concours, waaraan een groot aantal jonge dansers uit de gehele wereld deelnemen, dienen alle deelnemers twee klassieke en één moderne pas- de-deux te dansen. UTRECHT, (ANP) „De al gemene bijstandswet begint sterk het karakter van een be jaardenwet te krijgen. Van alle bewoners van bejaardenhuizen heeft 60 procent (60.000 men sen) bijstand nodig om de ver- zorgingsprijs te kunnen betalen. Het komt ons voor, dat men moet gaan denken aan een so ciale volksverzekering. De cri teria daarvoor zijn aanwezig: de groep is groot gen°es en het duidelijk te omschrijven risico kan iedereen treffen". Dit betoogde de voorzitter van de Algemene Vereniging van Instellingen voor Bejaar denzorg, mr. H. U. Thoden van Velzen, gistermiddag in Utrecht. Hij trad op als voor zitter van de eerste gezamenlij ke vergadering van de vier bij de contactcommissie aangeslo ten landelijke organisaties van bejaardentehuizen. In verband met de voorgeno men wijziging van de wet op de bejaardenoorden, waarvoor de minister onder meer inlichtin gen zal inwinnen bij de leden van de federatie voor bejaar denzorg, zei mr. Thoden van Velzen, dat het de vraag is, welke inlichtingen de tehuizen- organisaties zullen kunnen ge ven, aangezien zij te veel bui ten het werk van de provincia le commissies zijn gehouden. In ieder geval acht hij voorzich tigheid geboden bij het inbou wen van opnamecriteria in de wet of het leggen van een te nauwe relatie met de financie ring van de zorg. (ADVERTENTIE) De toenemende welvaart beeft onze eet- en leefgewoonten op vele manleren veranderd. Deze veranderingen blijken niet altijd gunstig te zijn. Zo Is o.a. gebleken dat ons voedselpakket een steeds hogere calorische waarde heeft gekregen, terwijl onze behoeften aan calorieën daarentegen min der zijn geworden door het hui dige levenspatroon. Met andere woorden: de doorsnee Nederlan der eet te veel! Hierbij speelt het aandeel van het dagelijkse vet- gebrulk een bijzonder belangrijke rol (Nederland heeft de twijfel achtige eer In West-Europa aan de top te staan met het vetgebruik per persoon). De toename van het vetgebruik staat echter niet op zichzelf. Door de welvaart en de vooruitgang van de techniek daalt het aantal mensen dat zware lichamelijke arheid ver richt. Een andere factor van helang Is dat hoe langer hoe meer mensen zich gemotoriseerd voortbewegen. Dit alles brengt met zich mee dat niet alleen onze voedingsgewoonten maar óók de samenstelling van ons dagelijkse voedselpakket drastisch gewijzigd dienen te worden. Nieuwe inzichten bij de overheid Ook de regering heeft ingezien dat onze eetgewoonten zich niet hebben aangepast aan de veranderde leefge woonten. Uitgebreid medisch en sta tistisch onderzoek heeft aangetoond dat het gebruik van te veel vet (en van vetten van verkeerde samenstel ling) een „gewichtige" rol speelt hij de samenhang van een te hoog lichaamsgewicht, leeftijd ongezond heid. Gezien het grote helang voor de volksgezondheid en de populariteit van margarine als voedingsmiddel in Nederland, heeft de regering via de Warenwet wettelijk de mogelijk heid geopend voor de vervaardiging van een nieuw soort margarine, die slechts de helft van de hoeveelheid vet en dus ook van het aantal calo rieën bevat. Door halvarine minder vet eten! Sinds enige tijd heeft de consu ment in Nederland reeds kennis kunnen maken met een nieuw pro- dukt dat 50% minder calorieën heeft dan margarine. In de nieuwe aan vulling op de Warenwet, van kracht geworden op 1 januari 1969, heeft dit produkt de officiële naam van hal varine gekregen. Na jarenlange research is er nu halvarine onder de naam ERA op de markt gekomen. Bij de be reiding en samenstelling van ERA halvarine Is zorgvuldig rekening gehouden met de wensen van vele voedingsdeskundigen en artsen. Hierbij is tegelijk de grootste aan dacht besteed aan de smaak en de smeerbaarheid, die de consument stelt aan de fijnste margarine. De komst van ERA heeft volko men gebroken met de ouderwetse traditie en opvattingen dat marga rine, bestemd voor broodgebruik, 80% vet moet bevatten. Met de hal vering van dit vetpercentage heeft ERA een belangrijke stap voor waarts gedaan ten gunste van ieders gezondheid. ER 105.116.180 IK heb nog altijd een zwak voor Zandvoort, al denk ik, wanneer ik dat woord neerschrijf toch wel meer aan het Zandvoort van vóór de oor log dan aan het huidige, dat met zijn motorengeronk op het autocircuit en zijn wolkenkrabbende hotels bepaald iets te veel aan de eisen van de mo derne tijd is tegemoet gekomen. Er is ontzaglijk veel in die tweede badplaats van ons land verdwenen: het elektrische trammetje dat de vooroorlogse dagjesmensen met kin deren en karbiesjes uit Amsterdam aanvoerde rijdt niet meer: de melk- salons hebben voor frietkramen plaats moeten maken; het oude Mu- luru, waar ex-keizer Wilhelm bij zijn vriend Von der Heydt logeerde en waar je hem op het terrasbalcon heen en weer kon zien lopen, starend naar een onzichtbaar Engeland ach ter de horizon, dat hij óók al niet had kunnen verslaan, dat Muluru is als zoveel méér afgebroken en ver dwenen, en dat niet alleen. Eigenlijk moest je zo'n plaats die je indertijd heel anders gekend hebt de „blaaspoepen" op het strand, het geluid van al die krassende kin derschepjes op de tegels van de later afgebrande galerij, de heren met strohoeden en witte tennisbroeken en de dames met parasols op het terras van het Grand Hotel eigenlijk moest je zo'n plaats maar liefst niet meer bezoeken: herinneringen zijn er om herinneringen te blijven, je kunt ze beter niet confronteren met wat er voor in de plaats is gekomen. Toch, ik heb nog altijd een zwak voor Zandvoort. En voor de Zand- voorters, en daarmee ben ik dan ein delijk waar ik wezen wilde: bij dat heerlijke en eerlijke, dat mij echt goed doende berichtje, ergens in een hoekje van een krant verscholen. Wat stond er? Dat de Zandvoortse gemeenteraadsleden zich tegen ver hoging van hun presentiegeld, hun door een hogere overheid gegund, hebben uitgesproken. Veertig gulden per vergadering vonden zij in alle oprechtheid te véél. Een verhoging, in deze tijd, van 33 procent want daar zou het op neer zijn gekomen vonden ze on verantwoord. Ze waardeerden de goede bedoeling, maar zo drukte een hunner het uit Wij hebben hier nu eenmaal een dienende en geen verdienende functie. Gulden woorden. Ik werd er waar achtig koud van toen ik ze las. En ik werd erdoor in mijn „zwak" voor Zandvoort bevestigd. Ik moet er, het circuit en de wolkenkrabbende ho tels en de frietkramen ten spijt, toch maar weer eens naartoe. Om dat raadslid dat die woorden sprak heel even te bedanken. y^LS de Belgisch-Nederlandse com missie, die zojuist haar rapport over de bastaardwoorden heeft uit gebracht, haar zin krijgt, bedreigt ons binnenkort de zoveelste spelling van wat wij nog altijd onze taal noe men. Een proeve van hoe het dan worden zal, vond ik in een onzet dagbladen. Zo gaat het worden: „De markizin prate in de taksle krities over het nivo van de belgiese goeverneur. Haar buuste bonsde als of ze barste. De gemoedelike chauf feur (dit woord blijft merkwaardi gerwijze onveranderd en daar zal de Shell wel weer achter zitten) reed mechanis de roete en keek cynies naar zijn luukse passagier. Geef mij maar een eukumeniese boerendoch ter, dacht hij. Toen gebeurde het in- sident: een sjimpansee stak de weg over. De chauffeur reed ver boven het maksimum. Wilt u me ekskuze- ren voor dit ekses, vroeg hij. Ak koord, zei de markizin, maar je krijgt geen sent." Erger kan het niet, zult u allicht zeggen en ik zeg het u na. Hoewel t we kunnen de afbraak en de ver wildering en de ordinaire vulgarize- ring natuurlijk nog consequenter doorvoeren dan hier reeds geschied de. We kunnen de spelling zelf af schaffen. We kunnen doodgewoon met schrijven en lezen en het druk ken van boeken en kranten ophou den. Het laatste stukje cultuur van het geschreven woord de deur uit trappen. Terugzinken tot het niveau van de stotterende wilde die met moeite de eerste „menselijke" gelui den uitbracht, nauwelijks van die van het dier te onderscheiden ge luiden zoals je ze merkwaardiger wijze steeds meer in de STER-recla- me kunt horen, waar het platst mo gelijke dialect hoe langer hoe meer „in" raakt. En hoera, dan is eindelijk het spellingsvraagstuk bij gebrek aan iets wat nog gespeld moet worden automatisch en definitief opgelost en kunnen we met ons allen een leuk, nieuw cultuur-chapitre beginnen. Pardon: een kultuursjapieter DJAJAPOERA (ANP-correspondent) In West-Irian zijn bij de nadering van de „daad van vrije keuze" en de naarmee gepaard gaande Indonesi ër campagne veel dorpelingen de ™?oe ingetrokken, met name in het n.v'van de hoofdstad Djajapoera. |s de laatste weken gebleken bij Kiezingen voor de regionale raad gevende vergaderingen, die zich er over moeten uitspreken of West-Irian .do" niet bij Indonesië blijft. Dit meldt ANP-correspondent Brian May in ix.eers'e Pcsburcaucorrespondent hi»a -St Irian bezocht sinds het ge in?. e,'.nt' vorige maand Weer voor J Urnalisten was opengesteld. (West- rrrfnrW??.na ongeregeldheden in Ena- _.S"una drie weken „verboden gebied"). cn!?e Hdonesische majoor Soewondo ij dezer dagen tweehonderd rimu anse dorpshoofden aan de te?™? m te gaan om hun mensen tiom balen, zodat ze konden deel- r ,.n aan de „daad van vrije keuze". z0n toespraak die afgedrukt stond in het te Djajapoera verschijnende blad „Tjenderawasih", waarschuwde hij „Ik trek de grens vast en duide lijk. Ik zeg dat ik de veiligheid zal beschermen en garanderen van ieder die voor Indonesië is. Doodschieten zal ik ieder die tegen ons is - en al zijn medestanders". Dit dreigement werd zondag door Soedjarwo Tjondronegoro, hoofd van het bureau West-Irian in Djakarta, „enkel een militaire manier van spre ken" genoemd. Soedjarwo zei ook dat Djajapoera meer moeilijkheden gaf dan andere gebieden wegens de nabijheid van Australisch Nieuw-Guinea van waar uit de ondergrondse beweging Vrij- Papoea volgens hem opereert. Wat de vlucht van papoea's uit de dorpen be treft verklaarde hü, dat er kortgele den 200 waren teruggekeerd. Een achttien leden tellende kies commissie die pas een bezoek bracht aan de plaats Arsoö, 40 km van Dja japoera, om er verkiezingen te hou den voor de raadgevende vergadering van het district (de eigenlijke „daad van vrije keuze" wordt tussen 10 juli en 5 augustus gehouden), trof daar slechts enkele rondtrekkende kroko- dilienjager." aan. De bevolking was weggetrokken. Van enkele andere plaatsen is be kend, dat daar maar een fractie van de bevolking is komen opdagen voor de verkiezingen. Uit dorpen rond het Sentani-meer zijn veel jongemannen verdwenen. Sommige berichten ma ken melding van de sluiting van scho len bij gebrek aan leerlingen. Het eerder genoemde Arsoö en de omliggende kampongs telden 1.200 stemgerechtigden. Het dorpshoofd had al begin vorige maand het sein tot vertrek gegeven en een briefje op zijn deur achtergelaten met de mededeling„Vóór mij zijn bajonet ten (van de Indonesische troepen), achter men messen en pijlen (van Pa poea-opstandelingen). We kunnen be ter in de rimboe leven". Daarna wist een districtsambtenaar tachtig dorpelingen nog wel tot terug keer te bewegen, maar dezen namen enkele dagen later opnieuw de wijk, ditmaal 'n briefje achterlatend waar op stond, dat ze waren weggegaan op advies van de „beweging Vrij-Papoea" Het was „met tranen in hun hart" dat ze hun huizen en bezittingen in de steek hadden gelaten. De Papoea's daagden de Indonesiërs uit, hen te volgen als ze daartoe de moed had den. Hadden ze die niet, dan moesten ze maar in het lage dorp blijven. De hoofdstad Djajapoera zelf biedt overigens een vredige aanblik, met zijn nieuwe huizen op de dichtbe groeide, aan de kust steil oprijzende heuvels, vanwaar Indonesische en VN-ambtenaren en andere welgestel- den uitzien over het glinsterende blauwe water van de haven. Daal je echter af naar het stadje, dan kan het gebeuren dat Westiranezen op je afkomen en je vragen de wereld te vertellen dat ze vrij willen zijn. Som migen klagen dat ze gedwongen wor den de papieren Indonesische vlaggen te gebruiken, waarmee veel huizen zijn getooid. Anderen zeggen dat ze opdracht hebben gekregen trouwbe- tuigingen aan Indonesië te onderte kenen Leden van de OPM (de beweging Vrij-Papoea) zouden voor sommige Indonesische militairen vogelvrij zijn. Westirianezen vertelden dat kortge leden in het Sentani-meer een 20- jarige jongeman, die koerier was voor de CPM, was doodgeschoten, toen hij aan een legerpatrouille poogde te ont snappen. Hü was achtervolgd, nadat hij had geprobeerd over de grens naar Australisch Nieuw-Guinea te gaan. Een andere koerier was in het oer woud gewond geraakt, maar dorpe lingen hadden hem de grens overge bracht. De meningen over de kracht en om vang van de ondergrondse beweging lopen uiteen. Grootscheepse sabotage acties tegen b.v. drinkwater- en elek triciteitsinstallaties zijn nog niet voor gekomen, hoewel er wel mee is ge dreigd. Ook gaat het verhaal dat op Noord-Biak mensen naar de kust gin gen om te wachten op de komst van een buitenlandse onderzeeboot met voedsel en wapens, zoals de OPM had beloofd. Ze keerden gedesillusioneerd terug. Niettemin schijnt de propaganda van de beweging effectief. Voor veel mensen zou „OPM" een magische klank hebben gekregen. Er zijn er die de letters op hun lichaam hebben ge tatoeëerd. Kinderen schrijven ze zelfs op eikaars rug. Volgens een AP-eorrespondent heeft een Australische patrouille de lijken van drie Papoea's gevonden bij de grens met het Indonesische West- Irian. De patrouille stelde een onder zoek in naar berichten over een aan val van Indonesische soldaten op een vluchtelingenkamp op 18 mei. Het in het Engels verschonende blad „Indonesian Observer" schreef gisteren, dat Den Haag een actievere rol van de V.N. wil bij de volksraad pleging in West-Irian om pressie op Indonesië uit te oefenen, teneinde de uitvoering van de volksraadpleging te wijzigen. Het hoofdartikel voegt hieraan toe geen enkele reden te zien waarom de volksraadpleging anders zou moeten verlopen. „Als de Nederlanders vre zen, dat het niet fair zal toegaan bij de volksraadpleging, dan moeten wij erop wijzen, dat Indonesië reeds heeft bekendgemaakt dat deze voor alle waarnemers openstaat". Over de beweerde onderdrukking van de oppositie in West-Man werd gezegd„Onze regering, welke ver antwoordelijk is voor de veiligheid en orde in het gebied, heeft natuurlijk het recht om maatregelen te nemen tegen een ieder die probeert wanorde uit te loikken".

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 7