Spontane
reactie
van
inwoners
Breda
op
initiatief
van
Creatie
ECHTSCHEIDING OP
EEN LIJN
MET PORNOGRAFIE
«r w
MORGEN EERSTE RONDE PRESIDENTSVERKIEZINGEN
Franse communisten zitten op de wip
BOEK OP 7 JUNI VERKRIJGBAAR
Osservatore Romano
ipsa
LUIE STOEL
NAMEN
CITY
EIGEN BEHEER
„Oorlog"
Cohn-Bendit heeft
filmplannen
I ïet is onget wijfeld zo, dat de huidige stadsarchitecten over 25 jaar all dc grote
misdadigers van deze eeuw zullen worden aangewezen.
Een bladzijde uit het boek dat de inwoners van Breda over hun stad maakten.
(Van een onzer verslaggeefsters)
BREDA „Ik zou willen dat
Breda er heel anders uitzag.
Ten eerste zou ik willen dat het
veel kleiner was. Ook zou ik wil
len dat er geen flats waren. Een
flat is zo akelig om in te wonen.
Zo dicht op elkaar. In een ge
woon huis kun je nog eens iets
roepen. Maar als je dat in een
flat doet, komen er een heleboel
boze mensen uit de deur die zeg
gen: Maak toch niet zo'n her-
Een fragment uit „Het Breda
Boek" dat begin juni zal verschij
nen. Een uniek boek, want het
werd geschreven door ongeveer
vijfhonderd Bredanaars, jong en
oud, uit aile lagen van de bevol
king. Bewoners laten praten over
hun stad, in positieve of negatieve
zin, dat was de opzet van de Bre
dase actiegroep Creatie, toen zij
enkele maanden geleden het ini
tiatief nam voor dit experiment.
Het was een gokje. Maar het is
tot nu toe goed uitgevallen-
De belangstelling overtrof alle
verwachtingen. kwamen on
geveer vijfhonderd inzendingen
binnen. Inzendingen waarin Bre
danaars hun zegje doen over wat er
iu hun stad leeft: hoe Breda ei
genlijk zou moeten zijn, over hippe
toestanden, carnaval, de burge
meester, De Stem. de steenwoes
tijn Hoge Vucht.
waarin ailes staat. Er was ook een
praktische reden, die tot deze me
thode leidde: het moest een Breda-
Boek worden en er zouden zoveel
mogelijk Bredanaars een kans in
moeten krijgen.
De namen van alle mensen die
iets ingezonden hebben zullen als
medewerkers worden vermeld. De
grafische vormgeving van het boek
is van Vincent van Oosterhout.
Het grootste deel van de illustra
ties van fotograaf Gerard Spek
man.
Het boek wil een beeld geven van
Breda zoals het nu is en zoals het
zou kunnen (zijn en) worden. Een
beeld in tekst en (even) veelzeg
gende foto's.
danaar geeft een impressie van
enkele pagina's over dit feno
meen. Niet aHe Bredanaars heb
ben dezelfde mening. Dat bleek
tijdens de straatinterviews, die zes
Creatiemensen op enkele zater
dagmiddagen gemaakt hebben.
Een kreet hieruit: „D'r zijn dus ten
toonstellingen en daarna gaan zij
naar boven en als je daar blijft,
dan word je gechanteerd".
Een ander straatinterview-onder
werp: de politie- „Wat moet ik er
van zeggen van die Bredase poli
tie; 2 paarden en een paardekop
bij wijze van spreken Die vind
ik geweldig. Ais je hulp nodig hebt
z(jn ze geweldig Zijkers
Zijn goeie mannen als je Ze ntaar
niets in de weg legt
Een groot deel van die inzendin
gen kon in de ingezonden vorm
niet gebruikt worden. Er werd
ijverig geknipt en geplakt door de
redactie bestaande uit de Creatie-
mensen Cox Oudejans-Van Eijsden
Mieke Vossenaar, Frans van Dijk,
Rob v-d. Calseijde en Jo Bertram.
Een hele klus. Van sommige ver
halen zijn slechts essentiële ali
nea's overgebleven, van enkele
slechts één zin, maar wel een,
Hieronder enkele citaten. Bre
dase kinderen over de taak van de
burgemeester:
Een burgemeester slaapt bij zijn
moeder Als de burgemeester
gegeten heeft gaat hij papiertjes
ophalen en die gooit hij dan in de
vuilnisauto Ik heb de burge
meester een keer gezien- Met plech
tigheden heeft hij een ketting aan,
maar anders is hij een gewoon
mens. En soms ligt hij in een luie
stoel, maar als er iemand komt,
dan zit hij weer gauw achter zijn
boeken, en is heel druk bezig.
Maar zo gauw ze weg zijn zit hij
weer in de luie stoel
Burgemeester ir. W. Merkx ver
telt te een uitvoerig interview wat
hü werkelijk de hele dag doet. Hij
geeft zijn visie op de ontwikke
ling van „zijn stad". Maar hij ver
telt daarnaast wat hij denkt over
b-v. de pil, de fusie NAC-Baromie,
annexatie, De Stem, minirokken
(„daar til ik niet zo zwaar aan"),
het gezag, Provadya?, inspraak,
autoritedteiwerering („Daar ben ik
niet op gesteld. Ik wil wej dat
men zich netjes gedraagt tegen
over een autoriteit"), drugs, en
De Trapkes.
Aan dat Vestzaktheater De Trap
kes wordt nog meer aandacht be
steed in het boek. Eein jonge Bre-
Tijdens de straatinterviews wer
den de mensen om hun mening ge
vraagd over ongeveer 25 onderwer
pen. De aardigste (zowel positief
als negatief) antwoorden kwamen
op De Koepel, De politie, De Trap
kes, K.M.A. en de fusie NAC-Ba-
ronie. Over koe het was in Breda
komen vooral oudere Bredanaars
aan het woord, onder wie een
vrouw die dertig jaar wel en wee
op schrift stelde; een 85-jarige
vrouw die nog h©t begin van de
restauratie van de grote toren
van zeer nabij meemaakte, omdat
ze in de schaduw van die grote kerk
opgroeide; een dichterlijke ont
boezeming over jeugdliefde in de
Baroraiestad; een non die vertelt
over het kloosterleven. Maar ook
de jonge dichter Wim Huijskens,
ouid-Bredanaar nu wonend in Am
sterdam, kijkt terug-
Er wordt ook geklaagd, maar
niet zoveel als men eigenlijk zou
verwachten. Zelfs de „steenwoes
tijn Hoge Vucht" blijkt in de ogen
van de bewoners, die hieraan een
inzending wijdden, in de praktijk
toch best mee te vallen. Een zeer
positief element is een in het boek
opgenomen geheel nieuw plan voor
de Bredase binnenstad, waarin de
Bredase city door ringen wordt
verdeeld. Aan deze ringen zouden
dan de belangrijke stedelijke ge
bouwen gegroepeerd moeten wor
den.
„In lekenogen een goed plan",
zegt Jo Bertram, een van de redac
tieleden.
Er wordt ook al vooruitgekeken,
en weer teruggekeken. Vanuit 1989
iin een uittreksel van de notulen
van de raadsvergadering die in
het nieuwe stadhuis is gehouden,
en waarin o.a. de sanering van de
wijken Hoge Vucht en IJpelaar
(met name het krottenprob leem in
de Hoge Vucht) aan de orde kwa
men.
En Breda nu? Daarover vertel
len om. twee middelbare scholie
ren (jongen en meisje).
Over hippe toestanden (een der
onderwerpen) is weinig binnenge
komen, zo vertelt de redactie. Jo
Bertram: „Alleen cliché-dingetjes
die ze in kranten lezen, maar die
hier niet te vinden zijn".
Ook het plan de mensen over
Breda te laten schrijven aan de
hand van foto's, die in folders
werden verspreid is niet z°'n suc"
ces geworden „We kregen verha
len die met Breda niets te maken
hadden. En we hebben in het boek
alleen de dingen opgenomen die een
hoog Breda-gehalte hebben".
Het boek over, door en voor Bre
da, zal zaterdag 7 juni voor het
eerst verkocht worden. Daarna is
het in de maand juni zaterdags
verkrijgbaar op de Havermarkt en
de Grote Markt en verder iedere
dag in de Bredase boekhandels-
Het boek wordt door Creatie in
eigen beheer uitgegeven om de
prijs zo laag mogelijk te houden.
Verwacht wordt dat deze onge
veer f 5,90 zal bedragen. Het boek
wordt officieel gepresenteerd op de
avond van 7 juni, wanneer in cul
tureel centrum De Beijerd de gro
te Creatie-tentoonstelling geopend
wordt.
ROME Een wetsontwerp, waardoor echtscheiding in Italië mogelijk ge
maakt zou worden, is na veel moeilijkheden toch doorgedrongen tot het
parlement. Tijdens de stemming waren alle christen-democraten, neo-facisten
en monarchisten ervoor om het debat uit te stellen, omdat het ontwerp in
strijd met de grondwet zou zijn.
Hoewel er al jarenlang verscheidene pogingen gedaan zijn om de echtschei
ding in het parlement ter sprake te brengen, zal dit nu pas voor de eerste
maal in 117 jaar tijd plaatsvinden.
Tegen het wetsontwerp, opgesteld
door een socialist en een liberaal,
hebben de katholieke partij en de
rechts georiënteerde groeperingen
zich al uitgesproken. De christen
democraat Aradraotti heeft gezegd
diat hij erop toe zal zien dat alle
260 leden van zijn partij in lange
redevoeringen het wetsontwerp zul
len aanvallen.
De stemming, waarmee werd be
slist dat echtscheiding op d'e agenda
kwam te staan, was een van de
zeldzame en misschien unieke ge
vallen waarin alle niet-confessionele
partijen voor een sociale hervorming
stemden. Het strekt de socialisten
en republikeinen tot eer dat zij, als
leiders van de door christen-demo
craten beheerste coalitie, zich aan
hun grondbeginselen hielden en niet
zijn gezwicht voor dreigementen van
de katholieken, dat er represaille
maatregelen genomen zouden wor
den.
De „Osservatore Romano" sugge
reerde al dat het invoeren van echt
scheiding in Italië gelijk staat aan
het aanmoedigen van pornografie-
In (wat wordt genoemd) „het meest
huichelachtige artikel sinds de serie
artikelen, waarin verkondigd werd
dat de gehele katholieke wereld ach
ter de paus stond inzake zijn verbod
op de pU", zegt het dat de partijen,
die tegen de christen-democraten
gestemd hebben „een religieuze oor
logverklaard hebben. Pornografie
otmdermijnt volgens het blad „het ge
drag van fundamenteel gezonde men
sen. Echtscheiding zal, in een der
gelijk verband, een nieuw desintegre
rend element invoeren.
Binnen een paar uur nadat het
parlement besloten had echtschei
ding ter sprake te brengen, waren
de muren van Rome volgeplakt met
aanplakbiljetten waarop de laagste
vorm van demagogie te lezen stond.
„Attentie, vrouwen van Italië",
stond er „als die echtscheidingswet
van kracht wordt, zal uw echtge
noot, als hij zijn hart zou verliezen
aan een meisje jonger dan u, u kun
nen verlaten, afzonderlijk gaan le
ven en na vijf jaar, of u het leuk
vindij of niet, trouwen. Niemand
heeft u dat ooit verteld, of wel
soms?"
(Copyright
De Stem/The Guardian)
FRANKFURT (AP) De Duitse
studentenleider Daniël Cohn-Bendit
is gisteren naar Rome vertrokken
waar hij met de Franse regisseur
Jean-Luc Godard besprekingen gaat
voeren over een te maken film. Hij
knoopt er een vakantie van twee we
ken in Italië aan vast.
„Rode Danny", die in Parijs heeft
gestudeerd waar hij heeft deelgeno
men aan de studentenopstand van
verleden jaar, mag Frankrijk niet
meer binnenkomen. Daarna is hij als
demonstrant actief geweest in zijn
eigen land.
In maart is Cohn-Bendit ook in
Rome geweest om daar te onderhan-
len over bepaalde filmrechten.
VOOR VMF-STORK/WERKSPOOR
wordt het lopende jaar moeilijk. Re
kening moet worden gehouden met
een verlaging van het dividend. Niet
wordt verwacht dat er verlies zal
worden geleden, aldus bleek in de
jaarvergadering.
(ADVERTENTIE)
a a m
De weersvooruitzichten voor het
weekeinde passen, zoals het er giste
ren uit zag, helemaal in de rouw-
sfeer rond een verloren cupfinale, en
daarmee houd ik het, wat dat be
treft, maar voor gezegd.
Geen weer voor 'n uitje of een
gezellige demonstratie bijvoorbeeld.
Dat was het wel deze week in De
venter, waar 600 vrouwen van de
Nederlandse Vrouwenbeweging duch
tig hebben betoogd. Ze demonstreer
den om precies te zijn tégen de slui
ting van de fabrieken van Thomas
sen en Drijver/Vèrblifa, vóór het
vertrek van de Amerikanen uit Viet
nam, tégen de BTW, tégen de prijs
verhogingen, vóór loonsverhoging en
vóór hogere pensioenen.
Een typische grote schoonmaakt
sfeer daar in Deventer.
Voor een rechtgeaard Amsterdam
mer natuurlijk een zaak om te hui
len. Daar zaten wel zes demonstraties
in
In de categorie langste woord
grappen zijn vooral de Duitsers erg
sterk. Wat zegt u hiervan: Einineinem-
untererdischenkastchenversteckten-
schlechtausdemkopflernendenschau-
spielervorsagender.
Da's een souffleur.
Minister Bakker van verkeer en
waterstaat bracht deze week een be
zoek aan Bergen op Zoom. Prof. dr.
Jan de Quay oud-minister-presi
dent en oud-commissaris-van-de-
koningin-in-Noord-Brabant en thans
o.a. professioneel commissariaten-
bundelaar begroette de bewinds
man aldaar in zijn functie van voor
zitter van de afdeling Noord-Brabant
van het Benelux-comité. (Die functie
bestaat.)
De Quay noemde Bakker op een
gegeven moment: „Minister van
Overzeesche gebiedsdelen." Ant
woord van een der aanwezigen: „Van
Zeeuwsch-Vlaanderen zeker!"
(Onderweg in het vliegtuig naar
huis toe) Joseph: Jammer dat ze bij
de Verklaring van de Rechten van
de Mens de landingsrechten vergeten
zijn. Piet: Zeg dat wel, dan hadden
we deze week fijn thuis kunnen blij
ven en de cupfinale kunnen zien.
Nixon, na afloop van het Neder
landse bezoek, tot zijn secretaris:
Zeg, Hollanders zijn toch geen ne
gers? Waarom willen ze dan ook
burgerrechten? Secretaris: U hebt
die kleine Hollander niet goed ver
staan. Ze willen landingsrechten.
Nixon: Is dat alles? Dan had ik niet
zo vriendelijk hoeven doen.
Als Cruyff Latijn kende, dan had
den deze woorden van hem kunnen
zijn: Milan culpa, Milan culpa, Milan
maxima culpa.
Blij dat ik geen Fransman ben, an
ders had ik me zondag nog verplicht
gevoeld te gaan stemmen. De zaak is
daar overigens Wel duidelijk: of
Pompidou öf Poher wordt Du-clos!
't Is een pijnlijke tijd, vrienden.
CuraQ-au!
Gegroet en au revoir
MERIJN
(Van onze Parijse correspondent)
PARIJS Morgen is het de dag
tan de eerste ronde van de presi
dentsverkiezingen in Frankrijk. Wie
die dag van de zeven kandidaten
plus 1 haalt is gekozen. Gebeurt
dat niet, dan moet over twee weken,
1™'. een herstemming worden ge-
7. en tussen de twee kandidaten
haald mecs'e stemmen hebben ge-
mvür "Re tweede ronde, of herstem-
S geldt niet meer de volstrekte
meerderheid van 50 plus 1.
an is hij gekozen, die het in aan
wint o.men van 2Ün tegenstander
u ïou het maar één enke
stem schelen.
er een wonder gebeurt, zal
da? ?even kandidaten het zon
VnL fruhet R'ysée halen,
ver p„L Remming blijven dan o-
(hathnS j1 (Gaullist> en Poher
man). democraat en centrum-
p°ber is nog altijd favoriet.
tenabLvfJ'an de zeven kandida-
feit PoinPid°"- HÜ Is
bister z,es 'laar eerste mi-
eest en heeft dus een goe
de leerschool gehad. Die had hij
trouwens al, want hij was na zijn le
raarschap directeur geweest bij de
bank Rothschild.
In de mei-dagen van 1968 hing zijn
politieke leven aan een zijden draad,
maar hij redde het door lang, bijna
onmenselijk lang te onderhandelen
met de vakbonden over een niet on
aanzienlijke loonsverhoging van ge
middeld 15 procent om een einde te
maken aan de ruineremde algemene
staking van vier weken. -
De vlak daarop volgende algemene
verkiezingen leverden een overwel
digende Gaullistische meerderheid
in de volksvertegenwoordiging op.
Het werden, na de barricade-ge-
vechten, paniek-verkiezingen. De
Gaulle kon tevreden zijn. Maar dat
was hij niet. Hij misgunde Pompidou
zijn verkiezings-overwinning en wil
de zelf een referendum-overwinning.
Hoe dat op 27 april j.l. uitpakte weet
men. De Gaulle verloor zijn specula,
tie, trad af en ging met vakantie naar
Ierland.
Pompidou stelde zich voor als zijn
opvolger. Met het nadeel dat het
Franse volk schoon schip wilde ma
ken. De Gaulle weg en dus ook het
Gaullisme weg. Pompidou begreep
dat nadeel aanstonds en diende zich
niet meer aan als puur Gaullist maar
als humanist, als liberaal, als demo
craat.
Die plotselinge bekering heeft hem
tot dusver niet meer opgeleverd dan
40 procent. Dat hij zondag veel meer
zal halen is niet waarschijnlijk.
Zijn grote concurrent is Poher, die
als voorzitter van de senaat tijdens
het referendum een der grootste te
genstanders was van De Gaulle.
Een maand geleden was hij een on
bekende. Diezelfde Poher, grondwet
telijk De Gaulle's opvolger gewor
den, is thans overal bekend, ook ver
buiten Frankrijk.
Hij is een bescheiden man, al te be
scheiden. Zeker tegenover de agres
sieve Pompidou, die onvermoeibaar
met spreekbeurten heel Frankrijk
heeft afgereisd. Poher bleef thuis on
kwam alleen maar voor radio en te
levisie. Hij begon zijn verkiezings
campagne met 35 procent, maar
daalde geleidelijk tot 31 procent. Wat
zijn vrienden ongerust heeft gemaakt
over zijn kansen tegen Pompidou bij
de tweede ronde op 15 juni.
De derde kandidaat is Jacques Du-
clos, een communist van de oude
stempel. Hij heeft het in vele spreek
beurten, ook voor radio en televisie,
niet slecht gedaan. Hij ziet er rus
tig uit, spreekt vlot uit zijn hoofd en
maakt alles behalve de indruk van
een koppensneller zoals De Gaulle
hem heeft afgeschilderd. Ook al is
men het volstrekt met hem oneens
(Praag!) toch kijkt en luistert men
graag naar hem. Met eenvoudi
ge voorbeelden weet hij te boeien.
De arbeider die na-ar hem luistert,
krijgt noodt de indruk: dat gaat ver
boven mijn pet.
Dat is niet het geval met de vier
de kandidaat. Gaston Defferre de
socialistische burgemeester van Mar
seille, in zijn campagne gesteund
door Mendes-France, een der knap
ste economen van Frankrijk. Tussen
de logica van Defferre en Mendes is
geen speld te krijgen, maar zijn be
togen zijn ofschoon volkomen juist
te academisch. Gooi al die cijfers
van de OECD en van de gemeen
schappelijke markt maar in mijn pet,
zeggen de arbeiders die veel liever
luisteren naar de simpele Duclos.
Duclos haalt er voor de televisie
een man bij uit het overzeese ge
biedsdeel La Réunion, die vertelt
hoe daar door meneer Debre, minis
ter van buitenlandse zaken geknoeid
en bedrogen wordt bij verkiezingen.
Duclos zegt dat de looien stukken om
hoog moeten, dat de werkdag moet
worden verkort omdat mannen en
vrouwen 's morgens al moe beginnen
en 's avonds door de lange transpor
ten nog vermoeider thuis komen.
D-at de mannen op 60 en de vrouwen
op 55 moeten worden gepensioneerd.
Terwijl hij dat zei kondigde een A-
merikaanse onderneming de vier
dagen-werkweek af.
Dat gaat er in als een zacht ge
kookt eitje. De eieren van Deferre
en Mendes zijn te hard. Mendes-Fran
ce heeft gezegd dat iedere volgende
regering, of het een regering wordt
van Pompidou of van Poher of var
Deferre, volmachten zal moeten
vragen om harde, zeer impopulai
re maatregelen te nemen voor Frank,
rijks herstel. Welke kiezer hoort dat
graag?
Geef mij maar Duclos, zeggen de
arbeiders. Verder heeft Duclos het
voordeel dat zijn hele partij achter
hem staat, ook met een eigen dag
blad, de „Humanité".
Deferre heeft het grote nadeel da
zijn eigen partij, die in Parijs geen
dagblad heeft, hem praktisch ge
sproken in de steek heeft gelaten.
De socialistische partij, de oude
SFIO, is in deze verkiezingscampag
ne nergens te vinden. Guy Mollet,
de secretaris, heeft voor Defferre
geen voet verzet. Dat verklaart het
betrekkelijk grote percentage van
Duclos (17) en het zeer lage van Def
ferre (7).
Duclos kon zeggen: misschien wordt
ik zondag wel tweede.
Defferre was yan de aanvang af kans
loos, maar dan ook volstrekt kans
loos. Voor hem is het bijzonder pijn
lijk dat de socialisten het hebben
moeten afleggen tegen de commu
nisten, terwijl op het tegendeel gere
kend was.
Over de andere drie kandidaten
kan men kort zijn. Zij spelen bij de
eerste ronde hoegenaamd geen rol.
Zij halen samen 5 procent.
Mogelijk komt er vlak voor zondag
nog een laatste proefstemming met
iets andere percentages dan boven
genoemde. Maar dat verandert wei
nig aan wat er de volgende twee we
ken gaat gebeuren.
Bij de tweede ronde op 15 juni, gaan
alle stemmen van Defferre over op
Poher. Dat wordt dus een percen-
DUCLOS
van 38 (31 plus 7). Te weinig
voor Poher om het van Pompidou te
winnen.
Met hun 17 procent kunnen de com
munisten de doorslag geven. En
dan wordt het een percentage van
55 (31 plus 7 plus 17) en is Poher
gekozen.
Bij de stemming zitten de commu
nisten op de wip. Stemmen zij voor
Poher, dan is Pompidou verslagen.
Onthouden zij zich massaal van stem
ming, dan wordt Pompidou presi
dent van de republiek.
Voor de communisten zijn Pompi
dou en Poher Siamese tweelingen.
Lood om oud ijzer, „pest of cholera".
Toch zullen zij moeten kiezen, want
wegblijven van de stembus is ook
kiezen. Nog meer dan op Alain Po
her zijn de komende twee weken al
ler ogen gericht op Jacques Duclos.
Precies wat de gewezen bakkers
knecht altijd heeft gewild. Als iemand
hem in de kaart heeft gespeeld, dan
is het wel de generaal in Ierland.