om gebokst moet worden UNIVERSITEIT OP DRIFT: NOODZAAK Demo cratie is iets waar Charles de Gaulle: astrologisch zo dood als een pier Vragen over mogelijke fusie van Europese computer-industrieën verkiezingsstrijd Door Dr.H.P.M.Goddijn, lector in de sociologie aan de Leidse universiteit Bekaktheid De tijd mee Ondermelk Grote offers Humor in de Franse C.A.O. kappers goedgekeurd 7 Het gezeten deel der burgerij heeft met afgrijzen de wilde tonelen gezien, die het glazen oog van de televisie hen voor spiegelde over wat in en om universiteiten en hogescholen momenteel plaats vindt. Het minder gezeten deel, de jeugd, de ar beidende bevolking, de nieuwe middenstand wist sneller via de buitenkant door te dringen naar de kern van wat er gaande is in ons hoger onderwijs. Die kern is beknopt te omschrijven als een proces van democratisering. Nu is democratie de meest verkrachte term in het moderne taalgebruik en dit misbruik heeft veel van de oorspronkelijke betekenis van dit woord besmet. Maar die betekenis kan men aan de hand van een alledaags voor beeld zichtbaar maken. Enige maanden geleden gaf ik een werk groep sociologie. Het onderwerp was boeiend genoeg. We behan delden een boek van de Amerikaanse socioloog Wright Mills, die bekend staat als een progressief maatschappijcriticus en stimulator van een kritische sociologie- Toch bleek de student, die een deel van het boek voor de werkgroep behandelde, geprikkeld. Op mijn vraag wat de grond van zijn onbehagen was, gaf hij een drievoudig ant woord. In de eerste plaats weten wij ei genlijk niet goed wie onze docenten zijn. Wat zijn dat voor mensen, wat hebben ze gepubliceerd en welke opvatting hebben ze over de maat schappij? In de tweede plaats we ten we niet, waarom we de vakken krijgen, die we krijgen. Waarom nu wel organisatiesociologie en geen gezinssociologie, waarom wel metho den en technieken, maar geen maat schappijkritiek In de derde plaats weten we niet waarom in het kader van een vak bepaalde onderdelen wel en anderen niet worden behan deld. Waarom krijgt wel een be paalde sociologische verklaringswij ze een uitvoerige behandeling en wordt een figuur ais Karl Marx zo gemakkelijk afgedaan. Wie als docent over zijn eigen positie weet heen te stappen zal moeten toegeven dat dit van een student, die wil weten waar hij met zijn studie en toekomstig beroep aan toe is, zinnige vragen zijn. Die be antwoord moeten worden. Veel van het universitair onderwijs en onder zoek had een vanzelfsprekendheid gekregen, die de gang van zaken binnen deze belangrijke maatschap pelijke instelling onttrok aan de kri tiek. En zelfs aan de aandacht van vele betrokkenen. Het vertrouwen dat de studenten vroeger als onder geschikten aan hun docenten als bovengeschikten gaven, stond bui ten kijf. Er was niet de geringste behoefte aan beide zijden om on derling overleg te plegen. Voor de studenten belangrijke beslissingen werden buiten en zonder hen geno men. Dat is zo ongeveer het tegen deel van democratie. Democratie is niet iets wat je hebt of niet hebt. Het is iets waar voortdurend om gebokst moet wor den, een waarde die telkens weer bedreigd wordt en eenmaal ontfut seld veel menselijke beroerdigheid oplevert. Twee wereldoorlogen en een economische crisis, de huidige situatie in Griekenland, Spanje, Portugal en anti-democratische kie men in moderne samenlevingen als Frankrijk, Duitsland, Amerika lig gen als een steen op de maag van de moderne mens. De televisie laat ons dagelijks de schrikbeelden zien van geweid en onderdrukking. De jeugd weigert deze wildernis in te gaan en wie kan hen ongelijk geven Dat is de algemeen-maatschappe- !Jke context van de behoefte aan democratisering als dagelijkse op gave. Geen elitisme, geen geheim zinnigdoenerij, geen hiërarchische oekaktheid. Precies dezelfde tenden ties zien we momenteel in het be drijfsleven, in het leger, in de ker- S\ln ,?e P°btieke partijen. Hoe üstandig ,°°k 'n baar opstelling, oen universiteit, die naar de samen- leving gekeerd staat, kan de teke nen van de tijd niet straffeloos mis verstaan. Integendeel, zij zou hen moeten duiden en voorop moeten gaan bij de vorming van nieuwe maatschappelijke idealen bij de jeugd. Zij is de plaats waar ophel dering gevraagd en gegeven moet worden over wat in en om ons ge beurt. En dat moet ze des te meer doen naarmate de andere maat schappelijke instanties in hun kriti sche functies falen. De kerken beginnen nu pas oog te krijgen voor htm maatschappe lijke taken. Het politieke bedrijf in ons land loopt ver achter bij de po litieke idealen, die onder de men sen leven, zo krijgt de kritiek op de universiteit als onderwijsinstelling en plaats van wetenschapsbeoefe ning nog een extra accent door wat in de Nederlandse samenleving als geheel gaande is. Men mag de crisis van de universiteit niet los zien van de crisis in de kerken, in het be drijfsleven, in de politiek, op aller lei bestuurlijke niveaus. Heel de onrust, die onze samen leving als geheel en haar belang rijkste maatschappelijke instellin gen ook het gezin doortrekt, is op een gemeenschappelijke noe mer te brengen wij willen niet dat anderen op autoritaire en ondoor zichtige wijze over onze belangen beschikken. langen dat geen besluiten genomen worden over zaken, die de studen ten direct raken zonder dat zij in het kapittel een stem hebben gehad. In het zog van de belangenver- dediging van de studenten is een vroeger bijna onzichtbare groep meegekomen, aan wie de universi teit veel te danken heeft zonder dat ze die dank altijd met waardering en medezeggenschap honoreerde, namelijk de technische en admini stratieve staf. In feite wordt de „klassenstrijd" tussen hoogleraren en studenten bovendien verder nog van haar tweeheid ontdaan, door dat zich tussen hoogleraren en stu denten de wetenschappelijke staf bevindt. Zoals het Vaticaans concilie de priesters bijna verpletterde tussen de tegenstelling bisschoppen - le ken, zo zai naar het zich laat aan zien geen gering deel van de lasten van de ingrijpende universitaire hervorming op de schouders van de wetenschappelijke staf komen te liggen. Evenals de technische en ad ministratieve staf zit de weten schappelijke staf het duidelijkst met het probleem van een dubbele loyaliteit of in elk geval van een rolconflict: in hun hart meelevend en meedenkend met de studenten, zitten zij als beroepsbeoefenaar- werknemer nog vast aan een oude universiteitsstructuur. Zo komt er aan de universiteiten en hogescholen een heel nieuw spel van krachten op gang, die op den duur zal moeten uitmonden in een nieuw type universiteit, een nieuw type studenten en docenten en een hernieuwde plaatsbepaling van de universiteit in de samenleving. Stu denten treden de heilige hallen van senaatskamer en faculteitskamer binnen en moeten hun bevochten medebeslissingsrecht werkzaam gaan maken in het mede dragen van verantwoordelijkheid. Een on gelooflijke uitdaging. Het algemeen verlangen naar de mocratisering doorgetrokken naar het hoger onderwijs, levert de nood zaak op te streven naar een demo cratische universiteit. Met aanpas sing alleen is die nu niet meer te verwerkelijken en dus moet funda mentele verandering ons doel zijn. Oude gevestigde structuren funda menteel veranderen gaat onvermij delijk met strijd gepaard en de stu denten hebben die strijd aangebon den en daarbij winst geboekt. Wat in Nederland vooruitstrevend is, staat aan hun kant en ze hebben de tijd mee. Met inspraak alleen zijn ze niet tevreden, want veel inspraak leidt tot weinig uitspraak en tot be sluiteloosheid. Medezeggenschap is een vanzelfsprekendheid waarover niet meer gesproken hoeft te wor den. Blijft als doel medebeslissings recht op alle bestuurlijke niveaus en dat is de moeite van de strijd volop waard. Bovendien is dit de logische gevolgtrekking van het ver- Wie regelmatig het tijdschrift „Universiteit en hogeschool" las en bovendien geïnteresseerd was in kerkelijke sociologie, kon zich meermalen betrappen op verbazing over het feit, dat in menig artikel het woord „universiteit" door „kerk" kon worden vervangen en vervolgens de gehele strekking van het betoog onverlet laten. Bij nader toezien maakte verbazing plaats voor begrip, omdat het in beide ge vallen gaat om instellingen, die sterk hiërarchisch waren, van bo venaf bestuurd werden door een plechtige „establishment" zonder veel verantwoordingsplicht naar be neden. Zoals de leek de ondermelk van de kerk was, was de student de ondermelk van de universiteit. De room dreef boven. Curatoren gaan nu de plaats van de bisschoppen innemen, die laing als de kop van jut moesten funge ren voor zij het hoofd in de schoot van het pastoraal concilie legden, dat nieuwe ideeën over kerk en godsdienst handen en voeten moest geven. Die moeilijke fase gaat nu beginnen voor de universiteiten en hogescholen. Over democratisering, medebe slissingsrecht, openheid, participa tie, en inspraak als ideeën kunnen moderne mensen het best met elk aar eens warden. Maar hoe moeten we die ideeën in alledaagse handel en wandel omzetten? Dat vraagt de opbouw van totaal nieuwe rollen voor alle betrokkenen. Wanneer we niet in algemeenheden willen blij ven hangen, moeten we van de grond af de universiteit opnieuw vorm gaan geven, te beginnen bij de kleinste secties, de subfacultei ten, de faculteiten en zo opkrui pend tot het hoogste niveau. Tege lijkertijd zal men van de top if con amore moeten inspelen op de nieu we behoeften, delegerend, openheid betrachtend, overleggend en ver antwoording afleggend. De prijs van de vernieuwing zal tijdelijke onzekerheid zijn in tal van ver trouwde relatievelden. De een zal een dergelijke nieuwe opstelling gemakkelijker vallen dan de ander. Intussen moet de universiteit naar best vermogen blijven functioneren en dat kan in een overgangssituatie een tijdelijke aanvaarding van veel extra problemen geven, waarvan de oplossing ten koste van onderwijs en wetenschappelijk onderzoek kan gaan. Zonder een dergelijke prijs is echter geen enkele fundamentele verandering mogelijk en de belan gen van het heden zullen mogelijk een tijd lang moeten wijken voor die van de komende generatie stu denten en docenten. Of de oude zakken zoveel nieuwe wijn zullen kunnen dragen moet de toekomst leren. Of de huidige generatie stu denten bereid is grote offers te brengen voor de toekomstige gene ratie eveneens. Zoals eb en vloed beiden veel schuim opleveren, zo brengen plot selinge veranderingen in belangrij ke instellingen soms wonderlijke sociale stijlfiguren met zich mee. Een ervan is het zoeken naar zonde bokken. Als zodanig schijnen mo menteel vooral de curatoren te moe ten dienen. Toch is dat eigenlijk niet eerlijk. Het is duidelijk dat vooral strukturen in het spel zijn, die niet meer aansluiten op heer sende behoeften en dat men de schuldvraag niet bij een klein groep je bestuurders moet leggen, dat de laatste jaren met zulke schaarse middelen een snel groeiende uni versiteit draaiend moest houden. Van de verouderde struktuur van de universiteit hebben de curatoren evenveel last gehad als de staf en de studenten. De struktuur heeft hen in rollen gedrukt, waar ze mo gelijk innerlijk al lang afstand van hadden willen nemen en hetzelfde geldt ook voor menig docent. Een tweede stijlfiguur in dit soort driftige situaties is het „Alle Men- schen werden Brüder"-complex, dat optreedt wanneer we van het oude afscheid nemen en het nieuwe ons nog niet belast. Hoe de nieuwe uni versiteit er ook gaat uitzien, hetzij als professionele organisatie moder ne stijl, hetzij als radenuniversiteit met collectieve verantwoordelijkhe den, we zullen moeten roeien met de riemen die we hebben. Hoe nieuwe vormen van beheer, onderzoek en onderwijs materieel en personeel voorzien en bemand moeten gaan worden, zal geen ge ring probleem zijn. De verhevigde aandacht voor de doeleinden van de universiteit mag niet doen vergeten dat wie doeleinden wil bereiken over middelen moet beschikken. Overspant men de doeleinden en blijken de middelen ontoereikend, dan lopen de frustraties hoog op en verdubbelen wij het aantal proble men. Maar wie hier zorglijk over doet, moet zelf gaan deelnemen aan de discussies met de studenten om vast te stellen dat hun realiteitszin dik wijls groter is dan de geschokte burgerij vermoedt. Zij zijn bereid hun aandeel van de lasten te dra gen, die het universitaire experi ment gaat vragen. Als de meest actieve en vooruit strevende groep onder hen nu dikwijls nog een minderheid de verbeelding van de meerderheid van studenten weet te boeien, zal de volgende stap zijn die mentaliteits verandering om te zetten in goed- gerichte actie en werkelijkheidszin. Naarmate dat lukt, zullen vele thans nog aarzelende docenten en stafleden hun koudwatervrees ver liezen en bereid zijn samen met de studenten de risico's te lopen, waar mee een universiteit op drift weer op nieuwe koers kan raken. (ADVERTENTIE) .meebeslissen op de universiteit. (ADVERTENTIE) (Van onze correspondent) COLOMBO Er is een man ter wereld die tegen de grote verlie zer, generaal Dm Gaulle kan zeggen: „Ik heb het U wel gezegd", na melijk Ceylons koninklijke astroloog, professor C E C. Bulathsinghala. In januari waarschuwde de professor de Franse president „het noodlot niet uit te dagen" door een referendum te houden, omdat hij zeker zou ver liezen". De professor heeft wereldfaam verworven door zijn vele griezelige juiste voorspellingen, inclusief de dood van John F. Kennedy en de vooruit zichten voor een tweede huwelijk van Jacqueline Kennedy. In oktober 1965 voorspelde professor Bulathsinghala dat generaal De Gaul le „onder afnemende invloeden staat. Hij kan niet langer dan vijf jaar le ven. Maar binnen drie en een half jaar zal hij zich terugtrekken of de macht verliezen". In zijn huis in een buitenwijk van Colombo, Kottawa, liet de professor een kopie zien van zijn brief van 13 januari j.l. aan De Gaulle, waarin hij hem waarschuwde dat de „plane taire conjuncties" (stand van de pla neten ten opzichte van elkaar op een bepaald tijdstip) niet gunstig waren en hij vroeg hem „zich rustig te hou den en het noodlot niet te tarten door een referendum te overwegen". Er staat oprechte spijt op zijn ge zicht te lezen als Bulathsinghala, die een bewonderaar van de Franse lei der was, zegt: ,.Als hij mijn advies had opgevolgd, had hij het nog een tijdje kunnen uithouden". „Zijn horoscoop begon te verzwak ken en hij kon het zich niet veroor loven het noodlot te tarten. Er zijn omstandigheden waarin je je rustig moet houden. Maar ofwel zijn aan hangers en raadgevers wilden een re ferendum, ofwel de generaal zelf die een egoïst is negeerde mijn brief en hield een referendum. Van het begin af wist ik dat hij niet de minste kans had om een meerderheid van stemmen achter zich te krijgen. Sterker, het zal hem nooit meer luk ken terug te komen, hoe hij zich ook zou inspannen. Astrologisch gezien is hij zo dood als een pier". De professor heeft een zeer simpele verklaring voor de wijze waarop hij tot deze conclusie is gekomen. Gene raal De Gaulle is, volgens het ooster se astrologische systeem, een ram. Op 16 juni 1968 naderde de kwaadwillige Saturnus Aries (ram). Gelukkig bleef Saturnus daar maar twee maanden staan en ging toen naar Pisces (vis sen). Maar op 7 maart 1969 keerde hij weer terug naar Aries. „Dat was het begin van het einde voor De Gaulle". „De Gaulles ondergang", aldus de professor „is voor Europa een zegen", want binnen twee jaar zal Engeland zich kunnen aansluiten bij de EEG. Ook zai Europa een groot politiek aanzien krijgen in feite wordt het zoiets als de Verenigde Staten van Europa met Engeland, West-Duits- land. Frankrijk en Italië als vor- naamste partners. „De Verenigde Staten van Europa, met hun eigen leger, vloot en atoom- striidkrachten, zullen op gelijke voet staan met de Verenigde Staten van Amerika en de Sovjet-Unie. Zij zul len de Russische invloed op Europa onder controle helpen houden". Dit betekent voor Engeland dat nu in een onevenwichtige economische positie verkeert, een godsgeschenk. Maar nu zal de Britse economische en politieke invloed zich ten volle in de Europese aangelegenheden kunnen iaten gelden en Engeland zal dezelfde dominerende rol in Europa gaan spelen als in de dagen van ko ningin Elizabeth I. Op de vraag hoe de horoscoop van koningin Elizabeth II ervoor stond, antwoordde professor Bulathsinghala. die indertijd ook haar huwelijk, kin dertal en troonsbestijging heeft voor speld: „Voor haar persoonlijk uitste kend", zei hij, maar hii voegde eraan toe dat de horoscoop van prins Philip, haar echtgenoot, „niet zo best" was. Als men Bulathsinghala moet ge loven, staat het allemaal in de sterren geschreven. DEN HAAG (ANP) Ir. H. Vre deling (soc.), lid van de Tweede Ka mer en van het Europees parlement, heeft de Europese commissie schrif telijk gevraagd in welke vorm en op welke wijze zich een samenwer king zou kunnen voltrekken tussen Philips in Nederland, Olivetti uit Italië, Siemens en Telefunken uit West-Duitsland, Compagnie Interna tionale pour Tlnformatique uit Frankrijk en International Compu ters ltd uit Engeland. Hij vraagt of het waa-r is dat be sprekingen tussen deze bedrijven gaande zijn over samenwerking met het doel de concurrentie op dit ge bied, van de kant van de Amerikaan se industrie het hoofd te bieden. UTRECHT (ANP) De collectie ve arbeidsovereenkomst voor het kapperspersoneel is met ingang van gisteren goedgekeurd. De minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid had geen bezwaren meer tegen de CAO nadat de bij de overeenkomst betrokken partijen hadden besloten de duur van het contract met twee maanden te ver lengen. (Van onze Parijse correspondent Lucas Kleyn) PARIJS Gelukkig ontbreekt de humor in de verkiezingsstrijd voor het presidentschap van de republiek niet. Er zijn twee kandidaten van de zeven over wie wij ons vrolijk kun nen maken, en dat is maar goed ook, want anders worden wij in Frankrijk veel te ernstig en dat ligt de Fransen niet. Wij hebben in de eerste plaats de 27-jarige Krivine, die net als Poher van zijn voorn aam Alain heet. Met heel veel moeite is hij door de mazen van het militaire net heen gekropen om gedurende 14 dagen propaganda voor het trotzkisme te kunnen maken. Hij verliest het natuurlijk en dan moet hij onmiddellijk terug naar zijn kazerne in Verdun. Want hij heeft nog een paar maanden militaire diensttijd voor de boeg. Maar men moet er niet aan denken dat hij het zou winnen. Want dan keert hij na twee weken terug naar de kazerne als president van de republiek. Als staatshoofd, en wat moet de sergeant dan zeggen: mijnheer de president presenteer het geweer? Mijnheer de president voorwaarts mars? Wij lopen in Frankrijk zo langzamerhand naar de 14e juli, nationale feestdag. Moe ten dan de troepen van het leger, van de zeevloot en van de luchtvloot naar Verdun komen om daar met volle muziek te paraderen voor staatshoofd Krivine? De Gaulle in Ierland moet het besterven als hij daar aan denkt. Dan hebben we in de tweede plaats de schertskandidaat Louis Ducatel, die zich de partij van alle ontevredenen noemt. Dat zijn er heel wat in Frank rijk, want wie brengt met opgeruimd gemoed en met een blij gezicht zijn geld naar de ontvanger van de belas tingen als hij weet dat een deel van dat geld niet besteed wordt voor de telefoon waar honderdduizenden op zitten te wachten en die bovendien ook nog slecht functioneert, maar voor atoombommen die nooit gebruikt zullen worden en voor atoom-onder zeeboten, die nimmer een projectiel zullen afschieten? Telt men het aantal ontevredenen in Frankrijk op, dan zou Louis Ducatel al bij de eerste ronde kans maken om staatshoofd te worden en naar het Elysée te ver huizen. Een heel merkwaardig man, deze Louis Ducatel. Ik ben er trots op, zegt hij, dat mijn vader schoenlapper is geweest. Maar ik heb mijn handen uit de mouwen gestoken en met God en met ere ben ik miljardair gewor den. Daar heb ik een boek over ge schreven, dat iedereen in de winkel kan kopen en dat de titel heeft: „Met de kracht van mijn vuisten". Nie mand zal kunnen ontkennen, dat Du catel het in de wereld ver geschopt heeft. Hij is een van de grootste on dernemers van openbare werken en legt met 2000 arbeiders en 60 inge nieurs randboulevards aan in Parijs. Hij heeft een weelderig ingericht woonhuis, waar de muren vol hangen met doeken van meesters uit de re naissance. Met schilderijen van Tou louse Lautrec en ook met werken van hemzelf, niet minder dan 50 in getal. Ook is hij in zijn vrije tijd goochelaar en hij kan zelfs voor fakir spelen. Wanneer hij al zijn belastingen be taald heeft, houdt hij nog maar 35 miljoen per jaar voor zichzelf over. Zijn politiek program? Daar be hoeft hij niet lang over na te denken en dat is in een paar woorden gezegd. Vanzelfsprekend staat hij noch rechts, noch links maar is een centrum-man. Trouwens alle Fransen staan tegen woordig in of vlak bij het centrum, want dat is na de val van De Gaulle mode geworden. Zodra hij gekozen is schaft hij het salaris voor de presi dent van de republiek af, wat hij zich als miljardair gemakkelijk kan ver oorloven. Aan een boom zo vol gela den mist men een paar pruimpjes niet. Wie per jaar minder dan 12.000 frank verdient, zal vrijgesteld wor den van belasting. De „negerpotenta ten" in Afrika krijgen van hem als president van de republiek geen halve stuiver meer los. Ofschoon bewonde raar van generaal De Gaullè de liefde zal vermoedelijk niet weder kerig zijn is hij vurig aanhanger van de Ver. Staten van Europa en zit hij eenmaal op het Elysée, dan laat hij onmiddellijk een regering vormen. Niet van technocraten, maar van ka meraden. Toen Louis Ducatel gevraagd werd of hij een redelijke kans aanwezig achtte om te worden gekozen, aarzel-' de hij geen ogenblik. Iedereen zal ojj mij stemmen, zei hij, want in Frank rijk is iedereen ontevreden. Wij kunnen dus lachen als Louis Ducatel binnenkort op de televisie komt. Hij mag in totaal ongeveei 2 uur praten. De keren die hij spre ken gaat, kunnen de cabarets wel sluiten.... (ADVERTENTIE) Ook voorllgemakkelijker en prettiger eten met Uw kunstgebit, dank zij een grotere kauwkracht. Als U last hebt met Uw kunstgebit, zat Uv# tandarts U het speciale Dentofix-kleef- poeder kunnen aanbevelen. Uv gebit komt daardoor vaster te zitten en zal bij het spreken niet gaan schuiven of loslaten, zodat U zich zekerder gevoelt. Het ge voelige tandvlees wordt door Dentofix beschermd, zodat U steviger kunt bijten en gemakkelijker kauwen. Dank zii Dento fix kunt U zonder bezwaar weer lachen, hoesten, zelfs niezen en U spreekt duide- fifker. Dentofix voorkomt ook slecht rie kende adem (gebitsgeur). n°9 heden Dentofix aan. Verkrijqbaar bii Apothekers en Drogisten in neutrale, plastic strooiflacons a fl. 2,5f

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 7