fAPIJT
EUZEN
OUWEN
Zijn de plaatjes hetzelfde?
6 u tl
Protestants school
verzet speelde grote
rol in oorlogsjaren
[pede
„Mama
het begint
meteen
I
BREDA
De broek van de boer
BONZO
Hier klopt iets niet
Het brutale
jongetje
OPZIENBAREND BOEKWERK VAN
81-JARIGE DR. J. DE PATER
METERFABRIEK
Er zijn
donderbui
vaders
\R
[ELFPRIJS
DOR
Per str. mtr
plaats voor
TERNEUZEN
MANNEN
MEISJES
Win bloemen
voor moeder
a7)
-1
wbare partner gevraagd
3 s! 9 ig sï S la Si f SI :v SI z :a s! I :si Snissoido ag
Annexatie
Opofferingen
Verzet
maar er zijn
alleen maar
lieve moeders
en lieve
moeders zijn op
moederdag
een
elektrische
pede
snijmachine
waard
Brand in tehuis
voor bejaarden
eist zes doden
i Moederdag - dag van blije
verrassingen. Kleine gevers kijken
verwachtingsvol. Zou mama het fijn
vinden? Popelend verraden ze bijna:
„Het begint met een B...". En dan
staat daar een mama die zich vreselijk
verwend weet. Want het is zo zuiver,
zo fris, zo lekker verkwikkend. Je
bent een schat. Precies wat mama fijn
vindt! Boldoot heeft voor gevertjes
en gevers enorme keus uit beeldige
luxe verpakkingen. Van heel klein
tot iets groter geprijsd.
voor een blije moederdag!
69.
N.V.
1GEN
ERGOEDING
EN
de vrouwen tot ongeveer 40 jaar
gelegenheid om van maandag tot
tot 10 uur mee te helpen aan de
lix", Noordstraat 1 van 19.30
!„De Bruyn", Korte Nieuw-
>t 21.00 uur;
2.00 uur en van 13.30 tot
aandagavond van 20.15 tot
g personeelzaken, Mr. FJ.
DE STEM VAN ZATERDAG 3 MEI 1969
15
abricage van „EXCELSIOR" stofzuigers
behoefte aan enkele
HANDIGE
EN
Het betreft diverse werkzaamheden
m.b.t. onderdelen-fabricage en mon
tage-werkzaamheden, in een proper
en gezellig bedrijf, tegen een goed
garantieloon. Vooral onze meisjes-
lonen zijn zeer gunstig.
Reiskosten worden vergoed.
Gratis werkkleding,
len zitting en verstrekken U vrijblijvend
:htingen over werk en loon:
ST in café Fricot, Steensedfjk 1,
op MAANDAGAVOND 7-8 uur.
in cafetaria de Jonge (De Gentse
Vaart), Tuinstraat 1
op DINSDAGAVOND 7-8 uur.
en kunt U op de normale werkuren da-
;ereeht op het montage-atelier Meter-
Industrieweg 17, Temeuzen. Ook kunt
'telijk solliciteren.
Bê-69
Als je heel erg goed naar deze
twee tekeningen kijkt zul je zien
dat ze toch niet helemaal hetzelf
de zijn, ook al lijkt dat zo. Op het
linkse plaatje zijn vijf dingen
weggelaten, die op het eerste
plaatje wel getekend zijn. Als je
goed zoekt zul je het beslist izen.
(p» aC qusg ^uaqapq
Pd) aizBig paooM pq ui a SQ
•se} ap }0UI
eiu ap uba uaoqos ap uee qeq oq
piioiS ap do paoq ap uba joq ag
'uajotqtaq ap do spcls ag
^gepp ap ui paoq ap do uaaaA ag
:st Suissojdo ag
Breda is dé stad waar ik woon.
Het is er erg gezellig en leuk.
t Het is er soms wel erg saai.
IHet is er leuk met de zon,
I als die er staat.
I Er balkt soms een ezel: ia, ia, ia.
lik woon in Doornbos.
Jdaar is het erg gezellig.
[Maar het is er niet druk.
1 Er ligt geen bos,
Imaar het is er erg aardig.
I Waar ik woon daar is het leuk.
Ingrid Janssens (10 jaar)
Manhuisveld 15, Breda
Volgende week zondag is het Moe-
I derdag. Een feestelijke dag, ook een
t beetje voor jullie natuurlijk, maar
i toch vooral voor moeder. Die werkt
het hele jaar hard voor jullie, zorgt
dat jullie kleren altijd netjes in orde
zijn, dat je op tijd kunt eten, ze
luistert naar jullie als je vol verhalen
terugkomt van school of van een
vriendje of vriendinnetje. Ze zorgt
ervoor, dat ze altijd tijd voor jullie
heeft. Dat is soms erg moeilijk. Daar-
om verdient ze met moederdag iets
j extra's. Weet je dat je dat extraatje
voor moeder deze week zelf kunt
I verdienen? Ja heus. Dan moet je
meedoen aan onze grote tekenwed-
I strijd. Maak een mooie tekening over
je moeder, als ze luistert, het eten
kookt, de bedden opmaakt, naar de
|t.y. kijkt, of met jullie speelt. Stuur
die tekening uiterlijk dinsdagmorgen
naar De Kleine Stem, Reigerstraat
I®. Breda. De tien mooiste tekenin
gen belonen we met een bloemen
bon, die je dan (best een beetje trots
omdat ze er zo hard voor gewerkt
hebt) op moederdag aan je moeder
kunt geven. Iedereen doet toch mee?
Veel succes.
JOSé
Een boer ging naar de stad om
een broek te kopen. Toen hij thuis
kwam, zei hij tegen zijn vrouw
en zijn drie dochters: Er moet een
stuk van die broek af, want hij
is te lang. In de winkel was het
zo druk, dat ze er geen tijd voor
hadden.
3s"-
ering van exclusieve artikelen in een I
gebied vanuit eigen kantoor. Gedacht word'11
i vertegenwoordiger, maar aan een vlijtig®
heer, ook echtpaar. Behalve geordend® I
eden is een minimum kapitaal van I
vereist. Brieven onder nr. 2850.
r//
ÏBBR-
De tekenaar is weer een keer een beetje in de war geweest.
H'j heeft de plaatjes in de verkeerde volgorde gezet, zodat je
i hu helemaal niet weet wat hij bedoeld heeft. Toch is het niet
to moeilijk om daar achter te komen. Probeèr het maar eens.
„Vanavond is het te laat en mor
gen is het zondag", zei de boerin.
„Maar maandag zal ik het doen!"
„Dat is jammer", zei de boer, „ik
had hem morgen graag aan gehad".
Toen de boer en de boerin iin bed
lagen, sliep de boer zo in.
De boerin kon maar niet slapen.
Ze dacht maar aan de broek.
Weet je wat, dacht ze, ik zal mijn
man eens verrassen!
Heel zacht ging ze het bed uit.
Ze maakte geen licht, wamt ze was
bang dat haar man wakker zou wor
den.
In het donker knipte ze een stuk
van de broek en naaide er een zoom
in.
Heel zachtjes sloop ze weer naar
bed.
Wat zal mijn mam blij zijn, dacht
ze, als hij morgen, op zondag, toch
zijn broek kan dragen.
De oudste dochter kom ook maar
niet slapen.
Vader is altijd ze goed voor ons.
Hij zou blij zijn, als hij morgen zijn
nieuwe broek aan kom.
Weet je wat, ik ga de broek gauw
wat korter maken!
Ze deed het ook in het donker.
Met de tweede dochter ging het
net zoals met haar moeder en haar
zus.
Zij maakte die broek ook korter.
En ook de jongste dochter wilde
vader verrassen.
Toen het morgen was, zei de boerin
tot haar man: „Trek die broek toch
eens aan. Als je hem heel hoog op
haalt, valt hij misschien wel mee".
„Goed!", zei de boer. „Maar je zal
zien dat hij te lang is!"
Hij pakte de broek en trok hem
voorzichtig aan.
Maar owat was dat?
De boerin en de dochters gilden.
En de boer schrok zich een aap.
Die mooie, nieuwe broek leek nu
wel op eenzwembroekje!
Cisca Hayes,
Vlielandstraat 126, Breda
Er was eens een jongen die erg
brutaal was. Hij heette Jan. Hij
was erg brutaal. Als hij naar een
verjaardagsfeestje ging zei hij al
tijd „ja" in plaats van „aisublieft".
Mama en papa schaamden zich erg
voor Jan.
Ze konden er niets aan doen en ze
durfden hem niet te slaan.
Het jongetje werd steeds meer bru
taal.
Toen 's avonds Jantje naar bed
was spraken vader en moeder er
over. „Maar slaan, dat nooit!", zei
moeder.
„Ja", zei vader, „dan weet ik het
niet".
Zo spraken ze verder.
Om 10 uur gingen ze naar bed.
Maar toen het morgen was en Jan
tje buiten met zijm vriendjes ging
spelen, zei een vriendje: „Je mag niet
meedoen".
„Waarom met?"
„Omdat je te brutaal bent".
Jamtje gimg naar huis. Niemand
moest hem meer. Omdat hij te bru
taal was.
Hij had verdriet.
Maar boontje komt om zijn loontje.
Nadien was hij niet meer' brutaal.
En zijn vader en moeder waren
heel blij.
Elly van Haperen (10 jaar)
Hilbergsedreef 21, Bred*
(Van een onzer redacteuren)
AMSTERDAM „Het schoolverzet tijdens de jaren van de natio-
naal-socialistische overheersing heeft niet alleen als manifestatie van
geestelijk verzet in zichzelf betekenis gehad, maar het heeft ook
weergegeven in berichten in de illegale pers inspirerend gewerkt
op velen in Nederland, die aan andere vormen van verzet deel
namen".
Tot deze conclusie komt dr. J. de Pater in zijn boek „Het schoolverzet
1940-1945", dat hij in opdracht van het Rijksinstituut voor oorlogsdocumen
tatie heeft geschreven.
Oorspronkelijk was 20 jaar gele
den dr. A. M. Tonger uitgenodigd
om de geschiedschrijving van het
schoolverzet te verzorgen, maar hij
kreeg het te druk en moest wegens
overplaatsing de opdracht terug ge
ven. Het rijksinstituut zocht toen dr.
De Pater aan. Hij was 72 jaar oud,
toen hij helemaal opnieuw begon.
Thans is hij 81. Dr. de Pater pro
moveerde 52 jaar geleden, was lan
ge tijd leraar aan het Haagse Chris
telijk Gymnasium en gold reeds voor
de oorlog als een historicus van
faam.
Hij schreef zijn 500 pagina's tellen
de standaardwerk op zijn Haagse be
jaardenflat. „Het is een unicum",
aldus prof. L. de Jong, directeur van
het rijksinstituut, „dat een zo hoog
bejaard man, een zo modem, fris
en kritisch historisch boek kon schrij
ven". Een pikante bijzonderheid is,
dat dr. De Pater zelf niet aan het
schoolverzet heeft deelgenomen en
zoals hij toegeeft klakkeloos die
ariërverklaring heeft ondertekend.
richting was de verordening, die
de staat invloed gaf op de benoe
ming van leerkrachten bij het confes
sionele onderwijs.
Dat het, toen deze eerste benoe-
mingsverordeningen afkwamen, niet
tot een gesloten verzet kwam van
rooms-katholieken en protestanten,
heeft volgens dr. De Pater de vol
gende oorzaak.
In januari 1941 hadden de rooms-
katholieke bisschoppen een heimelijk
schrijven doen uitgaan, waarin zij
scherp stelling namen tegen de N.S.-
B.
Seyss-Inquart besloot daarom bij
wijze van straf de salarissen van
kloosterlingen, die als leerkracht op
traden, met 40 procent te verlagen
en geestelijke te verbieden, als
schoolhoofd op te treden. Deze maat
regel veroorzaakte in katholieke krin
gen hevige verontwaardiging. Bij de
protestanten was de verontwaardi
ging veel geringer, hetgeen hun door
de katholieken zeer kwalijk genomen
werd.
centratiekamp of zelfs de dood wor
den bestraft.
Maar zo ver gingen zij, en zo ver
ging ook Seyss-Inquart in zijn strijd
tegen het schoolverzet niet.
Werden de benoemingsverordenin-
gen genegeerd, dan liet de overheid
door de inspecteurs van het onder
wijs proces-verbaal opmaken tegen
de voorzitter van 't betrokken school
bestuur en tegen de betrokken on
derwijzer. Wat de voorzitters van
de schoolbesturen betrof, bleef het
daar meestal bij, de onderwijzers
evenwel konden hun betrekking niet
meer uitoefenen en moesten, wilden
zij niet als vrij geworden arbeids
krachten naar Duitsland gezonden
worden, onderduiken.
In zijn boek behandelt dr. De Pa
ter hef principiële verzet tegen elke
vorm van nazificatie van het onder
wijs, zoals die in het bijzonder bij
het protestants confessioneel onder
wijs tot uiting is gekomen, reeds in
november 1940 gaf rijkscommissaris
Seyss-Inquart de leiding van een
nieuw gevormd departement van on
derwijs in handen van de Amsterdam
se hoogleraar in het Duits dr. J. van
Dam, die weliswaar geen N.S.B.'er
was, maar wel grote sympathie had
voor het derde rijk. Van Dam wilde
dan ook precies als Seyss-Inquart,
dat op den duur het bijzonder on
derwijs in Nederland moest verdwij
nen en dat alle bijzondere scholen
van staatswege moesten worden gean
nexeerd. Een eerste stap in die
Zo kwam het, dat de Vereniging
voor Christelijk Onderwijzers in ver
zet ging toen bleek, dat de staat
zich actief ging bemoeien met de
benoemingen op bijzondere scholen,
terwijl het episcopaat met verzet wil
de wachten totdat de staat er metter
daad een ongewenste benoeming door
zou hebben gedrukt. De protestant
se leerkrachten hebben bij hun prin
cipieel verzet tegen de benoemings
verordeningen het geluk gehad dat
Hitiers algemene beleid er op gericht
was de christelijke kerken in West-
Europa niet al te zeer tegen zich in
te nemen. In wezen kon elke vorm
van niet-naleving van een verorde
ning door de Duitsers als sabotage
bestempeld' worden en dus met con-
Men kan uit dit alles de conclusie
trekken, aldus dr. De Pater, dat
toespitsing van de schoolstrijd ook
door de Duitse bezetter vermeden is,
zulks om redenen van algemene po
litiek. Diegenen in het protestantse
kamp, die aan het schoolverzet deel
namen, waren er echter allerminst
zeker van dat de Duitsers terughou
dendheid zoudien blijven betrachten.
Overziet men de sector van het
protestants onderwijs als geheel, dan
mag geconstateerd worden, dat mees
te besturen de verordeningsbenoe'
mingen niet nalevend, trouw ge
bleven zijn aan hun beginselen en
dat ook tal van leerkrachten zich
grote opofferingen getroost hebben,
waarbij nog bedacht moet worden,
dat die besturen, noch die leerkrach
ten op het moment dat zij verzet
pleegden, weten konden, tot welke
maatregelen de Duitsers zouden over
gaan.
Bestuur zowel als leerkrachten re
kenden er op, dat hun na de bevrij
ding in alle opzichten recht zou wor
den gedaan.
In het laatste hoofdstuk van zijn
boek beschrijft dr. De Pater, hoe
en waarom dit op een teleurstelling
uitgelopen is. Diegenen in het pro
testantse kamp, die aan het verzet
deelgenomen hadden, hadden tijdens
de bezetting hoop gekoesterd, dat
er na de bevrijding organisatorisch
eenheid zou komen in hun sector.
Die hoop is niet in vervulling gegaan.
Het boek is uitgegeven bij M. Nij-
hoff in Den Haag en kost 85 gulden.
(ADVERTENTIE)
(Van onze redactie buitenland)
WENEN Bij een brand in een
bejaardentehuis in Wenen zijn zes
mensen om het leven gekomen. Een
houten vleugel van het gebouw werd
volledig door het vuur vernield.
De directie vam het tehuis vermoedt
dat een 78-jarige vrouw, die bekend
staat als een zware rookster, met
een brandende sigaret in slaap is ge
vallen. De 35 bewoners van het te
huis moeten als voorzorgsmaatregel
voor half zeven 's avonds alle siga
retten en tabak inleveren. Maar som
migen van hen zijn echter zo verslaa
aan het roken, dat zij op alle moge
lijke manieren de bepaling trachten
te ontduiken. De schade aan het te
huis wordt geschait op 400.000 schil
ling.
(ADVERTENTIE)
de bekende Imperiale eau de cologne in spe
ciale moederdag-verpakking.f 8,75 tot 18,50.
luxe kristalglazen karafflacon met zuivere vriendelijke geschenkdoos met heerlijke eau
eau de cologne Imperiale.f 15,- en f22,50 decologneImperialeenfijnetoiletzeep.f4,75
klassieke geschenkcassette met royale flacon
eau de cologne Imperiale en 1 of 2 stukjes
toiletzeep, v.a. f5,25
't&SÊt&A
heerlijk geurende badzeep in geplisseerdzij- met rozen gedecoreerde geschenkdoos met
depapier;rozen,chypreenlelietjesvandalen. verfrissende eau de cologne Imperiale en
i 2,50 2 stukjes toiletzeep.f 6,-