zeep
iu
„Samenleving
controleert
sociaal gedrag
van
bedrij
ven
LEEUWENPARK
BEEKBERGEN
Chr. vakbeweging
wil geheel
zichzelf blijven
MIE-MODE
schoenen
KARDINAAL VILLOI KNAP POLITICUS
win
DR. P. VAN BERKEL VOOR JNDUSTRIA"
Irak erkent
de DDR
iaden
Lente is
muziek om
iiaartekyken
itikkern.v.
POLITIEMAN
WEIGERT
EREMETAAL
Vliegtuigongelukken
in Frankrijk7 doden
rVI2a
99
pray
geuren:
euri.
ag prettig fris.
.ende zeep.
neerd
tiegeur.
del
op Zoom,
Mogelijkheden
Produktie
Pakket
Vervreemding
Zeven Alpinisten
omgekomen
Politikologie
nu ook
in Nijmegen
Amsterdams hotel
veroordeeld voor
te hoge prijzen
VOORZITTER CBC:
Loondruk
Uitspraak kort geding
NVSH op 8 mei
KV P-kamerleden
vragen regering
oordeel
over rellen
eau van de
viiegtrips
naar -
een van
j vlieg
Golden Earrings
toch naar V.S.
DE STEM VAN VRIJDAG 2 MEI 1969
ijks van 8 tot 18, zater-
afspraak.
(Van een onzer redacteuren)
EINDHOVEN De onevenwichtigheid neemt toe. De be
drijven worden steeds groter, groeien over de landsgrenzen
heen en vinden tegenover zich een versnipperde maatschap
pij. Toch zal de samenleving niet meer aan de sterk rationeel
doordachte produktie-organen overlaten wat er geheuren
gaat met het woon- en leefklimaat. Het bedrijf van de toe
komst zal slechts door de maatschappij geaccepteerd wor
den als het aan een aantal sociale criteria voldoet.
Tot de conclusie kwam de socioloog dr. P. van Berkel dezer
dagen in zijn inleiding voor de jubilerende bedrijfskundigestudie
vereniging „Industria" van de Technische Hogeschool in Eind
hoven.
Er bestaat een wederzijdse afhankelijkheid tussen industrie en
maatschappij, aldus dr. Van Berkel.
Op dit moment echter krijgt de
schaalvergroting van de onderne
mingen wel zeer veel aandacht.
Minder in het oogspringend is de
toenemende afhankelijkheid van de
mammoet-bedrjjven van het ar
beidsaanbod en het onderwijs.
De industriële bedrijven met na
me ondergaan een sterke verande
ring in hun personeelsstructuur.
Het bedrijf van vroeger kende een
kleine top van hooggekwalificeerde
arbeidsplaatsen, daaronder een
groep midden-kader en aan de ba
sis een zeer brede laag van vaak
ongeschoolde werknemers.
In het moderne, gerationaliseerde
bedrijf demonstreert zich een ver
breding aan de top, terwijl meestal
de basis ook zeer breed blijft. Zij
het dan, dat daar een verschuiving
plaats vindt van ongeschoold naar
geschoold personeel. De midden
groep, waaronder het administra
tief personeel, slinkt sterk. Dit mede
onder invloed van de opmars der
computers.
Voor industriële ondernemingen
wordt het steeds moeilijker om zo
wel lager personeel als hoogge
schoolden aan te trekken.
Daarbij speelt zich in de werk
maatschappij nog een ander proces
af, aldus dr. Van Berkel. Namelijk
de toename van de diensten. En
wel speciaal in de medisch-sociale
sector, de recreatie, de communi
catie en het onderwijs. Deze dien
sten zijn bijzonder arbeidsintensief
en dikwijls voor de werkers attrak-
tiever dan de industrie
In 1980 zal, naar schatting, 62
procent van de Nederlandse be
roepsbevolking werkzaam zijn in
diensten en slechts een kleine der
tig procent in de industrie. De wer
kers van nu hebben veel meer ver
gelijkingsmogelijkheden wat be
treft de keuze van hun werkkring
dan vroeger. Het is, volgens dr.
Van Berkel, dan ook te verwachten,
dat de industrie sterk getoetst
wordt aan de waardeschalen van
de maatschappij. Dit gebeurt ook.
Opgemerkt zij, dat bij de jeugd
bijvoorbeeld reeds een aversie is
waargenomen voor de traditionele
textiel- en schoenindustrieën. Jon
geren zoeken hun toekomst liever
in andere richtingen. Het gevolg is
geweest, dat achtereenvolgens de
lagere textielscholen van Helmond,
Eindhoven en Tilburg moesten wor
den gesloten wegens gebrek aan
belangstelling. De opleidingen voor
schoenmaken in Drunen, Dongen en
Tilburg ondergingen eenzelfde lot.
Maar ook nieuwe industrieën er
varen dikwijls reeds kort na hun
vestiging bij de personeelswerving
de concurrentie van de diensten.
Industriële bedrijven ondergaan een sterke verandering in hun perso
neelsstructuur.
produktie is er geen welvaart en
derhalve ook geen basis voor het
welzijn.
Ook zal de industrie moeten le
ren de macht te delen met andere
organen en instituties, aldus dr.
Van Berkel. Het is van belang, dat
de industrie sociale relaties weet
aan te knopen naar buiten met vak
bonden, het onderwijs en de con
sumentenorganisaties, en daarbij de
overlegstructuur binnen de bedrij
ven weet uit te bouwen.
Deze omschakeling op een nieuw
maatschappijbeeld zal niet altijd
feilloos en conflictloos verlopen.
Dr. Van Berkel adviseert de in
dustrieën zich relativerend op te
stellen tegenover hun gevoel van
eigenwaarde. De gerationaliseerde,
geautomatiseerde industrie, waarin
steeds minder mensen steeds meer
produceren, zal in de toekomst
slechts een beperkt deel van de
arbeidsmarkt voor zich kunnen op
eisen. Het merendeel van de wer
kers leeft en denkt in een niet-
industriële omgeving. Waarmee
niets gezegd is ten nadele van de
belangrijkheid van de industrie in
zake de produktie. Want zonder
Opmerkelijk vindt de heer Van
Berkel het, dat de vakbonden en
de wetgever er, in ruim een eeuw,
wel in geslaagd zijn om een belang
rijk pakket economisch-sociale za
ken te regelen voor de werknemers,
maar geen vat hebben gekregen op
de interne bedrijfsstructuur.
Vrij onontgonnen gebieden bin
nen de bedrijven zijn de verbete
ring van de arbeidsomstandigheden,
de aandacht voor de arbeidsvoldoe
ning, de verhoudingen in het werk,
de verdeling van de inspraak en
de verantwoordingsplicht.
Wat dit laatste betreft, bedrijfs-
bestuurders zijn er dikwijls wel in
getraind verantwoording af te leg
gen naar boven, maar' spelen het
niet klaar verantwoording af te
leggen naar beneden.
Bij dit alles heeft het personeel
geen invloed op de inrichting van
de industrie. Vandaar dat in de kri
tische maatschappij de eisen van de
technologie, alsook de rechtsorde
van de onderneming steeds meer
ter sprake zullen komen, voorspelt
de Eindhovense socioloog. Hij voegt
hieraan toe, dat naar mate de ver
vreemding van de arbeidssituatie
toeneemt de leiding van de onder
neming wordt verzwaard.
Tenslotte, de discussie tussen
maatschappij en onderneming,' al
dus dr. Van Berkel, lijkt meer ideo
logisch te worden. Niet zozeer het
economisch belang, maar de vorm
en de taak van de betreffende on
dernemingen komen in het brand
punt van de discussies te staan.
Men denke aan de kritiek op de
voorgenomen vestiging van Shell-
Chemie bij Moerdijk en van Progil
in Amsterdam. Studentenkringen
oefenen vaak een sterke drang uit
om deze sociale veranderingen in
en rond de onderneming sneller te
laten verlopen.
CEES DE BEKKER
NEW YORK (AFP) De Ameri-
kaanse vereniging voor alpinisme
heeft bekendgemaakt, dat in Nepal
7 leden van een Amerikaanse expe
ditie, die bezig was met de beklim
ming van de 8171 meter hoge berg
Dhaulagiri, zijn verongelukt. Het zijn
vijf Amerikanen en 2 sjerpa-gidsen.
De overige vijf Amerikanen van
de expeditie blijken gewond te zijn.
De expeditie was op 15 april begon-
nen met het beklimmen van de
Dhaulagiri.
(Van onze correspondent)
NIJMEGEN Naast de beide uni
versiteiten van Amsterdam, heeft nu
ook de katholieke universiteit van
Nijmegen een volledige studierich
ting politikologie aan de subfaculteit
van sociologie. Tot voor kort moest
eerst het kandidaatsexamen in de
sociologie met politikologie als bij
vak zijn afgelegd alvorens men poli
tikologie kon gaan studeren.
(ADVERTENTIE)
Een goed idee
voor morgen
SAFARI
tussen Hilvarenbeek en Tilburg
Vergeet niet na deze opwindendste safari
van uw leven het ontspannings paradijs
(Van een onzer verslaggevers)
ALMELO Adjudant T. Ger
ritsen (60) van de Almelose ge
meentepolitie heeft gisteren een
koninklijke onderscheiding, op
principiële gronden geweigerd.
De adjudant nam, in verband
met zijn pensionering afscheid
tijdens een intieme bijeenkomst
in het politiebureau.
Burgemeester mr. H. Rijpstra
wilde hem na zijn toespraak de
zilveren eremedaille, verbond-
den aan de orde van Oranje-
Nassau, op de borst spelden,
maar de politieman deelde toen
onverwachts mede, dat hij geen
prijs stelde »p het eremetaal.
De weigering van de decora
tie bracht tijdens de bijeen
komst in kleine kring uiteraard
de nodige consternatie teweeg.
(Van onze redactie binnenland)
AMSTERDAM De Amsterdam
se economische politierechter heeft
gisteren de eerste overtreding van
de prijzenbeschikking horecabedrij
ven in de hoofdstad berecht.
Het hotel Apollofirst n.v. werd
conform de eis veroordeeld tot een
boete van 3000, waarvan 2000
voorwaardelijk met een proeftijd
van twee jaar.
In het tijdvak van 4 tot 21 februari
had de directie van het hotel de
prijzen van 16 der 36 kamers ver
hoogd met bedragen variërende van
50 cent tot 11 gulden. Nadat er pro-
ces-verbaal werd opgemaakt heeft
de directie de prijzen niet terugge
bracht tot die van oktober vorig
jaar, verhoogd met 2 procent.
Dit werd de directie door de poli
tierechter bijzonder kwalijk geno
men.
(Van onze parlementare redactie)
DEN HAAG De christelijke vakbeweging is van harte bereid op ve
lerlei gebied intensief samen te werken met andere vakorganisaties, maar
zij wil niet meedoen aan de tendens tot deconfessionalisering en ontzuiling.
Zij wijst een fusie tussen de drie vakcentrales tot een algemene organisatie
af. „Men mag van ons niet vragen dat wij ons diepste uitgangspunt over
boord zetten", zei gistermorgen de heer J. Schotman, voorzitter van de
Christelijke Bedrijfsgroepen Centrale, tijdens de algemene vergadering van
de C.B.C. in Seheveningen.
(ADVERTENTIE)
Ideaal voor weekend
en camping. Sportief
corduroy met
soepele
crêpezooi.
Leverkleur^
Slechts
De heer Schotmain is wel overtuigd
van de noodzaak tot fusies binnen
het Christelijk Nationaal Vakver
bond om krachtige bonden te berei
ken. Hij kondigde dan ook de samen
smelting op korte termijn aan van
zijn bond (23.500 leden) met de
Christelijke Textielarbeiidersbond
„Unitas" (7500 leden). De C.B.C. or
ganiseert een heel scala vam werk
nemers, in hoofdzaak die welke
werkzaam zijn in de industrie en in
d<e transportsector.
„Wij willen de zelfstandigheid van
de christelijke vakbeweging niet
aangetast zien", zo zei de C.B.C.-
voorzitter. „De christen-arbeider
stelt het arbeider-zijn niet voorop
dan was hij humanist geworden
maar hij vindt, dat alles bepaald en
gericht moet worden door het chris
ten-zijn. Wij geloven nog altijd, dat
het evangelie met het totale leven te
maken heeft en daarom alleen het
fundament kan zijn, waarop wordt
gebouwd", aldus de heer Schotman,
die hiermee tevens wilde stellen, dat
het op het gebied van het sociale le
ven niet alleen maar gaat om zake
lijke belangen. Samenwerking: ak
koord, maar wjj willen ons niet in
samenwerkingsverbanden laten op.
lossen, zo betoogde de heer Schot
man.
Sprekende over de loonpolitiek zei
de C.B.C.-voorzitter, dat hij wel ver
heugd is over het nieuwe systeem
van vrije loonvorming. Hij erkende
ook, dat de overheid als hoedster van
het algemeen belang de bevoegdheid
moet houden om in te grijpen, maar
er zal duidelijk omschreven moeten
worden wanneer regeringsingrijpen
gewenst of geboden is. Verontwaar
digd wees hij de beschuldiging af,
dat het uit de hand lopen van de
(Van onze redactie binnenland)
DEN HAAG De president van
de Haagse rechtbank, jhr. mr. G. Wit-
sen Elias zal zich op 8 mei uitspre
ken in het kort geding dat zeven le
den van de NVSH tegen het hoofd
bestuur van de Nederlandse Vereni
ging voor Sexuele Hervorming heb
ben aangespannen over het besluit
om de consultatiebureaus af te schei
den.
De zeven leden vinden dat de af
scheiding een congresbesluit in
strijd is met de statuten van de NV
SH. Het vermogen van de vereniging
mag volgens deze leden, afkomstig
uit Wageningen, Den Bosch, Den
Haag, Furmerend, Amsterdam en
Hilversum, ook niet worden gebruikt
voor een nieuwe, onafhankelijke
stichting, die het consultatieve werk
voor haar rekening zal nemen. Die
stichting Dr. Jan Rutgersstichting
is inmiddels opgericht.
Mr. M. Rood uit Amsterdam,
raadsman van de NVSH en van de
Nederlandse stichting Huwelijks- en
Geslachtsleven, vond dat er een zeer
gevaarlijke kant aan dit geding zit.
Hij meende dat een minderheid in
de vereniging probeert te regeren.
(Van onze correspondent)
PARIJS Bjj het neerstorten van
twee toeristenvliegtuigen zijn in
Frankrijk gisteren 7 personen om het
leven gekomen.
In de Elzas werd het wrak gevon
den van een sinds woensdag vermis
te Zwitserse Cessna. De vier inzit
tenden waren dood.
Bij Clunny in Oost-Frankrijk vloog
een Frans vliegtuigje tijdens een
mist tegen een berg. Van de 4 inzit
tenden overleefde één het ongeluk.
(Van een onzer redacteuren)
ROME De nieuwe rechterhand
van paus Paulus VI, de tot opvol
ger van kardinaal Cicognani be
noemde kardinaal Jean Villot, staat
bekend als een man met gematigde
opvattingen. Volgens insiders is hij
bepaald geen fanatiek aanhanger van
een streng autocratische gezagsver
houding in de kerk en is hij onder
meer voorstander van meer zeggen
schap voor de nationale bisschoppen
conferenties in het bestuur van de
kerk. Hij is een graag gezien maar
bescheiden man en een van de wei
nige kardinalen die zijn privé-tele-
foonnummer niet geheim houdt,
maar gewoon in het Romeinse tele
foonboek heeft laten zetten.
de Verenigde Staten verbleef, is Vil
lot op de hoogte van de Europe pro
blemen. Hij werd goed ingevoerd in
de moderne kerkproblematiek, toen
hij in de jaren vijftig hoofd was van
het secretariaat van het Franse epis
copaat.
De laatste niet-Italiaanse staatsse
cretaris was de Spaanse kardinaal
Merry del Val, die onder paus Pius
X, van 1903 tot 1914, vooral bekend
werd door zijn activiteit tegen het
modernisme.
De grote diplomatieke gaven die
kardinaal Villot volgens zijn omge
ving bezit, zullen hem in zijn nieuwe
functie van staatssecretaris, welke
vaak wordt vergeleken met die van
een minister van buitenlandse za
ken maar soms ook vice-paus ge
noemd wordt goed van pas ko
men.
Dat de staatssecretaris van de
paus meer politicus zou zijn dan
kerkelijk leider, kan. zeker de laat
ste tijd, niet gezegd worden. Dat
bleek onlangs nog toen zoals in
maart j.l. bekend werd Cicognani
in zijn hoedanigheid van staatssecre
taris een brief schreef naar de voor
zitters van de nationale bisschoppen
conferenties, waarin gezegd werd
dat in de komende bisschoppensyno
de (oktober) niet over de kwestie
van het verplichte celibaat gediscus
sieerd kon worden. Het celibaat
staat buiten de discussie, aldus Cicog
nani. die deze brief in opdracht van
de paus zei te hebben geschreven.
De staatssecretaris vermaande de
bisschoppen ook in dezelfde brief
hun verantwoordelijkheid inzake de
handhaving van het celibaat in acht
te nemen. De functie van staats
secretaris kan misschien nog het
best gewoon omschreven worden
met: secretaris van de paus. Als
zodanig heeft hij een belangrijke
plaats bij het dagelijks bestuur van
de kerk.
Kardinaal Amleto Cicognani is, zo
als paus Paulus woensdag bij het be
kendmaken van de benoeming zei,
wegens zijn hoge leeftijd (hij is 86)
afgetreden. Hij was in 1961 door
Joannes XXIII tot staatssecretaris
benoemd en in 1963 door Paulus VI
herbenoemd. J.L.
prijzen te wijten is aan een sterke
loondruk van de vakbeweging. „Die
vakbeweging heeft haar verantwoor
delijkheid gekend en kent ze nog.
Het is niet onwaarschijnlijk dat ve
len, die het afgezaagde liedje driftig
meezingen, met een warme kruik
naar bed zouden moeten als die vak
beweging zich eens inderdaad zo zou
gaan opstellen als door dit soort lie
den nu al jarenlang wordt gesugge
reerd".
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De KVP-kamerle-
den Fievez, Van Schaik en Boot heb
ben minister-president De Jong en
de ministers Beernink (Binn. zaken)
en Polak (Justitie) gevraagd aan de
kamer een rapport over te leggen
over de aanleiding en oorzaken van
de rellen op koninginnedag (woens
dag) in Amsterdam. Dit rapoprt zou
een eigen oordeel moeten bevatten
over de aanleiding en de oorzaken
van deze ongeregeldheden.
Ook willen de kamerleden worden
geïnformeerd over de maateregelen
die op plaatselijk- of landelijk niveau
resp. op korte en lange termijn die
nen te worden getroffen ter be
scherming van personen en goederen
bij ongeregeldheden als deze.
Smakeloos en dom noemde dr. Von
deling, voorzitter van de Partij van
de Arbeid gisteren in Den Haag de
rellen die eergisteren in Amsterdam
uitbraken. Smakeloos om de manier
waarop ze ontstonden en dom omdat
dit soort rellen volgens hem onher
roepelijk reacties oproept.
„Wanneer een klein aantal jonge
ren de straat terroriseert, dan begaat
deze groep onrecht aan tienduizen
den die hun dag, deze dag van 30
april, anders willen doorbrengen,"
aldus dr. Vondeling op de 1 mei
viering in Den Haag.
Het dagelijks bestuur van de fede
ratie Amsterdam van de Partij van
de Arbeid heeft het „gewelddadige
en vandalistische" optreden, zoals dat
in Amsterdam heeft plaatsgevonden,
veroordeeld. Het afdelingsbestuur
van de F. J. G. Amsterdam (jonge
ren) heeft zich bij de verklaring van
de partij afdeling aangesloten.
(Van onze redactie buitenland)
BEIROETH Irak heeft woens
dag besloten tot erkenning van de
DDR. Het is het eerste land in het
Midden-Oosten, dat diplomatieke be
trekkingen aangaat met Oost-Duits-
land.
De betrekkingen met West-Duits-
land werden door de meeste Arabi
sche staten verbroken toen Bonn
in 1965 diplomatieke banden met Is
raël aanknoopte.
Het besluit van Irak is gebaseerd
op erkenning van de steun die Oost-
Duitsland geeft aan de Arabische
zaak, aan de strijd van het Pales
tijnse volk en aan de strijd van het
Iraakse volk tegen het zionisme en
imperialisme, zo luidt de verklaring
van de revolutionaire raad van Irak.
Grandioze loafer.
Prachtig van snit.Moderne
metalen bit garnering.
Extra
lage prijs.
Gauw
halen.
Enorm fijne zomer-
loafer van zeer
soepel nubuck v_
leer. Beige.
Zit heel
lekker.
die Alfa uitdeelt bij haar
60 jarig jubileumfeest
Met o.a.bezoek aan Madame Tussaud,
wachtaflossing, lunch,
diner en een echte
Londense show.
Prij svraagkaarten
in onze zaken
verkrijgbaar!
Alfa uit
AO ï:lricr
Breda Karrestraat 27,
Tilburg Heuvelstraat 70
Rotterdam Schiedam Vfaardingen
Den Haag Leiden Dordrecht
SCHIPHOL (ANP) De Haagse
beatgroep de „Golden Earrings" gaat
toch naar Amerika. De groep die vo
rige week donderdag voor een toer-
nee door Amerika zou vertrekken,
maar op het laatste moment op Schip
hol te horen kreeg dat de Ameri
kaanse bond voor musici de vereis
te bescherming niet had verstrekt,
heeft deze toch nog verkregen. De
groep vertrekt vanmiddag.
BILJARTEN De Duitse kam
pioen Siegfried Spielmann zal in het
Europees kampioenschap ankerkader
47/1, dat van 8 toi en met 11 mei
in Maassluis wordt gespeeld, ver
vangen worden door zijn landgenoot
Dieter Muller. De overige deelne
mers zijn Vultink en Van Nijnatten
(Ned.), de Belgen Schrauwen en Co-
rin, de Spanjaarden Galvez en Agui-
lera en de Fransman Galmiche.
(ADVERTENTIE)
Opeens staaf de natuur in lichterlaaie. Lente heet dat
en de bleke winter wordt verbannen. Bulten, maar...
hoe is dat binnen? Waarom laten we ook daar het voorjaar
niet vrolijk zijn gang gaan? Het is zo gezellig. En makkelijk.
Sla de staalboeken van R&D maar open en kies een
fleurig, kleurig behang dal de winterse somberte van uv/
wanden verdrijft. Maak morgen nog een nieuw begin.
Met behang van R&D,
ziet u ons merk. Uw garantie^" Rath Doodeheefver
Vijf IUD-boeken boordevol ideeën om van een huis uw thuis te maken./
