inen
land
AND!
4
De afrekening
met een
feodale
maatschappij
LESSEN IN DEMOCRATIE
NIEUWE ABORTUSWET
NOG NIET IDEAAL
UW
IERLAND OP RAND VAN BURGEROORLOG
Engelse wet één jaar in werking
Vader schopt
zoontje dood
LLAND
ND
Klassenmaatschappij
„Civil rights"
0: m
Jeanne d'Arc
Schijneenheid
Vader Londen
Uitzichtloos
Achtergesteld
Kern
Niet genoeg
Overwerkt
Gewestelijke centra
Adviesbureaus
Hoge prijzen
Wim Sonneveld
na bezoek
aan Klompé:
wel begrip,
maar geen cent..
WAGENS
z.k.m.
flink
o ond
mna
raat
8 m.,
en ge-
nde-
ruis-
at?
lorato-
eg 39,
172220
leitjes,
djes.
;ndaal.
;eds
pony
ïn
tforan
;rg-
ïitse
7,
kleine
sreden,
r. Tel.
ter",
>nprijs
54-424
vh.
ington
compl.
pr.
ers
)0,-
immen
Fa.
•325.
WIJ hebben voorradig If|i
Ford-tractor Ford 5000 niet
zonder select-o-speed Ford E
4000 Ford Major en Pouver I
tevens Ford motoren 4 en \J
cilinders en Guldner tracw
12-14 pk. W. Bouwmeester
.Lage Wipstrpat 90-98, ZeL
bergen, tel. 01680-3590.
Diversen
Café 't Hoekske, Heikant
le weekends geopend tot'»
nachts 2 uur. Specialiteit-
en kip. *w
Grote schieting zaterdag 26
april bij P. Leeraert -
Hulst. Ook op koninginnedag
grote schieting, telkens
3 uur.
Alle onderzoenen paitlcoUu
recherche oureau „fleaek"
Postbus 65, Etten-Leur, a'
van 10 12 uur, tel 016Q8
3219
Laat uw bontmantel eerst v«
anderen of repareren voorc
u hem opbergt. Bontwerker
aan huis te ontbieden door 1
gehele land. Bontwerkerij i
wero, Coolhaven 92, Rotter^
dam, tel. 010-250097. 1
Ziekenhuisverzekering onged
acht kwalen. Voor leeftijd 1
100 jaar. Assurantiekantoor',f
H. Vijgeboom, Gouverneur
6—8, Sluis.
Sportvissen vanuit Willem,,
met ms. Albatros f. 7,50,- n_
Inl.: C. van den Ouden. Teil
01687-416.
Schieting zondag 27 april 1 I
C. de Kind, Kapellebrug. j
Schïeting zondag 27 april l|
S. Blommaert, Stationsweg
Hulst. Inleg 4,25. Terug 3,.l
Begin 3 uur. Bij slecht w(
binnen.
Schieting zondag 27 april
P. Leeraert, Zandberg op
wippen. Inleg 2,75 p.w, Tei
2,-, Begin 3 uur. Bij slech
weer binnen.
- en MOEZELREIZEN 8-en «-
notorjacht „La Serenité" v.a. 15
er reis 24 pers. in 1- en 2-pers.
water en vast wast., pr, keu-
Dlder Rederij La Serenité, Mo-
.833 - 510 en 212.
irstrekt gaarne alle inlichtin-
•vrije-eilandBaarle-Hertog (in
paspoort!) Uit goed(koop)
de Parel van Brabant
V VRIJE DAGENII
V. de Lind 57, Tel. 04242-2345
Hotel Sportief „Bosch en Zee".
1, C. V. k. en w.str. water op
gaan de rand van bos 5 min.
Koog. 10 min. v. strand. Vraag
2228 - 231. Het gehele jaar ge*
Te huur kamers of vrije etage
juni en na 10 aug. - 30$ re*
m 46. Tel. 01884 - 720.
REE - OVERFLAKKEE. Rustige
l voor caravans en tenten. Ge*
van 45000 m2 gras met nissen,
:ne toiletten, douches met warm
water, gezellige cantine, speel
plaats. In de onmiddellijke om-
strand, viswater, natuurreser-
genheid tot reserveren van Bei-
rans en tenten. Vraag inlichtin-
r bij Camping „De Goede Ree
ede. Kantoor: C. Moote, Key*
lam.
Hoogstgelegen plateau v. Ne*
)lw. ƒ12,75 p.p.p.d. kind. tot B
en, str. water, douche-cel enz.
Voncken-Nix, Kerkstraat a.
EE. Int. vac. hotel voor jonge
jaar. Dr. Geskestraat 20, teL
prospectus.
joerderij ,,'t Hoes op de Meer
zonnig terras. Logies met ont-
p.p.d. Aan de Mergellandroute
icht en Valkenburg. Eigenaar
4401 - 1612.
GEHEEL SEIZOEN VOOR
- STACARAV. - LIVINGV.
rdzee, Camp. Julianahoeve a.
;1 fam. camp. Eigen weg n. P
mi en na 9 aug. nog geh. in&x
6 pers. tenthuisjes te huur. JN
laats voor geh. seizoen ult.
alles inbegr., ook gratis gen-
r. voor auto naast tent/caravan-
nogelijk. Supermarkt, kinae
ouche enz. enz.
'ospectus.
"ospectus.-
:heren vrije woningen te huur
mi - juli - augustus (uitgezon-
Brieven V. v. Goghlaan
e Vriendschap. 2 km v.
en w. str. water ƒ14,50 P-P'
thollands Dagblad, Twentsch*
ieuwe Gracht 66, Utrecht.
DE STEM VAN ZATERDAG 26 APRIL 1969
>rt]
Het 1
(Van onze Londense correspondent)
LONDEN De bovenstaande citaten uit twee serieuze bladen,
die bepaald niet van katholieke vooroordelen beschuldigd kunnen
worden, verklaren waarom de erkenning van het principe van
universeel stemrecht voor Noord-Ierland geen verlossend woord
is gebleken. De erkenning wordt niet als beslissend gezien en
kwam bovendien veel te laat. De bittere tegenstellingen tussen de
protestantse meerderheid en de katholieke minderheid (een derde
deel van de bevolking), manifesteren zich opnieuw in hun meest
extreme vormen.
De positie van minister-president Terence O'Neill, die met dreigemen
ten van Londen in de hand de minimale hervormingen probeert af te
dwingen, is twijfelachtiger dan ooit. Het enige alternatief in de politieke
praktijk van Noord-Ierland is een nog conservatiever bewind.
In sociaal opzicht is dit deel van
het Verenigd Koninkrijk tevens een
onderontwikkeld gebied. Het explo
sieve mengsel van godsdienstige en
nationalistische driften en excessen
'in een kunstmatig verdeeld land
heeft het ontstaan van een normale
samenleving verhinderd. In feite
heeft Noord-Ierland 50 jaar lang
geleefd onder een „one party sys
tem", het in communistische landen
zo verfoeide regime van één partij
zonder zelfs maar de theoretische
mogelijkheid van een ander bewind,
Sn de regerende partij vertegen
woordigt het conservatisme, zoals
dat in andere Westeuropese landen
nauwelijks nog bestaat.
Noord-Ierland is niet alleen ver
deeld in godsdienstige groeperingen,
maar tevens in klassen met de
traditionele „upper classes", de be-
zittenden, stevig en onaantastbaar
aan de top. Ook dat aspect van de
ontmoedigende situatie is voor de
geteisterde bevolking onaanvaard
baar geworden. „Civil rights" is de
eis voor normale burgerrechten voor
ie katholieke minderheid. Voor de
katholieke én protestantse verdruk
te klassen de term is nog letter
lijk van toepassing in Noord-Ier
land, „de maatschappij van de groot
grondbezitters en de huisbazen"
wordt veel meer geëist: een funda
mentele sociale hervorming.
Tegen deze achtergrond gezien
klinken de waarschuwingen over
het gevaar van een volwassen bur
geroorlog niet zo overdreven meer.
De gemoederen zijn in beweging
gekomen. De stellingen zijn betrok
ken. Het is moeilijk nog ergens
ruimte te ontdekken voor een re
delijk compromis. Het betogen voor
geleidelijke hervormingen maakt na
50 jaar geen indruk meer. Conflic
ten, onrust, relletjes en daden van
geweld scheppen het klimaat, dat
automatisch meer extremisme met
zich brengt. Naast de idealisten en
de oprechte voorvechters van ge
rechtigheid klimmen gevaarlijke
dwazen op de barricaden.
In Noord-Ierland zien we nu on
geveer de volgende opstelling.
De protestantse extremisten staan
tegenover de „civil rights"-bewe-
ging. De protestantse extremisten
vormen ook een sectie van de re
gerende Unionistische Partij. Die
partij zou bij een normale politieke
ontwikkeling al lang in twee of drie
groeperingen uiteengevallen zijn.
De gelederen worden niet bijeenge
houden door solidariteit en onder
ling vertrouwen, maar door de vrees
en de haat voor het katholicisme
van Ierland. De „civil rights"-be-
weging heeft de plaats ingenomen
van de formele politieke oppositie,
die medeschuldig is aan de eigen
ondoelmatigheid wegens het vol
komen gebrek aan een politiek con
cept van enige betekenis voor de
tekortkomingen van de Noordierse
samenleving.
Uiteraard trekt de „civil rights"-
beweging ook onberekenbare figu-
Ds. Paisley, de belangrijkste op
posant binnen de Unionistische Par
ty van "premier O'Neill.
ren aan met name wilde revo
lutionairen uit kringen van studen
ten, republikeinen, anarchisten,
communisten, Trotskyïsten, Mao
ïsten enz. Tevens dient zich nu de
onzekere bijdrage aan van het aan
beide zijden van de grens verboden
Ierse republikeinse leger (I.R.A.).
Als organisatie werd de I.R.A. al
enkele jaren doodgewaand, maar als
beweging leeft dit illegale leger
nog voort. Op grond van de erva
ringen in de recente geschiedenis
lijkt het niet verantwoord deze fac
tor te negeren.
Over dit totaal van onzekerhe
den en gevaren heen torent de En
gelse regering die constitutionele
rechten, bevoegdheden en verplich
tingen heeft in Noord-Ierland, maar
niettemin nooit iets heeft gedaan
om het ontstaan van de huidige
alarmerende situatie te voorkomen.
Tenslotte is daar de grote emotio
nele toeschouwer, de republikein
van Zuid-Ierland, die niet passief
kan blijven en toch niets provoce-
rends mag ondernemen.
Bernadette Devlin, het jongste
Lagerhuislid, „de Jeanne d'Arc van
het volk van Mid-Ulster", hekelde
in haar bijtende „maidenspeech"
alle betrokken partijen wegens voor
oordelen op allerlei gebieden, haar
kloverij, gebrek aan verbeeldings
vermogen, kortzichtigheid, lafheid
en gewone onmenselijkheid. Heel
paternalistisch wees de minister
van binnenlandse zaken, Jim Cal-
laghan, deze „negatieve houding"
van de hand. Argumenten had hij
echter niet
Men kan de conclusies nu eenmaal
niet Omzeilen, ook niet als ze wei
nig hoopgevend zijn. De hele ge
schiedenis van Ierland klinkt als
een grote tragedie. Op dat in wezen
zo aantrekkelijke eiland met zijn
verrukkelijke mensen is een collec
tieve zelfmoordstemming merkbaar.
Men ziet o.a. des massale emigratie
in het zuiden, het wegtrekken van
volledige generaties, als een deel
van dat verschijnsel. Wellicht is het,
een onvermijdelijk resultaat van een
eeuwenlang wanhopig verzet tegen
een oppermachtige bezetter, een
verzet dat een deel van de volks
psychologie moest worden om te
kunnen voortduren. Hoe dan ook:
men is steeds weer bereid zijn toe
vlucht te nemen tot geweld, zelfs
als het onmogelijk tot iets positiefs
kan leiden.
Noord-Ierland leeft nu opnieuw
in de atmosfeer van alles overheer
sende en alles doordringende trage
die. Politici tonen zich verrast. Dat
kan alleen maar hypocrisie of on
voorstelbaar onvermogen zijn. Want
de ontwikkelingen waren glashel
der te voorzien. De recente algeme
ne verkiezingen in Noord-Ierland
losten niets op. Integendeel. Minis
ter-president Terance O'Neill, voor
vechter van wat in Noord-Ierland
een gematigde politiek mag heten,
kwam in cijfers met de hakken over
de sloot, maar zijn positie werd on
houdbaar.
Het protestantse extremisme van
de oratorisch begaafde fanaticus
Ian Paisley diende zich daarentegen
ook als politieke macht aan. De
schijneenheid van de unionistische
partij wankelde, terwijl zelfs in die
uiterste omstandigheden geen doel
matig georganiseerde oppositie ont
stond. Van de toegezegde hervor
mingen afgedwongen door de al
gemene onrust en de politieke drei
gementen van Londen kwam in
de praktijk niets terecht.
Het bleef bij vage formules. De
kloven in de verziekte samenleving
openden zich wijder dan ooit te
voren. De traditionele tegenstellin
gen namen scherpere vormen aan.
Oneindige bitterheid overspoelde
deze beschamende maatschappij.
Weer volgden relletjes, demonstra
ties, en nu ook sabotagedaden. Al
leen toeval voorkwam het verlies
van mensenlevens, dat de mogelijk
heid van een burgeroorlog ogen
blikkelijk tot een dramatische wer
kelijkheid zou hebben gemaakt.
In die omstandigheden begon Te
rence O'Neill zijn tweede gevecht
met zijn volgelingen. Weer kwam
hij mede dank zij het openlijk
aandringen van Londen met zijn
hakken over de sloot. Zijn senato
ren en Lagerhuisfeden gingen met
een heel kleine meerderheid ak
koord met het principe van univer
seel stemrecht in Noord-Ierland.
Met die overwinning bevestigde hij
slechts de onvermijdelijkheid van
zijn eigen ondergang.
In Belfast wordt nu niet meer
gesproken over de waarschijnlijk
heid van zijn aftreden, men debat
teert alleen nog over de vraag wie
hem zal moeten opvolgen. En dat
moet dan een man worden, die niet
zoals nu ook andere protestanten
dan de volgelingen van Paisley het
uitdrukken een kniebuiging
maakt voor Rome en Londen. Als
de gevolgen niet zo afschuwelijk
waren, zou" het alleen maar lach
wekkend zijn wanneer Londen va
derlijk blijft wijzen op de noodzaak
van een redelijke oplossing.
Een coalitie in Noord-Ierland is
de enig mogelijke oplossing. Maar
daarvoor zou een wonder nodig zijn.
De Times meende in een hoofdar
tikel, dat Britse interventie de eni
ge doelmatige maatregel zou zijn,
maar voegde er aan toe: „Zeven
eeuwen kunnen getuigen van het
feit, dat Engelse initiatieven in Ier
land altijd tot een verslechtering
van de toestand leiden. Dat gold
zelfs voor die zeldzame keren, dat
de initiatieven goed bedoeld waren".
Bij zoveel gevaren, onzekerheden
en rampen kan men slechts begrip
hebben voor de door Bernadette
Devlin beschreven uitzichtloosheid
en voor haar felle verwijten aan het
adres van diegenen, die medeschul
dig waren en zijn aan het ontstaan
van deze ontmoedigende situatie.
(Van een onzer redacteuren)
BREDA „Het lezen van kran
ten en het kijken naar het jour
naal op de televisie is geen over
dadige luxe". Dit zinnetje komt
te' een commentaar in een van
te muurkranten die deze week
'P het Westbrantse vormings
centrum Bouvigne gemaakt zijn
door leerlingen van een Rotter
damse middelbare school.
Drie dagen lang hebben zij zich
°®ighouden met de vrüe menings
vormingen en wat daar in een demo
nische samenleving zo ai aan vast-
Op Bouvigne worden elk jaar on-
teveer drieduizend jonge mensen
Be sector van het hoger beroeps
onderwijs en de hoogste klassen van
J'Melbare scholen met hun neus op
'(rSeIijke essentiële samenlevings
problemen gedrukt.
„Het resultaat van deze drie dagen
ou moeten zijn dat jullie beter in
6 gaten hebben wat er in onze sa-
?mleving (en daartoe hoort ook jul-
fo eigen school) gebeurt, en er ook
r'ar medeverantwoordelijkheid voor
J®nen dragen". Daar begon het
•«aandagmorgen mee.
De middelen en methoden waarmee
|™erkt wordt: een film („Animal
jT®'). een situatiespel over artikel
ta j" 0nze gtoodwet (waarin de vrij-
J™ van meningsuiting geregeid
mt), groepsgesprekken over com-
mucatieproblemen, over het recht
P miormatie, over inspraak, voor-
d-ï en en massacommunicatiemid-
I len (kranten, radio, t.v.), kritisch
iel" van dagbladen, vraaggesprek-
n met mensen in Breda, de inter
views weergeven en van commentaar
voorzien in zelfgemaakte kranten.
Enerzijds wordt gewoon lesgegeven,
informatie verstrekt. Geleerd wordt
bijvoorbeeld dat het voor een kriti
sche beoordeling van het nieuws en
de meningen, die dag in dag uit via
de massacommunicatiemiddelen over
ons komen, van belang is voordurend
vier vragen te stellen: wie verschaft
de informatie, aan wie is de bood
schap gericht, wat behelst zij in feite,
en welke uitwerking heeft zij?
Anderzijds vindt een proces van
bewustwording plaats, en dat is wel
zo belangrijk. Samen denkend sa
men sprekend, samen spelend, kort
om samen levend worden de deelne
mers zich bewust van het feit, hoe
moeilijk communicatie is: onbevan
gen gedachten overbrengen op 'an
deren en gedachten van anderen on
bevooroordeeld opnemen. Spreken en
schrijven is moeilijk, luisteren nog
meer.
De Rotterdammers besluiten om in
de kranten die zij gaan maken, onder
andere de volgende onderwerpen te
behandelen: kerk en ouderen, toe
komstverwachtingen, discriminatie
(van West-Brabant ten opzichte van
Holland), vrijetijdsbesteding. Woens
dagmorgen interviewen wij wat Bre-
danaars, en 's middags hangen de
kranten aan de muur.
Een van de commentaren: „Volgens
de redactie zijn de Brabanders wel
degelijk achtergesteld, omdat ze
enigszins verstoten liggen van de
westerse cultuur, welke duidelijk ho
ger ligt dan die van de Brabanders,
omdat de grote steden in het westen,
zoals Rotterdam en Amsterdam, ha
vens hebben en andere gelegenheden
die het culturele peil en de verdere
ontwikkeling van die steden ten goe
de komt".
De redactie handhaaft haar mening
(een Randstads vooroordeel?), hoe
wel de geïnterviewde Bredanaars blij
kens de muurkrant helemaal niet het
gevoel hebben achtergesteld te zijn.
De enige klacht die zij hebben, is dat
op cultureel terrein in Breda veel te
weinig te doen is, naar hun mening
tenminste.
Eén van de muurkranten vergeet
ook de humor niet. „Wij spraken met
een oud heertje van 62 jaar", schrijft
een der verslaggevers. „Vraag: vindt
u dat Brabant achtergesteld wordt?
Antwoord: Ik ben al 53 jaar gelukkig
getrouwd!"
De kranten zijn woensdagmiddag
gemeenschappelijk besproken, en de
gespreksleidsters (drie stagières van
sociale academies) doen him best om
door vragen en nog eens vragen te
stellen de deelnemers te dwingen
door te stoten tot de kern van de
zaak. Socrates deed het ook al zo.
De kranten-makende scholieren
verklaren allemaal dat zij zich op
een (gematigd) progressief uitgangs
punt stellen, maar zo vooruitstrevend
zijn ze niet. Ze zijn erg huiverig voor
vrijheid van meningsuiting, want dat
leidt maar tot chaos („Dan wordt het
een rommeltje!") en onheusheid te
genover andersdenkenden („Dan
worden allerlei mensen gekwetst!")
Ze zijn jong, maar in feite niet pro
gressiever dan hun ouders en leraren.
Degenen die regelmatig met middel
bare scholieren omgaan, zeggen dat
ze noch thuis noch op school kritisch
leren denken. Ze nemen klakkeloos
over wat hun wordt voorgekauwd.
Dat is een ernstige aanklacht aan
het adres van ons onderwijssysteem,
onze onderwijzers en leraren, de goe
de uitzonderingen niet te na gespro
ken uiteraard. De jeugd leert op
school, dat 1672 een rampjaar voor
het vaderland geweest is, maar niet
dat onze toch al niet zo best werken
de democratie in een reddeloze situa
tie kan belanden, als wij redeloos te
te werk blijven gaan.
LONDEN Toen de nieuwe abortuswet in Engeland op 27 april
1968 in werking trad, werd zij toegejuicht als een van de grootste
maatschappelijke hervormingen van de laatste tien jaar. De rijke
vrouw zou niet langer bevoorrecht zijn boven haar armere soortge-
note en de gevaarlijke, onbevoegde aborteuse en aborteur uit de ach
terbuurt zou uit de wereld zijn.
Maar zo is het niet gegaan. Sommige vrouwen zijn tot de bevinding ge
komen, dat het verkrijgen van een abortus volgens de wet veel moeilijker
is dan zy ooit hadden verwacht. Zy stuitten op dokters met een bezwaard
geweten, op ziekenhuizen, die het geld niet hadden voor het bewijzen van
extra-diensten, op vreemde gewesteiyke vooroordelen.
Terwyi sommige chirurgen ronduit
weigerden de operatie te verrichten,
waren anderen daartoe maar al te
zeer bereid tegen grof geld
maar zy beschikten niet over bedden
en andere faciliteiten. De vraag naar
één en ander was vooral groot in
Londen, waar Engelse vrouwen op
hun beurt moesten wachten met
vrouwen uit het buitenland, want A-
merikaanse, Canadese en Europese
vrouwen, die in eigen land geen over
eenkomstige verruiming van de
abortuswetgeving kennen, vonden in
Engeland een handig toevluchtsoord
voor een korte vakantie.
Schotse vrouwen in het verre A-
berdeen merkten al spoedig dat zij
achtmaal zoveel kans op een abor
tus hadden als vrouwen uit de indus
triestad Sheffield en driemaal zoveel
als haar zuster in Newcastle-on-Tyne.
Sommige steden o.a. Glasgow, Bir
mingham, Leeds en Liverpool ble^
ken de wet fundamenteel vijandig
gezind te zijn. Andere, zoals Londen
hielden er ruimere opvattingen op
na. De meeste steden schenen de in
zichten te weerspiegelen van de
voornaamste vrouwenartsen, die er
De nieuwe Britse arbortuswet
is morgen precies één jaar in
werking. Hie heeft zij gewerkt?
Godfrey Anderson, een mede
werker van het Amerikaanse
persbureau Associated Press, zet
achter deze vraag nog méér
vraagtekens.
praktiseerden.
Vrouwen uit „moeilijke" districten
waren genoodzaakt verder van huis
te gaan. Het duurde niet lang, of
vrouwenklinieken uit „gemakkelijke
re" streken moesten tot een soort be
perking overgaan. Enkele overwerk
te vrouwenartsen weigerden meer
dan tien abortusgevallen per dag te
onderzoeken.
Van het begin van het in werking
treden van de nieuwe wet in april
van het vorige jaar tot 25 februari
het laatste cijfer beschikbaar uit
gegevens van de regering is aan
het ministerie voor volksgezondheid
een totaal van 28.849 abortusgevallen
gemeld tegen een gemiddelde van
7.000 gevallen in vorige jaren. Hier
bij zijn niet begrepen de vele opera
ties, die ongetwijfeld zijn verricht
maar nooit opgegeven aan de autori
teiten. Naar schatting werd ongeveer
de helft van het geregistreerde aantal
abortusoperaties verricht ten behoe
ve van ongehuwde vrouwen en 8 pet
ten behoeve van gescheiden vrouwen
en weduwen. Bijna 1 op de 20 ope
raties werd verricht bij schoolmeis
jes onder de 16 jaar.
Merkwaardig is, dat slechts 861
van de operaties verband hielden
met de omstreden maatschappelijke
clausule, die tijdens de behandeling
van de wet zo'n storm heeft doen
opsteken in het parlement. Deze clau
sule staat abortus toe als op zijn
minst twee doktoren het erover eens
zijn, dat de geboorte van nóg een
kind nadelig zou zijn voor de licha
melijke of geestelijke gezondheid
van de vrouw of de kinderen die zij
al heeft.
Al zijn de handtekeningen van twee
doktoren voldoende om een operatie
wettig te maken, zij kunnen een chi
rurg niet dwingen, die te verrichten.
Chirurgen nemen nog altijd hun ei
gen beslissingen. Vele abortusaanvra-
f.en van vrouwen die hopen op een
operatie, betaald door de nationale
ziekenfondsorganisatie worden afge
wezen. Aangezien de vraag naar abor
tusoperaties in Engeland duidelijk de
bestaande mogelijkheden overtreft,
wil de „Abortion-law Reform Associa
tion", die de huidige wet door het
bewerken van parlementsleden heeft
doorgedreven, dat de regering ge
westelijke abortuscentra sticht. Het
ministerie voor de volksgezondheid
heeft dit tot dusverre geweigerd.
Dit laat de deur open voor het par
ticulier initiatief. Reeds hebben 59
particuliere abortusklinieken
waarvan de meerderheid in het wel
gestelde West End van Londen
een vergunning gekregen. Er zijn
gevallen bekend van huisdokters, die
spoedcursussen in abortuswerk heb
ben gevolgd.
De kosten voor een goede operatie
variëren van vijftig tot 200 pond
(425 tot 1700 gulden). Dit betekent,
dat een vrouw met ongeveer 150
pond in contanten in haar handtasje
geen moeite zal hebben om zich te
laten opereren als zij maar een wel
willende dokter weet te vinden.
Aangezien velen deze eerste hin
dernis niet kunnen nemen en wan
hopen, na te zijn afgewezen door een
dokter die in het geheel geen hulp
wil bieden, zijn in Londen en Bir
mingham bureaus voor advies aan
zwangeren ingericht. Het Londene
bureau, dat vlak in de buurt van de
drukke Regentstreet is gevestigd,
krijgt 40 tot 50 verzoeken om in
lichtingen per dag.
Dr. Martin Coles, de directeur van
het bureau te Birmingham, zei dat
het daar zo goed als hopeloos voor
een vrouw is om van de nationale
ziekenfondsorganisatie een kosteloze
abortusoperatie te krijgen. Hij ver
telde dat van de 789 vrouwen die zich
tot hem hadden gewend 74% 'n abor
tusoperatie had ondergaan, maar
slechts 3 pet. was bekostigd door de
staat.
Het liberale parlementslid David
Steel, dat baanbrekend werk heeft
verricht voor de abortuswet, protes
teerde in het parlement tegen de op
komst van wat hij noemde een „te
lefonische abortusdienst" in Londen.
Vrouwen die inlichtingen vroegen,
werd verteld, dat zij zich voor 150
pond sterling konden laten opereren.
In dit bedrag was een verblijf van
24 uur in een verpleeginrichting in
begrepen. Hij noemde dit niet ethisch
en in strijd met de wet.
strafvervolging bij hun terugkeer.
Verder komen er patiënten uit
Frankrijk, Zwitserland, Nederland,
Luxemburg en Oostenrijk. Reisbu
reaus hebben meegedeeld, dat de
„abortusvluchten", die zij plachten
uit te voeren naar communistische
landen zoals Polen en Joegoslavië
niet winstgevend meer zijn. De za
ken verplaatsen zich naar Engeland.
AMSTERDAM (A.N.P.) In een
driftbui heeft de 24-jarige Amster
dammer R. de J. gisternacht zyn
vierjarige pleegzoon zo hard tegen
het hoofd geschopt, dat het vandaag
in het Wilhelminagasthuis ten ge
volge van hersenletsel is overleden.
De man werd vanmiddag op het po
litiebureau Leiseplein aangehouden.
Vorig jaar september werd het jon
getje in het ziekenhuis opgenomen
wegens een gebroken dijbeen, dat
hij te danken had aan een woedende
trap van zijn pleegvader. In decem
ber herhaalde de driftige vader, die
volgens de politie beweerde wel van
het kind gehouden te hebben, zijn
brute daad. Het kind liep daarbij
weer een dijbeenbreuk op.
De abortuswetgeving schijnt nog
steeds te werken ten gunste van die
genen die het kunnen betalen. De
vrouw die een abortus op grond van
maatschappelijke omstandigheden
waarschijnlijk het meest nodig heeft
is zij, die in armelijke omstandig
heden leeft en misschien een groot
gezin heeft. Als zij de bespottelijk
hoge prijzen in de particuliere sector
niet kan betalen, is zij afhankelijk
van de morele vooroordelen van een
dokter van de nationale ziekenfonds
organisatie. Wijst hij haar af, dan
moet zij naar de aborteur of abor
teuse uit de achterbuurt.
De buitenlandse vrouwen, die naar
Engeland komen, helpen de honora
ria van de particuliere klinieken
hoog houden. Er is geen middel om
precies vast te stellen hoeveel vrou
wen voor een abortus naar Engeland
komen omdat zij de immigratie-au
toriteiten natuurlijk niet zeggen wat
zij van plan zijn. Volgens een parti
culiere medische schatting bedraagt
het aantal ongeveer 15 pet. van alle
vrouwen, die een abortusoperatie on
dergaan.
Het grootste aantal vrouwen van
het Europese continent komt uit
West-Duitsland, ofschoon Duitse
meisjes een misdrijf plegen tegen de
federale wet als zij met dit doel naar
Engeland gaan en zij riskeren een
Wim Sor.neveld
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Voor de eerste
keer in zyn leven is Wim Sonne
veld gisteren in Den Haag op
bezoek geweest by een minister.
Hij had een onderhoud van een
uur met minister Klompé, om te
trachten subsidie te krijgen voor
zijn musical „De kleine parade",
welke begin oktober in première
gaat. De minister „toonde veel
begrip", aldus Wim Sonneveld,
„maar daar bleef het by. Geen
cent".
Aan de musicals werken 30
man mee onder wie Margriet de
Groot en Leen Jongewaard. Men
rekent tot 1971 door te kunnen
spelen. Wim Sonneveld, produ
cer en regisseur van deze musi
cal naar het gelijknamige boek
van Henriëtte van Eyck, zei nog
nooit een beroep te hebben ge
daan op overheidssteun. Maar nu
de risico's in de vrije sector zo
groot zijn geworden, is een fi
nanciële tegemoetkoming of ga
rantie byna noodzakelijk gewor
den. Eigenlijk zouden grote
theaterprodukties, juist zoals de
toneelgezelschappen, een subsi
die voor een exploitatie tekort
moeten krijgen, aldus Wim Son
neveld.
Op Bouvigne (en andere vormings
centra en volkshogescholen) probeert
men te doen wat op menige school
niet gebeurt: jongeren geschikt ma
ken voor de democratie. Helaas moet
men vrezen dat een dag of wat daar
voor niet genoeg is. Met het einddi
ploma h.b.s. in hun zak komen die
Rotterdammertjes straks op kantoor
terecht, en dan zullen ze Bouvigne
snel vergeten zijn.
De kans is groot dat het dan bene
pen, voortdurend gekwetste mensjes
zullen worden, behept met duizend
en-één vooroordelen en alleen maar
geïnteresseerd in hun eigen kleine
levenssfeertjes. Geen vrije burgers
die verantwoordelijkheid willen, kun
nen en durven dragen, zo goed en
zo slecht als dat gaat.
Er is meer kennis van zaken nodig,
schreven zij deze week in hun muur
krant. „In de huidige toestand zou
verbetering gebracht kunnen worden
door het onderwijs aan te passen aan
de maatschappij. Het lezen van kran
ten en het kijken naar het journaal
op de televisie is geen overbodige
luxe".
K. B.
Ze zijn jong, maar in jeite niét progressiever dan hun ouders en leraren.
