Pogen de kloof
in eenwording
te overbruggen
feugd-
mode
win
ONZICHTBARE HAND IN PRAAG
BEEKSE BERGER
r
vloei-£i)ne
Londen
"Oh, nee,
niet
Bootz Vieux Brandy Spécial
lep^ds Apuwg xiwi^ zjoog
Japanse diplomaat
doet boekje open
over zijn land
PROCESSEN
TEGEN
EX-NAZI'S
GAAN DOOR
van dat
smi|iiu jinifl
Intercommunie: noodzakelijk experiment
Drink'in uit
Utrecht
Leugen
een van de
vliegtrips
-naar - i
Doorbraak
Ononderbroken lijn
Brood en wijn
Loopplanken
Betreurd
Vermeden
,1'
DE STEM VAN VRIJDAG 25 APRIL 1969
door Dr. A. v. d. Weyer
Het experiment in de Utrechtse studentenparochie, waar reforma
torische ambtsdragers werden uitgenodigd om voor te gaan in de vie
ring van de eucharistie, staat niet alleen. Het is een van de vele po
gingen om de impasse, waarin de eenwording der kerken is beland,
te doorbreken. Met regelmatige tussenpozen komen ze op de voor
pagina's van de kranten.
Parijs, juni 1968: Christenen van diverse gezindten komen op het pinkster
feest in een huis bijeen om de eenheid, die ze bij de juni-opstand hebben
ervaren, met een gezamenlijke eucharistieviering te bezegelen. Priesters, do
minees, katholieke en protestantse leken bidden gezamenlijk het eucharistisch
hooggebed en ontvangen de communie. De aartsbisschop van Parijs, Mgr.
Marty protesteert.
Uppsala, juli 1968. De Lutherse
kerk van Zweden nodigt de deelne
mers aan de assemblee van de we
reldraad van kerken uit om aan te
zitten bij het avondmaal in de kathe
draal van Uppsala. Diverse katholie
ken, priesters zowel als leken, nemen
die uitnodiging aan De bisschop van
Stockholm, Mgr. Taylor, laat prompt
van alle kansels een brief voorlezen,
waarin hij het oude verbod van in
tercommunie urgeert en de daad van
zijn geloofsgenoten veroordeelt.
Medellin, najaar 1968. Vijf protes
tanten, die als waarnemers de confe
rentie van Latijns-Amerikaanse bis
schoppen bijwonen, vragen aan de
(ADVERTENTIE)
Die dragen ze graag. Sterke
leren jeugdsandaal in
zomers-wit.
maten
19-31
Meisjesschoentje met
modieus open hieltje.
Sluit stevig om de
voet In wit en
lieigemet - Jlr m
gesloten
biel.
leiding, te worden toegelaten tot de
eucharistie. Omdat de liefde hen er
toe dwingt. Ze krijgen de gevraagde
permissie. Naderhand wordt de lei
ding door Vaticaanse instanties op de
vingers getikt. Zij had de permissie
niet mogen geven.
En dat zijn dan nog alleen maar de
feiten, die wereldnieuws hebben ge
maakt. Talloze andere kwamen slechts
in de nationale publiciteit of bleven
zo goed als verborgen. Amerika heeft
zijn vele ondergrondse kerken. Over
al ter wereld is de beweging aan de
gang.
Niet al deze feiten zijn op een lijn
te stellen. Soms gaat het om een
„open communie", wanneer leden
van buiten de eigen geloofsgemeen
schap tot het avondmaal of de eucha
ristie worden toegelaten als welkome
gasten. Soms gaat het om een „inter
celebratie", wanneer voorgangers van
verschillende kerken tezamen de eu
charistie bedienen voor een gemengd
gezelschap van gelovigen. Soms gaat
het om vieringen waarbij het ambte
lijk priesterschap nagenoeg geheel in
het algemeen priesterschap van de
gelovigen verzinkt. En daartussen
komen mengvormen voor, die moei
lijk zijn te catalogiseren.
Het eigene van het Utrechtse ex
periment was wel, dat de katholieke
gemeente voorgangers van andere
kerken uitnodigde, om in de eucha
ristieviering voor te gaan. Zoals be
kend hebben de Nederlandse bis
schoppen dit experiment verboden.
En toen de pastores aankondigden,
dit verbod naast zich te zullen neer
leggen, werden ze in de uitoefening
van hun bediening geschorst omdat
zij formeel weigerden te gehoorza
men en daarmee een voortzetting van
het gesprek onmogelijk maakten.
Omdat zij het advies van de Willi-
brordvereniging, dat ongunstig luid
de, in de wind sloegen. En wat bij
de Kardinaal erg zwaar heeft gewo
gen omdat zij met een te groot
gemak over ingewikkelde theologi
sche vragen heen wandelden. Het is
bij dit laatste aspect van de kwestie,
dat we even stil blijven staan.
potte jongensloafer met
luchtige perforatie.
«erke en soepele
zool. Bruin,
malen
28-39
Tot aan het Vaticaanse concilie
luidde het oordeel van de theologen
vrijwel eensluidend intercommunie
men sprak toen van „communica-
tio in sacris" kon niet worden toe
gestaan, omdat viering van de eucha
ristie de eenheid van de kerk veron
derstelde. Katholieken konden de
eucharistie alleen binnen de ene kerk
dus binnen de kerk van Rome
vieren. Samen met niet-katholieken
aan tafel zitten werd gezien als een
leugen, die de gebrokenheid van het
christendom trachtte toe te dekken.
Op deze regel werd maar één uitzon
dering toegelatenin doodsgevaar
mochten aan een niet-katholiek de
sacramenten gegeven worden als hij
erom vroeg. Maar nooit andersom.
Nooit zou een katholiek in welke om
standigheden dan ook de eucharistie
uit handen van een niet-katholieke
bediener mogen ontvangen.
die Alïa uitdeelt bi j haar
60 jarig jubileumfeest
o.a.bezoek aan Madame Tussaud,
wachtaflossing, lunch,
.diner en een echte
li Londense show.
Prijsvraagkaarten
in onze zaak
verkrijgbaar!
Dreda Karrestraat 27,
hlburg Heuvelstraat 70
Rotterdam Schiedam Vlaardingen
°e<i Haag Leiden Dordrecht
Het Vaticaans concilie heeft in deze
harde stelling enkele openingen ge
maakt, die van verstrekkende bete
kenis zijn. Het ziet aan de communi-
catio in sacris, bijzonder aan de ge
meenschap in de eucharistie, twee
kanten. Ten eerste verwijst zij naar
de eenheid in Christus en aangezien
-lie eenheid er nog niet is mag men
sr in beginsel niet toe overgaan.
Vlaar zij geeft ook genade aan de
leelnemers en aangezien mensen,
lie aan deze genade behoefte hebben,
geholpen moeten worden, zeker wan
neer zij in nood zijn, is zij in bepaal
de omstandigheden toegelaten, ja
zelfs aanbevelenswaardig. Kort sa
mengevat zou men kunnen zeggen
wat theologisch eigenlijk niet kan,
moet op pastorale gronden soms wor
den toegestaan. Bij het uitwerken
van deze beginselen zet het concilie
de deur wijd open naar de orthodoxie,
terwijl zij voor de reformatie slechts
een kleine kier durft te maken. Maar
de oude stelling is doorbroken en
daarmee een nieuwe ruimte gescha
pen voor bezinning en experiment.
Het is de taak van theologen en
pastores, van voorgangers en gelovi
gen, deze ruimte te verkennen en er
begaanbare wegen in te zoeken.
Daarbij moeten heel wat oude klo
ven worden overbrugd. Onder andere
de kloof, die er gaapt tussen het
priesterschap van de katholieke voor
ganger en het ambt van de dominee.
Tot aan het concilie lag het allemaal
nogal duidelijkde katholieke theo
logie benadrukte sterk het op wijding
berustende priesterschap dat wezen
lijk van het algemeen priesterschap
der gelovigen verschilde, de refor
matorische theologie wekte soms de
indruk, dat zij alleen maar het laat
ste erkende. En die standpunten wa-
len niet met elkaar te verenigen.
Geleidelijk aan zijn de posities in be
weging gekomen. Vaticanum II heeft
het nagenoeg vergeten algemeen
priesterschap van de gelovigen in ere
hersteld en daarmee het ambtelijk
priesterschap, zonder iets af te doen
aan zijn eigenheid, in een nieuwe
contekst geplaatst. En de protestantse
theologie begint van de weeromstuit
meer en meer oog te krijgen voor
het specifieke van de ambtelijke be
diening. Zo worden er van beide kan
ten over de kloof heen loopplanken
uitgelegd, waarover katholieken en
protestanten elkaar proberen te be
naderen.
Iets dergelijks gebeurt er rond de
vraag van de apostolische successie.
De katholieke priester kan zijn wij
ding via een reeks van bisschoppen
terugvoeren op een van de apostelen
en daarop volgens de tradionele
opvatting zijn bediening baseren.
De reformatorische ambtsdrager kan
dat kennelijk niet en heeft dus in
deze conceptie geen geldige pa
pieren. Maar getuigt die conceptie
niet van een eenzijdige kijk op het
begrip „apostolische successie?". Eist
apostoliciteit ook niet, dat de ver
kondiging van de ambtsdrager met
de leer van de apostelen overeen
stemt en dat zijn gedrag waarlijk
apostolische trekken draagt? Was dat
het geval bij alle bisschoppen en
priesters in de tijd, die aan de refor
matie vooraf ging Een pijnlijke
vraag, die tot de ontdekking kan lei
den, dat de apostolische successie
meerdere facetten heeft, waarvan
het katholieke denken er een heeft
overbelicht. En dat een protestantse
bedienaar wel eens evenzeer of
meer „in de lijn van de aposte
len" zou kunnen staan dan zijn ka
tholieke collega, hoe sterk diens wij
dingspapieren ook zijn.
De overtuiging begint veld te win
nen, dat op den duur de dominee als
geldige ambtsdrager zal moeten wor
den aanvaard. De eerste stap op deze
weg heeft het concilie gezet door het
kerk-zijn van de reformatorische ge
loofsgemeenschappen te erkennen.
Nog verdler ging de katholieke kerk
van Nederland, door de ambtelijk be
diende doop in reformatorische ker
ken authentiek te verklaren. Op wel
ke grond zou men kunnen verdedi
gen, dat de lijn die bij de doop is
aangezet niet tot de eucharistie mag
worden doorgetrokken? Het wachten
is dan ook op de erkenning van het
ambtelijk bediende avondmaal in de
protestantse kerken.
Andere problemen liggen op het
terrein van de eucharistische theolo
gie. De tijd waarin men kon zeggen:
katholieken geloven in de werkelijke
tegenwoordigheid van Christus onder
de gedaanten van brood en wijn, en
de protestanten doen dat niet, ligt
ver achter ons. Katholieken laten een
a! te materialistische uitleg van het
gelooofsgeheim varen en protestanten 1
krijgen meer en meer oog voor een
„werkelijke" tegenwoordigheid van
Christus, voortkomend uit de geest
en niet uit het geloof der gelovigen.
Ook de leer over het offerkarakter
van de eucharistie hoeft niet langer
een onoverkomelijke hinderpaal te
zijn. Katholieken en protestanten be
ginnen elkaar te vinden in de over
tuiging, dat in het avondmaal het lij
den en de dood des heren worden
herdacht en op geheimzinnige wijze
in de gemeente present worden ge
steld. Katholieken spreken niet meer
van een „onbloedige herhaling" van
het kruisoffer en protestanten wek
ken niet langer de indruk, dat zij het
plaatsen in de voltooid verleden tijd.
Zo liggen er over de kloof al en
kele loopplanken, die samen nog geen
brug vormen maar wel een voorlo
pige verbinding, die voorzichtig op
haar bruikbaarheid kan worden be
proefd. Dat beproeven noemen wij
.experimenteren". Het is een taak
voor theologen en gewone gelovigen,
voor pastores en leken. De theologen
moeten zoeken naar een bredere fun
dering van de voorlopig nog wankele
basis. De gemeente moet stapje voor
stapje proberen, of de verbinding het
houdt. En dit alles onder het wakend
oog van de 'opzieners', de 'episkopen'
aan beide kanten, die de uiteindelijke
verantwoordelijkheid voor het succes
van de onderneming dragen.
(Van onze correspondent
in Bonn)
BONN Processen tegen oor
logsmisdadigers inzake rassen-
moord en moord zullen (zoals
al gemeld) in West-Duitsland
onophoudelijk doorgaan, maar er
zal een groter onderscheid ge
maakt worden tussen diegenen
die moorden alleen maar om te
doden en zij die geen andere
keus hadden dan bevelen van
hogerhand op te volgen.
Dit is een voortvloeisel uit het
besluit dat de Bondsregering ge
nomen heeft om de verjarings-
wet af te schaffen. Zoals de za
ken er voor stonden hadden aan
het eind van dit jaar geen nieu
we processen op beschuldiging
van moord tijdens de nazi-tijd
geopend kunnen worden.
Door de verjaringswet 20
jaar in geval van rassen-moord
en moord zouden nieuw inge
stelde onderzoeken geen nut
meer gehad hebben.
Aanvankelijk zou de periode
van 20 jaar in 1965 zijn afgelo
pen, namelijk 20 jaar na het ein
de van de oorlog.
Maar de bondsregering die
voor het feit kwam te staan dat
de vele duizenden oorlogsmisda
digers hierdoor hun straf zouden
mislopen, besloot toen dat de
periode tot eind 1969 verlengd
zou worden omdat het Duitse
gerecht pas in 1949 in staat was
om processen te beginnen.
Zo'n handige oplossing was er
deze keer niet te vinden. De re
gering moest uit overwegingen
van principiële aard een besluit
nemen, en dit bracht hoogst con
troversiële. morele, politieke en
wettelijke kwesties met zich mee.
Vele Duitsers betreuren het dat
West-Duitsland de enige natie
is, die 24 jaar na het einde van
de oorlog nog mensen voor het
gerecht daagt op beschuldigin
gen van oorlogsmisdaden. En an
deren zijn van mening dat het
verkeerd is in de wet wijzigin
gen aan te brengen om zo een
bepaalde groep misdadigers te
kunnen blijven vervolgen.
Als ze dit doen, zeggen ze,
handelen ze precies zoals de na
zi's.
In feite heeft de regering ver
meden om een uitzondering te
maken voor oorlogsmisdadigers
door te besluiten de verjarings
wet voor rassen-moord en moord
helemaal af te schaffen. De wet
is nu van kracht zowel voor de
man die de bankbediende neer
schiet, als voor de bewaker in
een concentratiekamp, die een
gevangene vermoordde.
Verder is de regering (door
wat neèrkomt op amnestie voor
de kleine misdadiger) enigszins
tegemoet gekomen aan de wen
sen van hen die de wet niet had
den willen afschaffen.
Men heeft de minister van
justitie, dr. Ehmke, sociaal
democraat, gevraagd een wets
ontwerp samen te stellen. Het is
waarschijnlijk dat hij zal probe
ren richtlijnen vast te leggen
voor openbare aanklagers om zo
te voorkomen dat bij het behan
delen van gevallen in de toe
komst tegenstrijdigheden zullen
optreden
(ADVERTENTIE)
55
Mevrouw Carels (58):
"Nu de kinderen de deur uit zijn, wilde ik
wel eens wat nieuwe meubelen. Een
mooie fauteuil, een lage salontafel en
zo'n handige mimiset. Toen zei m'n
oudste zoon, ga kijken bij débé in Breda.
Nou heeft hij daar van die hele moderne
meubels gekocht, dus ik zeg, da's niks
voor mij. Maar hij zegt, moeder débé is
de grootste meubeltoonzaal van heel
Zuid-Nederland. Daar hebben ze alles.
Ook zulke meubels als u zoekt.
En gelijk had-ie!"
meubelen breda
Débé's drive-in meubelshow is vèruit de
grootste meubeltoonzaal van
Zuid-Nederland. U kunt er gratis en
zonder enige verplichting ronddwalen
tussen honderden meubels voor alle
smaken en portemonnees. En daarna
rustig uitblazen in een gratis coffée-corner!
Néém dat verstandige besluit:
Eerst bij débé kijken...
dan pas beslissen!
Drive-in meubelshow, Teteringsedijk 89 bis,
Breda. Geopend: weekdagen 8.30 tot
21 uur; zaterdag tot 17 u. Levering via uw
meubeldetaillist en catalogus op aanvraag.
ADVERTENTIES)
Een goed idee
voor morgen
OIMTSPANNINGSPARADUS
tussen Hilvarenbeek en Tilburg
Vergeet niet het safari-leeuwenpark
van deBeekse Bergen te bezoeken.
beste
Hollandse
konjak
J31(!|S Mn Bbbja
S9'0t l :sa[)J3in
Een van de pilaren van een on-l
dergrondse oversteekplaats in Praag
werd gebruikt om er pamfletten op
te plakken. Toen iedereen gein teres-1
seerd stond te lezen, verscheen er
plotseling een hand, die één van de
papieren wegrukte.
TOKIO (AP) Volgens een Japans diplomaat is het huidige Japan
in verband met de raseigenschappen, de ideologie en de militaire
bekwaamheden van zijn volk niet geschikt voor „een zo grandioze
taak als het politieke leiderschap van Azië", laat staan van de wereld.
Itsjiro Kawasaki, een in de dienst
vergrijsd ambtenaar, thans zaakge
lastigde in Argentinië, heeft dit ge
schreven in „Japan zonder masker",
een boek waarin scherpe kritiek
wordt uitgeoefend op Japan en de
Japanners.
Volgens deze voormalige afge
vaardigde naar de algemene verga
dering van de UNO zal het hoofdza
kelijk zijn „op het terrein van han
del en industrie dat Japan een over
wegende rol zal spelen in de we
reld. Zijn buitenlandse politiek zal
ook in de toekomst hoofdzakelijk
door economische overwegingen wor
den beheerst."
„De mogelijkheid dat zijn land zich
in hoge mate zou laten betrekken
bij internationale aangelegenheden
met een schouderophalen terzijde la
tend, vervolgt hij: „Japan zal eerder
een industriële macht blijven en
zich concentreren op verbetering van
de levensstandaard en het welzijn
van zijn volk binnen de enge gren
zen van zijn eilandenrijk."
In een hoofdstuk getiteld: „Demo
cratie op Japanse wijze" schrijft
Kawasaki: „Er is een duidelijk ge-
uis om leiding te geven aan de top
an de meeste politici realiseren zich
liet, wat het beste is in het alge
neen belang. Over het algemeen be
staat er een tekort aan morele
noed en discipline." „Verkiezingen",
vervolgt hij, „worden volgens ge-
>ruik meer beheerst door persoon-
li kheden dan door politieke begin-
elen en de kandidaten, die succes
lebben zijn die met de meeste
ilaatselijke invloed."
Hij voegt hieraan toe: „Eenmaal
gekozen, hebben politici de vrije hand
im hun positie te verstevigen door
middel van omkoperij en bedreigin
gen, openlijk gesteund door het be
stuursapparaat."
In een niet vleiende besclirijving
vam zijn landgenoten merkt Kawasa
ki op dat buitenlanders Japanners
vervelend vinden om hun schuchter
heid en gebrék aan talenkennis. Hij
laat hierop volgen dat zij emotioneel,
kinderlijk en hoffelijk zijn „tot over
gedienstig toe" en dat zij „een nog
al infantiele mentaliteit" hebben.
Vele Japanners zullen wellicht
zeggen dat hij de ene belediging op
de andere stapelt als de openhartige
diplomaat schrijft:
„Van alle rassen van de wereld is
het Japanse misschien het minst aan
trekkelijke met uitzondering van de
pygmeeën en de hottentotten. Men
sen van het zogenaamde Mongoolse
ras, waartoe de Japanners behoren,
hebben platte, uitdrukkingsloze ge
zichten, hoge kaakbeenderen en
scheve ogen. Ook hun gestalte is
verre van welgevormd want hun
hoofden zijn buiten verhouding groot,
hun bovenlichaam is gerekt en hun
benen zijn kort en vaak krom."
Van de andere kant merkt Kawa
saki op dat de vriendelijkheid, wel
willendheid en verdraagzaamheid
van de Japanners er vele buiten
landers toe brengt zich in Japan te
vestigen, maar hij voegt hieraan toe
dat He „onbegrensde gastvrijheid van
de Japanners vaak grenst aan het
belachelijke."
Een goed woord heeft hij voor de
Japanse export ten aanzien waar
van hij opmerkt dat de uitgevoerde'
goederen tegenwoordig niet „goed
koop en minderwaardig" meer zijn
en dat de exportprestaties van som
mige Japanse industrieën „werke
lijke fenomenaal" geworden zijn.
Op de kreditzijde ziet hij een
„primitieve en onopgesmukte" nei
ging tot individualisme die hij de
basis voor democratie noemt. „Het
karakter van het Japanse volk",
zegt hij, „vertoont belangrijke trek
ken zoals werkzaamheid, discipline,
het vermogen zich te ontspannen en
van het leven te genieten, talent
voor zaken doen, ontwikkeling, ge
meenschapszin, eenheidsdrang, wed-
'jver „en een machtig besef van
'erplichting en schuld."
„Dank zij deze eigenschappen"
'Oncludeeit hij, „zal ook het Japan
te volk het moge vele generaties
luren en nog maar een stip aan de
lorizon ziin in staat zijn metter-
;jd met vallen en opstaan een
vaarlijk democratische regering
voort te brengen!"