DAGELIJKS LEVEN IN PEKING Nederlands jongste politiechef D. van Ooijen: 4rL&s''Uieman t6gen 4,9 Passief Geen doodstraf Laconiek »°Vic„0fi,,,ur ga,rat dat het IJonge kant door Colin McCullough DE STEM VAN ZATERDAG 12 APRIL 1969 HET MOET OOK KUNNEN ZONDER EEN VUURWAPEN De heer D. van Ooijen, com missaris van gemeentepolitie te Middelburg, hoopt eind april, begin mei te promoveren tot doctor in de criminologie. Zijn proefschrift is genaamd „Ver keer en elcohol". Professor C. J. van Hout zal in het Belgische Gent waar de heer Van Ooijen studeerde zijn pro motor zijn. Op 31-jarige leeftijd werd de heer Van Ooijen in 1961 in specteur-korpschef van de ge meentepolitie in Terneuzen. Daarmee is hij Nederlands jong ste politiechef. Tijdens zijn mi litaire diensttijd in de periode '50-'54 was hij reserve-officier bij de Koninklijke Marechaussee. Later volgde hij een opleiding aan de Nederlandse Politie Aca demie in Hilversum, in '56 is hij als toegevoegd-officier bij het district Middelburg van de rijkspolitie gaan werken. On dertussen studeerde hij in Gent, waar hij in '61 zijn licentiaat in de criminologie (doctoraal examen) behaalde. Hij beëin digde zijn bliksemcarrière (voor lopig?) in Middelburg, waar hij op 1 juli 1967 commissaris van politie is geworden. MIDDELBURG „Het is heel goed mogelijk dat de situatie bij de Ne derlandse politie in de toekomst zo zal worden dat ze zelf de harde bijstand niet meer hoeft uit te voeren, maar dat we een oproerpolitie krijgen, gevormd door leden van de Koninklijke Marechaussee. Die op- rjerpolitie zal een verlengstuk van de politie moeten zijn, die het „vuile" werk opknapt". i„ln de taakopvatting van de politie is momenteel een te grote tegen- irijdigheid. Ze dient enerzijds daadwerkelijk de rechtsorde te handhaven, naaf moet ook dienstverleenster van het publiek zijn. Wanneer het ergens werkelijk uitloopt op grote onregelmatigheden en de politie moet gaan il«an, knuppelt ze op haar eigen image in. Soms zullen er jaren nodig sin om dat weer goed te maken". „Ik zie veel in een instituut als de Rijkswacht in België, die bij relletjes en oproeren als een verlengstuk van de politie fungeert. Zij trekt zich lejrg, zodra de toestand weer zodanig is, dat de eigenlijke politiekorpsen wer zonder gezichtsverlies hun werk kunnen doen. De openbare mening inNederland is wel zo kritisch dat de overheid zich er voor zal hoeden df oproerpolitie als ondemocratisch dwangmiddel re gebruiken". als er juist een grote gewapende overval is geweest". „Het is een zeer emotionele zaak, die je niet met een opiniepeilinkje kunt afdoen. Daar is een diepgaand sociologisch-psychologisch onderzoek voor nodig. Ik wil dan ook pleiten voor een dergelijk onderzoek. Men kan er mee nagaan hoe de bevolking en anderzijds hoe de politiemannen er over denken". „Ik zeg niet dat we nu al zo ver zijn, dat we kunnen gaan ontwapenen Maar naar mijn idee zijn we wel zo ver, dat we een experiment kun nen wagen. Lukt dat experiment niet dan heeft de politie in ieder geval haar goede wil getoond". Hoe zou dat experiment er uit moeten zien? De heer Van Ooijen: „Het onder zoek zal ten eerste al enkele jaren vergen. Het experiment dat daarop kan volgen zou nog twee jaar in be slag moeten nemen. De politiemensen zouden overdag niet 's nachts zonder vuurwapens dienst Imoeten doen. Het experiment zou bij de po litiemensen zelf met veel nadruk moeten worden geïntroduceerd. Ik heb daarbij vooral veel vertrouwen in de jongere garde". Na de oorlog heeft de politie bij optreden in groter verband (bij rel len e.d.) geen dodelijke slachtoffers Dit zijn de woorden van de heer I van Ooijen (39), commissaris van gmeentepolitie in Middelburg. Hij i van de ongeveer honderd vijf tig po- Itiechefs die Nederland telt, de enige ie naar een politiemacht wil, welke ander vuurwapens is uitgerust. Hij dl een en ander wel langs de weg an de geleidelijkheid bereiken. De orming van een oproerpolitie ziet ill als een onderdeel van de totale I mtwikkeling tot een „vuurwapën- I suf politie. W)t heeft commisaris Van Ooijen I eenling gemaakt? ,tt ben wat aan de jonge kant. Ik ben op mijn 31ste begonnen als '""pschef; meestal word je dat pas je vijftigste. U begrijpt dus dat er een generatieverschil is. De oudere collega's zijn zuiver justitieel-poli- ueel gevormd; niet maatschappelijk. Ik heb al een ruimere opleiding ge- W. Ik heb geleerd het gebruik van vuurwapens niet alleen van de po litiële kant te bezien." „Ik heb me daarbij afgevraagd; als de politie zoveel gebruik maakt van vuurwapens, wordt er dan ook zoveel geschoten op de politie? In een de mocratie moet een evenwicht zijn", «bi de afgelopen 14 jaar zijn door politiescholen 13 burgers gedood, te genover één door een burger ge dode politieman. Dat moet de politie mensen tot nadenken stemmen. In de v,s. moger particulieren wapens be. !°verre is een vergelijking m Nedeiland niet mogelijk. Maar wat wel t, denken geeft is het feit, fflt de poltre jn Amerika ondanks oegroteregeyaren die ze blijkt te lo- ofL? minder gauw slacht- linil n" de P°litie in ons in dn v?eI? is de verhouding „Bij ons moet dus iets veranderen. In een land waar de doodstraf is af geschaft moet het zéér, zéér zelden voorkomen dat de politie iemand doodschiet", aldus de heer Van Ooijen. U wil verandering brengen in de huidige toestand bij de politie; is dat in overeenstemming met haar taak; namelijk het handhaven van de be staande rechtsorde? „De minister heeft gezegd dat de taak van de politie dynamisch moet zijn. We moeten meegroeien in de veranderingen van de maatschappij. Geavanceerd werken is in strijd met haar taak, maar het is funest als de politie achterblijft bij de ontwikke ling. Het is in een democratie onmo gelijk politiemannen te hebben die de domme uitvoerders zijn. Dat is erg gevaarlijk." „Vroeger had een politiekorps geen staf voor planning en research. Daar is verandering in gekomen. Logisch, als in het bedrijfsleven een directeur geen meedenkers heeft, gaat zijn be drijf failliet. Onze moeilijkheid is dat de politie niet failliet kan gaan", al dus de heer Van Ooijen. Waardoor zijn de Nederlandse po litiechefs passief gebleven t.a.v. de „ontwapening"? „In elke situatie, waarin men Iets wil veranderen ondervindt men weer standen. Hier en daar is al een ze kere ontwapening. Maar het streven ernaar moet leven bij de bevolking en bij alle politiemensen". Zou het merendeel van de bevol king een ongewapende politie willen? Commissaris Van Ooijen: „Dat hangt er vanaf aan wie en wanneer men die vraag stelt. Iedereen zal een dag na een dodelijk politieschot „ja" zeggen en met evenveel vuur „neen" gemaakt. Een duidelijk pluspunt. Waar is dat aan te danken? Commissaris Van Ooijen: „Dat kan een psychologische kwestie zijn. Een eenling zal eerder steun zoeken bij zijn wapen. Bij massaal optreden heb ben de politiemannen steun aan elk aar. Er is ook een duidelijk verschil tussen vroeger en nu. Een politie man kreeg vroeger een uitbrander als hij bij het arresteren van een vluch teling niet op die man had geschoten. Nu is alles veel humaner geworden. Een ander voorbeeld daarvan is de afschaffing van de sabel". Is de ambtsinstructie voor gebruik van vuurwapens voldoende stringent? Commissaris Van Ooijen: „Het is twee jaar goed gegaan, maar het ge- val-Laren heeft, voor wat de instruc- tie-1966 betreft, een streep door de rekening gehaald. Ik vind dat we het niet-schieten meer moesten stimule ren. Er worden zelden tevredenheids betuigingen uitgereikt. Maar als men er nu eens een ging geven voor het krachtdadig optreden van een politie man zonder dat deze zijn vuurwapen gebruikte?" Het dodelijk politie-schot in Laren heeft tot demonstraties tegen de poli tie geleid? Commissaris Van Ooijen: „Het pu bliek wordt steeds kritischer. Dat een dodelijk politieschot steeds sterker zijn weerslag zal hebben, is terecht: we hebben geen doodstraf meer". Volgens u werkt het dragen van vuurwapens niet preventief? Commissaris van Ooijen: „Inder daad. U kunt dit vergelijken met de preventieve werking van zware straf fen. In de praktijk is geenszins be wezen dat het dreigen met of het op leggen van zware straffen tot een vermindering van de misdaad leidt. De preventieve werking van een wa pen vind ik hoogst twijfelachtig, maar daarom zeg ik ook: laten we expe rimenteren". Tijdens dat experiment zou de po litie 's nachts wel gewapend moeten zijn, maar als het donker is worden de meeste slachtoffers gemaakt en is het incidenteel gebruik van vuur wapens door politiemannen het grootst? Commissaris Van Ooijen: „Inder daad. Aan dat aspect zou men bij de opleiding meer aandacht moeten schenken. We hebben pas weer een brief van de minister gehad waarin staat dat iedereen zoveel mogelijk moet oefenen. Meer en meer korpsen krijgen de beschikking over een sehietbioscoop. Een paar jaar gele den werd over zoiets niet eens ge dacht. U weet natuurlijk dat er al- ijd meer wensen zijn dan dat er jeld is". Moet de doodstraf worden inge voerd voor het doden van een onge- oapende politieman? Commissaris Van Ooijen: „Nee, 'een doodstraf. Men zou moeten pro beren het illegaal vuurwapenbezit zo veel mogelijk tegen te gaan. Vuurwa pens zijn statussymbolen geworden. De zwarte handel tiert welig, dat is niet te tolereren. Internationaal zou er meer controle moeten komen en nationaal zou het ongeoorloofd bezit van vuurwapens als een misdrijf moe ten worden beschouwd. Nu is het slechts een wetsovertreding. Daar naast zou het mogelijk moeten wor den handelaren in voorlopige hech tenis te houden, zodat er een beter onderzoek naar de herkomst van wa pens kan worden ingesteld. Ik zie niet zo zeer het repressieve, als wel het preventieve nut hiervan. We moe ten voorkomen dat er wapens in om loop worden gebracht." „In het wetboek van strafrecht zou het gebruik van een wapen voorts als een verzwarende omstandigheid moe ten worden aangemerkt, dat is nu niet het geval." In Geleen loopt de politie overdag al enige jaren ongewapend, waarom de Middelburgse politie niet? Commissaris Van Ooijen: „Daar heb ik over nagedacht; een moeilijke zaak. Je moet de toevalsfactor zo veel mo gelijk uitsluiten. Als alleen Middel burg zonder wapens zou lopen en het zou een keer misgaan dan wordt er natuurlijk geroepen: zie je wel, het kan helemaal niet. Het experi ment zou gelijk verkocht zijn. Dia toevalsfactor sluit je uit als de proef landelijk wordt uitgevoerd." U hebt een voorkeur voor het En gelse systeem. Maar men kan steeds vaker horen dat de Londenaar niet zo dol op z'n bobbies zou zijn als wel wordt gezegd? Commissaris Van Ooijen: „Over dia voorkeur bestaan misverstanden. Ve len zeggen: Van Ooijen geeft niet om de schietvaardigheid van zijn men sen. Dat is niet zo. Ik stel me op het standpunt dat mijn mensen die wa pens hebben en dat ze dus een goede schietvaardigheid moeten bezitten. Dat men in Engelancj van het systeem van een ongewapende politie af zou willen, betwijfel ik. Men is daar trots op, dat het nog zo kan". De Engelse politie is vrij laconiek in haar optreden. Moet de Neder landse dat ook worden? „Laconieker zou ik niet willen zeg gen. Maar wat genuanceerder zou toch wel nuttig zijn. De wet kan naar de letter en naar de geest worden opgevat. In een democratie moet men haar zoveel mogelijk naar de geest interpreteren, al is dat iets gevaar lijker", aldus commissaris Van Ooijen. Hij zegt tot slot: „Persoonlijk ben ik er van overtuigd dat er een onge wapende politie zal komen. De vraag is alleen, wanneer. Ondertussen is het nuttig dat er bij de politie nu al over nagedacht gaat worden. Over enkele tientallen jaren zie ik de politie in heel West-Europa zonder wapens lo pen. Eén land moet het goede voor beeld geven en dat zou Nederland kunnen doen". Wat vindt u van de talrijke gewa pende (bank) overvallen in het laat ste jaar? „Ik weet het, ik heb de schijn te gen". PIM GAANDERSE Net als in elke andere stad krijgt een vreemdeling in Pe king te maken met kleine voorvallen, die soms onvolle dig zijn en geheel op zichzelf staan. Toch vormt een samen voeging van deze korte „sto- vy seen aanrdige indruk van et leven van alledag van een buitenlander in de Chinese hoofdstad. Hier volgt een se lectie van deze ervaringen. We kochten voor onze dochter en paar Chinese schoenen. Ze za- W d6geliik "it met dikke rub- kant Tei\.en su®de aan de hoven de „Lufl ^as ket een verrassen- zolen 2 "ïg dat de hielen en de autnhJljmawaren van oude zichtbar™ lo°Pvlak waa "OS melk (na1?ernn. z^n niet 20 gek °P klarino 1J J tenminste de ver- ProdX !n°r het dat je dat flessen e" maar in halve-liter- 'SmoreeiUIï krljgen- Het wordt Ew hrmtt f °rgd Per handkar, room en ,,n i^rat flessen melk. gezet hii It.wordt dan neerL het flail 5?e e ingangen van komt hefb°UY' Wie het eer*t mt> net eerst maalt. moHde™ta"0h"in p«king, een groot, klok Ai, eft een toren- via Pekin.,^USsiSu1e technici, die ng van Hanoi naar Mos kou reisden, zaten in de wacht kamer van het vliegveld, gekleed in zware overjassen en bontmut sen. Ze keken bewegingloos naar een koor glimlachende vliegveld beambten, die voor hun neus lof liederen stonden te zingen op Stalin.in het Russisch. Als werklieden laat in de avond draagbare openbare toiletten langs de boulevard van de Eeuwige Vrede neerzetten, betekent dit dat hij bet wisselgeld teruggeeft: „Lang leve voorzitter Mao". Sinaasappels, appels, bananen en ander fruit genoeg in de winkels, zelfs in de winter. Gisteren kocht ik op de markt een prachtige fa zant voor een rijksdaalder, bijna drie-kwart pond bonen voor 15 cent en voor nog eens 15 cent een kilo wilde appels en citroenen aan een stok gestoken. Soms, als we geluk hebben, sla- met gekruiste benen en hield een arm uitgestrekt over de houten doodskist naast hem. Als je wilt autorijden, maar in China aankomt zonder rijbewijs, moet je je natuurlijk onderwer pen aan dezelfde schriftelijke en praktische tests als de Chinezen. Dit betekent dat je kleine repara ties moet kunnen doen, zoals het verwisselen van een wiel of een accu en correct moet kunnen ant woorden op vragen als: „Wat be- er voor de volgende dag een be langrijke demonstratie wordt af gekondigd. In de zomer en in de winter wandelen patiënten in pyjama en kamerjas door de uitgang van het ziekenhuis gewoon naar buiten om met vrienden te praten en fruit te kopen bij de stalletjes op de trot toirs. Het kost ongeveer 15 cent om het grondgebied van het zomerpa leis te mogen betreden. Bijna elke keer zegt de kaartjesverkoper, als pen we in terwijl we vaag de mooie melodie horen van een Chi nees lied, dat door iemand, ergens, op de fluit gespeeld wordt. In de morgen worden we wakker bij het geluid van „Het oosten is rood" uit luidsprekers bij ons in de buurt. De oude man duwde de handkar langzaam door de straten. Er was één passagier: een jongen van on geveer 12 jaar. Zijn schouders schokten ongecontroleerd en hij veegde de tranen die over zijn wangen liepen niet weg. Hij zat tekent: de ontstekingsdraad brandt door". De menukaart, die je overhandigd wordt in het restaurant van het zomerpaleis moet wel de zwaarste en schoonste ter wereld zijn. Hij is ingelijst en er zit een glasplaat over, net als bij een foto. De Chinese pers heeft er het laatste jaar geen aandacht aan be steed, maar het werk aan de on dergrondse schiet snel op. Onder de grond wordt het werk 's nachts voortgezet onder lampen, die de „loopgraven" beschijnen. Een groot gedeelte is al af en waar schijnlijk zal tenminste een deel van de metro open zijn tegen de tijd van China's nationale feestdag, 1 oktober. Een dameswinterjas van katoen met een capuchon van kunstbont kost ongeveer 30 gulden. Het is een noodzakelijk bezit. Een blau we corduroypet kost ongeveer 1,80 en is ook noodzakelijk. Een blouse met lange mouwen voor dames met een helder kleurrijk patroontje kan 18 gulden kosten. Als je het grootste telegraafkan toor binnenkomt na middernacht en je ziet lange rijen opgewonden Chinezen staan, kun je er vrijwel zeker van zijn dat het afgezanten uit de provincie zijn, die juist een bijeenkomst met Mao-tse-Toeng bijgewoond hebben. Zij staan in de rij om het goede nieuws per telegram naar huis te kunnen stu ren. Gisteravond op weg naar huis moesten we 10 minuten wachten op een belangrijk kruispunt, om dat een veedrijver ongeveer 100 pony's en ezels de srtaat over leid de. Langs de beroemde promenade bij het zomerpaleis stonden hon derden houten panelen, die na tuurtafereeltjes en keizers met hun vrouwen toonden. Omdat de figuren beschouwd werden als burgerlijk en feodaal door cultu rele revolutionairen, werden ze zorgvuldig bedekt met een laag witte verf. Soortgelijke voorstel lingen in het Peihaipark zijn ver vangen door nieuwe schilderijen, met de revolutie als onderwerp, zoals het rode boekje met de cita ten van voorzitter Mao. Ongetwijfeld zijn de populaire winkels aan de grootste winkel straat van Peking, Wang Fu Ching, die zaken, die Mao-speldjes verko pen. Er staat altijd een rij men sen te wachten op speldjes van een nieuw ontwerp. De meeste zijn. van fel-rood plastic, maar ik heb er ook gezien van porselein en bamboe. Sommige zijn zo groot als een schotel. Iedere Cchinees draagt tenminste een speld(je). Er is een speciale winkel in Peking. Je kunt er kleren in ver schillende soorten krijgen en na. tuurlijk een grote voorraad speel goed, zoals houten tollen, opwind- bare mechanische voorwerpen, poppen (ook Rode Gardisten), on breekbare plastic dieren en een aantal spelen. Lange onderbroeken voor man nen kunnen gekocht worden in de volgende tinten: fel blauw, groen en geel. Soms horen we laat in de avond rumoer als bij een voetbalwed strijd en zien we lichten tegen de hemel uit het nabijgelegen arbei ders-stadion. Het is ontstellend te weten, dat ongeveer 50.000 mensen een paar blokken verder een ver gadering bijwonen en toch niet het flauwste idee hebben wat ze aan het doen zijn en waarom ze het doen. I'

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 25