Land
met vele gezichten
HET GAAT NIET GOED
MET DE MAMMOE TWET
praat u alleen
over
ontwikkelings
werk, of wilt u
er werkelijk
iets aan doen?
Afrika, Azië
en
Zuid-Amerika
vragen:
X
VOET N.V.
ZUID-AFRIKA
tussen kraal
en
wolkenkrabber
SHOWROOM
als nieuw met
(3)
NOOIT NAAR SCHOOL.
DAME5-
KAPSALON
Sit daardo0r de die-hards in de
Onderlinge
verdeeldheid
Kritische pers
Belangrijke vraag
Inspraak
STICHTING NEDERLANDSE VRIJWILLIGERS
yster pullover met
Diverse kleuren.
ippantalon met
'rijp. In marine
136-42
mover met korte
vit, marine en
42-48
\erde Terlenka
f/30 rok met
rijse plooistelling.
38-48
(polyester) vest,
\n marine. 40-48
erlenka (polyester)/
rok m.steekzakkem
istralon de Luxe
modieus gebreid
In wit en
38-48
'ikkelrok van
polyester) granite
\se kleuren. 38-46
A47-
DE STEM VAN DONDERDAG 10 APRIL 1969
(in olie prijzen)
met uw wagen vertrouwd.
les bekijken. Ook vrijdag-
ig.
om thuis rustig '"'"I"
ruil - financiering
oer aanwezig.
182
)1155-1301
■2006
het dorpje Botrivier woont een familie
De Bruin. Het zijn blanken. Ze hebben
na dochtertje van tien jaar. Johanna. Het
tlnd is nog nooit op school geweest. De
ithool wil haar niet hebben want Johanna
teelt een donkere huidskleur. Ze is een
kleurlinge, zeggen ze in Botrivier. Toch heb-
len de heer en mevrouw De Bruin papleren
(tu van het Zuidafrikaans ministerie
van buitenlandse zaken én van de vroed,
vrouw die destijds bij de bevaUing heeft
geholpen), waaruit blijkt, dat Johanna als
een blank kind ter wereld is gekomen. Toen
ie S'/i maand oud was, is ze heel erg ziek
geweest. Van die ziekte heeft ze een donkere
huidskleur overgehouden. En vanwege die
kleur heeft ze nog nooit op een schoolbank
gezeten. Ondanks alle papieren.
DR. JOHN VORSTER, minister-president van Zuid-Afrika. Hij is veel minder autoritair
dan zijn voorganger, wijlen dr. Verwoerd. De rechtervleugel van de Nationale Partij vindt
hem te gematigd. Het zal voor dr. Vorster niet zo heel gemakkelijk zijn de eenheid bin
nen de partij te bewaren, nu ook een deel van de Afrikaanstalige pers (sinds kort) de groei
ende onderlinge meningsverschillen over de apartheidspolitiek in de openbaarheid brengt.
Te huur meer dan 251
best. DAMESKAPSA10™
5 pl. plus verk. parf. ?Mj
met ki. woning gesel), voog
3 personen, alles c.v. zouj
der tuin in dorp in Zd. vau
Brabant. Ook te koop. m
ma zaak. Spoed.
Br. onder nr. 53996 hu)
v.d. blad.
J^E r-k. kerk in Zuid-Afrika behoort tot de kleine maar militante
minderheid, die de apartheidspolitiek fel bestrijdt. Vanwege dit
verzet zijn priesters het land uitgezet, zjjn rooms-katholieken als
immigrant niet erg gezien. In de ambtelijke topfuncties kom je
nagenoeg geen katholieken tegen.
Het katholieke verzet tegen de apartheidspolitiek wordt niet ge
kenmerkt door het fanatisme, de gelijkhebberij van vele voor
standers van dit beleid. In Kaapstad sprak ik met de studenten
pastoor van de Kaapse universiteit, pater McManus, een Schotse
dominicaan. Een overtuigd tegenstander van de apartheidspolitiek.
Maar hij ergert zich „doodziek" aan de ongenuanceerde kritiek
van het buitenland op Zuid-Afrika. „Het is hier geen smerige
troep", zegt hij beslist.
Zuid-Afrika heeft vele gezichten.
jH het eerste directe contact schrik
Je van het fanatisme, van het ab
solute geloof in eigen gelijk van
veie voorstanders van de apartheids
politiek. Je ergert je wild aan dom-
e vooroordelen, aan de racisti-
seie superioriteitswaan van grote
«mepen blanken. Maar bij nadere
«nnismaking ontdek je ook een an-
Jmensen: idealisten, op-
f,v vrienden van de Bantoes.
r«r-I -eel mensen, die door de
™ld.ln een ernstig gewetens-
®£U'ÏÏ geraakt' Die wel anders
j,, n when, die serieus en voort
elen en naar andere oplos-
%i indruk is dat de buitenwacht
e jantiacht schenkt aan de-
I tenw^i,?- u0ppositie- Voor de bui-
iaad K Zuid-Afrika inder-
onsemfn" S?e,nge troeP" Dit s°°rt
'ek, dat is mij ook
1 in Zuid a t Sehleken, bemoeilijkt
speeit' j de vrije discussie en
nieLbUmk"^nka staan blank en
over elkaar tv eensgezind t«gen-
dit land Pv wapenspreuk van
dracht Li, Unltate Vires (Een-
8et® van v,»Lmacl1" wordt door
maakt. groepen waar ge
ven hr,t!lr^rLg en de Aziaat zijn al
'hnlten. Neem" dï ,Bj-^oes als de
8e» op kostoT Jndiers: ze mo-
,e regering Van de Zuidafrikaan.
r"b^eernuggaan naar India.
goed bestaan
B9n van de w me een v00r"
maar in fn J[ndlase gemeenschap.
°'K-.6ekeW Wacbt ons armoe
toch ïef apartheid d°et pijn,
ef" blanke Z l We liever onde^
e?n zwarte wa frsing dan ondcr
'b de neg jyant wat gebeurt er
"bar naar 3 worden? Kijk
?in onze meffya T Zambia-
t0ofd en hïbna°°r de zwarten
t En een ermit 1 U1tgejaagd.
^diSrs.' nuZi z,a,k6nman onder de
ffotendeels ben"11 de haadel nog
ah we I"? du00r
straks helemaal m
eigen wijken wonen, krijgt onze
eigen middenstand de klandizie.
Er is nogal wat latent anti-semi-
tisme in Zuid-Afrika. De kleine,
maar financieel machtige, joodse ge
meenschap stelt zich daar fel te
gen te weer, maar als gemeenschap
accepteert zij de apartheidspolitiek.
Israël echter heeft in de V.N. de
apartheidspolitiek veroordeeld.
Het is overigens een publiek ge
heim, dat maar heel weinig joden
lid zijn van de Nationale Partij. Het
enige parlementslid, dat vierkant te
gen de apartheidspolitiek opponeert
is een jodin, mevrouw Helen Suz-
man. Zij is afgevaardigd door een
district, dat 40 procent joodse kie
zers telt.
Ex Unitate Vires. De Engels-spre
kende en de Afrikaans-sprekende
Zuid-Afrikaan hebben op het ogen
blik alleen nog maar hun angst voor
de Bantoe met elkaar gemeen. De
Engels-sprekenden kijken neer op
de „Boeren". Dat „domme, starre"
volkje heeft zich voor die „Engel
sen" zo waar een minderwaardig
heidscomplex laten aanpraten. Ove
rigens is ook op dit punt een ver
andering ingetreden.
De Boer van nu is niet meer de
Boer van rond de eeuwwisseling.
Dat was een man, die zich verbit
terd door de verloren vrijheidsoor
log tegen de Engelsen terugtrok op
z'n plaats. Daar leefde hij in vol
strekte afzondering, onkundig van
de grote geestelijke en maatschap
pelijke veranderingen, die zich in
tussen in de wereld voltrokken. De
Engels-sprekenden woonden in de
steden en beheersten vandaar uit
handel en industrie.
Twee gescheiden werelden. Maar
daarin is, zoals gezegd, verande
ring gekomen. Onder invloed van
het Afrikanerdom, van het herle
vend nationalisme hebben de Afri
kaans-sprekenden na de oorlog hun
kinderen naar middelbare scholen
en universiteiten gestuurd. Talloze
Boeren verlieten ook zelf hun plan-
MEVROUW HELEN SUZMANcharmant, zeer intelligent, bijzonder
strijdvaardig. Zij vormt in het Zuidafrikaanse parlement de eenmans
fractie van de Progressieve Partij, de enige partij die voor 100 procent
tegen de apartheidspolitiek is. Mevrouw Suzman: „Wij moeten via de
weg van een gekwalificeerd kiesrecht komen tot een multi-raciale ge
meenschap. Hoe langer we de huidige apartheid handhaven, des te
gevaarlijker wordt de conflictsituatie in Zuid-Afrika".
tages en vestigden zich in de stad,
waar zij al spoedig een belangrijke
rol gingen spelen.
Dit was een nieuwe Grote Trek
maar nu in omgekeerde richting,
van het platteland naar de stad. Het
eerste gevolg hiervan was een „on-
derwijs-explosie" onder de Afrika
ners. Daarop volgde (met steun van
de Nationale Partij) een massale
penetratie van de Afrikaans-spre
kenden in alle overheidsdiensten,
inclusief onderwijs en defensie en
in nog wat mindere mate in
de economie van het land.
Die nieuwe „Grote Trek" en die
onderwijsexplosie kunnen grote ge
volgen hebben voor Zuid-Afrika. Zij
kunnen een mentaliteitsverandering
teweeg brengen, een doorbreking
van het dogmatisch denken, een kri
tischer opstelling ten aanzien van
de apartheidspolitiek. Hierbij speelt
de pers in Zuid-Afrika een stimu
lerende rol.
Vooral de Engelstalige kranten
stellen zich zeer kritisch op. Dag
in dag uit attaqueren zij de rege
ring. En dit ondanks het feit, dat
zoals een hoofdredacteur mij ver
telde een vijftigtal wetten direct
of indirect de persvrijheid in Zuid-
Afrika aan banden legt. Maar als je
dan een hoofdartikel leest, waarin
het verbod van seksueel verkeer tus.
sen blanken en niet-blanken ver
geleken wordt met de Neurenber-
gerwetten van de nazi's, dan heb je
toch wel het gevoel, dat de Zuid
afrikaanse pers ondanks alles niet
gemuilkorfd is.
Die kritische instelling heb ik pijn
lijk gemist op de blanke, Afrikaans-
talige universiteiten in Zuid-Afrika.
Ik had verwacht dat een student in
een land met zulke geweldige pro
blemen zeer kritisch zou staan te
genover een beleid, dat zijn toe
komst bepaalt. Sterker nog, dat de
oplossing van die problemen op zijn
schouders afwentelt.
De gemiddelde Afrikaanse stu
dent heeft echter alleen belangstel
ling voor zijn studie. Zijn aggressi-
viteit reageert hij af op het rugby-
veld, niet op demonstratieve verga
deringen. Op de meeste universitei
ten heerst de serene rust en strakke
discipline van een voor-oorlogs
priesterseminarie. Daarom kan ik u
bijvoorbeeld van de universiteit van
Pretoria alleen berichten, dat daar
37 verschillende soorten ijs worden
verkocht.
Maar het zou niet eerlijk zijn zo
te eindigen. Want ik heb ook moe
ders gesproken van studenten. En
zij gingen zwaar gebukt onder de
vraag: mogen wij wel op onze kin
deren de problemen afschuiven, die
wij zelf niet kunnen oplossen?
Dit is een heel belangrijke vraag
voor Zuid-Afrika.
L. LEIJENDEKKER
(Van een onzer verslaggevers)
SITTARD „De Ieraren wen
sen in geen geval voor schillen
boeren van de mammoetwet te
spelen. De nieuwe voorstellen
over de diensturen en de eind
examens zijn in de Ierarenka-
mers met hoongelach ontvangen.
We hebben onze blikken op Su
riname gericht en op het voor
beeld dat onze collega's daar heb
ben gegeven. De overheid moet
gaan begrijpen, dat de lijn van de
organisatieleiders harder moet en
harder gaat worden".
Dit verklaarde onder luide instem
ming drs. H. Michielsen, voorzitter
van de katholieke vereniging van le
raren St.-Bonaventura gistermiddag
in zijn openingswoord tijdens de 57 e
jaarvergadering van zijn organisatie
in het Sittardse Serviam college.
Drs. Michielsen constateerde, dat
het niet goed gaat met de mammoet.
Hij zei: „Het met kloppend hart ver
wachte monstrum is al aardig bezig
zich tot een uiterst lastig huisdier te
ontwikkelen". Ofschoon het nog te
vroeg is om na te gaain naar welke
kant de naald zal uitslaan moet toch
geconstateerd worden, dat de begro
ting van onderwijs steeds astronomi
sche hoogten heeft bereikt, waardoor
men nu voor bezuinigingen staat, die
een redelijke uitvoering vas de mam
moetwet belemmeren. In haar zog
trekt de wet bovendien een boek
werk mee, met circulaires, regels,
voorschriften en wat dies meer zij,
waar noch de beroepsadministra
teurs, noch de inspecteurs of de wan
hopige rectoren en ambtenaren nog
uitkomen. Het rendement van het
onderwijs is niet verhoogd: de zeer
kleine vermindering van doublures
die nu te constateren valt, is meer
een gevolg van de invoering van het
HAVO dan van een hoger onderwijs
rendement. Wil men uiteindelijk we
ten waar het met de mammoet op
uit loopt, in positieve zin, dan zal
men het onderwijs zelf zeven tot acht
jaar met rust moeten laten", aldus
drs. Michielsen.
Fel hekelde hij, dat de winst voor
de leerlingen die vroeger onder het
juk van 8 tot 13 eindexamenvakken
schaafwonden opliepen, nu betaald
moet worden met ernstig verlies van
talenkennis.
Drs. Michielsen: „De avondlycea
bijvoorbeeld leveren straks studen
ten in de medicijnen, de techniek en
de economie af, die met dezelfde hul
peloosheid tegenover Franse en Duit
se artikelen staan als de abituriënten
uit Suriname of de Antillen. In de
wereld van inter-Europese contacten
is dat een nauwelijks te verdragen
feit".
Kritiek had drs. Michielsen ook op
de zgn. prioriteitennota van het mi
nisterie. Tegen de nota in bepleitte hij
een halfjaarlijkse bevordering der
leerlingen.
In zijn kritiek spaarde hij ook de
Tweede Kamer niet. De kreten die tij
dens de jongste behandeling van de
onderwijsbegroting zijn geslaakt als:
schaf het examencircus af en stuur
de dure gecommitteerden naar huis,
noemde hij onderwijskundige gillers.
„Door welke deskundigen laten deze
Kamerleden zich toch voorlichten?",
vroeg hij zich af. De nota van de raad
van leraren lieten de Kamerleden on
gelezen en ongebruikt in hun kastjes
liggen. „Politiek met het onderwijs
blijkt toch heel wat makkelijker dan
onderwijspolitiek", verzuchtte drs.
Michielsen.
Hij constateerde, dat het onderwijs
zelf het eindexamen blijft beschou
wen als een noodzakelijke markatie
van het eindniveau. Wil men nochtans
het eindexamen afschaffen, dan zal
men toch vast moeten houden aan
objectieve studietoetsen.
(ADVERTENTIE)
U kunt over ontwikkelingswerk praten, u
kunt er ook zelf iets aan doen. Ontwik
kelingslanden doen een beroep op jonge
Nederlanders om mede te werken aan
de vooruitgang.
Voor de uitvoering van de plannen in
die landen heeft men behoefte aan vak
mensen.
Ook u kunt daarbij zijn... als u tussen
de 21 en 35 jaar bentals u een vak
beheersten als u bereid bent om 2
jaar te leven en te werken midden tussen
de mensen van een ander land en een
andere cultuur.
HLS-ers (o.a. tropische richting), MLS-
ers, MTS-ers, landbouw, veeteelt, tuin
bouw (ervaring op voorlichtingsgebied
wordt op prijs gesteld) Leraressen land-
bouwhuishoudkunde N19, N21 Lera
ressen huishoudkunde N12 Lerares
naaldvakken Na Onderwijzer L.O. Vis
serij-instructeurs GAWALO-loodgieter
Bouwtechnisch opzichter Leraren
nijverheidsonderwijs hout- en metaal-
bewerken Sportleraar Reprofotograaf
Graficus Boekdrukker Verpleeg
sters A Verpleegsters A kraam Ver
pleegsters A wijk Verpleegsters A
verloskunde Verloskundigen Medisch-
klinisch analyste Maatschappelijk wer
ker Maatschappelijk werksters Admi
nistratieve krachten bekend met coöpe
ratiewezen Jeugdleider bekend met de
landbouw Kinderverzorgster Kleuter
leidster TV-regisseur TV-technicus
Automonteur-V AM.
Bent u tussen 21
en 35 jaar en wilt
u nadere inlichtin
gen over ontwikke
lingssamenwerking,
zendt dan deze
informatiestrook
aan de Stichting
Nederlandse
Vrijwilligers,
Muzenstraat 30,
Den Haag.
NAAM
ADRES
WOONPLAATSGEB.DATUM
BEROEP.GEHUWD/ONGEH.
VAKOPLEIDING
ANDERE VAKBEKWAAMHEDEN..
WANNEER EVENTUEEL BESCHIKBAAR?..
