bon? M33BB GEVOELIG PORTRET VAN DONGENS COUVEUSEKIND Stuk medische wetenschap op schiiderij vastgelegd Roes van grote woorden srn za?k is waar iedereen sallllRi Charles de Gaulle maakt zichzelf tot inzet OUDE STAATSMAN OVERHOOP MET DE GRONDWET W! NIEUW! B OR. CORN. VERHOEVEN nis met de De vinger van De Block Bata verhoogt de buren Nachten Spontaan - Transfusie Doorgaan DE STEM VAN ZATERDAG 29 MAART !969 19 u PEILINGEN „PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILNGEN .PE'LNGEN EILINGEN PINGENPEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILIIGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILNGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN EN PE LINCEN,..PEILINGEN PEIL NGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEIL NGEN PEIL NGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILLINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEIL verkrijgbaar in doosjes van f belooft de sensaitie van het „receptie-caraimel" genoemd. 1,25 weet u er alles van. 'Ji-aag van dienst zijn, (Héél [igdheden. A uif cfe voeten bic - die inge- En die Volks- cm-prijs. Want :g er auur uit- ïxcl. BTW jlBIELHANDEL N.V. mister De Block blijkt de vinger uitstekend van de pols te houden, zoals hij ons beloofd had. Met de regelmaat van de klok produ ceert hij cijfers over de kostenstijgingen. Alleen: wij hadden dat ï|()ger aan de pols houden" anders geïnterpreteerd. Wij dachten dat dit Itevens inhield dat de minister, zonodig ook onmiddellijk, zijn therapie I zou aanpassen. Hij echter vertrouwt nog steeds op het natuurlijke gene- JZngSproces. Hij gelooft dat zijn prijsbeleid en de beloften van het be- I o'ijfsleven de prijzen in de hand te houden, een matigende invloed zou ,}j)ben op de prijsbeweging. Wij kunnen dat optimisme niet delen, evenmin als de vakbonden en de Ihuisvrouwen, die het cijfer van De Block niet nodig hadden om te weten jat de prijzen bleven stijgen Intussen hebben honderdduizenden werknemers hun, dikwijls zwaar bevochten, c.a.o.-verhogingen al zien verdwijnen in de prijzenslurf. Er is nog nauwelijks sprake van een reële loonsverhoging. Integendeel: Ivelen hebben een stap terug moeten maken. Dat zou allemaal daaraan toe I geweest zijn, als het land voor een financieel-economisch debacle had ge- f staan en het geld dat de werknemersgezinnen nu moeten missen, in de [schatkist was gevloeid. Maar wie gelooft nog dat de prijsstijgingen alleen maar te wijten zijn I aan de 6.T.W. en enkele accijnsverhogingen? De prijsontwikkeling die ■dinsdag 1 april weer een extra zetje krijgt door de huurverhoging bevor- 1 dert de sociale rust niet. Het is dan ook geen wonder dat de vakcentrales [blijven aandringen op stringente prijsmaatregelen en achterwege laten van voorgenomen accijnsverhogingen in juli. Het Batadorp te Best staat op zijn kop. De huren van 123 bedrijfswo ningen gaan omhoog met 30 tot 70 procent. De nieuwe huurprijzen, circa f 23,— per week, zijn op zich niet abnormaal hoog te noemen. I Een huurverhoging van om een uiterste te pakken 70 pet, ineens, is Idat wel. De verontwaardiging hoeft dus geen bevreemding te wekken. ■Wel kijken we een beetje veemd aan tegen de mededeling dat deze huur- Iverhoging in de ondernemingsraad van Bata is besproken. Was het niet beter geweest dat die verontwaardiging tóén naar voren gebracht was? i is het te iaat omdat tenminste dat mogen we veronderstellen, hoewel I er niets van bekend is— ir, de ondernemingsraad kennelijk de meerder heid vóór de huurverhoging was. Hier is geen sprake van een typisch arbeidsconflict, maar een en ander bewijst wel dat nog niet iedere ondernemingsraad, c.q. nog niet ieder de mocratisch overleg binnen het bedrijf, bevredigend functioneert. TILBURG/OOSTERHOUT „De meeste mensen, vooral de vrouwen, schrikken ervan, wanneer ze het schilderij van dit prematuurtje (kind, dat zes maanden oud geboren werd) zien. Maar het is wonderbaarlijk, zoals mevrouw M. Janssen- Kemenade uit Tilburg de sfeer aangevoeld heeft." De Ooster- houtse kinderarts, die deze baby van 1100 gram uit Dongen, Angelique, in leven wist te houden, noemt dit geen „medisch wonder", maar zegt: „Dankzij de moderne wetenschap zijn we in staat steeds sterkere onrijpheid levensvatbaarheid te geven. Was vroeger de grens zeven maanden (van de negen), nu lukt het de wetenschap dikwijls een kind in wording van zes (vijf) maanden buiten de moederschoot in leven te houden." Is het genoeg ergens belang bij te hebben om er over te kunnen meepraten, of is daarvoor ook een bepaalde deskundigheid vereist? Dat is een vraag die ik moeilijk kan beantwoorden. Als ik mijzelf naga, moet ik toegeven, dat ik soms heftig meepraat over dingen waarbij ik meen een zeker belang te hebben, terwijl ik toch nog nauwelijks bereid ben mij daarin grondig te verdiepen. De redelijk heid van dit gedrag is op het eerste oog niet opvallend groot, maar ik meen wel dat er iets redelijks in zit. Om een voorbeeld te noemen: ik verdiep mij niet in militaire zaken en heb daar geen verstand van, maar toch ben ik tegen elke verhoging van uit gaven op dit gebied. Zou ik mij daar meer in verdiepen, dan zou hf misschien de redelijkheid van die verhogingen inzien, maar daar mee ook een stukje van het idea lisme dat mij anti-militair maakt, Prijsgegeven hebben. Zich ergens m verdiepen kan betekenen: buk- en v00r eep werkelijkheid die «e per se willen verwerpen, toe geven aan een verkeerd en cynisch realisme. ril« Feioof dat dit een uitzonde- ÏÏLE eiï ?at het belan£ of de trokkenheid alleen in het alge- vni!5,éule* £enoe£ is ergens n at rJover te kunnen mee- u3! het bovendien dik- hJU helemaal niet over dat toei^-A 2ikwijls speelt de „^"kelnkhmd van het onder- alle^ afU-S- gevoel dat we er van weten of de moge- in deze ruime zin gebruiken dan ook meestal niet zo grote woorden. Inzake sex bijvoorbeeld zal een vrijgezel zich gemakkelijker progressief uitlaten dan iemand die een dochter van vijftien heeft. Op de vraag wie van de twee dan verblind is door zijn eigen situatie, blijf ik het antwoord schuldig, maar miin sympathie gaat naar degene die de kleinste, meest onzekere woorden gebruikt, om dat voor hem het probleem het meest reëel is. Zij die zich over net onderwijs progressief uitspreken, zijn voor mij het meest betrouwbaar, als ze er zelf mee te maken hebben en dus de vereiste vooruitgang zelf moeten bewerken en daar niet anderen mee belasten. Zij weten dan dat progressiviteit een groot en niet zo heel reëel woord is. Zij begaan dan ook niet de ver gissing die buitenstaanders dik wijls maken en die hierin bestaat dat zij, wanneer ze eenmaal hun grote woorden hebben uitgespro ken, daar ook de eis van een ge- aan verbinden. Alles moet anders. Verandering is voor hen dan een totale verandering, een geweldige weldig grote, „totale" verandering omwenteling die met één reusach tige klap tot stand komt. Vernieu wing van het onderwijs is meteen vernieuwing yan de hele samen leving en zijn structuur. Nu geloof ik wel dat dit waar is, maar het woord is te groot, zoals mijn woord over militaire zaken helaas te groot is. Totale veranderingen zijn r»- ""iC. VCiCUiUCilllfiCil te'ioriSntlebben ons daar snel over ral dan hoT'a- 6en Veel grotere een directe belang. Bij lust nm "'vfh onderwerp zal de Sen hH f? het debat te ™pn- ringer zi,h H» aU'Cht Se~ derwo.n wanneer het on- dan ook If" heeft De kunst is dat de .J t su2festie te wekken 7„re zaak technisch ligt. voediL ei7erp is bv- de op- voora] i, onderwi.is. Hier de buiteni jmp op dat 'uist snrnkül s zo'n uitge- ben i\jenVatUnSen kunnen heb" CJ zonde'' kinderen "edagogische S,emakkelükst 'uren beglpselen permit- d«ideiiike I?nr-Z°als paters heeI liiksmoei!iikhiaC1PeS over buwe- ben. Hier A kpnnen heb- nietL het {eit dpt zü «Unies een 5etl;?kk6n ziK hun misSÜ! 'f verdacht: zij verstandig m belaaSeloos en werkelijkheid niet door epiee "ebten nVh Seeontroleerd. Zij werkeliikheiHeVeP tegep die 'erwemeiifu .n'et p">dat ze die N&niat kennnenen' maar °mdat "f'sprakln 0Pk vrqwel iedereen feestal in ontzétt a1 onderwi-is- ?m Nu is Progressieve keliik genoe» Sle zpn gemak- teuzenschredenW,anr'ePr men met few dat is =n vooï'lut ka" gaan: d'ng mogelijk rf"?ln de verbeel" wil zegeen nt Sklmdisheid- dat werkeiiikkeid contact me' de be rem wit rkt als ep" fbH- ef* vjerkel,'ikheid 'ïïSJ7",,Tqirfc\rj niet het gevolg van progressieve borrelpraat, zelfs niet van een ge weldige heldendaad, maar van een opeenstapeling van bijna onmerk bare en volstrekt niet spectacu laire hervormingen en verbeterin gen. Wie alles ineens wil, wil eigenlijk niets behalve de roes van zijn grote woorden. Wie met grote, als veel te wijde mantels om de zaak heen gewor pen woorden begint, kiest ook bjj- na feilloos het verkeerde uit gangspunt. Inzake militaire aan gelegenheden zou ik waarschiin- Hik het miine zoeken in iets vaags als: opvoeding tot geweldloosheid. De militaire deskundige zal dan terecht zeggen: begin daar maar eens aan. Als iemand nu in zijn grenzeloze progressiviteit het on derwijs wi] hervormen en dan ontdekt, dat daarvoor eerst de maatschappeliike structuren moe ten hervormd, dan is het mijn beurt om te zeggen: begin daar maar eens aan. En zo schuiven we elkaar de oplossing van pro blemen toe. terwijl we ons zelt er mee tevreden stellen ze ondei woorden gebracht te hebben. Steeds meer raak ik ervan over tuigd dat een sterk ontwikkeld innerlijk leven een noodzaak is. Niet zozeer in de zin van: ver beter de wereld, begin bij iezelt. maar om wat dan ook te verbe teren. moeten we eerst een zelf ziin. een plaatsje hebben waar we kunnen incasseren. Het zou een geweldige. revolutionaire vernieuwing van het onderwi.is ziin. als het dit kon bevorderen. tpoA„ pilo arnte woorden in. Maar waarom een dergeliik on rijp kind schilderen? Waarom voor de wetenschap niet fotografisch vastgelegd? Er was een toevallige aanleiding. Nu het schilderij klaar is en vooral nu Angelique deze week gezond en wel naar huis is gegaan, heeft niemand daar split van. De arts: „Voor mfi is het een prachtig prematuur kind; de struggle for life en de spanning van de moe der heb ik intens meebeleefd. Het is raak getroffen op dit doek weer gegeven". Mevrouw Janssen: „Ik kan het kind niet meer missen; ga het met tranen in mijn ogen wegbrengen. Geef het doek cadeau aan het Oos- terhoutse ziekenhuis". „De ouders: zij stonden ontroerd naar het schilderij te kijken en von den er een gespannen moment van hun leven in terug. ik het thuis in dit opzicht gemak kelijk kan uitwerken. Maar ik heb water en bloed gezweet"- De aanleiding: Enige tijd geleden was er bij de Brabantse Kunststich ting in Tilburg een tentoonstelling van schilderijen van amateurs, die meedongen naar de Talensprijs. Een opvallend niet alleen door het on derwerp. maar ook door de schilder kunstige kwaliteiten doek was van mevrouw Janssen - Kemenade, echt genote van een Tilburgse textielfa brikant. De foetus (onvolgroeide vrucht) van een kangeroe, gevat in het moederlijf, trof ook de Ooster- houtse kinderarts. „Ik zou voor miin afdeling, best eens een schilderij van een menselijke prematuur willen hebben" was ziin reactie. „Zo maar SDOntaan". zegt hii. min of meer ver rast over ziin eigen reactie indertijd Met haar natuurlijke snontaniteit zei mevrouw Janssen prompt: „Ja.." Met een tekenstift en een naar pot loden zat ze enkele weken geleden op een zondagmiddag in het zieken huis. Er was een tweeling geboren Het iongetie had geen levenskansen maar Angelique was door de eerstp moeilijkheden heengeholpen. ..Daar sta je dan", vertelt ze. „In «en snikheet hok. Ik had nog nooit een nrematur gezien, maar het is zo ontroerend. Het is of de dood naast bet leven staat. Er ziin misschien mensen, die het griezelig vinden, maar in ieder mensenleven ligt de dood al ingesloten. Hier was bet zo tekenend. Ik heb viif minuten in tens getekent en een kwartier ge schetst. Verder heb ik een fotogra fisch geheugen voor kleuren, zodat Oe beide volgende nachten heeft ze er thuis tot half vijf aan gewerkt op haar zolderatelier. „Ik ben een trotse vrouw en dacht: als ik het maar haal, anders sla ik een rot-fi- guur. Maar na enkele dagen kwam de schilder Nico Molenkamp kijken („mijn geestelijke vader") en zei: „Het is goed zo; niets meer aan dop- Het beste kompliment maakte nat., n waarschijnlijk de kinderarts: „Je hebt volledig mijn werk begre pen". Het is een schilderij geworden, dat een mens stil maakt. Afgezien van technische kwaliteiten, heeft het een grote zeggingskracht rond het myste rie. dat „mens" heet. „Op de meeste kijkers werkt het waarschijnlijk ave rechts." zegt de arts. „De meeste mensen (moeders) denken aan het dragen van een welgeschapen baby. En iuist als zesmaands kindie is het op ziin beroerds: de longen zijn nog onrijp; zeer korte ademhaling: de mi miek van het gezicht is bijzonder sprekend: het is extreem mager. Het wekt misschien associaties met Bia- fra. Het buisie voor de kunstmatige voeding heeft iets navrants. Maar het transparante van de huidstructuur is er prachtig op weergegeven." - 5 y V Zo vocht de zes maanden oude Angelique uit Dongen voor haar leven. Tekenend voor de weergave van die huidstructuur is wel het vol gende. Na enkele weken was er bloedtransfusie nodig. Het was moei lijk in dit kinderlijfje een bruikbaar bloedvat te vinden voor het inbren gen van de naald. Op het schilderij ontdekte de arts op het voetje („een ongebruikelijke plaats") een bloed vaatje. Daardoor heeft toen de trans fusie plaatsgevonden. Mevrouw Janssen: „Ik ben impul sief en romantische van aard" (Er stroomt rijkelijk Romaans bloed door de familie-aderen). Achterkanten van schoendozen en enveloppen krabbelt ze regelmatig vol met „ge dichten". Op de kleinkinderen, die iuist zijn geweest. Op de merels, die op deze morgen in het gras vertel den van een t.é lange winter. Aan de ouders van Angelique heeft ze een reproduktie van het schilderij gegeven met de volgende regels, die „het is geen groots ge dicht" misschien toch nog het beste vertellen over de intenties waarmee dit doek tot stand kwam: over de achtergrond van dit mense lijk gebeuren. Te vroeg uit het nest gevallen kleine spreeuw. Doorschijnend, hulpeloos, teer Zo klein en toch volkomen mens Zelfs de vertedering doet zeer. Het zwakke hart. de worsteling om te leven. Terwijl het slaapt, zwoegt, heel het kleine lijf. Met grote zorgen is het nu omgeven. In 't warme licht van dit zo stil verblijf. Hoe transparant zijn toch de fiine handen. De blauwe ader op de smalle voet. Straks speelt het wild langs brede stranden. Grote doeken staan er nog in de kamer. Het meest dierenfiguren, waaruit een of andere vreemde of exotische trek oplicht. „Toch ben ik maar auto-didact", zegt ze. Hoewel ik als kind al onder de tafel zat te tekenen is het pas goed begonnen na de dood van Churchil. Voor mijn schoonzoon tekende ik zijn poptret. En het ging me zo ge makkelijk af, dat ik dacht: doorgaan. Heb les genomen bij Hans van Zum- meren en Nico Molenkamp gaf me adviezen. Het bleek allemaal vlot ter te gaan dan gewoonlijk het ge val is. Co Westerik zei op een gege ven moment: „Ze moeten van jou afblijven; je moet zelf zó doorgaan". En dat doe ik nu. Sinds twee jaar maak ik deze grote olieverfdoeken, maar ik wil nog groter gaan schil deren. Ik wil schilderen wat ik zelf voel en niet nadoen. Werk veel 's nachts en sta kritisch tegenover mijn eigen doeken. Misschien is dat ouderwets7 „Voor mij is cjit schilderij iets schitterends" zegt de kinderarts. „Maar ik kan me voorstellen, dat an deren, die er niet zoals ik ie dere dag mee bezig zijn, er voor te rugschrikken. De vrouw, die het ge schilderd heeft (zelf moeder), heeft in ieder geval enorm scherp geob serveerd." Wie door dit schilderij heen kan kijken op de wijze, waarop arts en artieste dit gedaan hebben, ontdekt iets van het levensgeheim, dat ook hij/zij in zich draagt. Een schilderij om bij te mediteren. HENK EGBERS (Van onze Parijse correspondent Lucas Kleijn) PARIJS Wat heeft generaal De Gaulle om op 27 april a.s. een re ferendum uit te schrijven, waarbij hij riskeert een streep te zetten onder zijn ambt als president van de repu bliek? Niemand minder dan zijn eerste minister Couve de Murville heeft zo pas nog gezegd, dat de over winning met grote moeite zal wor den behaald, dat De Gaulle niet al leen weg gaal als hij beneden de 50 procent blijft, maar dat hij ook zijn aftreden in overweging neemt als een grote massa kiezers uit onver schilligheid thuis blijft en de stem bus de stembus laat. Van de barricadegevechten en de algemene stakingen verleden jaar mei heeft de generaal aanvankelijk niets begrepen. Had hij de revolte zien aankomen, dan was hij niet naar Roemenië vertrokken en dan zou hij zijn toenmalige eerste minister Pom pidou opdracht hebben gegeven in Parqs te blijven en niet naar Afgha nistan te gaan, waar hij zich als toe rist vermaakte met promenades op de rug van olifanten. Zowel het staatshoofd als de eerste minister werden door de meigebeurtenissen volkomen verrast. In die dagen zei De Gaulle tot ingewijden dat de Fransen een eeuw lang goed hadden geboerd, dank zij de kerk en dank zij het leger. Maar dat in mei alles op het punt stond in elkaar te zak ken. De Gaulle meende aanvankelijk dat hij verloren spel had gespeeld. Maar dat duqrde bij de generaal met lang. Hij kwam tot bezinning, althans tot gedeeltelijke bezinning. De schuld had niet het Gaullistisch regime, ook zocht hij de schuld niet bij zichzelf, maar hij stelde de bur gerlijke samenleving in gebreke. In onze moderne samenleving, zei De Gaulle, voelt de mens de behoefte zich te uiten. Niet alleen eenmaal in de zoveel jaar met zijn stembiljet in de hand, maar met het belang dat hij in de onderneming waar hu werkt. Dat noemde de generaal „par ticipation", of „medezeggenschap". Niet alleen bij de verandering van de maatschappij, maar ook bij het be heer van een particuliere onderne ming moesten de arbeiders worden bterokken. En de winsten moesten worden verdeeld tussen kapitaal en arbeid. Aanstonds lieten de grote vakcentralen en ook de werkgevers bonden weten, dat zij van zulk een „participation" niet gediend waren, maar De Gaulle zette door en meen de dat hij bezig was met wat hp noemde „de grootste hervorming van deze eeuw". In zjjn verbeelding schetste hij een geheel nieuw Frankrijk. Er moest, komen een nieuwe senaat, als top orgaan, een soort van corporatieve instelling met vertegenwoordigers uit alle lagen van de maatschappij. Zo als dat vroeger bsetaan had onder Mussolini. Daarmee hoopte de gene raal twee vliegen in één Idap te slaan, want in de oude senaat die hij wil afschaffen, zogenaamd ver nieuwen, had het Gaullisme geen meerderheid en die oude senaat zet te hem bij tijd en wjjle lelijk de voet dwars. Onder die top van zijn uitgedachte pyramide zou Frankrijk een bloedtransfusie ondergaan door de instelling van gewesten met een grote mate van zelfstandigheid in te nemen van regionale beslissingen Wat het geld betreft, zouden die'ge westelijke raden zichzelf moeten be druipen voor een kwart. De rest, drie kwart zouden zjj krijgen van de staat. Met andere woorden: de staat dat wil zeggen Parijs, hield een be hoorlijke vinger in de pap. En aan de basis van die pyramide zouden ondernemingsraden komen voor een paradijsachtige samenwerking tussen de leeuw en het lam, tussen de werk gevers en de werknemers. Daarover wilde De Gaulle een re ferendum laten houden, waarvan de geraadpleegde staatsraad onmiddel lijk zei: „Dat is in strijd met de grondwet". Beslissingen van de staatsraad overigens alleen maar van adviserende aard, zijn geheim, maar /wat is in deze wereld van snelle be richtgeving nog geheim? Het rapport ran de staatsraad lekte uit. En dat maakte op de Fransen voor wie het debatteren over juridische proble men lust en leven is, een belabberde indruk. Ijlings vond De Gaulle er dit op dat hij zich op maat een nieu we grondwet liet aanmeten en een aantal grondwetsartikelen zo liet veranderen, dat de staatsraad met de mond vol tanden zou komen te zit ten. Daardoor heeft dé generaal de zaken zo ingewikkeld gemaakt, dat niemand er meer uit wijs kan. al thans de gewone kiezer niet. Want de kiezer krijgt niet alleen een stem biljet thuis waarop staat of hii vóór of tegen de afschaffing van de se naat en --vóór of tegen decentralisa tie van het bestuur is, maar in die zelfde enveloppe zitten drie kran tenpagina's vol wetsartike^n die de kiezer moet lezen voor hij op 27 april naar de stembus gaat. Dat doet natuurlijk geen sterveling. Er is dus een mogelijkheid dat een groot aantal kiezers het op 27 april laat afweten, bij slecht weer thuis blijft en bij mooi weer gaat vissen, want vissen doet de gemiddelde Fransman uit passie. Aasvisjes, waar een Hóllander snoek mee vangt, be waart een rechtgeaarde Fransman in een emmer en bakt er thuis friture van. En aangezien de gehele linkerzij de op 27 april met „neen" zal stem men, het katholieke centrum nu ai overhelt naar „neen" en de Gaullis ten met lood in hun schoenen met „ja" zullen stemmen, is er kans dat De Gaulle een hele harde dobber krijgt. De beurs geeft hem momen teel 53 procent. Wat niet al te veel is voor een man, die dagelijks beweert dat Frankrijk zonder hem niet kan leven. Op zijn 70e jaar voelt De Gaulle zich nog volstrekt onmisbaar. Wat het op 27 april wordt valt moeilijk te voorspellen. De Gaulle heeft zijn handen aan de zware dwarsbalk van het Gaullistische ge bouw. Mogelijk schrikken daar zo veel Fransen van, dat zij bij het re ferendum toch nog hun steun aan De Gaulle blijven geven, uit angst dat anders hst gehele bouwsel yan de generaal in elkaar stort.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 19