Vrouwen lopen
eerder naar
de dokter
dan mannen
HET REFERENDUM:
Fransen snappen
er nog steeds
niet alles van
Patel waardige opvolger van Offerman
m
OPMERKELIJK PROEFSCHRIFT HAAGSE ARTS
I )e^e|yct
D'66 bepleit
instituut
bescherming
gezondheid
Sïijf s - -
ZOIIne
weelde
Gebottelde
Jaarbeurs
nieuwste snufjes
en
Zomer
Consult
Vrouwen
Bejaarden
J
Eenvoudig
Uitstel behandeling
„explosief"
rapport in Praag
ECHTE SINAS-
VRUCHTENLIMONADE
Lekker! Gezond!
Verkwikkend!
KIKKER0P-LIMONADES
Altijd even goed!
El-Alpiloot in
Zürich overleden
DE STEM VAN WOENSDAG 26 MAART 1969
9
- --
S=ü
- „."SB
Een gedegen kennis van de ziek
ten en gebreken die de huisarts in
zijn praktijk ontmoet is van zeer
veel belang, onder meer voor een
goede opleiding en nascholing van
artsen, voor de planning van de ge
zondheidszorg en de epidemiologie.
Het was dan ook deze overtuiging
die tot dit onderzoek heeft geleid,
temeer daar duidelijk is gebleken
dat juist aan de opleiding tot huis
arts aan de universiteit nog wel het
een en ander schort. Of, zoals dr.
Oliemans zegt: „Op de universiteit
wordt uitgegaan van de zeer strin
gente diagnose. De patiënt moet bin-
nenste-buiten worden gekeerd.
Maar een huisarts moet bijvoorbeeld
oij maagklachten al handelen voor-
lat eigenlijk „de absolute" diagnose
ls Sesteld. Op de universiteit leert
Men van honderd keelaandoeningen
-n ziektebeelden maar slechts 1 pro-
daarvan komt voor in de huis-
(Van onze correspondent)
UTRECHT Aanmerkelijk meer vrouwen dan mannen zoeken
hun geneeskundige heil bij de huisarts. Dat is een van de opmer
kelijke resultaten van twee onderzoekingen die 52 huisartsen in
het Nederlands huisartsengenootschap in nauwe samenwerking met
het Nederlands huisartsen-instituut te Utrecht in 1966 en 1967
hebben ingesteld. De resultaten daarvan zijn samengevat en dien
den tot stof voor de dissertatie waarop de Haagse huisarts A. P
Oliemans gistermiddag promoveerde aan de Rijksuniversiteit in
Utrecht. De dissertatie heeft tot titel gekregen: „Morbiditeit in
de huisartsenpraktijk", het voorkomen van ziekten en/of gebreken
in de huisartsenpraktijk dus.
Bij bijna de helft van de ziektegevallen zal de huisarts een waarschijn
lijkheids. of symploomdiagnose stellen, met andere woorden: bijna de
helft van de ziekten krijgt geen vaststaande diagnose. De huisarts ge
bruikt de waarschijnlijkheidsdiagnose zeer vaak om daarop zijn therapie
te baseren.
Hoewel volledig zekere diagnoses worden gesteld (onder andere die
welke via specialisten of met behulp van technische onderzoekmethoden
tot stand komen), besluit de huisarts vaak tot een voorlopige indeling
van de ziekte in een verzamelgroep en een bij die groep passende be
handeling.
tussen steden met meer dan 100.000
inwoners, provinciesteden en platte
landssteden met industrie en als
derde categorie de plattelangsge-
meenten bleek dat de bevolking
in de kleine steden verhoudings ge-
wijs het minst de hulp van de huis
arts in te roepen.
Daarmee wordt dus de algemeen
heersende opvatting van „het ge
zonde buitenleven" en „de stoere
landman" aardig gelogenstraft.
De vrouwen uit de grote stad blij
ken de huisarts soms tot 20 procent
meer nodig te hebben dan die van
de andere groepen. Dit kwam al tot
uiting in een groter aantal consul
ten bij kinderen in de grote stad:
het is immers meestal de moeder
die geneeskundige hulp inroept.
procent der vrouwen in de vrucht
bare leeftijd wordt gezien voor een
zwangerschap en 13 procent voor
een controle in verband met „6e
pil" of een ander anti-conceptie
middel.
Ongevallen komen vooral bij de
mannelijke bevolking en ook bij
kinderen voor.
artsen-praktijk. Gelukkig lijkt er nu
enige verandering in het systeem te
komen".
Tot nog meer opmerkelijke resul
taten hebben de beide onderzoeken
geleid. Vooral als wordt nagegaan
welke factoren de veelvuldigheid
van ziekten beïnvloeden. Zo bijvoor
beeld bleek dat in de twee onder
zoekbaren 1966 en 1967 dus, de zo
mer het drukste seizoen voor de
huisartsen te z(jn. Het aantal con
sulten in de wintermaanden bleek
uitzonderlijk laag. Eerlijkheidshalve
moet er wel bij vermeld worden
dat in de wintermaanden van die
twee jaren de Moa-griepepidemie
nog ver van onze deur was.
Wat de invloeden betreft van het
wonen in de stad of platteland
daarbij is een onderscheid gemaakt
«•f&DflUt 8S!?0
Leeftijd en geslacht van de pa
tiënten hebben uiteraard eveneens
een stempel gezet op dit onderzoek.
Wij vermeldden reeds dat aanmer
kelijk meer vrouwen dan mannen
de hulp van de geneesheer inroepen.
Dit voornamelijk bij gevallen van
migraine, te hoge bloeddruk, spat
aderen, blaasontsteking en ziekten
waarbij psychische spanningen een
rol spelen (psycho-neurose). Bij de
gevallen van psycho-neurose is het
aantal vrouwen dat „de dokter er
bij haalt" zelfs soms tweemaal zo
groot. Dit verschil tussen mannen
en vrouwen begint overigens reeds
in het tweede levensjaar een rol te
spelen.
Dr. Oliemans: „Ik geloof dat men
rustig mag stellen dat bij elke ziek
te psychische factoren een rol spe
len".
Jonge kinderen en vooral de zeer
bejaarde patiënten worden zeer
vaak door de huisarts gezien. Per
jaar bleken door de huisarts bij dui
zend kinderen van 0 tot 4 jaar ruim
1000 nieuwe luchtwegaandoeningen
zoals hoest-angina, bronchitis of
verkoudheid te worden vastgesteld.
Dat wil zeggen, zag ieder kind jon
ger dan 4 jaar 1 maal voor een
nieuwe luchtweg-aandoening.
Iedere bejaarde, ouder dan 75 jaar,
wordt gemiddeld tien maal per jaar
door de huisarts gezien.
Tien procent der vrouwen ouder
dan 65 jaar wordt door de huisarts
gemiddeld vijf maal per jaar ge
zien voor verhoogde bloeddruk. 10
Uit de uit de onderzoeken ver
kregen cijfers heeft dr. Oliemans
onder meer de volgende conclusies
getrokken:
Gemiddeld werden door de huisarts
2,5 consult per aandoening afgelegd.
Minstens 20 procent van de aandoe
ningen die de huisarts te behande
len krijgt behoren tot de zogenaam--
de psychosomatische en psychiatri
sche stoornissen, per jaar werden
per tien patiënten 15 ziekten door
de huisarts geregistreerd.
Voor iedere ingeschreven patiënt
werden door de huisarts per jaar
ruim vier consulten afgelegd.
15 procent van het werk van de
Nederlandse huisarts wordt besteed
aan aandoeningen van de luchtwe
gen, Bij de hart- en vaatziekten
krijgt de huisarts per jaar ongeveer
4 procent nieuwe gevallen in zijn
praktijk te zien.
Ook in andere landen zijn derge
lijke onderzoeken al eens gehouden.
Opvallend daarbij is dat ze met de
gegevens uit die onderzoekingen een
opvallende overeenkomst vertonen
met Groot Brittannië en ook met
Australië en de Verenigde Staten.
Bij de 12 stellingen van dr. Olie
mans' dissertatie valt er een bij
zonder op. Hij stelt: bij de organi
satie van de bejaardenzorg moet
meer rekening worden gehouden
met een „verzorgde" huisvesting van
bejaarde echtparen.
„Het is een misdaad tegenover
deze mensen", zegt hij, „dat het
voorkomt dat bejaarden soms een
jaar gescheiden moeten leven in
aparte tehuizen omdat een van bei
den ziek geworden is en de ander
niet alleen onverzorgd kan achter
blijven".
Dr. Oliemans pleit dan ook voor
tehuizen waar in ziektegevallen de
bejaarden bij elkaar kunnen blijven.
(Van onze Parijse correspondent)
PARIJS Als de kiezers het moeten hebben van de voorlichting
die eerste minister Couve de Murville maandagavond voor de tele
visie over het referendum gaf, ziet het er voor generaal De Gaulle
op 27 april wat povertjes uit.
De eerste minister sprak een kwartier lang over drie onderwerpen:
1. over de arbeiders; 2. over de middenstand, en 3. over het refe
rendum.
Tot de arbeiders zei de minister,
dat de koopkracht was toegenomen
met 9.6 procent en dat er van een
tweede loonronde geen sprake zou
zijn, daar Frankrijk anders in de
afgrond van de inflatie zou storten.
De Franse economie is bezig zich
te herstellen en verdraagt geen ver
dere avonturen. Agitatie en stakin
gen, wild of niet, helpen niets.
Tot de middenstanders zei de eer
ste minister, dat de regering al een
paar concessies gedaan heeft met
de belasting op de toegevoegde
waarde en de ziekteverzekering
voor de kleine bedrijven, maar dat
ook hier aan alle concessies een
eind komt.
En tenslotte kwam de hoofdscho
tel: het referendum, waarover hij
alleen maar zei, dat een referen-
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG D'66 wil, dat een
centraal instituut voor gezondheids
bescherming wordt ingesteld. Deze
rijksinstantie zou zich moeten bezig
houden met de bstrijding van lucht
en watervervuiling, de controle op
bestrijdingsmiddelen in de landbouw,
de vervuiling van de bodem, het on
derzoek van schadelijke stoffen in
het voedsel, enz..
Op het gebied van de gezondheids
bescherming heerst nu een chao
tische situatie, aldus een discussie
nota van de landelijke werkgroep
gezondheidsbescherming van D'66.
In totaal werken op dit gebied ten-,
minste 75 organisaties, diensten, in
stituten en laboratoria. De wet op
de luchtverontreiniging, die aan pro
vinciale bes'tren bevoegdheid tot
het afgeven van vergunningen ver
leent, maakt de onoverzichtelijkheid
nog groter.
Het nieuwe instituut voor de ge
zondheidsbescherming zou moeten
worden ondergebracht bij het door
de Democraten gewenste ministerie
voor technologische ontwikkeling.
Een krachtiger beleid, acht D'
geboden. De grote bevolkingsdicht
heid in Nederland, vooral in de rand
stad Holland, maakt milieuvervui
ling ernstiger dan in vele omringen
de landen. De Nederlandse wetge
ving dient daarom in Europa voorop
te lopen, maar het is tevens wense
lijk, dat wordt geprobeerd tot een
harmonisatie van de wetgeving in
West-Europa te komen.
Een politieke partij met toekomst
visie dient de staatsburgers „leef
baarheidsrechten" te garanderen. Er
is op dit ogenblik onvoldoende visie
of op wat nodig is voor de bescher
ming van de gezondheid in de toe
komst. Het verwarde organisatiepa
troon en de verouderde wetgeving
belemmeren een structuurbeleid, al
dus D'66. Een geheel ongeremde eco
nomische groei zal geen alleen zalig
makend dogma mogen zijn, zegt de
discussienota, wijzend op de ontwik
keling van de Europoort. Gepleit
wordt voor meer universitair onder
zoek en voor de instelling van een
leerstoel milieuhygiëne aan de uni
versiteiten.
<Van onze mode-medewerkster)
I Warte'nak^rf1!1 „Interpreteer het
Cd ,Pkakh datJk draa«' "iet ver-
oudere v,„ wat ie noemt een
zei sist.?-"h maar springlevend
in liet Eken ifny 0ftei'man toen hij
I s,raat -,i?„ ?U1S aan de Van Baarle-
collectie inlÏÏaST k"*®" C" ™mer~
C?ndVcr0eibare on'werper heeft
C\?rzirmV-emd. het ere-'
hee' gelegd ?nCHU ?Pectles ge"
van Prafiii d ,e vaardige handen
Indiuse jollf'j Deze 27-jarige
ieden kers?? kwam zes ]aar ge-
WtacadS Jan™!en Londense
ziin eerste k,m 9£ferman aan en
beschilderen varf'nniee daad was het
borduurde (doet a ?vondiaP™- Hij
assistant. ,:.a.oet aat nog steeds).
«otcerde hii hoi nog steeds),
d.o tokkel ov?r w° Den en nam
?iin eerste zeif-t j?resenteerde hi'
beer in h t s£a"dige collectie. de
?et enkele «17 °Pende de show
tectle: vijf7 twerDen voor de con-
Jes. drie witteln erSemb,es of 1urk"
?e winkel 'wee rode. die in
119--zullen kOTtel®!"k f89.- en
in.bet annlaiK t"' zi'n ket Seld
JJf'tisehe topsen!?" volIe waard.
?erbte on: dj tfUWer °«e™an
i '00ad ^ben! rreoleOUnkt.°0k g®'
Zoals dat betaamt, treedt Patel in
de voetsporen van zfln meester. De
collectie is veelzijdig, niet voor een,
maar voor vele soorten vrouwen
bedacht.
Materialen van 's werelds be
roemdste stoffenfabrikanten zijn met
grote smaak gekozen en toegepast in
harmonie met het model.
Toch blijkt het eigen karakter van
de nieuwe meester. Hii is inderdaad
'onger. enerzijds gedurfder (zie dl
rode confectiemodellen), anderziids
minder theatraal. Tiiden worden za
kelijker. zo ook de vrouw.
Zii krijgt hier thans minder vleu
gels en draperieën toegemeten, het
geen nog niet wil zeggen, dat de
romantiek genegeerd wordt.
Enkele hoogtepunten: de Spaans
aandoende jurkjes van double face
linnen rood-wit genopt, lange lijfjes,
korte zeer klokkende rokjes: wollen
ensembles van goed gesneden panta
lons met lang iasje of hes; de ere
palm voor het zacht blauw wollen
pak met blinde sluiting, witte cein
tuur om het taillestuk en witte kno
pen op sierpatten.
Ook behoren tot de collecties tail
leurs met zeer diep geplooide rokken
en prachtig hang- en sluitwerk van
de bijoutier van Gardin en fraai ge
sneden mantels, ondanks veel knonen
vaak sluitend met snel opengerukte
drukkers, behoren bij japonnen met
schouderpassen.
Verder waren er talloze chemisiers
met laag aangezette rok, al dan niet
voorzien van ceintuurs, uitgevoerd in
schitterende organza en zijde.
Patel maakt smoesjes en snoesjes
van moesjes: een paarse die beter bij
Bonanza past. maar een marineblau
we met witte pikjes en een witte
brede rand langs de zeer wijde lange
rok die ronduit flatteus is. Tenslotte
een gipsymode] uit 27 gesmoesde
stukken van verschillende kleur.
Over het algemeen zijn de avond
japonnen vrij eenvoudig van snit, wij
durven ze statig te noemen, ofschoon
het woord te weinig populair is voor
hun schoonheid.
Het spaarzaam aangebrachte bor
duursel in diagonalen op ceintuur en
schouderpas. verraadt de oude liefde.
Het laatste model heet oer traditie
„La belle Hollandaise". Dit maal was
zij (zeer schoon) de voorlaatste en
werd gevolgd door de maharani. Een
waardige schoonheid in sluike witte
japon, met schitterend blauw bor
duursel om de hals. het hoofd om
wonden met een licht blauwe shawl
als een turban met zeer lange einden
op de rug.
dum wettig is en dat alle vroegere
grote beslissingen, zoals het einde
van de Algerijnse oorlog en de ver
kiezing van de president van de re
publiek door het volk zelf, eveneens
per referendum zijn geregeld.
De senaat zal bij het komende re
ferendum worden vernieuwd en er
komen gewestelijke raden. En ten
slotte beloofde Couve de Murville
dat de kiezers voor zij naar de
stembus gaan goed zullen worden
geïnformeerd. Dat laatste is geen
overdaad, want toen Couve de Mur
ville was uitgepraat keken de men
sen in de huiskamers elkaar aan en
vroegen: is dat alles?
Maandagmorgen heeft in Parijs
onder voorzitterschap van De Gaul
le een buitengewone ministerraad
plaats gehad waar de tekst van het
referendum definitief is opgesteld.
Men weet dat de staatsraad het
aanvankelijke ontwerp van de rege
ring in strijd had verklaard met de
grondwet. Goed, heeft De Gaulle
gezegd, als dat zo is verander ik
de grondwet.
De grondwet bepaalde namelijk,
dat gewestelijke raden en gemeente
raden gekozen moeten worden via
algemeen stemrecht. Maar in het
referendum staat, dat gewestelijke
raden naast gekozen leden ook
aangewezen leden krijgen. Om die
hervorming door te drijven zal daar
voor de grondwet moeten worden ge
wijzigd en dat gebeurt dus tevens op
27 april.
De kiezers moeten op 27 april
met „ja" of met ,neen" antwoor
den op de vraag: bent u voorstan
der van herziening van de senaat en
voorstander van decentralisatie van
het bestuur door het instellen van
autonome gewestelijke raden. Maar
tevens zullen zij daardoor automa
tisch antwoord geven op de vraag of
de grondwet ja of neen moet worden
gewijzigd. Op die manier worden 20
van de 92 grondwetartikelen gewij
zigd. Het totale referendum beslaat
64 artikelen. Wie van de Fransen al
die 64 artikelen leest voor hij naar
de stembus gaat is een hele piet.
"fTtfU
PRAAG (Reuter) De behande
ling van een politiek gezien explo
sief rapport over de stalinistische ver
volgingen in Tsjechoslowakije is
vertraagd door het uitstel van de
eerstvolgende bijeenkomst van het
centrale partijcomité. Dit hebben wel
ingelichte kringen in Praag mee
gedeeld.
De bijeenkomst was oorspronkelijk
vastgesteld voor deze maand, werd
daarna verschoven naar begin april
en zal volgens de huidige verwach
ting pas in de tweede helft van april
of misschien nog later plaatshebben.
Volgens genoemde kringen is dit
gedeeltelijk te wijten aan Russische
druk, maar is ook het rapport nog
niet helemaal af.
(ADVERTENTIE)
aUflWUMCWMDfflfKjuj,
Een drietal eenvoudige katoenen japonnen van Ferry Offerman.
bevat schatten aan infectie-
werende C-vitamines, mine
ralen en andere kostelijke
ingrediënten.
Royale, voordelige gezinsfles-
sen, met beugelsluiting. Vraag
uw melkhandelaar, uw krui
denier, uw slijter.
De Fabeltjeskrant is een veelbespro
ken, in ieder geval een veelbekeken
televisie-gebeuren. Het is opmerke
lijk dat veel volwassenen, want die
kijken zoals u weet ook, het
blijken te betreuren dat de helft van
de teksten xoor de kinderen onbe
grijpelijk zijn. Alleen volwassenen
vinden dat jammer, kinderen zelf
hoor ik er nooit over. Die vinden de
Fabeltjeskrant alleen maar prachtig.
En dot is helemaal niet zo vreemd.
Kinderen willen graag, en moeten
ook, op hun tenen ga an staan om
ergens bij te kunnen. Of dat nou de
koektrommel is of de wijsheden van
een onderwijzer of een brokje amu
sement, zoals die vijf minuutjes in
het grote dierenbos.
Het domste wat volwassenen dan ook
ongeveer kunnen doen is op hun
hurken gaan zgitten, wanneer ze met
kinderen willen praten.
Je wordt er bovendien moe van.
Kreet in het Midden-Oosten: Oe om
Oe, Thant om Thant.
Ierland kan veel vervelende dingen
hebben, maar ze hebben daar veel
groen en dat is al gauw mooi
en ze hebben een fijn kabinet. De
15-koppige Ierse ministersploeg, met
aan het hoofd minister-president
Lynch, heeft zomaar, uit eigen vrije
wil besloten zichzelf per 1 april aan
staande een salarisverlaging van
liefst 15 procent op te leggen. Om
een voorbeeld te geven.
Een voorbeeld aan het Ierse volk, dat
er economisch niet al te bast voor
staat. Toch zie ik er ook een voor
beeld in voor andere regeringen, die
eens een daad willen stellen. Typisch
zo'n klein voorbeeld van een kleinig
heid waarin een klein land toch éven
groot kan zijn.
John Lennonr „Men vindt ons vast
het lelijkste paar ter wereld".
Yoko: O nol"
Voormalig KVP-voorzltter mr. P. J.
M. Aalberse heeft dezer dagen ook
het voorzitterschap van het bestuur
van het bedrijfschap frisdranken neer
gelegd. Hij zegt dit te doen vanwege
zijn benoeming tot lid van de Raad
van State.
Ik ben persoonlijk echter geneigd een
andere verklaring voor deze functie
neerlegging meer acceptabel en ook
meer voor de hand liggend te achten.
Nu mr. Aalberse meer op afstand het
leven in de KVP kan gadeslaan, vindt
hij zichzelf te groot geworden voor
frisdranken.
Eigenlijk is de man er ook maar in-
gesleept. Want niemand minder dan
drs. Schmelzer, destijds staatssecreta
ris van algemene zaken, heeft in 1960
het bedrijfsschapsbestuur incluis
voorzitter Aalberse geïnstalleerd. De
KVP is dus al met al niet vies van
een frisdrankje.
Maar praten met de PvdA is er niet
bij. Dat wordt maar „onvruchtbaar
politiek gehakketak", zei de huidige
voorzitter mr. Van der Stee.
Zou de Heer op zo'n STEErots zijn
kerk bouwen?
In één week tijd is in Rome nu al de
tweede schedel van een heilige ge
stolen. Vorige week donderdag was
het St.-Silvester, nu wordt St.-Cri-
sogno's schedel vermist.
Op die manier worden de hoofdzaken
vanzelf bijzaken.
R.-K. lezers en degenen die, zoals dat
heet, sympathiseren met de ontwik
kelingslanden: de vasten duurt nog
voort en ook de Vastenactie van het
bisdom Breda: Dubbel op voor
Afrika.
Loop er eens warm voor. Al moet lk
toegeven: te koud is het en te koud
blijft het.
MERIJü
(Van onze redactie buitenland)
TEL AVIV Joram Perez, de
leerling-piloot van het Israëlische El
Al-vliegtuig, die ernstig werd ge
wond, toen op 18 februcri Arabische
terroristen op het vliegveld Zurich-
Kloten het toestel beschoten, is over
leden. Dit heeft het hoofdkantoor
van EI AI in Tel Aviv dinsdag be
kendgemaakt.
