Neuzen tellen in zondagsmis
geen maatstaf voor
ledenbestand in de Kerk
UITVOERIG KASKI-ONDERZOEK:
-«i'sns sas.™ -
Prof. Bronkhorst neemt
het op voor kardinaal
Auteurs wijzen
wijzigingen
katechismus af
„KOMENDE
ZOMER
RUSTIGER
IN DE V.S."
Hervormd Moderamen
over hereniging met
gereformeerde kerken
Trekt Amerika
zich terug
uit Spanje?
Katholieke
journalisten
antwoorden
paus
Paulus
Heineken
en Koster
gaan
samenwerken
Kritisch
Normen
Telling
KERK EN PERS
Ds. ABERNATHY
Jongen verdacht
van roofoverval
op bejaarde vrouw
DE STEM VAN VRIJDAG 21 MAART 1969
(ADVERTENTIE)
NOORD VIETNAMESE militairen
hebben 40.000 bewoners van Laos uit
hun huizen verdreven. Dit heeft een
hqge Amerikaanse functionaris in
Saigon verklaard. Zij zijn, wat hij
noemde, meit de kolonisatie van Laos
begonnen. Leden vam de stammen
That Meo en Thai Dan, die de heu
vels in de moardoosteJijtoe provincie
Sam Neua bewoonden, waren ver
jaagd en vervang enidioor Noordviet-
namese heuvelbewaneiB.
AMSTERDAM/UTRECHT (ANP)
Heineken's Brouwerijen Nederland
n.v. (dochter van Heineken's Bier
brouwerij Maatschappij n.v.) en Kos.
ter's Handelmaatschappij n.v. hebben
volledige overeenstemming bereikt
met betrekking tot een zeer nauwe
samenwerking.
Het familiebedrijf Koster is reeds
meer dan 70 jaar agent van Heine
ken. Het betreft hier verreweg Hei-
nekens grootste bieragent. Daarnaast
heeft het bedrijf zich ontwikkeld tot
een belangrijke limonadefabrikant
van Joy. Het exploiteert voorts de
distilleerderij „De Boog".
De verschillende bedrijfsonderde
len van Koster/Joy/De Boog zullen
op zodanige wijze worden voortgezet
dat de werkgelegenheid van het per
soneel niet in het gedrang komt.
DEN HAAG (ANP) Het Mode-
ramen van de Hervormde Synode
heeft de Generale Synode van de ge
reformeerde kerken een brief ge
schreven om er op te wijzen, dat naar
het inzicht van het Hervormde Mo
deramen in elk geval de Avondmaals-
gemeenschap tussen de Nederlandse
hervormde kerk en de gereformeerde
kerken in Nederland en de weder
zijdse ambtelijke dienst geen langer
uitstel gedogen
De hervormde kerk staat eenzelfde
regeling voor als met de Lutherse
kerk tot stand kwam: volledige
avondmaalsgemeenschap, wederzij d-
se erkenning va nelkaars ambten,
mogelijkheid van wederzijdse beroe
ping van predikanten en bijstand in
het pastoraat. De hervormde kerk
wil liefst verder gaan. Ze wil hereni.
ging met de gereformeerde kerken
Liever vandaag dan morgen.
DEN HAAG (KNP) De auteurs
van de Nieuwe Katechismus hebben
na hun afwijzing van de wijzigingen
opgelegd in november 1968, ook over
de nieuwe set van wijzigingen, af
komstig van de Romeinse theologen
pater E. Dhanis s.j. en dr. J. Visser
c.s.s.r., een afwijzend advies gegeven
aan het Nederlandse episcopaat. -
Zij worden in deze afwijzing ge
steund door de theologen Haarsma
en Schillebeeckx. Verwacht wordt,
dat de Nederlandse bisschoppen in
hun eerstvolgende bisschoppenverga
dering van april een beslissing over
de wijzigingen zullen nemen.
(Van onze correspondent)
MADRID De Spaanse minister
van buitenlandse zaken, Fernando
Maria Castiella is gisteren naar
Washington vertrokken voor laatste
besprekingen betreffende de toekomst
van de Amerikaanse militaire- en
marine-bases in Spanje. Volgens de
Amerikaans-Spaanse bilaterale over
eenkomst loopt het verdrag over de
bases dat verleden ""jaar septem
ber al met een half jaar verlengd
werd op 26 maart af. Tenzij er te
gen die tijd een nieuwe overeenkomst
is getekend, hebben de Amerikaanse
strijdkrachten in theorie precies een
jaar de tijd om hun manschappen en
materiaal uit Spanje terug te trekken.
In welingelichte kringen hier ge
looft men dat de Spaanse regering
er weinig voor voelt om de Amerika
nen te laten vertrekken, en men ge
looft ook dat de Amerikaanse mili
taire leiders graag hun bases in Span
je willen behouden. Besprekingen op
militair niveau tussen de twee lan
den zijn, zoals gemeld wordt, bevre
digend verlopen, maar men is nog
niet tot een diplomatiek akkoord ge
komen.
Waarnemers hier geloven dat Cas
tiella en de Amerikaanse minister
van binnenlandse zaken, Wiliam Ro
gers, het misschien eens zullen wor
den over nogmaals verlenging van
een half jaar in de hoop dat bin
nen die tijd een nieuwe overeenkomst
tot stand zal worden gebracht. De
bases waarom het gaat zijn de enorme
onderzeese P'olaris atoombases in Ro
ta in Zuid-Spanje en de luchtmacht
basis in Torrejon bij Madrid en die
bij Sevilla.
(Copyright De Stem/The Guardian)
(ADVERTENTIE)
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG/BREDA De volks
telling in 197° zal v0°r de katho'
fekekerk in Nederland zeer waar
schijnlijk een ledenverlies aan het
fcht brengen, dat veel groter is dan
in de boeken op alle pastorieën sa
men is geregistreerd.
Al, een van de belangrijkste factoren
r het ledenverlies veroorzaken
noemt 't Katholiek Sociaal Kerkelijk
Instituut (KASKI) in een zojuist
verschenen rapport de overgangssi
tuatie waarin de Nederlandse kerk
provincie zich bevindt. „Een over
gangssituatie haalt de randgroepen
niet dichter naar de kerk toe, maar
maakt de afstand tot hen nog groter'
aldus het rapport, dat steunt op een
uitvoerig onderzoek van de periode
1956-1968.
Van de 12.700.000 Nederlanders zijn
er 5,5 miljoen katholiek gedoopt. Op
1 januari 1968 waren er volgens de
opgaven van de parochies 5,2 miljoen
gedoopten (gerekend met het zg. ge
ruisloos ledenverlies). Bij de volks
telling van 1960 was het aantal ge
doopten dat zieh tot de katholieke
kerk rekende al lager dan de paro
chiële opgaven van 1968, namelijk
51 miljoen. Als men de gedoopten
telt die volgens de maatstaven van
de Margriet-enquête van 1966 tot de
r.-k. kerk gerekend kunnen wor
den. dan komt men (voor 1 jan. '68)
op nog maar 4,7 miljoen uit. Het is
dus hoogstwaarschijnlijk dat ruim
twee jaar later het cijfer dat de volks
telling van 1970 zal opleveren, nog
een stuk onder deze 4,7 miljoen zal
liggen.
Een en ander kan erop wijzen, ver
volgt het rapport, dat de kerk hier
„een periode van vertraagde groei,
misschien wel van een achterblij
vende ontwikkeling tegemoet gaat.
In werkelijkheid zou dit proces reeds
gaande kunnen zijn, maar de trage
doorwerking van ledenverlies in de
officiële registratie kan dit ver
schijnsel verhullen".
ln dit verhand pleit het KASKI
voor een kritische benadering van
de categorie kerkleden. Niet de ob
jectieve maatstaf van het katholiek
gedoopt zijn zou moeten uitmaken
of iemand kerklid is, maar de sub
jectieve maatstaf: of iemand kerk
lid wil zijn, zich tot de kerk bekènt.
Dit kan volgens het KASKI ver
gaande consequenties hebben. Er
zijn parochies in Nederland, met na
me in de grote(re) steden (binnen
stadparochies!), waar men het aantal
ingeschreven katholieken als men
gaat vragen wie kerklid wil zijn
tot de helft moet terugbrengen. Hier
houdt de kerk dus een „schijn van
actieradius" op die er in werkelijk
heid helemaal niet is.
De verwachting van een „achter-
huivende ontwikkeling" typeert het
KASKI door het aatal doopsels per
1000 katholieken tussen '63 en '68 na
te gaan.
Was dit aantal in 196S nog 22,9,
vilt jaar later was dit nog 20. In 1963
hgt het katholieke geboortenniveau
2 per 1000 hoger dan het landelijk
gemiddelde, in 1968 nog slechts 0,8.
ve' KASKI concludeert hieruit, dat
M het aantal geboorten onder de ka
tholieken daalt en/óf de tendens
sterker wordt om de kinderen niet
'e laten dopen.
De normen voor de kerkelijke
tteelevendheid verschuiven, consta
nt het KASKI verder. Vroeger was
tt gemakkelijker. Toen telde men de
zondagse misbezoekers en wist men
armee het aantal ineelevenden.
egenwoordig staat men huiverig te-
WfVer4.i ^ze me'hode, want men
0n^Gkt, dat onder de „onkerk-
sm„J0nïn van godsdienstigheid
^iiken van de ge-
zii ra£spatronen en die, zolang
alleen 0f.flciele erkenning vinden,
sfeor v,?' i subjectieve belevings-
geleidino1! T6!1' In de Pastor^e he
men hl» lagere regionen houdt
XnwSfln ons land steeds meer
Van rP, verlegt de grenzen
hat de pÜT »n0e *roep zodanig,
-- in j n en »onkerksen" en
degene» Van ,overrnoed al
ritorinm' binnen het parochieter-
^metde?1 kemoeit zich verder:
s'ituüt zich uovmen, omdat het in-
^Inomingaan de P6?en -to. de
Dit "Zondagsviering".
enige SfeU°v^rigens zonder
wordt tófv»rW,ungenJ 0Pgemerkt
waarom de kathiv i -at de reden
einde naar d» t I1 ln het week-
is van een JS?1? ?>aat' verschoven
v°lwaardi« Mm vanwege een
2elf willen vtZ?atscl?ap naar het
kokkenheid SE® innerlijke be-
dan kan Zn m?refkt dit motief
wegblijve* zoals dat heet, „beter
kerkeliik gezicht dtCr daarmea zijn
OveriJLT,..„te verliezen.
joelde misbezoek61 ™aar' dat de
ÏÏde °ok s in het week-
kel'ike meelevend? ■^mate van ker_
M ekent echter f j vertonen. Het
dn j in de zondL het neUzen
li7de «nwijzi^5!™8 geen vol-
1lke, meelevenrth ls„vo°r kerke-
va^ b.ereikt slecht2d" \en herktel-
3* °nreseW.-een bePerkt deel
reed l staaft dt kerkgansers.
27 februari aan cllfers, die
'kant ziin dit iaar in.
Hieruit bleek o.m. dat in nog geen
drie jaar tijd, van 1 januari 1966 tot
1 oktober 1968, het kerkbezoek in
ons land (onder de katholieken) met
9 procent was gedaald.
Wanneer men de kerkbezoekers
vergelijkt met het aantal officieel ka
tholiek gedoopten volgens de volks
telling, dan komt in het weekeinde
nog 55 proc. naar de kerk, maar dit
percentage stijgt aanzienlijk, wan
neer men andere normen aanlegt.
Wanneer men zich namelijk baseert
op het aantal katholieken, dat zich
ook kerklid noemt, dan gaat 75 tot
80 percent naar de weekeindmis. (In
1966 en 1967 80 proc. tot 85 proc.).
Het KASKI probeert wel beknopt
een verklaring aan te geven voor de
scherpe terugval in 1967, namelijk
5 proe. en in 1968 van nog eens 4
proc. Er was reeds een algemene
tendens tot daling gedurende de
laatste tien jaar, maar nu lijkt het
alsof de kerkgangers hun „drempel
vrees" hebben laten varen, d.w.z.
geen drempelvrees om naar binnen
te gaan, maar om weg te blijven. De
oorzaak hiervoor meent 't KASKI te
moeten zoeken in de grotere toleran
tie van het kerkelijk gezag, waardoor
vele kerkleden de zondagsplicht voor
zichzelf afschaffen.
Het kerkbezoek ln het weekeinde
vertoont in Nederland zeer grote va.
riaties. In Brabant blijft deze met
uitzondering van de Brabantse ste.
den zeer hoog, (zie hierover ook
elders in deze krant) evenals dit het
geval is in de agrarische gebieden
der andere diocesen. Percentages van
80 tot 100 proc. vormen geen uitzon
dering. Een grote mate van onkerke
lijkheid vindt men vooral in de gro
te steden. In Amsterdam gaat nog
39 proc. naar de kerk, in Den Haag
34 proc., Rotterdam 29 proc. Het
laagst gemiddelde kerkbezoek vindt
men echter in de Rotterdamse voor
stad Ridderkerk, waar slechts 28
proc. der katholieken in het week
einde kerkt.
Het KASKI-rapport besteedt nog
uitvoerig aandacht aan de organisa
torische opbouw van de kerk in Ne
derland. Het constateert hierin onder
meer, dat de kerkelijke overheid
voorzichtig is geworden met verdere
uitbreiding van de parochies.
Gezien de dalende kerkelijke mee
levendheid, de daarmee samenhan
gende daling van de inkomsten en
de teruggang van het aantal actieve
priesters, moet de kerkelijke over
heid dat ook wel zijn, te meer om
dat de diocesen in steeds mindere
mate een beroep zullen kunnen doen
op de religieuzen, daar ook de or
den en congregaties door hun pries
terreserve hpen raken.
Het KASKI constateert, dat men
in de zielzorg ertoe neigt af te stap
pen van de parochie als zielzorg
eenheid en daarvoor grotere ravons
wil creëren. (Zie de longste plan
nen ln het bisdom Breda).
DEN HAAG „Wij stellen tot ons
leedwezen vast, dat de communicatie
tussen de Kerk en de moderne massa
media in hoge mate door de kerke
lijke autoriteit wordt belemmerd,
zeer in het bijzonder in het centrum
van de wereldkerk vermoedelijk
door een onjuist beeld van en een ge
brek aan begrip voor de taak en de
functie van die moderne communica
tiemiddelen, alsmede door een on
juist inzicht ten aanzien van de eigen
verantwoordelijkheid van de katholie
ke journalist".
Aldus de hoofdredacteuren van de
Nederlandse katholieke dagbladen
van de KRO, het Katholiek Neder
lands Persbureau en van de Nieuwe
Linie, die op initiatief van het Kath.
Journalisten Centrum een verklaring
hebben opgesteld, waarin zij ant
woord willen geven op een recente
toespraak van Paus Paulus VI over de
taak van de katholieke pers en de ka
tholieke journalist met betrekking tot
de meningsverschillen binnen de kerk.
Deze verklaring is in buitenlandse
katholieke persorganen verspreid en
toegezonden aa nhet Nederlands epis
copaat en aan de pro-nuntius in Den
Haag.
In hun nota zeggen de katholieke
hoofdredacteuren, dat de paus het
belangrijke probleem van de voor
lichting vooral binnenkerkelijk en
daarom niet volledig heeft gesteld.
Katholieke journalisten hebben n.l.
ook een binnenwereldlijke taak. Ten
aanzien van de binnenkerkelijke in
formatie merken zij op, dat hier voor
de journalist niet alleen het kerke
lijk gezag telt, maar ook zijn eigen
informatieve functie en zijn beroeps
ethiek. Daarnaast aldus de katho
lieke hoofdredacteuren moet ook
ruimte gegeven worden aan het per
soonlijke geweten van de katholieke
journalist. Hij draagt immers een ei
gen verantwoordelijkheid, die geen
ander, ook niet de kerkelijke gezags
drager, van hem kan overnemen.
Wel hebben de katholieke journa
listen een bijzondere taak op de door
de paus genoemde terreinen. Deze
taak kunnen zij echter slechts goed
uitoefenen als zij van de kerkelijke
autoriteiten de nodige voorlichting
en inlichtingen ontvangen. Maar hier
aan ontbreekt naar de mening der
hoofdredacteuren juist veel.
(Van een onzer verslaggevers)
UTRECHT Hoewel alle Utrecht
se studentenpastores en vrijwel alle
leden van de studentenparochie voor
stander zijn van oecumenische dien
sten, waarin ook dominees voorgaan
in de eucharistie evenals priesters
voorgaan in de avondmaalsviering, is
een aantal van hen van mening, dat
men op dit moment beter een pauze
kan inlassen. Dit naar aanleiding van
het bezwaar van kardinaal Alfrink
tegen de oecumenische vasten -
diensten, waarvoor telkens een do
minee is uitgenodigd om als voorgan
ger in preek en eucharistie voor te
gaan.
Een en ander is gebleken tijdens
de dinsdag en woensdag gehouden
vergaderingen van resp. het Utrechts
convent van studentenpastores en
predikanten en een forumdiscussie
voor de leden van de studentenpa
rochie en de verschillende studen
tengemeentes. Maandag was daaraan
voorafgegaan een bespreking-van het
landelijk convent van studenten
pastores. Van de daar aanwezige 30
pastores (onder wie 6 uit Leuven),
spraken 22 zieh uit voor het experi
ment; 3 waren tegen. Doch maar 16
adviseerden a.s. zondag door te gaan
tegen het verbod van de kardinaal in.
Tijdens de forumdiscussie vertelde
pastor Kamphuis, dat er al van 1960
af in Utrecht universitaire' kapel
diensten bestaan, waaraan alle ge
zindten deelnemen en waar beurte
lings avondmaal en eucharistie wor
den gevierd. Ook vindt er al enige
(aren een gemengde huwelijksslui
ting plaats in een gezamenlijke dienst
van priester en dominee. Soortgelijke
diensten zijn gehouden in de studen
tenparochies van Amsterdam, Leiden
en Eindhoven, „met medeweten van
het episcopaat, dat een en ander zwij
gend toestond", aldus pastor Kamp
huis.
Uit de opiniepeiling in de zaal
bleek, dat de Utrechtse stud-entenpa.
rochie en de reformatorische studen
tengemeentes zich één christelijke
gemeenschap voelen en die eenheid
ook in een gezamenlijke tafelviering
willen uitdrukken. Pastor Jeroen
Gooskens zei: „Een experiment zoals
hier plaatsvindt, veronderstelt een
persoonsgemeenschap. En in onze si
tuatie is hiervan sprake".
Algemeen betreurde men het ver
bod van kardinaal Alfrink. Mede naar
aanleiding van de gemaakte opmer
kingen sprong de hervormde hoog
leraar prof. Bronkhorst voor de kar
dinaal in de bres. Hij zei de kardi
naal heel goed te kennen en daarom
te kunnen zeggen: „Kardinaal Al
frink heeft het niet aan u verdiend,
dat er een algemene hilariteit in de
zaal komt, zodra zijn naam genoemd
wordt. Dit vind ik niet fair. Ik wil
geen ander woord gebruiken". De
zaal bevestigde zjjn opmerking met
applaus.
ATLANTA (AP) Dominee Ralph
David Abernaty, de opvolger van do
minee Martin Luther King, heeft de
zer dagen gezegd dat hij denkt dat de
komende zomer veel rustiger zal zijn
in de Verenigde Staten dan de voor
gaande jaren.
Hij gelooft dat de meeste zwarte
Amerikanen het standpunt innemen
dat ze eerst willen afwachten om te
zien wat president Nixon voor de
negers en voor de armen van Ame
rika gaat doen.
Abernathy zei dit op een perscon
ferentie waarin hij een aantal plan
nen ontvouwde om de moord op do
minee King te herdenken en om de
campagne voor de arme mensen op
nieuw op gang te brengen.
(Van onze correspondent)
GRONINGEN Een 15-jarige jon
gen heeft woensdagavond in Gronin
gen een brutale roofoverval gepleegd
waarbij een 72-jarige weduwe me
vrouw Visser-Blouw ernstig werd
verwond. Zij moest met hevig bloe
dende wonden worden overgebracht
naar het Aca'demisch Ziekenhuis in
Groningen. De jongen is aangehou
den maar ontkent.
De jongen beide woensdagavond
aan b;i de weduwe, en moet haar
vriiwel onmiddellijk nadat zii hem
had opengedaan hebben aangevallen.
Mevrouw Visser herkende de jongen
als de kleinzoon van een buurman.
Nadat de vrouw bloedend in de
gang terecht was gekomen, is de jon
gen de kamer in gerend en heeft
daar een greep in de tas gedaan. Het
is nog niet bekend wat er vermist
wordt.