Kunstenaar ontvangt schooljeugd in atelier anders dan andere Zwaar gestoorde van Z. krijgt toch levenslang WAAROM MINA HEEFT SINDS 1850 GRENSPROBLEMEN GESLAAGD CREATIEF EXPERIMENT Geen limiet bij bepaling duur gezinshulp GOODPASTER OPVOLGER LEMNITZER ver de uitgebreide keus1,1 varmte en rijkdom oie :ieur geeft. Over het P15 ïoud. En noem maar op- waarom bevredigt u en uw nieuwsgierigh# aag of morgen eens b'i ichter te gaan kijken Vragen Srednil Creatief constante kwaliteit Afkoeling Ministerie CRM: DE STEM VAN DONDERDAG 13 MAART 1969 liever zelf. Zo zouden pna's vol kunnen nieuwe Krommenie i, waarvan verschil^0"3 teiten. (Van onze kunstredactie) ROOSENDAAL „Wij doen er ook wel wat aan, maar die kerels hébben het". Het hoofd van de St.-Cornelius jongensschool te oosendaal W. Heijnen is enthousiast over de resultaten van een Opmerkelijk initiatief van de jonge kunstenaar Peter Oosterbos uit iv. Ruim twee maanden hebben iedere zaterdag school kinderen uit Roosendaal, Wouw en Moerstraten op zijn atelier pogen etsen. De „kunstwerken" hangen deze week in schouwburg j,De Kring" te Roosendaal, zodat iedereen ze kan zien. Dat is een jeuke ervaring. Maar veel fijner is het, dat door dit experiment Schoolkinderen voor wie „handenarbeid", gelukkig, bjjna zo elangrijk aan het worden is als rekenen en taal kennis konden naken met een interessante expressievorm èn met het milieu van hen kunstenaar. Zowel voor de kinderen als de kunstenaar en nderwijsmensen is het een geslaagde proef geworden, die in veler- |lei vormen om voortzetting vraagt. j „Hij hangt bij ons thuis boven de hdio", vertelt Tonnie Konings uit (ie vijfde klas van de St.-Cornelius- phool. „Nee, niet in een lijst, want De heb ik niet". Maar het is wel en echte en originele ets van zijn jgen hand. Er zijn drie afdrukken 'an. Behalve boven de radio hangt ér nog een in De Kring en een in gang van de schooi; wèl in een ijst. [„Het initiatief kwam van Peter bsterbos zelf". En de heer Heijnen j wel een beetje trots op zijn oud erling aan de Michel-mavo. „Hij beft het goed aangepakt. Het idee om schoolkinderen op het atelier genhandig kennis te laten maken het etsen, sloeg direct aan bij jpe afdeling onderwijs op het ge- Jeente-secretarie hier. Bovendien list Oosterbos de inspectrice van ft lager onderwijs er warm voor i'maken. Na deze officiële instan ces kwam hij bij mij. Ik stond er Irect positief tegenover; boven- len zat ik zelf lang in het jeugd- |erk. Samen hebben we toen alle ofden van scholen in Roosendaal, {Touw en Moerstraten benaderd. Ie meesten reageerden zeer posi- lef." INiet alle scholen deden rffee, om- ftt men meende dit niet te kunnen Lachende vissen op een ets van Patricia. betalen. Nu kan de onderwijsver- goeding in ons gebied wei beneden peil zijn (dat is meer in deze krant betoogd), maar twintig gulden per leerling was geen prijs voor dit ex periment, waarbij bijna een gehele dag „les" werd gegeven en mate rialen werden gebruikt. Het kon betaald worden uit het fameuze ar tikel 101. Van iedere deelnemende school mochten twee leerlingen meedoen. En het was een bijzonder voorrecht als men tot de uitverko renen behoorde. Het is een lange kronkelweg door het polderlandschap ten noorden van Wouw. Langs de weg staat een fel rood bordje: Peter en Jacq. Oos terbos. In een van de vele oude „boerderijtjes" wonen zij. Zwart, rood en wit aan de buitenkant van het huis maken duidelijk, dat er geen koeien en varkens meer hui zen. Ieder weekend van de afgelo pen periode hebben hoofden van scholen en ouders de aspirant-et- sertjes hierheen gereden. „Om tien uur *s morgens waren ze er", vertelt de heer Heijnen. „De kinderen waren gauw gewend, want hij en zijn vrouw doen het leuk. Het was voor de kinderen een ander milieu: een anders ingericht huis dan ze zelf gewend zijn en daarin een kerel met een baard. Maar eerst mochten ze zijn eigen etsen zien; bladeren in een boek met etsen van Rembrandt; zijn vrouw schenkt een kopje koffie. De „kunstenaars" zoals ze zijn opgeprikt in De Kring in Roo sendaal. Spoedig was dan het ijs gebroken." Tonnie Konings en de andere kinderen kunnen je nu precies ver tellen hoe je moet etsen. „Eerst ga je tekenen op een zinken plaat. Wij deden dat met een spijker." En dan volgt er een wirwar van materialen. Tonnie praat over vuurlak en sal peterzuur of het voor hem potlood en papier geworden zijn. Over de drukpers en de inkt, over de af drukken etcetera. Peter Oosterbos heeft met een viltstift het hele pro cédé nog eens groot op papier gezet en dit opgehangen bij de tentoon gestelde etsen in De Kring, zódat alle vaders, moeders, ooms, tantes, broertjes, zusjes, neefjes, nichtjes en andere geïnteresseerden kunnen lezen, wat de kinderen bij hem „uitgespookt" hebben. Een ding moet dan wel duidelijk zijn: er zul len maar weinig kinderen op de wereld zijn, die deze techniek toe pasten. Misschien is er zelfs spra ke van de jongste etsers ter we reld. Met grote schorten voor of over alls aan, met zwarte handen en rode wangen waren ze iedere za terdag tot vier uur 's middags be zig. In de pauze verzorgde me vrouw Oosterbos de middagboter ham en mochten de kinderen ter loops nog kennis nemen van de weeftechniek, die zij beheerst. Als de drie afdrukken gemaakt waren stond de auto weer voor de deur. De zinkplaat, waarin de tekening geëtst was mochten ze mee naar huis nemen. achter naar voren. Zo maar „Patri cia" tekende gekke vissen. Er zijn er ook, die hun naam er volledig onder gekregen hebben: Arthur C. Mon- teiro „Quix", lees je. Harry Kou- men is Op s(t)ap met elkaar. En een grapje: aan een helikopter hangt een lint met de tekst „Met koli meer mans". Er hangt een ets, waarvan je bijna zegt: Dat is een „Meesters"; Jan Meesters is de ma ker. Een werkster van De Kring, die toevallig de peuken van de schouw burgbezoekers opruimt, zegt: „Ik vind het allemaal maar knap ge daan. Ik vind er hele mooie stukskes bij hangen." Je kunt er lange tijd naar blijven kijken en je verheugen over die stukje ongebreidelde fan tasie, dat zo fijn vorm kreeg. En als je verder kijkt en denkt zou je als onbevooroordeeld toeschouwer via deze etsen de kinderen bij de onderscheiden scholen kunnen zoe ken. Je ziet kinderen, die al vastge pind zijn op wat geijkte tekenpa troontjes en anderen, die geleerd hebben zich vrij te laten gaan; of beter veel geleerd hebben om zich zelf te zijn in een stukje expressie. „Onderweg naar huis praatten ze honderduit" glundert de heer Heij nen. „Dat zouden we best iedere dag willen doen... en waar leeft die man eigenlijk van... De vragen kwamen los. Weet u, wat ik er ook zo prettig van vind. De kinderen hebben niet alleen kennis gemaakt met een nieuwe techniek, maar ook met het milieu van een kunstenaar. Dat is alleen maar toe te juichen. Het was voor mij ook een open baring. „Ik heb een danseres getekend", vertelt Tonnie Konings. „Waarom? Dat weet ik zelf niet. Ik wist niet wat ik anders moest tekenen en we mochten tekenen wat we wilden. Ik wil tekenleraar worden". In De Kring kan iedereen zien hoe de kin deren hun fantasie uitgeleefd heb ben èn hoe dat tekenwerk een apar te bekoring krijgt wanneer het via de etsplaat op papier komt. Je komt dan tot do al niet meer zó verrassende ontdekking hoeveel ver wantschap er bestaat tussen de kin dertekening en datgene wat he dendaagse „volwassen" kunstenaars via hun al of niet geremde fantasie vorm geven. Er zijn verschillende kinder-etsen bij, die het op een vol wassen tentoonstelling van kunste naars, met al of niet verdiende faam, niet eens zo gek zouden doen. Er zijn ook brave landschapjes en bosjes bloemen bij. Maar daarnaast hangen weer geometrische figuren, gedrochten, lachende bomen en wol ken, een klein beetje moderne tech niek. Bijna alle etsen zijn heus ge signeerd, waarbij de meesten ge worsteld hebben met negatief en positief. Een van de „kunstenaars" heet Ekoj Srednil. Lees maar van Je wordt je dan weer bewust hoe belangrijk deskundig creatief onder wijs is. „Wij doen er veel aan", zegt de heer Heijnen. En met enige trots laat hij zijn handenarbeidlokaal zien, waar overvloedige materialen voor de kinderen klaar liggen. In de gangen hangen grote prikborden, waarop de resultaten het oude schoolgebouw opfleuren. „Een van ons schoolteam is er zeer bedreven in om de kinderen met deze materialen te leren om gaan. Anderen volgen cursussen. Vakkrachten? „Tja, dat heeft zijn voor en zijn tegen." Maar na het ex periment Oosterbos is de heer Heij nen zich meer bewust geworden van het „voor". En als wij hem vertel len, dat er enkele honderden kun stenaars in ons gewest wonen, waar van een zeer groot deel niet aan een echte ontplooiing toekomt, zegt hij: „Laat ze maar komen "Er zou den veel meer kunstenaars inge schakeld kunnen worden bij het on derwijs. Dan zal er van deze kun stenaars ook een positieve bereid heid uit moeten gaan om daaraan mee te werken. Al zou er op de kweekscholen ook nog veel meer (en anders) aan gedaan moeten worden bij de opleiding van nieuwe onderwijzers(essen), op dit moment kunnen en mogen we van veel leer krachten nog niet verwachten dat zij in staat zijn een stuk creatie in het onderwijs in te bouwen, die de ze tijd vraagt. Ook niet iedere kun stenaar is in staat om „les te ge ven" en wil dit vaak ook niet. Maar het experiment-Oosterbos heeft ge leerd. dat er vele wegen mogelijk zijn. De deur van de St.-Cornelis- school in Roosendaal staat wjjd open. Daar is de heer Heijnen en de zijnen gaarne bereid om met kun stenaars samen te zoeken naar die wegen. En als je het resultaat van dit experiment ziet, dan zeg je: Dat mogen^ we de schoolkinderen van deze tijd niet onthouden. De collectie van ongeveer 45 kin- deretsten is slechts alleen deze week nog te zien in De Kring, iedere dag van 10-18 uur. Gedurende de maand april worden ze tentoongesteld in Vestzak theater De Trapkes te Bre da. Reacties van bezoekers zjjn bij Peter Oosterbos zeer welkom, want hij heeft graag dat iedereen mee denkt over de creatieve ontplooing van kinderen. HENK EGBERS (ADVERTENTIE) caballero Toneelspeler en TV-acteur Jeroen Krabbe 25 STUKS i 1.75 -EEN LAURENS PROBUKT, (Van onze juridische medewerker) UTRECHT Het vonnis voor Hans van Z. is op het eerste gezicht voor een jurist toch een beetje vreemd. De rechtbank stelt uitdruk kelijk dat deze jongeman zo ernstig gestoord was, dat slechts van een minimale verantwoordelijkheid voor zijn daden kan worden gesproken. Toch wordt hem de zwaarste straf opgelegd die ons recht kent. Wat steekt daar achter? Wanneer een verdachte zo ernstig gestoord is, dat zijn daden hem maar voor een minimaal deel kunnen wor den toegerekend dan is een verple ging en een behandeling op zijn plaats en die kunnen geschieden in het ka der van een terbeschikking steUing van de regering. Logisch zou dan zijn een relatief korte gevangenisstraf, aangepast aan die minimale verantwoordelijkheid en daarna de uitvoering van die ter beschikkingstelling. Maar de Utrecht. WASHINGTON (Reuter) Presi dent Nixon heeft gisteren generaal Andrew J. Goodpaster, plaatsvervan gende opperbevelhebber van de A- merikaanse strijdkrachten in Viet nam, benoemd tot NAVO-opperbe- velhebber in Europa. Generaal Good paster volgt in deze functie generaal Lyman Lemnitzer op. Generaal Lemnitzer die sinds 1963 opperbevelhebber van de 'NA.VO- strijdkrachten in Europa is, zal per 1 juli aftreden. Generaal Goodpaster heeft onder generaal Eisenhower in Europa ge diend. Hij is ook commandant van een Amerikaanse divisie in Duitsland en assistent van de voorzitter van de Amerikaanse generale staf geweest. (Van onze correspondent in Peking, Colin McCullough) PEKING De spanning tussen China en Rusland is de laatste tijd aanzienlijk toegenomen. In Peking en in andere steden van de Chinese Volksrepubliek worden massale be togingen gehouden en de nieuwsme dia staan naast de gebruikelijke aan vallen op het Amerikaanse imperia lisme vol met beschuldigingen aan 't adres van het „Sovjet revisionisme". Het hoogtepunt van het geschil is tot nu toch wel het grensincident van o«nn as 2 maart. Wrijvingen aan de o500 km lange grens tussen de twee landen heben zich al eens eerder voorgedaan. De grensproblemen van China gaan terug tot de tijd van het imperialis me en kolonialisme, ongeveer een eeuw geleden. Toen werd China ver deeld in „machtssferen" door de toenmalige grote mogendheden en werd gedwongen grote gebieden af te staan. In 1860 sloot Rusland met China het Verdrag van Peking waarbij Chi na een groot deel van zijn grondge bied in het noorden verloor. Het Chinese „Volksdagblad" schrijft nu dat het verdrag een van de „meest onrechtvaardige verdragen" is die China ooit heeft moeten aangaan. Volgens het verdrag van Peking is, zo beweren de Chinezen, zelfs het eiland Chenpao in de Oesoeri, waar het jongste incident plaatsvond, Chi nees grondgebied. De huidige moeilijkheden begon nen omstreeks 1960, toen de Russisch- Chinese verhouding afkoelde. Beide landen beschuldigen elkaar ervan in cidenten en „provocaties" te hebben uitgelokt. Chinese berichten doen zelfs melding van meer dan 5000 in cidenten tussen 1960 en 1965. In die jaren liet Rusland tienduizenden, voornamelijk mohameddaanse vluch telingen toe uit de Chinese provincie Sinkiang. De reden voor deze massa le vlucht was de culturele revolutie. China sloot onmiddellijk de grens af en beschudigde de Sovjet-Unie er van de vluchtelingen te hebben over gehaald tot het volgen van de „re visionistische" weg van het socialis me. Na het nieuwe incident in de pro vincie Heilunkian is de toon van de Chinese kranten in toenemende mate agressief geworden. Voortdurend wordt er aan herinnerd, dat „Tsaris tisch Rusland meer dan een half miljoen vierkante kilometer Chinees territorium heeft geannexeerd". „Ais de Sovjets doorgaan op deze roekeloze weg en steeds opnieuw be ginnen met het provoeeren van inci denten, dan zuHen zij zeker hun neus stoten op de tegenreacties van het vastberaden Chinese volk", aldus een niet mis te verstane waarschuwing in het Volksdagblad. (Copyright De Stem/Globe and Mail, Toronto) se rechtbank heeft kennelijk gewor steld met het probleem waarmee de samenleving heel vaak geconfronteerd wordt wanneer een patiënt uit een inrichting voor terbeschikkinggestel- den (psychopatenasiel heten die din gen nog steeds in de ambtelijke taal) met proefverlof, of na een ontslag of ook wei na een ontvluchting weer in de samenleving terugkomt en daar opnieuw delicten pleegt. Het is het eeuwige dilemma waar voor de psychisch gestoorde delin quent de samenleving stelt: voor de ontwikkeling van de goede mogelijk heden die hij nog in zich heeft is een zekere mate van vrijheid absoluut noodzakelijk, maar de beveiliging van de maatschappij tegen zijn daden eist vaak een hermetische opsluiting. De Utrechtse rechtbank heeft in het geval van Hans van Z. die optimale beveiliging het zwaarst laten wegen en hem een levenslange gevangenis straf gegeven. Maar de vraag is of dit rechtvaardig is. Op de vraag kan men alleen be vestigend antwoorden wanneer men de feiten zo zwaar vindt, dat zelfs de minste verantwoordelijkheid van de dader groot genoeg is om hem de zwaarste straf op te leggen. Maar dit is in het Utrechtse vonnis niet te le zen. Nee, de rechtbank wil deze man voor goed uit de maatschappij weg hebben. Al blijft er steeds het achter deurtje van de gratie, die hem ver leend kan worden. Maar daarin houdt de rechtbank zelf haar zegje. Al wordt gratie door de kroon verleend, eerst moet daarvoor het advies van de rechtbank worden ingewonnen, die het vonnis indertijd heeft gewezen. Bij de terbeschikkingstelling van de regering is dat heel anders. In fei te bepalen daar de artsen en de psy chiaters wanneer de man weer op vrije voeten komt en heeft de recht bank die de straf heeft opgelegd daar over niets meer te zeggen. De Utrechtse rechtbank heeft deze verantwoordelijkheid kennelijk niet uit handen willen geven. Met dit vonnis heeft ze ook iets ge heel nieuws geïntroduceerd: ze heeft een gevangenisstraf opgelegd maar er tevens bij gezegd, althans laten door schemeren, dat maar meteen met een psychiatrische behandeling van de man moet worden begonnen, opdat de weinige mogelijkheden welke hij nog heeft om tot maatschappelijk aan gepast gedrag te komen niet geheel verloren gaan. Dat is een hinken op twee gedach ten en het is de vraag of het Amster damse Gerechtshof en de Hoge Raad, die misschien nog over deze zaak te oordelen krijgen, dat ook zullen doen. DEN HAAG. „Gebleken Is dat instellingen voor gezinsverzorging en tijdelijkheid van hulpverlening aan gezinnen van weduwnaars soms be palen op een tijdvlak van zes weken. Dit is niet in overeenstemming met het door mijn departement steeds ge huldigde standpunt, dat de gezinsom standigheden bepalend zijn zowel voor de aard als voor de duur van da dienstverlening." Aldus schrijft de directeur maat schappelijke dienstverlening van het ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk, A. J. Gijsbers, aan het bestuur van de Nederlandss Weduwen en Weduwnaars Boni Deze bond had de minister van C.R.M. gevraagd de subsidieregeling voor gezinshoofden te wijzigen, waar door het mogelijk zou worden een gezin na het overlijden van de vrouw langer hulp te bieden dan thans het geval is. Het A.R.-kamerlid mej. H, van Leeuwen had de minister ge vraagd in deze haar standpunt ken baar te maken. In het antwoord van het ministeris wordt verder opgemerkt: „Om te bereiken dat in gezinnen van we duwnaars gedurende een langere pe riode na het overlijden van de echt genote, gezinsverzorging of gezins- hulp wordt geboden, een wijziging van de subsidieregeling niet nodig is. Deze regeling spreekt zich name lijk niet uit over een vaste tijdsduur omschreven periodes van hulpver lening, maar karakteriseert de hulp- verlening als „tijdelijk". De tijdelijk, heid is bedoeld als stimulans voor het vinden van andere verantwoorde oplossingen. Die omstandigheden, waarbij de periode van dienstver lening vanuit de gezinsverzorging on afzienbaar blijkt, zoals bijvoorbeeld in gezinnen van weduwnaars, die hulp vanuit de gezinsverzorging moet worden geboden, totdat zij op ver antwoorde wijze kan worden vervan gen", zo besluit het ministerie. Dit standpunt is in een ontwerp- circulaire voor overleg aan de cen trale raad voor gezinsverzorging voorgelegd om het nogmaals onder de aandacht van alle instellingen voor gezinsverzorging te brengen. een het LOUIS ARMSTRONG is met nierontsteking opgenomen in Beth-Israel-ziekenhuis in New York. Volgens een communique dat giste ren werd uitgegeven is de toestand van de 68-jarige jazzmusicus „heel goed". GUSTAF HUSAK, de leider van de Slowaakse communistische partij heeft gisteren bekend gemaakt, dat de ïdioloog van zijn partij, Miroslav \s, ontslagen om dat hH er „rechtse en .opportunistische" stand punten op na hield.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 7