I ïeen gesloten rijen op congres PvdA IET P. y. d. A.-CONGRES IN DE PERS Ir. Gustav Heinemann in moeilijkheden PRINS CHARLESVUURPROEF IN WALES cuüria1 :er achter ink Ir geld NKVpleit voor instelling vervoersschap 1 hebben, kt met Je/bijrijder srwerkfabrieken EN KOST NIKS! 't keukencentrum gte! Dan eisenbank er altijd wel DE STEM VAN DINSDAG 11 MAART 1969 CB69-02 (Van onze pari. redactie) DEN HAAG strijdliederen n er op een congres van de rdA'niet meer bij, het is nu bekvechten geblazen. De de SDAP'er die een opwelling eeg om „Op socialisten sluit de en.. te gaan zingen, zag er aar 'vanaf, want op het eind rigelweek gehouden congres in t angeopende Haagse congres- bouw bleek dat de rijen met *1 moeite sluitend te krijgen reding een: Personeelsafdeling. (Mon- t.m. woensdag van 08.30- nd had natuurlijk verwacht hart Heertje in opperste iche broederliefde Nieuw ndré van der Louw om de j jóuden vallen, maar dat de ge- -^tenheld zo overduidelijk zou wor- gedemonstreerd en de solidari- lover te zoeken zou zijn, daarop «elfs Schmelzer van de KVP *st durven hopen. K van der Louw de Karei «el van het partijbestuur kan /reden zijn. De top van de partij et „wat linkser aanhouden, ook zullen op de rechterflank wat de- :he appellanten" rechtdoor 1 Links heeft ruim een jaar een boekje gemaakt oveT: ^Jit van de rooie ruggen (dat briefjes van 1000). Het verslag- van het PvdA-congres komt en zeker te heten: „De on- _van de Rooie Rakkr s". Hete op voorgaande congressen na Tans - Vondeling (rechts) „Misschien zal de noordelijke stugheid de leidsel steviger in handen houden dan de zuidelijke gemoedelijkheid dit deed" afloop „het was een goed congres", in alle eerlijkheid zal nu gezegd moeiten worden: het was een slecht congres. Door de afgeladen agenda, waardoor de zaken niet behoorlijk konden worden doorgestoken, door de vele tegenstellignen, wanorde en chaos en de soms slechte congres- leiding. De nieuwe voorzitter, dr. A. Vondeling moest het na afloop on middellijk toegeven: „Zo kan het niet meer. Dit congres met zijn gro te agenda was een experiment, nu zal men zich erop moeten beraden, wat er in de toekomst moet gebeu ren. We zullen", zo zei dr. Vonde ling, „na afloop van het congres ook minderheden tot gelding laten ko men en ik laat het aan u over of wij een demonstratie van praktische democratie hebben gegeven". Die opmerkingen lieten aan duidelijk heid niets te wensen over. Vonde ling erkende tevens dat de leiding van de zaterdagmiddagzitting toen over de NAVO werd gesproken te leurstellend was geweest. Toen tij dens die middagzitting de wanorde en chaos zijn hoogste punt bereikte, greep Vondeling in. Met ingehouden woede zei hij alleen maar: „Mag ik het congres vragen de orde niet ver" der te verstoren?" Door de tijdnood zaterdagmiddag moest het congres de zaken snel af werken. Er werd na NAVO en er kenning Oost-Duitsland nog even ge praat over de werkgelegenheid. De belangstelling was gering en in de wandelgangen liepen de hoofden rood aan van de discussies. Zelfs toen Den Uyl met zijn rede was be gonnen, toonde de zaal grote lege plekken. De politieke leider van de PvdA sprak zijn voorbereide toe spraak niet uit. De gang van zaken op het congres noopte hem zijn woordkeuze aan te passen. Hij sprak over de botsing tussen gegroeide structuren en de jonge generatie en over de uitdaging om aan de demo cratie in de wereld een nieuwe vorm te geven. Er zijn nieuwe te genstellingen ontstaan, geprobeerd moet worden gegroeide verhoudingen en bestaande machten te hervor men. Het gaat om een hernieuwde keuze tussen anarchisme en sociaal democratie. zei Den UyL Wij moe ten vuile handen durven maken door binnen de bestaande stelsels te dringen en vandaaruit te hervormen. Het leek erop dat hij met de con- gresuitspraken een beetje in zijn maag zat, want hij hield het congres duidelijk voor, dat de PvdA welis waar mikt op progressieve concen tratie, maar dat de gegadigden daarvoor maar beperkte Invloed hebben, en als er uit zo'n progressie concentratie winst voor de piitieke partij kan worden gehaald dan moe ien ook in de andere partijen de omvormingsprocessen op gang ko men. De PvdA moet zich er van bewust zijn, dat als de aanhang van de confessionele partijen in d? ko" mende twee jaar niet opensplijt dan de vruchten zullen moeten worden geplukt van de beslissing die het congres nu in samenwerking met KVP genomen. Den Uyl sprak gloedvol en bewogen. De dank was groot. Het congres stond als een man op en ging langdurig applaudi- seren. Ook al was Den Uyl in de oppositie te slap geweest, het con gres wilde hem nu zijn steun niet onthouden. In snelle haast moesten de oude bestuursleden plaats maken voor de nieuwe. Voldaan zag vice- voorzitter André van der Louw 2 dagen in vuurrode trui, nu met rode das, zijn hulpkrachten het podium opkomen. Met Limburgse gemoede lijkheid ging de aftredende voorzit ter Sjeng de hamer aan Friese An ne overdragen. Tans kreeg veel lof toegezwaaid, omdat hij de PvdA in de twee moeilijkste jaren van haar bestaan had geleid. Voor het ge schenk hadden velen een duit in het zakje gedaan. In het Fries had iemand bij zijn gave geschreven: Je kunt beter voor een honde-kar ren nen, dan voorzitter van de PvdA zijn. Misschien zal de noordelijke stugheid de leidsels steviger in han den houden, dan de zuidelijke ge moedelijkheid dit deed. Tans kreeg bü zijn afschei een geschenk van meer dan 3000 gulden om voor zijn „rust" te besteden. Wat Zullen ze Vondeling tezijnertijd wel niet moe ten geven - Van een onzer verslaggevers) DEN HAAG De Nederlandse igbladen hebben gisteren in hun mmentaren uitvoerig stilgestaan j het PvdA-congres. Hieronder ven,wij een bloemlezing. DE VOLKSKRANT schrijft dat het ïgres van de grootste oppositie- en duidelijk alternatief heeft bieden voor het beleid van hbinet De Jong, Het blad '.ent (dat Nieuw Links bij velen pe heeft verloren door de („chantage") die gebruikt pm haar invloed in de PvdA laten. er de heer Den Uyl nu al reiging van een mogelijk worstelt, bleek heel duide- in slotbeschouwing op het De enige mogelijkheden Idus de socialistische oppo- dat er een meerderheid voorlopig nog niet sterke itie rond de PvdA komt of en CHU aanvaardbare pro partners worden. Zelfs de als uitgesproken conserva- loemde CHU heeft de PvdA nu nodig om althans in theorie enig uitzicht te houden". „Dit was het congres, dat brokken maakte en niet bouwde. Dat deuren sloot met het grote risico, dat het daarmee vooral zichzelf heeft opge sloten", aldus De Volkskrant. TROUW begint haar commentaar met de constatering dat de PvdA op haar congres een in veel opzichten onwaardig en beschamend beeld van zichzelf heeft gegeven. „De ver deeldheid is toegenomen, maar - wat ernstiger is - het tumult by de bestuursverkiezing en bij een be langrijk onderwerp als de Oost-West- politiek, was een demonstratie van onderling wantrouwen". Trouw ein digt: „De PvdA raakt langzamer hand in het krachtenveld van de on- geduldigen, de compromislozen. De generatie van de gouvernementelen, die zonder haast, desnoods bij stuk jes en beetjes, met tact en beleid naar de macht streven, is aan de verliezende hand. De partij oriën teert zich daarmee wel heel uitslui tend op de PSP en de PPR. Dat zou wel eens kunnen betekenen dat de VVD zich breed kan maken. En dat de PvdA zich in de oppositierol heeft vastgeklonken". Het ALGEMEEN DAGBLAD schrijft dat er in plaats van het kwe ken van onderling vertrouwen, ach terdocht, wantrouwen en tweedracht is gezaaid. Hier staat dat de „tries te balans van het congres een beeld toont van inwendige versplintering". Volgens het Algemeen Dagblad zul len de eerste symptomen van scheu ring niet lang op zich laten wachten. De krant besluit met de veronder stelling dat dit congTes wel eens het begin van het einde van de grote, modern-socialistische partij in ons land kan hebben ingeluid. Het VRIJE VOLK zegt dat Nieuw Links het zwaar te verduren heeft gehad en hoopt dat in de periode die nu aanbreekt de „frisse gelui den" van de vertegenwoordigers in het partij-bestuur van deze groep zullen maken dat men, after all, kan zeggen „dit was een goed con gres". Veel kritiek had het Vrije Volk op de motie voor de erkenning van de DDR. De TELEGRAAF noemt het con gres een „beschamend congres van zelfvernietiging" en betwijfelt of er enige vruchtbare samenwerking kan zijn tussen de „gematigde socialis ten" en de aanhangers van Nieuw Links in het partijbestuur. De Tele graaf besluit: „Er kan nog slechts hoop worden geput uit de opvatting dat de ontwikkeling in de PvdA niet nog ongunstiger kan worden". Het ALGEMEEN HANDELSBLAD begint zijn commentaar met te con stateren, dat dit congres van de PvdA het slechtst georganiseerde en zwakst geleide uit de geschiedenis van de partij was. „Verder had het alle kenmerken van een politieke thriller". Het AH meent, dat de po ging van drs. Den Uyl tot een vrijage met de ARP en de CHU weinig kans op succes heeft. Een progressief ak koord met D '68 acht het blad daar naast ook al onwaarschijnlijker ge worden, „want het is juist D '66 die uit de nu ontstane situatie de volle (stemmen)winst denkt te kunnen binnenhalen". Volgens DE WAARHEID kan de verkiezing van de Nieuw-Linksfigu- ren alleen maar gezien worden als een uitspraak van het congres, waar in de wil tot een linkse politiek zo als deze onder de aanhangers van de PvdA leeft, vertolkt wordt. „Met Nieuw Links als zodanig heeft dat niets te maken. De hele gang van zaken wierp namelijk een speciaal licht op de rol die Nieuw Links gespeeld heeft. Zijn vertegen woordigers, die op het congres het woord voerden, bleken slechts één bedoeling te hebben, namelijk de ra dicalisering onder leden en aanhan gers op te vangen. Hun optreden werd gekenmerkt door de pogingen om de sterke aandrang tot verande ring en tot een linkse politiek te ka naliseren en een breuk in de PvdA te voorkomen. En dat die breuk er ook in de toekomst zal blijven drei gen, zal na het congres voor niemand meer een geheim zijn. Vooral ook omdat het zogeheten Nieuw Links niet representatief is voor de oppo sitie in de afdelingen in de PvdA te gen de rechtse elementen In die par ty". Aldus De Waarheid. DE TIJD, die zaterdag voorspelde dat Nieuw Links verzwakt in het nieuwe partijbestuur van de P.v.d.A. zou komen, is daarop gisteren in haar commentaar teruggekomen. Het blad noemt als reden van de verkiezing van twee Nieuw-Linksaanhangers extra in het bestuur overigens „het intimidatie-komplot van Van Dam", „het dieptepunt van het P.v.d.A.-con- gres". Over „de wanstaltig onlogische ovatie" na de rade van Den Uyl zegt De Tijd: „Tussen redeloos en rade loos voltrok zich een onappetijtelijk gebeuren, dat de nuchtere toeschou wer beangstigde om de manier, waarop de democratie bedreven en misdreven werd". Het blad vervoltg: „De P.v.d.A staat nu op scherp De heer Vondeling staat voor een moeilijk karwei Een partij, die goodwill verspeeld heeft, een fractie die gebukt gaat onder de chaotische beslissingen van de congresgangers, een partijbestuur dat maar enkele figuren telt die weliclht kunnen voorkomen dat Nieuw-Linkse dra vers in de fout gaan. En bij dit alles de garantie, dat eij deel van de partij zich verkocht en verraden voelt en dat het kiezersvolk er geen snars van begrijpt. De kans in deze warwinkel zonder brokken tot eenheid en ver nieuwing te komen schatten wij ruw gezegd op nul komma nul". De NIEUWE ROTTERDAMSE COURANT vindt dat Nieuw Links in het congres van de P.v.d.A. op pun ten heeft gewonnen. Maar zo ver volgt het blad met deze overwin ning heeft Nieuw Links de partij nog niet in zijn zak. „Er is nu een partij bestuur, dat allerlei onvoorspelbaars zal kunnen produceren; in zoverre kan het een getrouwe afspiegeling van het congres zijn". De N.R.C voorspelt lange tyd van oppositie voor de socialisten. „Tenzij de kie zers anders zouden willen en aan de P.v.d.A. plus de voor de P.v.d.A. aanvaardbare P.P.R. een meerder heidspositie zouden geven". (Van onze correspondent) De pas gekozen bonds- nt van West-Duitsland, dr. Heinemann, is lelijk in geraakt door opmerkin- üen die hij in een interview met sen krant heeft gemaakt over defensieprohlemen en de her- Hij is altjjd van mening st, dat de Duitse herbewa- en de integratie van de ^fcepubliek in het westerse defensieprobleem de hereniging van het land heeft belemmerd. Kort na zijn verkiezing vertelde dr. Heinemann, de Sociaal-Demo cratische minister van justitie, de „Stuttgarter Zeitung" dat hij nog steeds van mening was, dat zijn op positie tegen de politiek van dr. Adenauer in het begin van de vijfti ger jaren gegrond was. (dr. Adenau er wees Russische voorstellen voor een vredesverdrag met een her enigd neutraal en onbewapend Duitsland van de hand). Dr. Heinemann zei dat hij zich soms afvraagt wat voor gezicht men in Bonn zou zetten als Moskou deze voorstellen zou herhalen. Duitsland heeft nooit ingezien dat na de oor log zijn voornaamste taak was tot een regeling met de oostelijke buren te komen. Heinemann zei verder in het ge sprek: „Ieder Duits leger moet er in principe op voorbereid zijn, dat in het belang van verbetering van de politieke toestand aan zijn be staan wordt getornd. Ook het lid maatschap van de NAVO, zoals ik de afgelopen jaren vaak gezegd heb, kan niet het uiteindelijke doel van Duitse politici zijn, omdat het onmo gelijk is de gemeenschap van ons volk in de NAVO te herstellen, zo goed als het onmogelijk is dit te be reiken in het Warschaupact". Heinemann voegde eraan toe: „Wij moeten in principe bereid zijn uit dit blok te treden". Onder hen die Heinemann aanvie len was de minister van financiën Franz Josef Strauss die tijdens een vergadering van zijn christen-demo cratische partij verklaarde: „Van deze wijze van uitdrukken naar een fatale gedachtengang is slechts een kleine step". Hij gaf de wens te kennen, dat Heinemann ophoudt met te proberen een dergelijke invloed op de politiek uit te oefenen. Heinemann zal zijn partylidmaatschap opgeven, als hij op 1 juli de post van president op zich neemt. Bruno Heck, secretaris-generaal van de CDU zei, dat het Westduitse leger noodzakelijk is en dat zolang de Sowjet-Unie haar „agressieve po litiek" voortzet, het lidmaatschap van de NAVO de enige basis blijft voor de Westduitse politiek. De Bildzeitung schreef over deze kwestie: „Nooit tevoren hebben wij de Bundeswehr meer nodig gehad dan juist nu zonder dit leger zou den de Amerikanen New York en de maan verdedigen, maar niet Ber lijn, Hamburg, Munchen en Keulen Voor de veiligheid van 60 miljoer Duitsers is de Bundeswehr belang rijker dan de Westduitse president' HEINEMANN van Niemeyer. Als u ,u toe rookt zwaarder ken pak maar naar krijgt uw geld terug! PRINS CHARLES (Van onze Londense correspondent) LONDEN Toen prins Char les geboren werd, stond al vast dat hij een belangrijke rol in het openbare leven zou gaan spelen. Maar door z'n recente optreden in een revue, waarin hij staande in een vuilnisbak een satirisch liedje op de wijs van „Lily the pink" zong, en door het interview dat hem dezer dagen door de BBC is afgenomen, heeft hij aan '.ija officiële status een eigen stijl toegevoegd en er blijk van gege ven een grote persoonlijkheid te bezitten. Als een moderne exponent van de constitutionele monarchie werkelijk succes wil hebben, moet hij een hoop gezond verstand, gevoel voor humor en veelomvattende menselij ke sympathieën bezitten. En hij moet zowel met de mensen indivi dueel als met de grote massa over weg kunnen. Hij moet niet verlegen of terughoudend zijn, maar ook niet verwaand of brutaal. Op het ogen blik schijnt prins Charles hiertoe wel in staat. Maax veel hangt af van wat hij in de komende paar jaar zal doen ter wijl de wereld hem met belangstel ling gadeslaat, maar ook (omdat hij nog jong is - 20 jaar) toegeeflijk heid tegenover hem zal betrachten. Heel binnenkort zal hy al de gele genheid krijgen om z'n aard te to nen, nl. als hy ingehuldigd wordt als prins van Wales. Het wordt voor prins Charles een moeilijke opgave. Als hij een gedeelte van zyn jeugd in Wales had doorgebracht, of ais hy het Welsh in de kinderkamer ge leerd had, zou hy nu beter uitge rust zijn om de rol van prins vol te houden in een Wales dat steeds zelfbewuster wordt en de Engelse overheersing betreurt. Maar er is geen koninklijke residentie in Wales, en de prins had zelfs geen kinder meisje dat Welsh sprak. Maar wat gaat hij doen na de in huldiging en zijn opleiding in Cam bridge? Dat is de meest belangrijke vraag omdat hij dan verantwoorde lijk zal zijn voor alles wat hij doet of nalaat te doen. Dan zal hij, als nooit tevoren, kunnen laten zien wie en wat hij is en wat voor koning uit hem zal kunnen groeien. De laatste prins van Wales, Ed ward, nu hertog van Windsor, maak te een reis rond de wereld en was overal waar hij kwam, erg populair. Maar zijn reis was een koninklijke rondreis van het soort dat nu wel uit de mode raakt. De bekoring die van pracht en praal uitging is nog niet helemaal verloren gegaan maar door een teveel ervan staat het al gauw tegen, in bijzonder in landen met een feodale achtergrond Als prins Charles het voorbeeld van zijn oud-oom zou willen volgen, moet hy niet verwachten dat hij evenveel succes zal hebben. Het beste wat prins Charles kan doen als hy op reis zou willen (en het zou wel eens goed voor hem kunnen zijn zich los te maken van de ko ninklijke sleur thuis), is incognito te gaan. Zo zou hy b.v. het land heimelijk kunnen verlaten tijdens een periode waarin de koninklijke familie niet dagelijks gadegeslagen wordt - mis schien tijdens de zomervakantie - en op die manier zou hy al een goede start hebben voordat zijn af wezigheid werd opgemerkt. De rege ring zou hem vast wel valse papie ren kunnen geven en hij zou een tijdje afgezonderd in de Schotse hooglanden kunnen gaan leven om z'n snor en baard te laten staan. Waar hij ook heen zou gaan, hy zou moeten proberen niemand in vertrouwen te nemen. Want zijn ano nimiteit zou van essentieel belang zijn voor hem op zijn reis die voor namelijk erop gericht zou zijn de waarheid te ontdekken. (V„.. „aze parlementaire redactie) V.d. Houten DEN HAAG De PvdA is uit haar jongste congres te voorschijn geko men als een gespleten partij. De par tij-instanties willen het niet toege ven, maar reeds tijdens het afgelopen weekeinde zouden verschillende le den als gevolg van de gebeurtenis sen bedankt hebben. Een flater is de ongenuanceerde er kenning van de Duitse Volksrepubliek geweest. De PvdA heeft zich hiermee lijnrecht opgesteld tegenover velen in eigen partij en tegenover de socia listische internationale. In deze inter nationale staat de meerderheid na melijk op het standpunt, dat Oost- Duitsland. wel erkend moet worden, maar alleen wanneer ook Oost-Duits land de Berlijnse kwestie tot een op lossing wil brengen. Een ongelukkige vergadermanoeuvre van de discussie leider krijgt daardoor waarschijnlijk ernstige partijpolitieke gevolgen. Een zeer merkwaardige situatie: enerzijds werd met zeer grote meer derheid de resolutie aangenomen, dat Nederland in de NAVO moet blijven, anderzijds echter werd de resolutie over de erkenning van de DDR met ruim 1400 tegen ruim 1100 stemmen aanvaard. Dus wel in de NAVO blij ven, een instituut, dat de Berlijnse kwestie als een van de meest gevaar lijke politieke situaties in Europa be. schouwt, maar daarnaast ook een er kenning van de DDR, die de kwestie- Berlijn zonder meer van zich af schuift, omdat het westen niets in West-Berlijn te maken zou hebben. Dit dubbelgezicht van de PvdA in twee hoogst belangrijke internatio nale aangelegenheden maakt het standpunt van de partij als politieke partij ook in het binnenland bijzon der onduidelijk. Aan de ene kant wordt de PvdA daarmee naar links getrokken, aan de andere kant echter houdt zy vast aan de opvattingen van de middengroep en de rechter vleugel. Dat het congres de resolutie tegen het samenwerken in 1971 met de KVP zou aanvaarden lag voor de hand, zeker wanneer men de uitlatin gen na gaat, die een groot aantal be kende leden van de PvdA de laatste jaren hierover gedaan hebben. Het congres kon ook niet anders, omdat de PvdA reeds in gesprek was met de PSP en de PPR. Juist door het ge sprek met de Politieke Partij Radika- len kon het congres niet meer buiten deze uitspraak, wanneer het tenmin ste nog kansen wil geven aan een ver der gesprek over een vooruitstreven de concentratie. Als die progressieve concentratie niet tot stand mocht komen, heeft de PvdA zich inderdaad in een, naar het woord van Schmelzer „onvrucht bare" positie gewerkt. Niet voor niets heeft Den Uyl op het congres alle na. druk op dat vooruitstrevende samen werkingsverband gelegd. Of het tot stand komt, is één; of het voldoende werfkracht zal hebben om een reëel alternatief te zijn voor de partijen waaraan in de smidse van de drie grote confessionele partijen gewerkt wordt, is nog een andere zaak. Veel hangt nu af van de ARP en vooral ook van D '66. Van Mierlo en de zijnen hebben de keuze tot nog toe uitgesteld. Het is de vraag of de De mocraten nog langer moeten weige ren te praten nu de PvdA toch fei telijk „ontploft" is. Het lijkt echter niet uitgesloten dat D '66 de kat nog een poosje uit de boom wil kijken, wil zien wie in de PvdA na het Haag se congres de overhand krijgt, Nieuw Links of Democratisch Appèl of geen van beiden. Eén ding is duidelijk: de partijpoli tieke situatie in Nederland is er niet duidelijker op geworden. UTRECHT (ANP). Het NKV pleit In zijn officiële uitgave „Ruim Zicht" voor de instelling van een samenwerkingsorgaan, waarin alle sectoren van het openbaar vervoer deelnemen. Dit orgaan zon een na tionale strategie voor het openbaar vervoer moeten ontwerpen en over verordenende bevoegdheden moeten beschikken, om de gewenste integra tie te realiseren. Volgens het NKV kan een derge lijk samenwerkingsorgaan het beste gestalte krijgen via de publiekrech- telyke bedrijfsorganisatie en wel door oprichting van een vervoers schap. Naar het oordeel van de vak centrale moet het openbaar vervoer het in ons land in alle sectoren af leggen tegen het particuliere vervoer en met name tegen de auto, die grote aantallen passagiers afsnoept en bus en tram klem rijdt op de wegen. Het streekvervoer heeft de rode cijfers nog het langst kunnen weren, maar sinds 1967 is dat ook in deze sector niet meer gelukt. (ADVERTENTIE) Europas mees» exclusieve keuken Baromeiaen 59 Breda

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 7