Het is duidelijk;
in Noorwegen is het
de Schepper eventjes
uit de hand gelopen...
SAMEN NAAR DE FINSE SAUNA; JA GEZELLIG
AADEI
spe
mili
vo<
Groot, groot trollenland met ongehoorde dimensies
VULKANISCHE
OERKRACHT TILDI
FATAM0RGANA
UIT OCEAAN OP
DE STEM - VAKANTIE 1969
De schemering, die elke dag opnieuw te
vroeg over de hoogvlakte van Telemark
sluipt, heeft niets van de romantische aar
zeling, die Nederlanders vóór de voedzame
avondmaaltijd moeiteloos in vervoering
kan brengen. Er is geen hei, die de nacht
in een paars boetekleed tegemoet wil gaan,
geen boom in de buurt, die het stervend
licht filtert, geen boerderij of schuur, die
de slagschaduw van de zon als een donkere
loper uitlegt. Toch zoek je koortsachtig
naar een aanknopingspunt, naar een be
kend detail uit je eigen vaderlandse geo
grafie. Waar zijn de kaarsrechte wegen
met middenbermbeveiliging en invoeg-
stroken, waar de kruispunten met stop
lichten en zebrapaden voor voetgangers,
de alarmtelefoons, waarmee je de A.N.W.B.
kunt bellen, de ronde borden, die je bij
tijds waarschuwen voor overstekend wild
en naderende treinen, de handige picknick
plaatsen met banken, afvalbakken en het
dringend verzoek om niet als dank voor het
aangenaam verpozen de eigenaar van het
bos op te schepen met de schillen en de
dozen
Er is geen horizon, waar je je koers op kunt
ijken, geen sterveling aan wie je de weg kunt
vragen. Je rijdt al drie uur door dit uitge
storven maanlandschap er telkens heb je ge
hoopt, dat achter de volgende kromming van
het pad alles weer vertrouwd zou zijn. Een
dorp met een kroeg, zes houten huizen, een Heilige kruistocht
kerk, wat zerken bij een kortgeknipte heg. Is
dat nou zoveel gevraagd? Je wilt echt het
onderste niet uit de kan, maar het minste, wat
je mag verwachten is toch wel een gentlemen's
agreement tussen de schepping en jou. Er is
niemand, die het hem kwalijk neemt, dat het
hem in een onbewaakt ogenblik uit de hand
is gelopen, dat hij overweldigd is door zijn
eigen oerkracht Maar laat hij zich dan nu wel
corrigeren en zich weer houden aan de herken
bare normen.
Maar na elke bocht komen er alleen maar
nieuwe heuvels, kaal en grauw als te rigoureus
geschoren schaperuggen Daartussen de
bergmeren: zwarte waterspiegels, die allang
niet meer nieuwsgierig zijn, wie de schoonste is
in het land en zich vrijwillig met blindheid
hebben geslagen Het bruine mos er omheen
zuigt je voeten gulzig omlaag en je moet
daarom onverantwoord hard lopen voor je
leven. Een angstkreet is onder deze
omstandigheden verloren moeite en verdwijnt
als een ricochetschot in de ijle, tuberculeuze
lucht De natuur wil er maar mee zeggen, dat
de mens'hier niets te zoeken heeft en dat zijn
aanwezigheid berust op een onduldbaar
misverstand.
Trouweloze troMen
Telemark zeggen de Noren zelf is het
exclusieve rijk van trouweloze trollen, die
tussen de kwijlende rotsen hun legendes
uitspinnen De duivel zelf is hun schutspatroon
en hij is het ook geweest, die deze hoogvlakte
op de eerste scheppingsdag al tot rampgebied
verklaarde. Sindsdien caramboleert hij zijn
schaterlach over de korte band van de
bergpieken naar de adelaars, die duidelijk
maken, dat alles wat leeft en groeit kan
opkrassen.
Het zijn ook de trollen, die het gerucht
verspreid hebben, dat het Noorse land eens een
vruchtbare akker was, waarop het alziend oog
van de schepper met intens welbehagen rustte.
De duivel wond zich daarover zo op, dat hij
een immens rotsblok loswrikte en dit naar de
aarde slingerde. Het was een goeie gooi, want
na die ene verschrikkelijke seconde was het
bouwland verpletterd en bleef alleen die steen
des aanstoots over Tot ver in de omtrek lagen
de brokstukken en de grond was op honderden
plaatsen opengespleten. De zee maakte daar
dankbaar gebruik van en vrat zich als een
octopus tot diep in het hart van de kersverse
kraters Met lichtgezouten vangarmen slokte
hij het restant van de vegetatie op en holde
hij de bodem honderden meters uit. De
schepper kon alleen maar werkeloos toezien,
want hij had alle teelaarde reeds or er de aarde
gestrooid en was door zijn voorraad heen Een
handvol kruimels van inferieure kwaliteit die
hij nog bij elkaar kon schrapen, heeft hij toen
als troostprijs tussen de fjorden laten vallen.
belangrijkste centra onderhoudt. Braathens is
het Noorse boemeltje van Purmerend, dat
doorgaans gevuld is met stug zwijgende
Vikingen, die zich om duistere redenen uit de
schoot van hun gezin hebben losgemaakt. Het
valt wat tegen, dat de meesten van hen geen
blauwe ogen hebben en niet blond zijn.
Waarschijnlijk een logisch gevolg van de vele
ontdekkingsreizen, die hun voorouders sinds
de achtste eeuw na Christus tot ver in de
Middellandse Zee hebben gemaakt. Je hebt dan
ook de indruk, dat de man naast je in de
vliegtuigstoel uit Tunesië komt, totdat hij je
om een vuurtje vraagt. Dan is er geen twijfel
meer mogelijk: zo praat alleen een Noor.
Aanvankelijk meen je dat hij gisteravond te
zwaar getafeld heeft en nu begrijpelijke last
heeft van oprispingen. Je knikt hem vriendelijk
toe en denkt: „Boer maar rustig door. Dat lucht
in elk geval op".
Als er na twee minuten nog geen merkbare
verbetering in zijn conversatie zit, begrijp je
pas, dat hij altijd zo praat. De gedachte, dat
hij wellicht de hik heeft, verwerp je daarop
meteen krachtig. Die man spreekt gewoon
Noors.
Op zijn beurt denkt hij, dat je gekweld wordt
door een ernstige keelaandoening, als je iets
vraagt aan de Nederlandse reisgenoot, die
achter je zit. Hij pakt bliksemsnel een doosje
uit zijn zijzak en schudt twee lichtbruine
hoestbonbons op mijn handpalm.
„Kjoerkljikkwabbel?", vraagt hij bezorgd.
„Graag", zeg ik. Op dat moment kijken we
elkaar met een diep wederzijds begrip aan. We
kunnen het ook niet helpen, dat we beiden
onze woordenschat uit een verstopte afvoerpijp
moeten opdiepen.
De tweede Noor, die je ontmoet, is een bejaarde
douanier op het kneuterige vliegveld van
Kristiansand, die de binnengesmokkelde stroom
belastingvrije whisky aan de grens van het
koninkrijk moet indammen. Afgaande op zijn
Dolend door Noorwegen heb je voort
durend het geviel, dat het hier de Schepper
even uit de hand is gelopen. Waarschijnlijk
is hij overweldigd door zijn eigen oerkracht
en heeft hij nog geen tijd kunnen vinden
om zichzelf te corrigeren.
duchtig geaderde neus en wangen moet men
concluderen, dat hij er persoonlijk pap van
lust, maar dat ontslaat hem niet van de plicht
om het land kurkdroog te houden.
De eerste valiezen, die hij laat openen, bevatten
in totaal drieëntwintig stellen ondergoed, wat
gezien de gemiddelde temperatuur in
Noorwegen overdreven lijkt. Hij glimlacht
vaderlijk en maakt een vaag gebaar van weg
wezen.
Aan de laatste, die zijn loodzware koffer
aanbiedt, vraagt de douanier: „Iets aan te
geven?" Het antwoord komt iets te gretig.
„Niks bijzonders. Een half flesje".
De douanier doet een stap achteruit en peilt nu
omzichtig de dorst van de goed doorregen
man tegenover hem. „Open maken", besluit hij
zuchtend.
Het moet gezegd worden: de zes flessen
Noorwegen, zeggen de Noren zelf, is het exclusieve rijk van trouweloze trollen, die
tussen de kwijlende rotsen hun legendes uitspinnen. Soms zijn hun sprookjes barbaars
en grimmig uitgevallen, zoals in Telemark, soms zijn ze bedriegelijk liefelijk, zoals hier
aan de oevers van de Hardangerfjord.
whisky onder het deksel liggen er ongemeen
mooi bij. Een kwestie van vakwerk.
De oude man sluit voor enige seconden de
ogen en vraagt dan moedeloos: „Heeft u hier
een verklaring voor?"
Als de betrapte op dit moment kon meedelen,
dat hü zojuist is teruggekeerd van een geheel
verzorgde pelgrimstocht naar Lourdes zat het
wel goed. Hü is geboren in Brabant en weet
bliksems goed, dat de wonderen de wereld nog
niet uit zün. Nu kan hü alleen zün schouders
ophalen en naar het gezelschap wüzen.
„U moet me geloven", zegt hij, „we zullen het
straks hard genoeg nodig hebben".
„Hoezo?", vraagt de douanier.
„We gaan naar Telemark", zegt de man.
„Dat had u eerder moeten zeggen", antwoordt
de douanier, „neem me niet kwalijk, dat ik uw
koffer heb geopend". Hij sluit haastig het dek
sel en zet een verlossend kiUis op de zijkant
„Goeie reis", roept hij ons nog na.
Verdrietige motregen
Twee dagen later begrijp je pas, dat die
grenzeloze lankmoedigheid te danken is
geweest aan zijn grondige aardrijkskundige
kennis. Je wist het eigenlijk al eerder: op het
moment, dat je in die witte boot tussen de
grijze wanden van dc Lysefjord door gleed.
Het water was rimpelloos glad getrokken, de
pastelblauwe lucht hing apathisch boven de
pieken, waarin kabouters hun eigjn buste in
steen hebben uitgehouwen. Uit de luidspreker
op het bovendek kwam muziek van Grieg,
zachte, verdrietige motregen, die de fragiele
sfeer langzaam inundeerde. Beste, brave
Edward: je hebt altijd gedacht, dat hij een
dolromantische componist was, die net even
te veel tranen door zijn werk mengde. Wat
een onvergeeflijke fout Je staart naar de
pokdalige rotsblokken, waaraan berken en
dennen zich met wijd gespreide, ontvelde
takken gekruisigd hebben. En je begrijpt,
waarom Grieg zulke hartverscheurende noten
heeft gekraakt. Het was zijn logisch verweer
tegen de verpletterende overmacht van het
fjordenlandschap. Hij kon niet anders: hij
moest de natuur met haar eigen wapens
verslaan.
Later zul je het witte huis zien, waarin hij zijn
sombere dromen tot muziek vertaalde. Het
ligt op een kleine heuvel even buiten Bergen,
een burgerlijk bastion, berstens vol nutteloze
relikwieën, die tweemaal daags door een
goedlachse vrouw worden afgestoft. Aan de
wand verweerde linten, zijn colbert van zwart
fluweel, een grijze hoed met brede rand. Het
lijkt, alsof de meester even voor een boodschap
naai; de stad is gegaan en zo weer terug komt.
In de salon staat zijn vleugel, de trijpen
leunstoel, waarin hij zijn uiltje knapte. Op het
buffet twee foto's in zwarte rouwlijst. Grieg
in zijn nadagen, een melancholicus met lange,
grijze manen en een intens verdrietige snor, die
zijn bovenlip heeft overwoekerd. Vlak
daaronder een smalle, witte kaart met in vier
talen het verzoek om de voorwerpen niet aan
te raken.
„Alles is in de oorspronkelijke staat bewaard
gebleven", roept de dame, die de rondleiding
verzorgt. Het is bijna symbolisch: woon- en
sterfhuis onder één no.emer gebracht, dood en
leven broederlijk bijeen op de driezitsbank.
Grieg moet geweten hebben, dat hij de gave
van de onsterfelijkheid bezat.
Een pelgrimage naar de rotswand, waarin zijn
urn is verborgen, kan hierna nog slechts als
anti-climax fungeren. In de stromende regen
daal je af naar de oever van het sombere
meer, waaruit Grieg het grootste deel van zijn
inspiratie heeft geput. Hij wilde juist hier de
eeuwigheid afwachten, omdat de rots de
warmte van de zon het langste vasthoudt. Hij
heeft zelf die plaats voor zijn urn uitgekozen.
„Grieg was een eenzaam mens", zegt de dame,
die de rondleiding verzorgt. Haar glimlach is
gul Ze heeft er allang in berust, dat geen
Noor dit lot kan ontlopen.
Royale buit
Je ervaart het trouwens ook zelf, als je op een
avond rondom het haardvuur in de berghut
van Haukeliseter de tussentijdse balans van
een Noors avontuur opmaakt. In de hoek zitten
vier jagers, die morgenochtend in de eeuwige
gletsjersneeuw de sporen van vluchtende
rendieren zullen volgen. Hun watervliegtuigen
liggen aan de rand van het bergmeer, de
geweren in de hal. Ze hopen op een royale
buit.
Buiten kruipt de grondmist langzaam over de
heuvelrug naar de top. Boven het water danst
de nevel. Een stille nacht zonder herders en
schalmeien wist zorgvuldig de sporen uit, die
naar de beschaving leiden. Je heft het glas
en drinkt op de schepping, die hier op de
hoogvlakte van Telemark in haar beste
bedoelingen is blijven steken. Neen, Noorwegen
is niet karig met zijn alibi's voor drankzucht.
Is dat misschien de reden, waarom je nog
steeds een verterend heimwee naar dat grauwe,
embryonale stuk van de aarde hebt, als je
dagen later h. Bergen staat te wachten op het
vliegtuig, dat je terug zal brengen naar de
ruimtelijke ordening van je eigen vaderlandse
broddellap? Je hebt dagen rondgedoold en
toch slechts een fractie van dit land buiten
alle proporties gezien Je hebt even de sfeer
geproefd van de Hardangerfjord: een Vier-
woudstedenmeer op zeer grote schaal, dat
nog niet overwoekerd is door de opstallen
van de vreemdelingenindustrie Je hebt een
bad vol laten lopen in het hypermoderne
Kinsarvikfjordhotel en in Stavanger de
sardines gezien, die met honderden tegelijk
hun leven geven onder de guillotine van de
Noorse viskeizer Christian Bjelland Je hebt
ook het sombere hemelbed gemeten, waarin
Tienvoudige voorsprong
Dat het Inderdaad niet veel is geweest, kan de
reiziger in Noorwegen persoonlijk constateren.
Driekwart van de 323 000 vierkante kilonieters,
die dit land in oppervlakte een tienvoudige
voorsprong geven op Nederland, is woest,
onbuigzaam en autoritair bergland Daartoe
behoren ook de 150 000 eilanden die voor de
gekartelde kustlijn van 16 800 kilometer voor
ankei zijn gegaan Als je ze door de
patrijspoort van een zoemende DC-9 bekijkt,
lijken ze op scholen robben, die met grote
tegenzin hun vette ruggen aan het daglicht
prijsgeven Op dat moment is het al volkomen
duidelijk dat ie na de landing in Kristiansand
met je topografische kennis van de Lage Landen
rustig op het dak kunt gaan zitten Zet
Zoetermeer en Stompwijk maar voorlopig \r?
de urn van je herinnering en probeer ernstig
te wennen aan de nieuwe ongehoorde
dimensies Als je eer dag hebt gereden en
's avonds hijgend in een houten berghui de
landkaart pakt. dan mag het je niet verbazen,
dat jc geen bliksem bent opgeschoten Daar
gaat het immers niet om in een koninkrijk,
dat van Lindesnoes in het zuiden tot de
noordkaap 1700 kilometer meet. wat neerkomt
op een enkele reis Den Haag—Lissabon Wie
in zo'n steenwoestijn per auto reist,
ontmaskert zichzelf bij voorbaat als een
vriendelijke treuzelaar, wiens voorgewende
haast nauwelijks serieus genomen mag worden.
Noorse boemeltje
Wie echt serieus wil opschieten in Noorwegen
stapt echter in één van de vliegtuigen van
Braathens, die de verbindingen tussen de
Neen, er is geen twüfel mogelük:
op het moment, dat Tatu Tuohi-
korpi die uitnodiging in zee stuur
de, had hij uitsluitend het beste
met ons voor Als Fin acht hij het
immers een doodnormale zaak, dat
een man op gezette tijden geheel
ontspannei uit zijn broek stapt en
tussen zijn marmerbleke vrienden
het zalig moment verbeidt, dat het
zweet uit de poriën barst. Hij weet
zich daarb*j in goed gezelschap
van zün minister-president, die ook
bij voorkeur zijn staatszaken af
handelt in de gortdroge atmosfeer
van een sauna er daarmee zichzelf
en zijn ministers dwingt zich al
bloot te geven, voordat het hoge
woora er uit is Het is een voor
beeld, dat aanstekelijk heeft ge
werkt, want volgens de laatste op
gave zijn er in Finland bijna 600.000
sauna's, waarbij dan nog niet de
stoom brakende kachels zijn geteld,
die aan de oevers van de 100.000
meren tot meerdere eer en glorie
van de Finse bloedsomloop worden
gestookt Wat doet Tuohikorpi dus
om zijn vrienden in Nederland een
authentiek Fins avondje uit te be
zorgen? Hij koopt een aantal smet
teloos witte kaarten en laat daarop
in nette, cursiev letters drukken,
dat het hem een onuitsprekelijk
genoegen zal zijn als ontvanger de
zes zijn eregast wil zijn op een sau
naparty in Amsterdam. Aanvang
half zeven. Na afloop versnaperin
gen.
Wat moet je als stugge, door Cal-
vijn gelooide Nederlander nu aan
met zo'n uitnodiging, waarvan je te
voren al weet, dat je er veel meer
voor zal moeten uittrekken dan die
ene avond? Je hebt inmiddels met
separate post wat boekwerkjes ont
vangen, waarin de zegeningen van
de sauna uitvoerig worden opge
somd. Er staan ook wazige foto's
in van gezette vijftigers, die el
kaar met berketakken aftuigen.
Boven één van de hoofdstukken
staat „hoe geniet ik van de sauna?"
Je hebt de moed niet om verder
te lezen, want het is toch onbegon
nen werk Voordat je 's avonds in
je pyama stapt, bekijk je jezelf
met half samengeknepen ogen in
de spiegel Het is duideWlt. dat er
van genieten geen sprake kan zün.
De mensevdie elkaar enkele da
gen later ii> een Amsterdamse bui
tenwijk treffen, hebben met uitzon
dering van Tuohikorpi de verrader
lijke blos van zesdeklassers, die el
kaar in het vrije kwartier de plaat
jes uit de Lach hebben doorgegeven.
De meesten hebben een stemmig,
zondags pak aangetrokken, sommi
gen zelfs met vest, alsof daardoor
de ontluistering straks minder smar
telijk zal zijn. De stemming is ze
nuwachtig geladen. AI mochten we
alleen on. ondergoed aan houden,
dat reeds een heel pak van ons hart
zijn.
We hebben vast ons colbert aan een
haakje gehangen, zover willen we
nog wel gaan We zouden niet we
ten, wie daar aanstoot aan kan ne
men. Maai wat nu? We kijken naar
Tuohikorpi, die het bovenlijf inmid
dels heeft onbloot en nu beheerst
zijn pantalon als een anker op de
stenen vloer werpt. Even later staat
hij naakt in ons midden; het is
opeens overduidelijk dat hij de hoop
op gewichtsverlies al rond 1937
moet hebben opgegeven Hij maakt
enkele slordige kniebuigingen en
roept: „Com*, on boys; let's have
fun".
De boys slikker moeilük een brok
weg en blüven talmen. Zolang ze
immers nog in de kleedkamer zün,
is er nog niets verloren. Het is een
veilig voorgeborchte, die het ver
langen naar eventuele hemelse ge
neugten tot nul reduceert. Iemand
roept vertwüfeld: „Ik zal eerst mün
horloge maar eens af doen Het is
waterproof, maar je kunt beter het
zekere voor het onzekere nemen".
Hü spreekt een waar woord Zolang
we nog houvast hebben aan de in
terlock. koesteren we ons in de mil
de warmte van rotsvaste zekerheid.
We hebben de succesagenda onder
handbereik, de ballpoint, de pochet
en het losse geld op het warme,
goed verpakte lüf. Zo heeft de Ne
derlander al eeuwen zün eer ver
dedigd. Wat die Finnen doen, moe
ten zü weten.
Toch is het duidelü'k, dat daarmee
de saunaparty op een dood punt
is gekomen. Tuohikorpi komt dam
pend uit het belendend vertrek en
roept stralend: „Het is al 80 graden
boys Schiet op" We knikken. Hü
heeft gelük. Uit, goed Joor u. We
knopen onze das 'os, waardoor we
op slag de uitmonstering krügen
van een boksp-*omotor, die alleen
nog wacht op de beslissende knock
out.
KRO-medewerker Tom Bouws is
de eerste Nederlander, die zichzelf
tot op het bot prijsgeeft. Als radio
reporter wil hü waarschünlük niet
aannemen, dat '.iü ook gezien kan
worden. Op het moment dat hij zün
hemd over het hoofd trekt, lükt
het, alsof hij een sculptuur van een
moderne beeldhouwer onthult.
Ten prooi aan doffe berusting vol
gen de anderen zün voorbeeld Een
snelle inventarisatie maakt al gauw
duidelük. dat niemand van ons in
aanmerking komt voor een bekro
ning wegens verantwoorde industri
ële vormgeving. Daarvoor heeft de
welvaart al te lang vrü spel gehad.
Iemand probeert het nog door
krampachtig zün buik in te houden,
maar op het moment, dat de hete
sulferdampen van de sauna tegen
hem aanslaan, gooit ook hü alle
spieren los en komt hü er gewoon
rond voor uit.
Een kwartier later is de situatie
grondig veranderd: de tobbers van
zoëven, die krampachtig hun jasje
aanhielden, omdat hü zo fraai
kleurde bü de onvermüdelüke erf
zonde, tromn.elen nu onbekommerd
op hun buik tellen de zweetdrup
pels op hun armen. De temperatuur
is gestegen tot büna 100 graden en
als je gaat zitten, heb je het gevoel,
dat je in een open haardvuur plaats
neemt. Het is een verrukkelüke er
varing. Tuohikorpi gaat rond met
bier om mummificering te voorko
men Iemand roept: „Ik heb het ge
voel dat ik de tienduizend meter in
recordtüd heb afgelegd. Wat een
sensatie, dat je dat ook kunt berei
ken door ruscig op je gat te blüven
zitten".
We hebben opeens zin om het Wil
helmus aan te heffen. Onze groot
ste vüanden aan de natte borst te
drukken. Nu eindelük onze keuken
eens te witten.
We barsten van de nobele voor
nemens. De wereld aan de andere
kant van de zwetende wand lacht
ons breed toe.
We begrüpen nu. wat Tatu Tuohi
korpi bedoelde. Adam in balling
schap is inderdaad een bestseller
vap de eerste orde.
De ANWB Wassenaarseweg 220
Haag telefoon (070) 81.43.81 heeft oei
jaar weer een autotourbrochure saj
gesteld met 5 Noorwegen-reizen: 15
den per m.s. Black Prince van Au
dam naar Kristiansand en vandaar
der meer naar Oslo, Fagernes, Gei]
Nordheimsund. Vanaf 617 gulden, 15
gen met dezelfde boot en vandaar
Larvik, Oslo, Lom Marifjora, Ho;
vanaf 582 gulden. Hierbij niet inbt
pen de vaartarieven voor uw auto,
riërend van 67 tot 312 gulden, afha
lijkheid van de lengte. Dan zijn er
14-daagse reizen van en tot Kiel
auto-retour f 132, 17-daagse en 14.0
se tochten van en naar Kiel, respe
velijk f 536 (auto f 157 en f 506
f 117).
Scandinavian Artie Sunway, j
Heijestraat 86, Amsterdam west
foon (020) 122996-183840 heeft eenu
breid Scandinavie-pakket voor 1969
der meer 10-dagen, vliegtuig, bus
naar zes Noorse fjorden f845, 15
gen f910, rondreis Noordkaap, 17
f 1450, 8 dagen 1240, 10 dagen Sanö
795, 15-daagse trektochten per p
f 975 f 975, Logfoten en Noordkaa;
dagen f 1185, Finland 14 dagen t
Zweden en Lapland, 16 dagen f
Zweden, Lapland en Noorwegen
gen f 925. Sunliner, Heemsteed:
274. 276, Heemstede, telefoon (020)
heeft tien dagen Noorwegen vanaf
gulden per Black Prince en
naar Hovden, Breifonn en Stavanger,
dagen Noordkaap per vliegtuig en
ni-busje f645 gulden en met verbli
tenten,
FIT, Wagenstraat 86, Den B
telefoon (070) 639803 en Kerkstra;
in Eindhoven, telefoon (040) 69433,
niseert zeven exclusieve Noorwegec
zen per DC-9 van de KLM per
Bergen en fjordenreis twee weken
gulden en Stavanger-Fevik-Breiborg
gulden. Verblijf in hotels en berghut!
RAPT1M, Anna Paulownastraat
Den Haag, telefoon (070) 605925 heel
dagen Noorwegen per vliegtuig met
blijf in Oslo en fjordentocht 895 gul
tien dagen Noorwegen per vliegtuig
3-daagse fjordentocht 885 gulden, 8
gen Stockholm per vliegtuig 740
den, tien dagen merengebied Oost-
land per vliegtuig 946 gulden, 14
Finland met privé-auto 1125 gulder
10 dagen Lapland en Noordkaap
gulden.
Transkandia, de Carpentlerstraat
Den Haag, telefoon (070) 858362
15-daagse arrangementsreizen
Noorse vakantiewoningen. Per boo!
vliegtuig, een Noorse avonturenreis
jongeren, een reis noor de Noorse
kust, diverse fjordenreizen en vaka:
tochten naar woningen in Finland,
zen op aanvraag.
Europa Express N.V.,
in Den Haag, telefoon (070) 117873,
zoete geur van lavendel
anden per jaar over Madeira
paradijs, dat eeuwen geleder]
Noord! lische oerkrachten boven de
Atlantische Oceaan is uitgei
ganiseert onder meer 13-dagen busiBfen, grillige bergpieken en
Denemarken, Zweden en Noor®
785 gulden, 21 dagen Finland en
land per bus 1380 gulden, 7 dagen 5 'ters Goncalves Zarco en T
1419 als klein voorschot op
neise geneugten enterden.
marken en Zweden per bus 415 guldei
Individuele reizigers kunnen hetl
te reizen met de luxueuze rijd-op-rijl 'Ien veilen keerden ze da
ferryboot Black Prince van de n lr Lissabon om hun koning r
rij Fred. Olsen (agent Verenigd Ca volzinnen te rapporteren oveij
doorskantoor, Koningsplein 15, Am dekking, die ze omschreve
dam, telefoon (020) 248303. 22 afvaa ta morgana" waarin de grer
tussen mei en september vanuit Ai® ,oni ®n werkelijkheid voorgo
dam; Coenhaven. Enkele reis eerste
van 153 tot 215 gulden, toeristenklï
tot 123 gulden, sleeperettes 77
Auto, caravan en bagagetrailer
te, motorfiets, bromfiets of scootei
gulden, fiets 8 gulden.
a I wu i u v uz j vu vuguiaV ii aue.4 v au
tot 142 gulden, afhankelijk van de ie V£|
>t, die de waterige kloof tuss<
Madeira in ongeveer 28 uur|
ift dezelfde verpletterende
hij komt moeiteloos in dl
eiland, dat gemaakt schijnt
lig en langdurig nietsdoen. I
dit ontdekten waren de EJ
>rge, hoe is het mogelijk!
juwhonger naar het land acl
on ook hier kwamen still
1.000 inwoners en passant l|
om vier uur 's middags een
thee moet zetten. Ze legd|
fbaan aan met achttien holei
enkele hotels uit de rotsj
bij het open haardvuur del
Britse imperium invei
de koning geacht wordt te rusten als
officieel bezoek brengt aan Stavanger
het bed is te klein of de koning te p
daarom hebben de autoriteiten
belendende zaal een tweede bed
waar des konings voeten niet uitsteken
Mateloos
Is dat een bewijs, dat je Nooi'wegen kent'
Je hebt ook de reuzezalmen gezien, die
tegen de kolkende stroom in terug nston Churchill werd veelvi
naar de rivierbedding, waar zij jaren ten sersplaats Camara de Lobi
hun zwerftocht over d_ wereldzeeën
Je hebt de spoorweg gezien, die zich va.
door 184 tunnels naar Bergen slingert,
genadeloos gekapseisd onder de Frokust
ongehoorde Noorse ontbijt met
verschillende gerechten Je hebt je er tó
over verbaasd, want alles is immers
in dit rijk, waar de trollen de wet uil
en de mens zwijgend toekijkt.
Het is een deemoed, die ook de
niet ontsiert, als hij met zijn Friese doo
tussen de bijna vier miljoen Noren door la
Op zijn beurt wil de oude douam
Kristiansand dan wel een oogje
,ters bedekken sindsdien de 7'
kilometer, die de Portug-
toerist, die 550 jaar
rlijk spoor van deze
later
twee
rd, waar hij zijn schildersed
sporen gaf en wie tegel
barokke lounge van het
ids binnenkwam, stuitte uitj
Jgbejaarde Engelsen en hurl
itgenoten, die hun tochtig I
mistige periferie van Lorn
Ige gewetenswroeging hada
Dr een logeplaats onder de eeul
sociaal toerisme heeft daal
'en drastisch verandering il
ideira is niet langer de spel
handvol miljonairs, maai]
rekening met de minder g|
lukszoekers, die een sik het)
relei en nou eindelijk wel
ders willen zien dan het eei-
knrjpen als u met die loodzware» »iinos. Vorig jaar verwerk)
voor hem staat invasie van 60.000 vakant,
ognoses voor dit jaar mikke
10.000.
at vinden deze bevoorreclj
land, dat zich zonder gêne c
Atlantische Oceaan noem
n brok natuurschoon, dat
iders in Europa aantreft. Wi
tent, dat alle eilanden in
P één pot nat zijn, vergist z
erlijk en doet Madeira gr
irgelijk alleen de Canarisc|
et deze Portugese enclave e
rschil: tegenover de bruine)
Tst, die Tenerife en Gran Ca)
aan de valleien van Madeij
:hideeën even talrijk zijn ala
in een Hollandse wei, t|
Geeuwerige vaalheid van L]
faanse toeristenfuik zonder krj
staat de schilderachtige sclj
nchaal, miniatuurhoofdstad
'ch is Madeira anno 1969 n<j
•clusieve vakantiebestemming
in de luwte van het r|
„Houwen zo", zeggen d|
nchal, „wij voelen niets i
julevards en bergen, waar
"aar getimmerde bungalows
^ngen. Madeira moet blijve
luwen is geweest: een eiland
;se van stilte".
u nog eens het prijzensw;
:emt om in Madeira voor a:
[eet u dus, waar u aan to
jestneuzen meenemen, geen
j»pier en schorre carnavalstoe
iten vertier kan, doet er
n bivak op te slaan in
hotelpaleizen altijd bereid
oe folklore door een blik r.
nseressen voor u open te t:
