zo n
les?
is hem
;en.
huiveringwekkend gescharrel
Fatsoenlijke"
politici en
de vluchtelingen
MGR. ZWARTKRUIS
ROOS 01'.ADVISEUR-
VAN JOS VRIJBURG
UNDER STRAF VOOR BELEDIGING STAATSHOOFD
ADÖZÖ®
HALVARINE
Frans episcopaat tegen gehuwde priester
Man houdt meisje (16)
vast als gijzelaar
perkgroep Langemeijer bepleit:
Een vers
Ervaring
50% minder calorieën
lekker op het brood,
gezonder voor uw lijn
MIJNS INZIENS
Johan Winkler
rendskerke
nte Hulst
tömelwel goeie koffie-
pllen.
)1
WEERSLAG
LINKS EN RECHTS
NIET STEEDS
VLUCHTELINGEN'
Frankrijk
Wel zoeken
Marcus Bakker schrijft
boek over Vondeling
Onderwijzer moordt
zijn gezin uit
2J? algemeeTXt
MOEILIJKE ADEMHALING
DOOR ASTMA-AANVALLEN
Betere controle
op uitwerking
nieuwe
medicijnen
Utrechtse KWJ:
Zo snel mogelijk
bedrijfs-
jongerenraden
door
DE STEM VAN WOENSDAG 12 FEBRUARI 1969
«making
eente
t belang der volk<s>.
80 Onteigeningswet.
It en met 20 maart 19fiQ
feente voor een i^-69,18
ti uitgewerkt, voorlif
[onteigening, met
lekeningen en verder"T'
tan de gemeente 's-Hsm
htvoering van het hLi r
Hendrikskinderen Keft'.
kunnen door belangheh
na verloop vab;
b by het gemeentebestu®
|l2 februari 1969.
et.
SESTEMMINGSPLAN
lUID II
gemeentebestuur van Hulst
|g aan het bepaalde in arti-
hmgswet, ter openbare ken-
Fan 13 februari 1969 gedu.
[meentesecretarie van Hulst
[age is nedergelegd een be-
gemeente van 7 februari
[ten name van de gemeen,
[het bestemmingsplan Zuid
bals dit op de bij dit besluit
nmg en gewaarmerkte lijst
.ercelen is aangegeven
chiedt in het belang van de
[ling en de volkshuisvesting
»e beschikking over bedoeld
Ig van het bestemmingsplan
1 bij raadsbesluit van 11
.dgekeurd door Gedeputeer-
bnd bij besluit van 17 mei
Heling 3, voor de verkrijging
[en grond voor aanleg van
van het gemeentebestuur
KOLTHOFF
lp
ens sommige mensen
iwat het meeste zegt-
alkhandel.
z'n goeie naam te
[produkt.
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG Huiveringwekkende bladzijden heeft professor
jr, L. de Jong in zijn „Voorspel", het eerste deel van zijn studie
over Nederland in de tweede wereldoorlog, gewijd aan het „fat-
soendelijke" beleid dat in de vooroorlogse jaren door onze verant
woordelijke politici is gevoerd ten aanzien van de vluchtelingen,
Je door de nazi-Duitsland verdrevenen die met de dood werden
bedreigd. Huiveringwekkend, omdat de mannen die toen voor dit
beleid de verantwoordelijkheid droegen eenvoudig niet konden of
wilden begrijpen wat er zich enige honderden kilometers van Den
Haag afspeelde. Ambtelijk hebben zij tallozen, naamlozen, de kans
oalnomen via ons land hun leven te redden. Individuele acties
waren er genoeg. Maar officieel Nederland....? Triest is voorts
wat De Jong meedeelt over de wijze waarop het joodse vluchte
lingencomité, onder vaak moeilijke omstandigheden weliswaar,
opereerde.
Over de politieke vluchtelingen was in Nederland reeds in maart 1934,
l;en jaar dus nadat Hitler in Duitsland aan de macht was gekomen, hei
vonnis geveld. Toen immers had de ministerraad bestoten: „de niet-joodse
Me elementen zoveel mogelijk te weren en, ais zij zich al in ons land
I[wonden, uit te wijzen: communisten en socialisten werden dus als één
pot nat beschouwd. Maar hoe wisten de autoriteiten, of de betrokkenen
liommunist dan wel socialist waren? De inlichtingen konden slechts uit
ion bron komen: Duitsland."
De Jong wijst erop dat de Ne-
I derlandse Justitie rusting doorging
Innen te werken met de Nazi-Si-
I cherheitsdienst. „Had een commu-
liist in een straatgevecht uit zelf-
I verdediging een nationaal - socia
list gewond, dan sprak de Sicher-
I heitspolizei van „mishandeling" of
I „poging tot doodslag". Trouwens
ook het simpele feit van commu-
I oistische gezindheid werd door
aan Den Haag gerappor-'
Iteerd en speelde dan verder een
[tol in de beleidsbeslissingen die
|kier te lande genomen werden".
„Men vindt van dat alles de
weerslag in de bewaard gebleven
dossiers van het Joodse Vluchte
lingencomité dat niet bereid was,
Joodse communisten te steunen en
inlichtingen, hun betreffend, van
le Vreemdelingenpolitie ontving
lie op haar beurt veelal Duitse ge
levens doorgaf". Een enkele maal
ethter betwistte dit comité de
juistheid van de ontvangen gege
vens.
De Jong wijst erop dat „de be-
ihandeling der politieke vluchtelin-
len door de Vreemdelingenpolitie
het departement van Justitie
teder onderzoek verdient. Onze in-
is, dat het aantal diergenen
hij gebleken illegaal verblijf,
prresteerd werden, in totaal en
kele honderden bedroeg".
En even verder schrijft hij:
«Wat gebeurde met die opgesloten
Politieke vluchtelingen? Het is, al-
wer, onze indruk dat verreweg de
"leesten na korte tijd de gevange-
"11 verlieten en daarna, wellicht
veel gevallen „uitgeleid" wer
ven, zoals dat heette. Als regel
dat wel plaats gevonden heb
ben naar België.
Intussen deden zich enkele ge-
Men voor waarbij de uitgeleiding
"et alleen naar Duitsland ge-
Wedde, maar waarbij de Neder-
autoriteiten het zelfs op
hun
vonden liggen, de betrok
kenen aan de Duitse politie over
'e geven".
HAan de hand van voorbeelden
I ®mt De Jong in zijn beschouwing
V E officiële verhouding tussen
|™Merland en Duitsland tot de uit
lij dat de Nederlandse rege
lt ™g in die vooroorlogse jaren heel
U ti t'e ,n?igitg bad Duitse poli-
L^'iviteiten in ons land te-
II ,on bitler-Duitsland van rechts toe
L.ii terwÜl ze die in veel ge
L aan Duitse socialisten
™munisten niet toestond,
zo» valt 1161 oolc °P' ^at
en
Afkondiging van de „Judenboykott", 1 april 1933.
voor-
B "Cl uuik UJJ, Udl, VUVA-
'er ons bekend, processen we
gens belediging van het „staats
hoofd Adolf Hitler" alleen tegen
publicisten van links aangespannen
werden".
Professor De Jong wijst op de
processen tegen de hoofdredacteur
van Het Volk, J. F. Ankersmit,
wiens krant een felle politieke
spotprent op Hitler had gepubli
ceerd na de moord op Köhm en
zijn trawanten. De Hoge Raad
sprak Ankersmit tenslotte vrij.
Daarna kreeg Maurits Dekker hon
derd gulden boete, omdat hij Hit-
Ier „een clown en een leugenaar"
had genoemd. Rotterdams burge
meester liet een tentoonstelling ge
richt tegen het nationaal-socialis-
me sluiten, op verzoek van de
Duitse consul, een felle nazi.
„Deze en dergelijke voorbeelden
van overheidsingrijpen zijn vrij
zeldzaam geweest. Ze hadden in
het geheel niet behoren voor te ko
men", zegt De Jong. „De afdeling
juridische zaken van het departe
ment van Buitenlandse Zaken had
gelijk: Hitier noch de nazi's maak
ten het er naar, dat men hen in
het buitenland behoefde te sparen.
Zij waren in de aanval; wie tegen
hen schreef, verdedigde zich
slechts".
Minister Van Schaik kwam be
gin '36 voor de vraag te staan, of
hij Konrad Heidens biografie van
Hitier diende te verbieden; zijn
conclusie was, terecht, dat hij in
dat geval ook de verspreiding van
Medn Kampf moest tegengaan,
„vermits ook daarin zonder twijfel
gedeelten die onder onze strafwet
vallen, voorkomen".
Zo was er, eigenlijk ook naar de
overtuiging van de Nederlandse
bewindslieden die met, die materie
te maken kregen, alle aanleiding
Duitse protesten tegen hetgeen nu
hier, dan daar in onze pers aan
felle kritiek op Hitler of het Derde
Rijk -verscheen, naast zich neer te
leggen. Dat is, zoals uit de gege
ven voorbeelden blijkt, niet steeds
geschied.
Daarbij is onze eerste indruk
dat ALS de regering ingreep, zij
(zoals wij al aanstipten) eerder
aanstoot nam aan hetgeen in link
se kringen over het naburig Duits
land gepubliceerd werd dan aan
hetgeen elders verscheen; onze
tweede, dat haar in wezen on
waarachtig ingrijpen veelal min
der te maken had met de betrok
ken uitlating dan met de gevoelig
heid van het kabinet voor Duitse
druk.
„Afwachten tot er ernstige klach
ten komen" die paar woorden
sloten de mogelijkheid van wijken
in. En inderdaad: strak was het
regeringsbeleid niet. Natuurlijk wa
ren de ministers zich bewust dat
zij de Nederlandse grondwettige
vrijheden dienden te verdedigen,
maar anderzijds was er bij menig
een hunner tevens een behoefte, in
conflictsituaties rekening te hou-
en met Duitse gevoeligheden, ook
als dat ten koste ging van gepaste
openhartigheid, ja fierheid aan Ne
derlandse kant.
Toen na de Reichskristallnacht
(een massaal progrom in de nacht
van negen op tien november 1938)
de grote actie voor hulp aan de
joodse vluchtelingen op gang
kwam, werd althans aan het Pro
testants Hulpcomité uitdrukkelijk
door de regering aangezegd (wij
nemen aan dat zulks ten aanzien
van de overige comité's ook ge
schied is), bij die actie nimmer
het begrip „vervolgden" te gebrui
ken, „vluchtelingen" moest vol
doende zijn".
Dat was de officiële regerings
houding, nadat in Duitsland in die
nacht 35 joden zonder vorm van
proces door het naziplebs ais het
ware op straat waren vermoord.
Dertigduizend mannelijke joden
werden opgesloten in de gruwel-
kampen die later in de hele we
reld berucht zouden worden, toen
bleek wat de nazi's er deden met
de gevangenen. Tweehonderd sy
nagogen werden verbrand, achtdui
zend winkels van joden werden ge
deeltelijk verwoest. Achthonderd
joodse winkels werden leeggeplun
derd, elke vermogende jood werd
een schatting opgelegd. En tal van
andere discriminerende maatrege
len tegen de joden werden in
Duitsland genomen. Maar de vele
Nederlanders die wilden helpen,
mochten niet spreken van „ver-
Volgden
De Jong besluit dit hoofdstuk
met de laconieke, maar vernieti
gende opmerking: „Aan „vervolg
den" zou, vreesde men. Duitsland
aanstoot nemen".
JACQUES LEVIJ
(Fragmenten uit „Voorspel",
deel 1 van „Het Koninkrijk der
Nederlanden in de Tweede
Wereldoorlog".)
Wenen tijdens de intocht van
Hitier, maart 1938.
LONDEN (KNP) Bisschop
Zwartkruis van Haarlem overweegt
stappen te ondernemen in Rome te
gen degene die Jos Vrijburg geadvi
seerd zou hebben in concubinaat te
gaan leven om zo zijn priesterlijke
functies te kunnen blijven uitoefenen.
In een programma van de Britse
commerciële t.v.-maatschappij ITV
reageerde de bischop op verschillen
de vragen over de kerk van Neder
land, die centraal stond in het pro
gramma. Geheel onverwachts werd
zijn reactie gevraagd op de medede
ling van de heer Vrijburg dat iemand
in Rome hem tijdens een recent be
zoek zou hebben geadviseerd maar
met zijn verloofde samen te gaan le
ven in plaats van te proberen na zijn
huwelijk als priester werkzaam te
blijven.
„Of het is een sensatieverhaal, of
jullie hebben Vrijburg niet helemaal
goed begrepen", zo reageerde mgr.
Zwatrkruis. Als het waar is, wil ik
graag de naam van deze Romeinse
autoriteit weten en zal ik ervoor zor
gen, dat hij eruitgegooid wordt.
Het Franse episcopaat, zo meldt on
ze Parijse correspondent, heeft in een
verklaring stelling genomen tegen
het huwelijk van priesters. Ze zullen
ook „priesters die door de paus ont
heven zijn van de celibaatsverplich
ting, geen taken toevertrouwen die
aan ongehuwde priesters zijn voorbe
houden".
In twee vergaderingen van mei en
oktober zal het Franse episcopaat
zich onder meer bezig houden met het
manifest van de 621 priesters die ver
andering willen in hun geestelijke
status (onder meer zelfstandig wer
ken en eventueel huwen).
De taak van kerk, zegt de perma
nente raad van het Franse episcopaat
in de verklaring, is een zaak van de
bisschoppen want zij zijn het die
evenals de apostelen door Christus
zijn aangewezen. Van hem alleen
hebben wij die opdracht en daaraan
zullen wij ons nimmer onttrekken.
Wij zullen geen enkel probleem on
besproken laten. Maar nogmaals her
halen wij dat men dit geestelijk ambt
niet kan uitvinden. Het is allerminst
toevallig, het neemt de gehele mens
in beslag in het licht van de kerk van
Christus. Wij kunnen wel zoeken hoe
wij in onze dagen beter priester kun
nen zijn.
Het celibaat aldus de bischopperi,
is een gave Gods, alleen mogelijk in
(Van een onzer verslaggevers)
ZAANDAM Van de hand van
het Tweede-Kamerlid Marcus Bak
ker (CPN) verschijnt binnenkort een
boek, getiteld „Vondeling en het
kiesvee".
Het werkje, dat 80 pagina's zal tel
len, verschijnt bij de Amsterdamse
uitgeverij Pegasus. De Zaandammer
Bakker heeft het boek bedoeld als
antwoord op dr. Anne Vondelings
boek „Voorproef en nasmaak".
WOOSTER (Ohio) (AP) Een
onderwijzer te Wooster, die van zijn
vrouw wilde gaan scheiden, heeft
zijn vrouw, twee kinderen, de hond
en tenslotte zichzelf door schoten
van het leven beroofd.
Glockner heeft een brief nagelaten
maar de politie heeft de inhoud er
van nog niet bekendgemaakt.
DALLAS (Texas) (AP) Een
gewapende man, die een tienermeisje
in de cafetaria van een winkelcen
trum in Mesquite, een buitenwijk van
Dallas, ruim tien uur als gijzelaar
vasthield, is maandagavond gedood
door een hagel van kogels uit politie,
revolvers.
Het meisje, de 16-jarige Jeannie
Lewis, werd snikkend uit het ge
bouw, dat door de politie geheel was
omsingeld, naar elders overgebracht.
De gedode man is een zekere Ralph
Mullins uit Minnesota. Hij was voor
lopig op vrije voeten. Hij was ver
oordeeld voor een gewapende roof
overval.
Jeannie Lewis stond met haar moe
der in de rti bij de cafetaria te wach
ten toen Mullins haar greep.
I ^an onze parlementaire redactie)
HAAG De maximaal
ktU-Sevsingeiiisstraf voor
e 'ging van een Rcvriend
dient te worden te-
TOracht van 4 tot 2 jaar.
Haard.
®°r zal voorlopige hechte-
meer mo
Wetboek
zijn. In artikel 117 van hel
van strafrecht moeten
I koorts
Hem'- mm,ster"President en
"listers van buitenlandse za
ken van bevriende mogendheden
met staatshoofden gelijkgesteld
worden.
Dit wordt geadviseerd in het rap
port van een werkgroep o.l.v. mr. G.
E. Langemeijer aan minister Polak
(Justitie), die dit rapport thans aan
het parlement heeft aangeboden. De
regering heeft haar standpunt over
dit rapport nog niet bepaald.
De werkgroep-Langemeijer wil dat
in de wet een zo goed mogelijk on
derscheid wordt aangebracht tussen
die kwetsende uitingen en verwijten
die iemands bemoeiing met openbare
belangen betreffen en voor het ove
rige gelijksoortige uitingen die be
ogen de ander ook als mens te tref
fen. In het voorstel van de werkgroep
zouden uitsluitend deze laatste
uitingen strafbaar moeten blijven.
Deze regeling zou tevens het voordeel
hebben, dat in tijden van omvangrij
ke bewegingen en vervolging van
„meelopers" onnodig word.
De werkgroep-Langemeijer heeft in
opdracht van de regering onderzocht
of en in hoeverre het wenselijk is wij
zigingen aan te brengen in het hui
dige samenstel van strafrechtelijke
bepalingen terzake belediging van
bevriende staatshoofden en vertegen
woordigers van buitenlandse mo
gendheden. Deze materie, die is ge
regeld in artikel 117 van het wetboek
van strafrecht, is de laatste jaren ac
tueel geworden door talrijke „John-
son-moordenaar"-vervolgingen.
De werkgroep-Langemeijer heeft
haar rapport uitgebracht in de vorm
van een voorontwerp van wet tot wij
ziging van enige strafrechtelijke be-
palingen betreffende belediging. Vol
gens de werkgroep komen de proble
men niet voort uit artikel 117 zelf,
maar uit de algemene strafrechtelijke
bepalingen terzake van belediging, in
het bijzonder de artikelen 261
(smaad) en 266 (eenvoudige beledi-
ging), die de inhoud van het begrip
belediging in artikel 117 bepalen. De
werkgroep meent dan ook dat wijzi
ging van de artikelen 261 - 266 wen
selijk is vanwege de bestaande span
ning tussen de bestaande rechtstoe
stand en het hier te lande thans over
heersende rechtsgevoel. De werk
groep heeft dus niet voorgesteld om
artikel 117 te schrappen. Zij wijst er
in dit verband op, dat in de meeste
met Nederland vergelijkbare landen
eveneens enige vorm van speciale
strafrechtelijke bescherming van de
eer van het vreemde staatshoofd niet
ontbreekt. Dit geldt met name ook
voor de recente wetgevingen.
geloof en liefde. Wij vragen de pries
ters zich te verdiepen in de redenen
waarom de kerk het celibaat verbindt
aan hun ambt.
Tenslotte wijst de permanente raad
er nog op dat beslissingen niet voor
volgend jaar te verwachten zijn.
(ADVERTENTIE)
Meer en meer lijders aan aitma-aan-
vallen kiezen ADOZO tabletten om snel
verlichting te vinden.
ADOZO verruimt de luchtwegen, waar
door de benauwdheid onmiddellijk
verdwijnt.
ADOZO bl) de hand en U voelt U
veilig. Overal! Adem vrij, met
Verkrijgb. bij apotheken en drogisten.
GRONINGEN (ANP) „Door toe
passing van de klinische farmacolo
gie hoopt men de kans op schadelijke
bijwerkingen van nieuwe medicijnen
zoveel mogelijk te beperken.
Tot voor kort werd een genees
middel onderzocht bij een groot aan
tal personen. De onderzoekers zullen
thans kunnen volstaan met een ge
controleerd onderzoek bij een klein
aantal patiënten. Het is zeker dat
schade bij een dergelijk onderzoek
praktisch uitgesloten is."
Dit zei gistermiddag prof. dr. L.
Meyler bij zijn ambtsaanvaarding als
buitengewoon hoogleraar in de kli
nische farmacologie aan de rijks
universiteit te Groningen. Deze leer
stoel is de eerste in Nederland.
UTRECHT (ANP) De Katholieke
Werkende Jongeren (KWJ), district
Utrecht, hebben na een onlangs ge
houden leiders, en leidsterscursus in
Laren over het onderwerp „bedrijf"
enkele resoluties aangenomen.
De jongeren doen onder meer een
dringend beroep op alle vakbonden,
politieke partijen, jongeren- en
maatschappelijke organisaties zo
spoedig mogelijk te komen tot de
oprichting van jongerenraden (in
bedrijven waar meer dan 1/3 deel
van het personeel tot de jongere ge
neratie behoort).
Volgens de KWJ zal er een nauwer
Contact moeten komen tussen de
beroepsopleidingen en de' bedrijven,
„omdat daar ten aanzien van de jon
gere werknemer nog heel wat scheef
zit". Bovendien zijn de jongeren bij
zonder ontstemd over de consulen
ten, die aanpappen met de werkge
vers en niet opkomen voor de jon
ge werknemers(sters).
Am te beginnen: dank voor al die
telefoontjes en brieven. Brieven
met de complete tekst van Bastiaan-
se's vers over de thans zo bedreigde
Utrechtse Vecht.
Telefoontjes van mensen die het
mij voorlazen.
Ik had geschreven dat ik mijn exem
plaar zo gauw niet had kunnen te
rugvinden, maar nu heb ik dat vers
tenminste weer!
En hier is dan dat gedicht van de
blijkbaar toch niet vergeten Basti-
aanse, die bijna tachtig jaar oud
in 1947 stierf. Het is uit 1900, dit
volgens mij en mijn schrijvende en te
lefonerende vrienden zo mooie vers:
Er ligt een landhuis aan den stroom
verlaten;
Verbleekt, met donkre luiken, staart
het blind,
En laat den stroom, die eenzaam
voortglijdt, praten
En luistert niet naar 't fluist'ren van
den wind.
Maar vroeger, toen Hoogmogenden
der Staten
Daar in den zomer poosden van 't Be
wind,
En staat en krijgt voor huis en vree
vergaten,
En kindren stoeiden over 't melkwit
grint,
Toen leefde 't Huis en de bevolkte
stroom
Wiegde de schepen, die blank-zeilig
gleden
Vredig van gang naar 't schatrijk Am
sterdam,
Nu droomt het landhuis daar zijn
eeuw'gen droom
Van eindloos heimwee naar die lang
geleden
Glorievolle eeuw, die nimmer weder
kwam.
TVie ochtend dat ik naar de nieuws-
berichten luisterde en het was
overal weer onrust en onlust, in Viet
nam en Biafra, aan alle universitei
ten ter wereld en zelfs in ons eigen
Suriname dacht ik na jaren ineens
aan dat gekke, bijna mystieke ogen
blik, dat ik lang geleden in Berlijn
beleefde. Om precies te zijn in de
Friedrichstrasse.
Wereldstad. Getoeter van auto's.
Rammelend gedaver van de stadsbus
sen. Pratende, roepende mensen.
Geschuivel van honderden, honder
den voeten over het asfalt.
En toen, ineens, was er dat ogen
blik, dat misschien honderdste deel
van een moment, dat misschien dui
zendste deel van een seconde, dat er
toevallig geen enkel autosignaal werd
gegeven, dat toevallig geen mens iets
riep of zei, dat toevallig ieder, vóór
hij verder ging, heel even stilstond.
In een minimaal moment viel letter
lijk de stilte. Behalve dat er, in die
stilte van een duizendste van een se
conde, iemand lachte, bevrijdend
lachte.
Een gekke, bijna mystieke ervaring.
Maar, zei iemand mij, het kan na
tuurlijk voorkomen, zo iets, ééns in de
duizend jaar, en dat jij dat nu juist
moest ervaren!
Waarom ik, toen ik naar die nieuws
berichten over louter onrust en on
lust luisterde, plotseling aan dat mo
ment in de Berlijnse Friedrichstrasse
moest terugdenken?
Waarschijnlijk in de hoop dat, precies
op diezelfde manier, ééns ook al die
onrust en onlust, van Vietnam tot
Biafrc en van mijnheer Ky tot mijn
heer Pengel, zou zwijgen, al was het
maar één algemene seconde lang.
En dat dan in die over heel de we
reld gevallen stilte eindelijk eens ie
mand voluit zou lachen
(ADVERTENTIE)
ERA