elt
werker
iider
Assistent
tor
GEEN AL TE GROTE
ILLUSIES MAKEN
Soldaten niet meer
>aar
ilrafbi
Jaden in
voor wan-
Indonesië
Mansliolt met
plan „de boer
zijn
op"
Surinaams verzet tegen Pengel
ichtdrukker-
rchivaris
Tsjechoslowakije
heeft krediet nodig
premier
\Cernik
Slaaptrein in
Australië
verongelukt
Maarssen
Winterswijk
Priesterraad van
Groningen
voor „korte weg"
BIJ KNBTB /IV BOSCH
STAKING IN
SURINAME
.GAAT DOOR
Nieuw spionage-
proces in Irak
MIJNS INZIENS
Johan Winkler
5-128
BEVERWIJK
herleiding-
>pi|
Zeeland"
L DR. 0. E. VAN 'S-GRA VENDIJK:
Commentaar
■Anti-ra ket-ra ket
■Mb
Hélène (28) maand lang grot in
Stuk hout
doet sterk
aan
iemand
denken
Kwestie-celibaal
Ondanks akkoord
Misvatting
Veranderingen
C. Mertens vertolkt
„vertrouwen van
agriërs in
Nederlandse
bischoppen"
door
MAO-GRIEP
DE STEM VAN ZATERDAG 8 FEBRUARI 1969
TI
=U
gereedschap
lading
een akkurate kracht met
I delskorrespondentie, die bij
lin de behandeling van
visselende baan.
richten aan
eling Personeelszaken
Telefoon 0X600 - 24511
lantwoordelijk is voor d
I ing van een groot woning.
I evens leiding te geven aan
1 bij de uitvoering van hei
;e zijn van diploma H.T.S
Inet de werkvoorbereiding.
Igroot project. Wij denken
lezit van het diploma tarief-
liaan als uitvoerder in eer
ostprijsberekeningen in ds
bp U.T.S.-niveau.
|ten aan het hoofdkantoor
E510-25544.
prden opgeroepen voor de functie
,n de tekenkamer.
•vaardigen van alle benodigde
ïtdrukken,
itematisch opbergen van
leningen,
heer tekeningenarchief,
:oop tekenmateriaal en -papier.
ede algemene ontwikkeling, ®e^e
ikende uit bezit van vakdiplomas,
iftijd tussen 25 en 40 jaar.
de afhankelijk van leeftijd en
varing nader overeen te kome
i hoogste 818,— per maand.
gemeen Burgerlijke p®nSoe"oo"
n toepassing, premie A-U-»»-
cening van de maatseha;PpJ'nver.
iskosten-, studie- en reiskosten^
edingsregelingen van toepassing
nncn veertien dagen te ric
tn de N.v. Waterleidingmaató
;eland", Postbus 121,te G0C
nijn is in ons bedrijf de fun'?
taat uit het grotendeels ze
alle materialen, onder j t,roduktie
welke nodig zijn voor de P v(jor
idingmaster"-schuurmachi waarde
rkingsindustrie. De total er
rond de één miljoen go
t het be'
naris is tevens belast me
t magazijn. Technisch/
Ervaring met inko°P' rL-n* heel*
Commerciële belangstelling-
ir, g0ii
Sen behoorlijk betaalde baai m
rijf. Winstuitkering (8% over
en woonruimteproblemen.
ek" A. VAN DEK ljl'j'DEN
Goes, tel. (01100) -8410.
(Van onze parlementaire redactie)
I nEN HAAGNederlandse militairen, die in Indonesië tijdens de poli-
acties wandaden bedreven hebben, kunnen niet meer vervolgd of
(„it worden. Dit vloeit voort uit een zogenaamde amnestie-ordonnantie
111 november 1949, die door dr. Lovink de laatste hoge vertegenwoordiger
B,ij de Kroon in Indonesië, ondertekend is.
Sr. dr. 0. E. van 's Gravendijk, die
Jfc Nederlands Indië en later op^het
■nisterie van Justiite in Den Haag
itrizaam geweest is, heeft dit docu-
tent voor zijn proefschrift van vorig
Jjar benut en hij verscheen gister-
ILnd in het programma „Scala" van
lit SIS om dit bekend te maken.
lit. Van 's Gravendijk stelde daar-
ii vast, dat de amnestie volgens de
tehikking van 11 november 1949
(lit alleen gold voor de reeds ver-
Meelden of vervolgden uit de pe-
1945-1949, maar ook geldt voor
Ei grote categorie schuldigen die
Het besluit van president Nixon
het bouwen van lanceerplaat-
sen voor anti-raket-raketten
Kop te zetten, heeft grote aandacht
||itrokken.
Het mag opnieuw worden gezien
|lk een politiek gebaar tegenover de
|iovjet-Unie, cm te tonen dat de V.S.
|werkelijk bereid zijn tot zaken te
■komen als straks de eventuele Rus-
llisch-Ameri ka a n se topconferentie
|til beginnen.
Het anti-raketsysteem is in de be
wapeningswedloop de laatste jaren
iat politiek gevoeligste maar ook
Itweweg het kostbaarste element
■jeweest Het is de Sovjet-Unie ge-
|»test die er aan begon. Tegen de
vingen van bijvoorbeeld een
Ito McNamara, toen minister van
lefensie van de V.S., zwichtte pre-
l'dent Johnson voor de druk van
Ie Pentagon-generaals en hij be-
|iMt dat ook de V.S. zouden over-
|5»tot de bouw van een „beperkt'
E" raketsysteem. Zowel de Sovjet-
I als de Verenigde Staten kost
I" wapensysteem tientallen moeilijk
nissen miljarden.
A ironie van de hele situatie yvil
:i' deze zeer beperkte verdedi-
jpsstelsels tegen binnendringen-
1 raketten nog in de verste verte
lïëi partij vormen voor de vernie-
I legscapaciteit van de respeetieve-
I "9 Russische en Amerikaanse stra
I-'"'Che kernmachten.
'heette dan ook dat de raket
*ls in beide landen meer be
l'-tJ waren als een schild tegen
l®'!'vele, atoomchantage plegen
leinere mogendheden, als Chi
|ri/i zelfs Frankrijk.
Ondanks de uit militair oogpunt
oogst twijfelachtige waarde van de
?S'Ze,,e voora' het Amerikaan
IBesluit met gelijke munt te befta-
1 'oor de Russische „uitdaging",
'-sairaal van de wapenwedloop in
H ^snelde beweging.
et 'gt voor de hand, gezien ook
i^" onvoorstelbaar hoge kosten, dat
I l;j*rake,systemen hoog geno-
I--' staan op agenda's die men in
ou en Washington in het hoofd
t met het oog op het voortgezet
'^Peningsoverleg.
's daarom niet zo gek te ver-
etstellen dat president Nixon op-
m"V,,een 9e'3aar heeft willen ma-
aar de nieuwe Amerikaanse
nooit bekend geworden zijn. Hij vindt
het overigens wel vreemd, dat dit
belangrijke document niet ter sprake
gebracht is bij de vele onthullingen
van de laatste weken.
Het -is, aldus mr. Van 's Gravendijk
een beslissend document en allé mili
tairen, die er onder gerangschikt
kunnen worden, vallen ook nu vol
ledig buiten de strafrechtelijke en
civielrechtelijke vervolging.
Een woordvoerder van het mini
sterie van justitie deelde gisteravond
desgevraagd mee dat er in de be
wuste amnestie-ordonnantie over uit
zonderingen gesproken wordt. Deze
betreffen ruwweg „oorlogsmisdaden'
(o.a. vergrijpen aan goederen en aan
randingen).
(Van onze redactie buitenland)
MELBOURNE De express-nacht
trein van Sydney naar Melbourne, de
Southern Aurora, is gisterochtend
frontaal en in volle vaart gebotst op
een goederentrein.
Volgens dt autoriteiten zijn er
minstens 10 mensen om het leven
gekomen bij dit ergste treinongeluk
in Australië van de afgelopen 60
jaar. Het ongeluk gebeurde ongeveer
160 km ten noorden van Melbourne.
Twee vlietuigen hebben artsen en
bloedplasma naar de plaats van het
onheil gebracht. Tenminste honderd
mensen zouden zijn gewond, waar
van ongeveer 40 personen er ernstig
aan toe zijn.
SfFsiiy
1,
(Van onze redactie buitenland)
PRAAG Premier Oldrich
Cernik van Tsjechoslowakije heeft
gisteren op een persconferentie
in Praag verklaard dat zijn re
gering verstrekkende wetsont
werpen bij het federale parlement
zal indienen om de democratische
rechten en vrijheden te verze
keren. Het garanderen van deze
rechten is een van de voornaam
ste taken van de regering. In de
wetsontwerpen zullen wijzigin
gen worden aangebracht in de
liestaande artikelen aangaande
het recht van vereniging en ver
gadering en de vrijheid van me
ningsuiting. Ook zal de onafhan
kelijkheid van de rechtspraak
worden gegarandeerd, aldus Cer
nik.
De premier herhaalde eerdere be
loften dat niemand zal worden ver
volgd wegens opvattingen die afwij
ken van de officiële. De regering zal
de persoonlijke veiligheid van de
Tsjechoslowaakse burgers waarbor
gen, maar alle groepen en individuele
personen vervolgen die de wet over
treden.
De politieke situatie is nu weer
rustig, aldus Cernik, maar men moet
zich geen al te grote illusies hierover
maken, want de oorzaken van de
spanningen zijn nog niet weggeno
men. De regering zal daarom trach
ten de hangende problemen op te
lossen.
Als een van de oorzaken van span
ning noemde de premier het uitblij
ven van parlementsverkiezingen. Er
wordt evenwel aan een nieuwe kies
wet gewerkt. Vooral is nodig de uit
werking van een verkiezingsprogram
waarover de meerderheid in het land
het eens kan zijn. Verkiezingen zon
der een dergelijk program zouden de
spanning eerder doen toe- dan af
nemen. In elk geval zal vóór eind
juni een datum voor nieuwe verkie
zingen worden vastgesteld.
Cernik deelde nog mee dat Tsjecho-
slowakiie voor 1970 en 1971 buiten
landse kredieten ter waarde van 200
tot 300 miljoen dollar nodig heeft
voor modernisering van de industrie
en verwezenlijking van economische
plannen. Onderhandelingen hierover
zouden niet op regeringsniveau wor
den gevoerd, maar een zaak zijn van
de bedrijven.
Het is niet waar, aldus de premier,
dat Tsjechoslowakije door het „bui
tenland" wordt geprest zijn handel
met kapitalistische landen te beper
ken. Praag zal initiatieven nemen om
de samenwerking binnen de Oost-
europese economische organisatie
(Comecon) doeltreffender te maken.
Wat de binnenlandse economie be
treft zal vóór 1 juli van dit jaar een
serie maatregelen bekend worden
gemaakt, die het herstel van de eco
nomische kracht beogen. Deze maat
regelen zullen, afgezien van moder
nisering van de industrie, wijzigingen
in het economische systeem omvat
ten. Een dergelijk systeem zal moe
ten uitgaan van zowel de geleide als
de aan de marktwetten onderworpen
economie.
Lorens Nielsen, een
gepensioneerde
scheepsbouwer uit
Sonoma in Califor-
nië, vond dezer da
gen dit merkwaardi
ge stuk wrakhout op
het strand bij i/,n
woonplaats. Het stuk
hout, dat sterk doet
denken aan een „lei
dende figuur in de
Franse politiek'
neemt, met vergulsel
bespoten, nu een ere
plaats in zijn woning
in.
I fesi<tent is
®t de man niet naar om
kolcm Sn daar 9'5,eren in deze
tn v op 9ewezen) alsmaar lieve
12el(pfrZ-0enenc^e 9ebaren te maken,
i.,.uniet ,en koste van de militaire
P'Atvan de V.S.
I C0m,Za'.er °°k we' een meer
I naa "Jing zijn voor Nixons
thani"? 'S er: klet 's d'e haast on-
1 n! financiële last. In maart
I mü611 Wellington klaar te
onri»,.. ,een algeheel begrotings-
ClHef is. altiid mogelijk
ruimto kornst hiervan Nixon de
hervattBVerST^a^t orn wer'< te
„voorin,! Tenslotte is het maar
P'9 stopgezet.
■li/ j!
De 28-jarige Helène Brobecker
- op de foto omgeven door de
speleologen (v.l.n.r.) Cappa,
Jacques Chabert en Michel Siffre
uit de Elzas is in een grot afge
daald, waar zij een maand in vol
strekte eenzaamheid op een
diepte van 80 meter zal door
brengen. Zij zal een serie biolo
gische tests ondergaan, onder
meer op het gebied van de men-
struatiecyclus.
GRONINGEN (KNP) De pries
terraad in het bisdom Groningen
heeft de bisschopnen geschreven dat
hij voor de zg. „korte weg" is voor
de oplossing van het celibaatsvraag-
otuk.
Naar aanleiding van de recente
gebeurtenissen in de Amsterdamse
studentenparochie heeft de raad zich
over de acute problematiek van pries
terschap en celibaat beraden.
De raad vindt het noodzakelijk dat
de dialoog tussen de Amsterdamse
studentenpastores en de bisschop van
Haarlem mogelijk blijft, dat van beide
zijden daartoe steeds de bereidheid
wordt getoond en dat de ultimatieve
datum van 1 maart wordt verscho
ven, zodat er ruimer tijd geboden
wordt aan het overleg en dat door
allen, maar vooral door de gezags
dragers in de kerk wordt gestreefd
naar ruimere gewetensvrijheid ook
voor de priester.
Tenslotte is de raad unaniem van
mening, dat voor de oplossing van
het eelibaatsvraagstuk de .korte weg'
wordt gevolgd. Hiermee is niet be
doeld een tijdsduur van enige maan
den, maar ook niet van jaren.
(Van een onzer verslaggevers)
(Van onze redactie buitenland)
PARAMARIBO Hoewel er een
akkoord is bereikt tussen de staken
de leraren en de Surinaamse rege
ring, blijft het overgrote deel van
leden van de Velmek (de vereniging
van leraren bij het kweekschool-,
middelbaar- en voorbereidend hoger
onderwijs) nog in staking.
De Velmek heeft verklaard de
eisen vain de federatie van openbare
leerkrachten in Suriname te steunen
en zal daarom doorgaan met de ac
tie. Alleen de leraren bij AMS, ly
ceum en kweekschool hebben dispen
satie verkregen, omdat er anders
een te grote achterstand op deze
scholen zal ontstaan.
Het donderdagavond bereikte ak
koord tussen de regering enerzijds
en de Velmek en Fehoma (federatie
van ho-gere en middelbare ambtena
ren) anderzijds houdt een capitulatie
van de regering in. Ir. Devi-d zal
niet overgeplaatst worden, de schor
sing van die stekende leraren is in
getrokken (zodait zij hun loon krij
gen doorbetaald) en de besprekingen
over hogere Salarissen zullen hervat
worden. Alleen de Fehoma heeft aan
gekondigd de staking te beëindigen.
OP KORTE TERMIJN zal worden
overgegaan tot de uitgifte van een
20-jarige in aandelen converteerbare
obligatielening (groot 50.000.000 dol
lar) ten laste van de Algemene
Kunstzijde Unie N.V.
DEN BOSCH Dr. S. Mansholt heeft gisteren voor het eerst in Neder
land zijn plan voor herstructurering van de Europese landbouw verdedigd.
Hij deed dat op de algemene vergadering van de KNBTB, die in het Casino
in Den Bosch werd gehouden. Al te welwillend was zijn gehoor niet. Had
immers niet KNBTB-voorzitter C. G. A. Mertens in zijn jaarrede op krach
tige toon meegedeeld, dat „de voorstellen van de Europese Commissie (lees
plan-Mansholt) op het gebied van prijsbevriezing en -verlaging volstrekt
onaanvaardbaar zijn"?
Ook de discussie na afloop van de
uiteenzetting van dr. Mansholt le
verde een aantal vragen op, die wel
iswaar niet-zo fundamenteel waren,
maar toch duidelijk getuigden van
de ongerustheid, die in agrarische
kring is ontstaan na het lanceren van
het „landbouwprogramma 1980" van
de Europese Commissie.
De heer Mertens ging dieper in op
die ongerustheid. Velen hebben het
vertrouwen om in de toekomst als
zelfstandig ondernemer een redelijk
bestaan te kunnen verwerven, ver
loren. Hij waarschuwde voor de mis
vatting als zou de landbouw een ver
ouderde en voor de toekomst af te
schrijven' bedrijfstak zijn. Zolang de
landbouw nog meer dan een kwart
van de Nederlandse export voor zijn
rekening neemt, lijkt het daar niet
op. Integendeel, aldus de heer Mer
tens, de landbouw is in de totale
Nederlandse economie onmisbaar.
Het is volgens de heer Mertens
voorts de hoogste tijd dat er iets ge
beurt aan de harmonisatie van de
directe belastingen in de EEG. Hij
hoopte dan ook, dat de hier en daar
al weer te horen geluiden, dat de
door het kabinet voorgenomen ver
laging van de inkomstenbelasting
niet mag doorgaan, geen weerklank
zullen vinden bij de regering en de
meerderheid van het parlement.
Dr. Mansholt verdedigde zijn plan
het zij gezegd met verve. Hij
gaf beter dan het in geschreven me
moranda mogelijk is een overzicht
van de bedoelingen van het plan van
de Europese Commissie. De feitelijke
gegevens daarvan zijn bekend. Daar
op ging de heer Mansholt dan ook
niet erg diep in.
Belangrijker was, dat hij de stellige
overtuiging is toegedaan, dat de si
tuatie in de Europese landbouw,
hoewel erg somber, niet uitzichtloos
is. Alleen echter wanneer er ingrij
pende veranderingen worden aan
gebracht in de structuur vain de Eu
ropese landbouw. Materiële verande
ringen, die echter niet mogelijk zul
len zijn zonder politieke beslissingen.
Indien de regeringen niet de weg
willen inslaan, die de Europese Com
missie met dit plain heeft aangegeven
dan zullen zij nieuwe wegen moeten
wijzen.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN BOSCH „Het lijkt er
wel eens op dat sommigen van
mening zijn dat het leergezag
van paus en bisschoppen uit de
tijd is en dat iedereen naar ei
gen goeddunken kan experimen
teren in kwesties als liturgie,
celibaat, huwelijk en gezin en
viering van de eucharistie."
Aldus de heer C. G. A. Mer
tens, voorzitter van de Katho
lieke Nederlandse Boeren- en
Tuindersbond, in de algemene
vergadering van zijn bond in
Den Bosch.
„Een beetje meer bescheiden
heid en wat meer collegialiteit,
aldus de heer Mertens, zouden
velen beter passen dan het aan
nemen van een houding alsof
niet alleen de paus van Rome,
maar de gehele wereldkerk zich
moet schikken naar de inzichten
en opvattingen van een kleine
groep hard hollende, ongetwij
feld goed willende, maar weinig
evenwichtig denkende priesters
en leken.
„Ik meen zeker te mogen spre
ken namens het overgrote deel
van onze katholieke agrarische
bevolkingsgroep", zo besloot de
heer Mertens dit deelvan zijn
rede, „wanneer ik vertrouwen
uitdruk in het beleid van onze
Nederlandse bisschoppen".
DE SOVJET-UNIE zal met „ernstige
maatregelen" reageren als de verkie
zing van een Westduitse president in
West-erBlijn wordt gehouden. Dit
heeft de Russische amabssadeur in
Bonn, Zarapkin, gisteren in Stuttgart
gezegd.
HET EERSTE VARA-programma over
Indonesië (het interview met dr. Hue
ting) had een kijkdichtheid van 36,8
(normaal is 32), terwijl de waardering
het gebruikelijke cijfer voor „Achter-
het nieuws"-uitzendingen 71 haalde.
(Van onze redactie buitenland)
BAGDAD/NEW YORK Binnen
kort zal in de hoofdstad van Irak,
Bagdad, weer een spionageproces
worden gehouden. Onder de ver
dachten zullen zich alleen moslims
bevinden en geen joden.
Dit heeft de president van Irak,
Al Bak'r, verklaard op een perscon
ferentie. Hij zei verder dat er geen
Iraakse wet bestaat, die het de 3000
joden in zijn land verbiedt om Irak
te verlaten, als zij dat wensen.
Inmiddels heeft het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse zaken
gisteren meegedeeld dat de inleidende
bilaterale besprekingen tussen de
grote vier over de kwestie van het
Midden-Oosten donderdag in New
York begonnen zijn.
(Van onze redactie buitenland)
Als het aan premier Pengel lag,
zou het vandaag al gedaan moeten
zijn met de stakingen, waardoor
Suriname sedert enige tijd wordt
getroffen. Het begon op 20 janua
ri met de staking van een veertig
tal leraren, prompt gevolgd door
de schorsing van de voormannen.
Sedertdien echter heeft de staking
steeds verder om zich heen gegre
pen en hebben zich behalve die van
leraren, onderwijzers en leerlin
gen, ook andere bonden bij de
acties aangesloten, zoals typogra
fen en ambtenarén. In een rede
voor de Surinaamse t.v. heeft nu
de heer Pengel geprobeerd een ge
baar te maken, waardoor aan al
die acties in één slag een einde zou
moeten worden gemaakt. Hij heeft
gezegd, dat de regering op de dag
waarop de stakende leraren hun
werkzaamheden hervatten de schor
singsresolutie buiten werking zal
worden gesteld en dat de geschor
ste leraren zouden kunnen vragen
om hun schorsingsdagen als verlof
te mogen beschouwen. Hij vond dat
er een taak voor de leraren is weg
gelegd om de goede sfeer te her
stellen, „desnoods met het brengen
van persoonlijke offers".
Pengel beriep zich op degenene,
die aan de acties niet hadden mee
gedaan en dus hadden gtoond een
„haast blindelings vertrouwen" in
hem te hebben. Voor hem waren
de toehoorders nu blijkbaar alle
maal „broeders en zusters", die hij
toewenste dat het hen goed zou
gaan in vrede en rust. Het lijkt
niet aannemelijk, dat Pengel met
zijn zoete broodjes succes zal heb
ben, hij heeft n.l. de kern van de
zaak eenvoudig doodgezwegen. Het
gaat hier niet alleen om achterstal
lige salariseisen van het onderwij
zend personeel in Suriname, maar
eerder nog over beloften die de re
gering Pengel al had gedaan nadat
in 1966 de onderwijzers waren gaan
staken, maar waarvan de inlos
sing nog steeds op zich laat wach
ten.
Misschien hadden de vijandelijk
heden tussen regering en onderwijs
personeel niet deze vormen aan
genomen als de diepere achter
grond niet was een groeiend on
behagen over het optreden van pre
mier Pengel, die zich steeds meer
gaat gedragen als een Zuidame-
rikacsse dictator.
H4' heeft in de loop van de Ja
ren niets nagelaten om zijn macht
te vergroten en om daaruit ook
financiële voordelen voor zichzelf
en voor degenen, die hem in zijn
streven dienen, te behalen. Terwijl
hij zich tegenover de eisen van
het onderwijzend personeel ver
weert met het argument, dat de fi
nanciële toestand van Suriname
hogere salariëring niet toelaat,
trekt hij zelf salaris vanwege 'n
aantal ministeries, die hij zelf be
heert. Voor de moeiten die hij ais
minister van financiën al enkele
jaren op zich neemt, heeft de heer
Pengel zich vanwege de Surinaam
se regering een bedrag van 160.000
gulden laten uitkeren voor zijn gun
stelingen zijn er altijd gratificaties
en op dure buitenlandse reizen
omgeeft hij zich graag met een
uitvoerig gevolg. Voor een reis
naar Japan waar men erop reken
de, dat hij met een aantal reizigers
zou komen, staan op het lijstje van
Pengel niet minder dan zestig deel
nemers. Geen wonder, dat het
onderwijzend personeel nu einde
lijk geen genoegen meer neemt
met argumenten over schaarse fi
nanciën, die door Pengel en zijn
vrienden zelf zo gemakkelijk ter
zijde worden geschoven, als het hen
zelf betreft Geen wonder ook, dat
PENGEL
andere kringen zich met sympa
thiestakingen in de strijd mengen.
De maatregelen die de regering
tegen de stakers heeft menen te
moeten nemen, hebben ook de an
dere vakbonden in het geweer ge
bracht. Zij zien hierin een min
achting van de vakbondsrechten
door degene, die zelf voorzitter is
van de overkoepelende, de Suri
naamse werknemersmoederbond
minister-president Pengel.
Maarssen, zo heet het, heeft ambl
tieuze ylannen. Het dorp aan de
Utrechtse Vecht wil zich tot een van
Utrechts satellietsteden ontwikkelent
een moderne flat-stad met woon- en
leefruimte voor zo'n vijftig-, zestig
duizend mensen. En daarmee zal het
dan met het oude Maarssen gedaan
zijn: uit mijn nogal verre jeugd her
inner ik 't mij als 'n dromerig dorp
aan een dromerige rivierdie in dat
dorp heel even de kleinsteedse allure
aannam van een gracht tussen naar
elkaar toegebogen huizenen daar
bovenuit de kerk de kerk van
Ariëns.
In de buurt van die intieme dorps*
hom lagen nog een paar oude lustho*
ven, zoals de Amsterdamse rijke
kooplui die eertijds langs de luister
rijke, de zegevierendestroom
plachten te bouwen.
Wijlen Frans Bastiaanse, de thans
vergeten dichter, heejt het allemaal
bezongen, ik heb naar dat vers over
de Vecht gezocht en gezocht, maar
kon het niet terugvinden en zo leeft
dan alleen de sfeer, de muziek van dat
vers nog maar in mij voort. Verzen
hadden dat toen nog: muziek en sfeer
Maarssen was het dorp waarheen
pastoor Ariëns vanuit het roerige En
schede van een primitieve bewust
wording der textielarbeiders ver
bannen was heel even leek het
er op, wanneer op zijn sterfdag steeds
meerderen naar zijn graf pelgrimeer
den, dat Maarssen zich tot een bede
vaartsoord zou ontwikkelen, omdat
daar, in die pastorie aan de Vecht,
iemand had geleefd tegelijk ge
plaagd en vereerd, tegelijk maat
schappelijk strijder en mysticus
die men als heilige was gaan ervaren.
Geen proces echter zo langdurig
als het Romeins proces dat al of niet
op zalig- of heiligverklaring moet
uitlopen! En dus zal, wanneer einde
lijk het besluit zal vallen, dat Ariëns
al of niet de eer der altaren zal
waardig keuren, zijn naam wel ver
geten zijn, evenals die van Bastiaan
se, die dat vers maakte over de
Vecht, die ook langs Ariëns' pastorie
stroomde.
Als een lastig, in de weg liggend
slootje zal die Vecht dan wel ge
dempt worden en Maarssens oude j
dorpskern zal tussen het hemelbe
stormend geweld van de flatgebou
wen van de komende satellietstad
eerst nog schui l-gaan en dan v er-
gaan. En, wie weet, wordt dan ook
Ariënsgraf nog wel eens „geruimd",
wanneer zelfs eens gewijde kerkhof
grond bouwgrond worden gaat.
Bouwgrond voor wéér zo'n satel
lietstad, voor wéér nieuwe mensen,
die dan hoogstens nog eens geamu
seerd in een oud plaatjesboek zullen
bladeren uit de tijd dat dichters nog
zo dwaas waren om verzen te maken
op een traag stromende rivier, een
dromerig dorp en nog dromiger land
huizen van achttiende-eeuwse patri
ciërs.
Patriciërs, wat waren dat eigen
lijk voor vreemde vogels, zullen zij
zich dan in appartement 354, op de
elfde of twaalfde verdieping van sa
tellietflat 23 A, afvragen
Nu ik het toch dwaas sentimen
teel over het verleden heb, haal ik
meteen maar iets aan uit een aardig
stukje in de Winterswijkse Courant.
Die krant heeft want hier en daar
zijn de archieven blijkbaar nog wel
toegankelijk in het kohier van de
directe belastingen op het inkomen
der Winterswijkers anno 1909 mogen
kijken, het jaar dus Waarin de konin
gin geboren werd. Wat werd er to en
verdiend? En hoeveel belasting'moest
er toen worden betaald?
Géén belasting behoefde men te
betalen wanneer men minder dan
tweehonderdvijftig gulden per jaar
verdiende (zulke lieden waren er
toenkwamen ze net even boven
die f 250, dan moesten ze f 1,32 naar
het belastingkantoor brengen
zuchtend uiteraard
Wie er niet zuchtten waren de lie
den die méér dan f 40.000 per jaar
verdiendenboven dat bedrag waren
ze namelijk van belasting op dat
meerdere vrijgesteld.
In heel Winterswijk echter was er
in 1909 geen enkele veertigduizender
te vinden? De hoogst aangeslagene
was een textielfabrikant, die per jaar
de vijftienduizend haalde. Daar ging
dan om precies te zijn, f 699,96 (nee,
alstubüef geen ronde zevenhonderd!)
aan belasting af; tegenwoordig be
paald iets meer
Een voor die tijd zware verdiener
was de Winterswijkse boterdirecteur:
hij bracht het tot f 2.200, en moest
daarvan f 85,56 belasting betalen.
Ongeveer op één lijn stonden de
dominees ran Winterswijk: met een
vorstelijk inkomen van f 2100 per
jaar werden ze voor f 80,76 aangesla
gen.
Geen enkele winkelier bracht het
in 1909 tot meer dan twaalfhonderd
gulden per jaar, geen boer tot meer
dan f 2600, maar er waren ook boe
ren, die per jaar slechts f 300 bij
elkaar zwoegdenwaarover ze dan
f 2,70 aan belasting moesten betalen.
En zo leefden en „verdienden" we
toen. Maar ja dat was dan ook in
een tijd toen een sigaar van tweeën-
eenhalve cent een dure sigaar was,
en toen je voor ik geloof nog geen
vijftienhonderd gulden een puik
Tweede Kamerlid had. Vijftienhon
derd per jaar!
GENéVE (AP) De Hongkong- of
tewel MAO-griep is, aldus meldt de
World Health Organization (WHO) te
Genevè langzaam op weg in de
richting van bepaalde delen van
Noord- en Oost-Europa.
Wat Europa betreft zou de griep in
Nederland en IJsland aan het afne
men, maar in Zweden, Finland, Po
len en de Sovjet-Unie aan het toe
nemen zijn.