V:
n
Zwitserland nog
steeds lief voor
Cadillac-rijders
W\
OP 64
VELDEN
IPSTERS
LOOPSTERS
20
DE STEM VAN ZATERDAG 1 FEBRUARI 1969
plaatsingsmoge-
voor
116 jaar kunnen na
aan onze verkoop-
werkuren wordt
ne verkoopervaring
lisselende werkkring
roeiend en modern
rkorte werkweek:
Ikantieregeljng,
nkopen bij Vroom
laties dagelijks (ook
30 uur ('s maandags
Inze personeelchefs:
el. 01600-24300)
el. 01640-5900)
520-4141)
-Nieuwe Markt (tel.
vanzelfsprekend ook
;rmijn een afspraak
IESMANN
In 1967 verlieten 35 half-miljonairs,
personen met een vermogen van meer
dan een half miljoen gulden, ons land
om zich voorgoed in het buitenland te
vestigen. Verscheidene van hen gingen
naar Zwitserland, naar de kantons
Genève en Vaud, die vanouds grote ver
mogens weinig belastingmoeilijkheden
in de weg leggen.
Maar wonen in Zwitserland is duur,
zeker voor degenen, die op een bepaal
de luxe zijn gesteld. Een Nederlander,
die nu aan het meer van Genève woont,
beweert, dat het pas bij een vermogen
van twee miljoen of meer financieel
aantrekkelijk wordt naar Zwitserland te
verhuizen.
V -v
1
;1 i!; V T
TSjjSfflp.
8Sɧ iiilBSniiPl33
"/i 'J
iilifSP
yiVj a - JijiSliM
Het zalig' nietsdoen op en rond het meer van Genève. Om dit blijvend te doen moet je minstens over
paar miljoen kunnen beschikken.
nmen vóór zijn
600. Evenals de
leid, betrouw-
Wat zijn prijs
BTW 7.492,80
anter maakt.
BIELHANDEL N.V.
zen af Amersfoort)
„Wij zijn niet onze broeders
fioeders", is een kreet, die men
vaak hoort. Een bankier, die
sprak over tonnenladingen uit
Italië gesmokkelde lires, schudde
ijjn hoofd, toen Iiem gevraagd
werd of dit geen problemen
opleverde voor de Zwitserse
banken, die dit geld
accepteerden. Geduldig legde hij
uit: „Eenmaal over de grens is
het volkomen legaal geld".
De meeste Zwitsers worden
kwaad als zij gekritiseerd
worden. Wat zij doen is absoluut
eerlijk, vinden zij zelf. Waarom
dan hameren de buitenlanders
er steeds weer op. Het moet
onwetendheid zijn of jaloezie.
Maar in hun hart koesteren de
Zwitsers twijfel; zij hinken op
twee gedachten.
Ais de Zwitserse bankiers open
en bloot konden zeggen, dat zij
een oude gevestigde orde
beschermen, zouden zij zich
opgelucht voelen. Maar
ongelukkigerwijs kunnen zij dat
niet. Dat zou te reactionair
klinken. Daardoor verkeren zij
in een dilemma: onofficieel
staan zij aan de kant van de
ouderwetse financiële
ijzervreters, die voortdurend
vechten tegen hebberige
'egeringen en zo scherp mogelijk
wj de wind zeilen, maar in het
openbaar kunnen zij niet anders
«oen dan lippendienst bewijzen
aan de egaliserende wetten, die
'PSang doen in het Westen, waar
Je regeringen steeds meer
beperkingen opleggen aan
Iers en zakenlieden.
ke Zwitserse manier van
bankier zijn de laisser faire-
Banier, maakt het Zwitserse
ankwezen zo aantrekkelijk.
•naar tegelijkertijd kunnen de
jMitsers nooit met deze manier
J koop lopen, zonder zich
tficieel te schamen. In plaats
a°nder meer te zeggen, dat
5'neimhouding en vrijwel van
P de loer liggende autoriteiten
nnt f' ''a' c'e zakenmensen waar
«os ter wereld graag toejuichen,
Boeten zij wel voortdurend
et nadruk betogen, dat zij zich
wet houden. In plaats
te roepen: „Hier, numraer-
moeten zij steeds
relaties '1Un °®c'®'e
f»*™ bankier zei met
bX athli het Zwitserse
iaar »!Stt?eI?..nog hooguit twintig
inn,., Zijn 'an<l zou zich
ten bekeren tot „de
kan?!"6 aa"VaI °P het
»S ïïe"'De wetten zouden
de h.i eraal moeten worden,
andere^i fVerdragen met
legen a en meer gericht
'Wn de ontduikers.
Proberen het
Enon„ f t® zei hij bleekjes
"«"Setwijfeldzalhet
»endee| van hen er over
ah ri„ '|aar n°a wei zijn, zelfs
verana °j S'andigheden zijn
outti- f Zwitserland is te
m "'et te blijven bestaan.
Men hoeft niet persé in Zwitserland
te gaan wonen, om aan het betalen
van veel belasting te ontkomen. Er is
nog 'n andere oplossing. Blijven wo
nen in het eigen land, maar zoveel
mogelijk geld overbrengen naar een
Zwitserse bank, op een geheime re
kening. Voor de fiscus van het ei
gen land is het vrijwel onmogelijk
er achter te komen of iemand in
komsten trekt uit Zwitserland onder
gebracht vermogen en te bewijzen
valt het helemaal niet.
Het aantal Amerikanen, dat ge
bruik maakt van Zwitserse nummer
rekeningen of rekeningen op naam
de Newyorkse officier van justite
Morgenthau spreekt van honderddui
zenden is de laatste jaren zo groot
geworden, dat een staatscommissie is
ingesteld om te onderzoeken of niet
op de een of andere manier aan de
ze praktijk paal en perk kan wor
den gesteld. Een van de eerste stap
pen van deze commissie was over
leggen met regeringsfunctionarissen
en bankiers in Zwitserland. Het doel:
wijziging van de Zwitserse wet op
het bankgeheim. Want de traditio
nele zwijgzaamheid van de Zwitser
se bankiers, door de wet beschermd,
vormt de voornaamste trekpleis-
ster voor buitenlandse vermogens.
De Engelse journalist en schrijver
Paul Ferris besteedt in zijn kortge
leden verschenen boek „Men and
Money" uitvoerig aandacht aan 't
Zwitserse banksysteem. Wij namen
daaruit enkele passages over, die dui
delijk maken, dat men ook in Zwit
serland gaat beseffen, dat aan 's
lands attractie als financieel eiland
wel eens een einde kan komen.
SI# -:
-
Paul Ferris: Men and Money,
Financial Europe Today. Uitgave
Hutchinson and Co., Londen.
Zwitserland, een land met een
bevolking van 5,75 miljoen mensen,
telt meer dan 400 bankinstellingen
met te zamen 4300 kantoren. Men is
trots op dat feit. Maar als je bij wij
ze van compliment tegen een Zwit
serse bankier zegt: „De Zwitsers
staan altijd klaar om alles te doen
wat maar iets met financiën heeft
uit te staan", dan begint hij zich
zelf onmiddellijk te verdedigen.
Geen sprake van oneerlijkheid, uit-
zuigerij, groffe speculatie, hebzucht
en eigenbelang. Alsof het de bedoe
ling was hem hiervan te betichten.
De Zwitsers hebben een internatio
naal financieel centrum opgebouwd
in hun kleine land, dat op het ge
bied van de handel weinig telt en
politiek in het geheel niet die bete
kenis heeft, die doorgaans samen
gaat met financiële macht. De macht
ontlenen zij dan ook alleen aan de
bijna magische reputatie van eerlijk
heid en hoogstaande moraal. De vrees
dat die reputatie geschaad zal wor
den, maakt hen zo gevoelig voor op
merkingen van buitenstaanders, die
zij direct als kritiek opvatten.
Begrijpelijk is dat wel. Want ie
der land dat zich bevindt op het
knooppunt van zulke enorme geld
stromen, wordt voortdurend scherp in
het oog gehouden en bekritiseerd
door de rest van de wereld. De
Zwitserse bankier bevindt zich in een
positie, waarin hij tegelijk wordt be
nijd en een beetje gevreesd en waar
in hij door velen wordt gezien als
iemand, die aanhoudend bezig is met
een stalen gezicht allerlei zaakjes af
te sluiten, die het daglicht niet kun
nen verdragen. -
Hij kan daar alleen maar één ding
tegenvoer stellen: voortdurend her
halen, dat hij zo achtenswaardig is.
Dat irriteert overigens de financiële
kopstukken in andere landen ook
weer. „Niemand overtreft de Zwit
sers in zwijgzaamheid", aldus een
Amerikaanse bankier. „Maar nie
mand is ook zo saai als zij. Zij zijn
zo fantasieloos en saai, dat het nooit
in hun hoofd zal opkomen geld van
de bank in eigen zak te steken en
het eerstvolgende vliegtuig naar Bra
zilië te pakken. Je vraagt je eigenlijk
af of het bij de Zwitsers wel eer
lijkheid is of alleen maar hun on
gelooflijke saaiheid".
Wat er ook van zij, alle bankiers
zijn zwijgzaam, maar in slechts en
kele landen is die zwijgzaamheid ver
heven tot wet, zoals in Zwitserland.
De geheimhoudingsplicht is een van
de belangrijkste kenmerken van het
Zwitserse banksysteem, waarvan de
regels zijn vastgelegd door de staat.
En deze bijzondere regels zijn opge
steld omdat zij goed geacht werden
voor de reputatie van het land en
daardoor, Uiteindelijk, voor „busin
ess". De kwestie is, dat in Zwitser
land de autoriteiten aan de kant
staan van de zakenman. Privéleven
en geheimhouding zijn de rechten
van iedere burger; eigendom en het
recht om winst te maken worden ge
ëerbiedigd; de staat blijft op zijn
eigen terrein.
„Het ligt in ons karakter", zegt
een bankdirecteur uit Genève. „Mijn
vader zou het hoogst brutaal heb
ben gevonden als ik hem gevraagd
had op wie hij stemde. Wanneer ie
mand als ik toetreedt als vennoot tot
een bankfirma, is het niet zeker, dat
mijn vrienden en familieleden hun
geld bij die bank zullen deponeren.
Integendeel. Het ligt meer voor de
hand, dat zij het ijlings zullen over
maken naar andere banken, opdat ik
niet te weten kom hoeveel zij be
zitten."
„Wat ik met mijn geld doe, is een
zaak van mij alleen, dat is althans
mijn uitleg van het begrip vrijheid",
aldus een andere bankier. „Het is
hetzelfde als naar de dokter
gaan; ook daarmee hebben mijn
vrouw en kinderen niets te maken.
Met zulke opvattingen was het voor
de Zwitsers niet moeilijk een sys
teem op te bouwen, waarin de ge
heimhouding een hoogst eerbare en
tegelijk een hoogst nuttige rol kreeg
toebedeeld. Nummerrekeningen ken
nen ook andere landen, maar geen
een heeft ze op zo'n grote schaal toe
gepast. Een nummerrekening bete
kent, dat de klant een speciaal num
mer krijgt toegewezen en dat dit
nummer, en niet zijn naam, gebruikt
wordt als identificatie van zijn reke
ning bij de bank. Niet meer dan
twee of drie bankdirecteuren weten
wie er achter het nummer steekt.
De wet op het bankgeheim werd
aangenomen in 1934, op een tijdstip,
dat veel geld, met name joods geld,
uit Duitsland begon weg te stromen
en nazi-agenten hun best deden om
na te gaan waarheen het verdween.
De wet zegt, dat iedere bank-
emplyé, die het beroepsgeheim zou
schenden, een boete kan worden op
gelegd van ten hoogste 20.000 francs
(18.000 gulden) en een gevangenis
straf van zes maanden. Zij zegt niet
wat bedoeld wordt met „beroepsge
heim". Wel zijn er enkele kantons,
-net eigen wetten, die uitdrukkelijk
/erklaren, dat een bank geen infor
matie mag verstrekken aan de be-
'asting- en deviezenautoriteiten. De
vet geldt voor alle banken op Zwit
sers grondgebied; een Zwitsers bij
kantoor van een buitenlandse bank
is niet gerechtigd inlichtingen over
idanten door te geven aan zijn ei
gen hoofddirectie.
Deze eerbied voor stilzwijgen kan
een obsessie lijken, maar is voor de
genen, die werkelijk geheimen koes
teren, wel een weldaad. Wat telt is
niet, dat de Zwitserse banken ge
heimhouding betrachten alle ban
ken beweren hetzelfde te doen
maar dat zij discretie bewaren ook
in gevallen, die andere landen te ver
gaan.
Het Zwitserse bankgeheim betekent
op de eerste plaats, dat geen inlich
tingen gegeven worden aan de in
specteur van belastingen. De klant
zelf kan gesommeerd worden gege
vens te verstrekken. Hij zal ze dan
bij zijn bank moeten opvragen. Maar
de belastinginspecteur mag niet zo
maar eisen, dat de belastingplichti
ge een aantal verklaringen van ver
schillende banken overlegt, zonder dat
de inspecteur over voldoende bewij
zen beschikt, dat de aangeslagene er
overal geld heeft uitstaan. Alleen in
geval van misdaad kan de rechter
een bank gelasten de boeken te ope
nen, maar belastingzaken worden in
Zwitserland zelden als misdaad be
schouwd.
De Zwitsers zeggen zelf: „Wij wil
len geen misdaad verdoezelen, we
hebben alleen een andere opvatting
omtrent belastingheffing". In de be
lastingwetten staat dan ook, dat de
banken onder geen voorwaarde ge
dwongen kunnen worden iets te ont
hullen aangaande hun klanten".
Het is een liberaal systeem van
belastinginning, maar voor de Zwit
sers zelf betekent het meestal toch
betalen, of ze het graag doen of niet.
Het zijn de niet-Zwitsers, die het
meest van het systeem profiteren.
De buitenlander, die in Zwitserland
een rekening heeft, wordt gedekt
door de wet op het bankgeheim en
de enige autoriteit, die zou kunnen
ingrijpen, namelijk de Zwitserse,
heeft daar geen belang bij.
Niet alleen de geheimhouding is
overigens aantrekkelijk. Geld kan
Zwitserland gemakkelijk binnenko
men, omdat er geen deviezencontro-
le is. Eenmaal binnen het land kan
het worden belegd ten behoeve van
een niet - ingezetene zonder dat de
Zwitserse autoriteiten aanspraak ma
ken op enige belasting op de inkom
sten uit die belegging.
Maar geheimhouding is toch het
voornaamste waarom het gaat. De
Zwitsers hebben het er zelf voortdu
rend over. Het probleem, zo redene
ren ze, hoort eerder thuis bij de lan
den, die belastingontduiking straf
baar hebben gesteld, dan bij Zwit
serland, dat alleen een dienst ver
leent en niet wil treden in de vraag
naar het juist of niet-juist van zulke
gecompliceerde zaken.
Onder elkaar laten ze wel een wat
ander geluid horen; ze geven dan
wel toe - hetgeen overigens voor de
hand ligt - dat de waarborg van vol
ledige geheimhouding meehelpt geld
voor belastingontduiking naar Zwit
serland te laten vloeien. „Onze ban
ken worden op grote schaal gebruikt
voor belastingontduiking", aldus een
van de bankdirecteuren van Geneve
Het geld, dat binnenkomt, kan ver
diend zijn door een onderneming of
een privé-persoon buiten het land,
waar deze thuis hoort en dus belas
ting verschuldigd is, en geruisloos
zijn getransferreerd naar Zwitser
land. Het kan ook afkomstig zijn van
winst op aandelen of onroerend goed,
volkomen eerlijk verkregen in eerste
instantie door - bijvoorbeeld - een
Amerikaan in Europa, die het om
voor de hand liggende redenen niet
bij zijn eigen belastingautoriteiten
wil aangeven. Het kan ook Zwitser
land binnenkomen via koffers vol
met bankbiljetten, de ouderwetse
manier, die de Italianen nog steeds
toepassen. Maar hoe het ook arri
veert, de bedoeling is, dat het ver
borgen blijft voor anderen.
Voor veel mensen is Zwitserland
synoniem met belastingontduiking.
De Nationale Bank schat, dat van
de zesduizend holdingcompanies, die
in het land staan geregistreerd, er
vierduizend zich in buitenlandse han
den bevinden. De meeste ervan zijn
opgericht door ondernemingen en
privé-personen, die het bezit van een
vestiging buiten hun eigen land aan
nemelijk kunnen maken en die daar
voor een land hebben gekozen, waar
de belastingdruk laag is. De Zwit
sers zijn niet hebzuchtig en sommige
kantons gaan zelfs zo ver, dat zij
belastingfaciliteiten verlenen aan
buitenlandse holdingcompanies.
Een onderneming, die haar pro-
dukten verhandeld over heel Europa,
kan haar Zwitserse vestiging gebrui
ken als het punt, waar alle betalin
gen binnenkomen. Wat er aan in
komsten bijvoorbeeld kan geleid wor
den via het bijkantoor van een Hol
landse sigarenfirma te Lausanne zal
heel wat minder belast worden dan
in Nederland zelf. Het is allemaal
volkomen legaal, maar wel verve
lend voor het land, dat zich daar
door belastinginkomsten ziet ont
gaan.
Belastingconcessies worden ook
verleend aan vreemdelingen, die in
Zwitserland willen komen wonen. Als
ingezetenen zijn ze onderworpen aan
de Zwitserse belastingwetten, maar
als niet - staatsburgers komen ze er
wel genadig van af. Het is een goe
de manier om filmsterren en oud
bedrijfsdirecteuren aan te trekken,
maar het beeld van een belasting
paradijs, dat daardoor ontstaat, een
soort financiële Riviera waar een
bevoorrechte kleine groep zich kan
terugtrekken, staat de Zwitsers toch
niet zo aan en zij zijn dan ook ge
neigd het te ontkennen.
Wel geven zij toe, dat het in het
verleden mogelijk was te onderhan
delen met de belastingautoriteiten,
maar ze zeggen, dat dit nu niet meer
gebeurt. Wat ze echter bedoelen is
iets anders dan men zou denken.
Een speciale overeenkomst tussen
de rijke mijnheer Jansen en de be
lastinginspecteur is niet meer moge
lijk. Maar bepaalde concessies,
waarvoor speciale bepalingen zijn
opgemaakt in de kantonnale wetge
ving, zijn wel degelijk mogelijk.
Een directeur van de Zwitserse
Kredietbank in Zürich ontkent hef
tig, dat er sprake is van privé-belas-
tingovereenkomsten tussen kantons
en vreemdelingen. Op de opmerking,
dat het verhaal, dat een buitenlander
in het kanton Genève belast wordt
op basis van de pensionprijs, die hij
in een hotel betaalt, dan ook wel
niet waar zal zijn, antwoordt hij ech
ter, dat dit wel juist is. Maar dit
heeft niets te maken met privé-over-
eenkomsten. „Het is een speciale be
lastingtegemoetkoming voor buiten
landers, die niet hun onderhoud ver
dienen in Zwitserland", zo definieert
hij het. „In plaats van dat zij wor
den aangeslagen op grond van hun
inkomen, kunnen zij worden aange
slagen op grond van hun kosten van
levensonderhoud.
Op zijn minst twee kantons heb
ben zulke wetten: Genève en Vaud.
De kosten van levensonderhoud wor
den berekend als vijf maal de huur
van het appartement, dat de belas
tingbetaler bewoont, of anderhalf
maal de prijs van het hotel. „Na
tuurlijk", voegt de bankier er aan
toe, „als iemand er een Cadillac,
een chauffeur en twee bedienden op
na houdt, zullen de autoriteiten iets
meer rekenen".
Zwitserland staat duidelijk aan de
kant van Cadillac-bezitters. In een
wereld, die er steeds meer op uit
schijnt te zijn de rijken te onderdruk
ken, loopt Zwitserland behoorlijk uit
de pas.
„Persoonlijk", aldus een lid van
een bankfirma, „voel ik er veel voor
te helpen, als ik zie, dat iemand in
een ander land negentig proeent van
zijn inkomen aan de belastingen be
taalt". „De Zwitsers zien het zo",
zegt een ander, „zij houden vol, dat
zij niets te maken hebben met het
belastingsysteem in andere landen.
Maar als iemand van goede naam
en faam en met geld bij ons komt
en zegt: ik betaal thuis teveel be
lasting, dan zullen de Zwitsers zeg
gen: goed, wij zullen je helpen te
ontkomen aan de hebzucht van jul
lie belastinginner".
Anders is het gesteld met geld,
dat afkomstig is van misdaad. De
Zwitsers leggen er de nadruk op,
dat het geld van een bandiet of een
afperser niet wordt geaccepteerd,
als de bank enig vermoeden heeft
waar het vandaan komt, en dat be
schuldiging van misdaad het bank
geheim buiten werking stelt. Maar
„politiek" geld wordt wel aangeno
men. Want wie zal daarover een
oordeel vellen?
Batista van Cuba en de Pe
rons uit Argentinië bezaten mil
joenen dollars in Zwitserland toen
zij van hun troon werden gesto
ten. Tsjombe uit de Congo liet
staatsgelden overschrijven op
Zwitserse rekeningen. De fami
lie van Rafael Trujillo, dictator
van de Dominicaanse Republiek,
totdat hij werd vermoord, be
legde al haar geld in Zwitserland.
Men krijgt te horen, dat de meest
fatsoenlijke banken geld van de
ergste dictatoren weigeren. Een
firmant van Hentsch en Co. een
van Genèves meest gerespecteer
de banken, bevestigt dit, maar
voegt er aan toen het eigenlijk
onlogisch te vinden. „Want hoe
kan je jezelf opwerpen als auto
riteit, die uitmaakt, wat eerlijk of
wat onrechtvaardig is?"
J. WALTA
W. J. MUHRING -
Een van de belangrijkste eigenschap
pen van een schaakmeester is het kri
tisch en dus objectief beoordelen van
de stelling op ieder moment van de
partij. Veel fouten worden namelijk
gemaakt door het overschatten en on
derschatten van de strategische en
tactische mogelijkheden.
In de onderstaande partij wordt de
witspeler de bekende internationale
schaakmeester Janosevic het slacht
offer van het onderschatten van een
oprukkende pion. Hij overziet daar
bij een briljante manoeuvre met tal
van combinatoire finesses. Wel poogt
Janosevic zijn huid nog met een
geestig dame-offer te redden, doch
als zijn tegenstander de Tsjecho-
siowaakse grootmeester Packman
dit aanbod afwijst en zelf zijn dame
offert geeft de Joegoslaaf zich ge
wonnen. Een in alle opzichten mar
kante partij
Wit: Janosevic (Joegoslaviël
ZwartPachman (Tsjechoslowakije)
Gespeeld in het internationale toer
nooi te Solingen 1968 Caro Kann.
1. e2-e4, c7-c6 2. c2-c4, d7-d5 3. e4xd5,
c6xd5 4. c2-c4, Pg8-f6 5. Pbl-c3, Pb3-
cfi 6. Lcl-g5, e7-e6 7. Pgl-f3, Lf8-e7 8.
Tal-cl, 0-0 9. c4-c5, Pf6-e4 10. Lg5
xe7, Dd7xe7 11. Lfl-e2, Tf8-d8 12.
0-0, f7-f6 13. Le2-b5, Pe4xc3 14.
Tclxc3, e6-e5 15. Lb5xc6, b7xc6 16
d4xe5, f6xe5 17. Ddl-a4
(Door de beweeglijke zwarte cen
trumformatie is wit duidelijk in het
strategische nadeel).
17. Ta8-b8 18. b2-b3, d5-d4
(Een pion met de maarschalkstaf in
zijn ransel. In het vervolg van de
partij blijkt duidelijk, dat wit de
kracht van deze pion onderschat)
19. Tc3-cl, Lc8-g4 20. Da4-c4+
(Op 20. Dc6: volgt 20. e4!)
20. Kg8-h8 21. Pf3-d2, Lg4-e6
(Nu zou na 21. e4 22. f3volgen)
22. Dc4-d3, Tb8-b5 23 f2-f4, Tb5xc5
24. Tclxc5, De7xc5 25. Pd2-e4
(Beter was 25. f5!)
25. Dc5-a5 26. Pe4-g5, Le6-g8
Stelling na 26. Ï,e6.g8
Wm,
27. Dd3-f5
(De beslissende fout. Juist was 27.
fe5:, De5: 28. Dh7: i, Lh7: 29.
Pf7+, Kg8 30. Pe5:)
27. d4-d3! 28. Df5xe5, Da5-b6+ 29.
Kgl-hl, d3-d2 30. Tfl-dl, h7-h6 31.
Pg5-f3
(Op 31. Pe4 wint 31. De3! bijvoor
beeld 32. Pd6, Dd3! of 32. Pd2:, Td2:!)
31. Db6-f2! 32. h2-h3, Td8-d3 33.
De5-e4, Td3-e3 34. Pf3-e5, Df2-el+!
Vooral niet 34. Te4: wegens 35.
Pg6+, Kh7 36. Pf8+ en eeuwig
schaak- Na de tekstzet gaf wit zich
gewonnen. Er had nog kunnen vol
gen 35. Kh2, Dg3! Tel-M Een fijn»
party.
Schaakraadsel
Vol wonderlijke finesses ls de combi
natie, die de witspeler in het onder
staande eindspel tot zijn beschikking
heeft. Vooral de gecoördineerde en
welhaast ideale samenwerking tussen
de witte koning en toren is opmerke
lijk. Ragfijn zijn ook de ressources^
waarmede wit remiseparades af
weert. Een geweldig eindspel I
Wit aan zet en wint
Oplossing schaakraadsel
Wit wint als volgt: 1. e5-e6, Tf7-f6
(Na 1. Tf8 beslist 2. Td7:, f3 3.
Tb7+, Ka6 4. Tf7 Td8+ 5. Kc5,Td2:
6. el, Te2 7. Kc6:,
f2 8. Tf2: '2. Tc7-b7+ (En niet
2. ed7: wegens 2. Td6+ 3. Ke5,
Td2+ 4. Ke6,f3 5. Tc8, Te2+! Kd6,
Td2+ 7. Kc7, c5 8. d8D, Td8: 9. Td8:,
c4! en zwart bereikt remise) 2.
Kb5-a6 3. e6xd7, Tf6-d6+ 4. Kd4-c5
Td6xd2 5. Tb7.b2!, Td2-d3! (Na 5.
Td7: wint 6. Kc6:) 6. Tb2-b3! Td3-
d2 7. Kc5xc6, Td2-c2+ 8. Kc6-d6, Tc2-
d2+ 9. Kd6-c7, Td2-c2+ 10. Kc7-d8,
Tc2-e2 11. Tb3-f3! (Niet 11. Td3 we
gens 11. Kb7) 11.Te2.e4 12. Kd8-
c7, Te4-c4+ 13. Kc7-d6, Tc4-d4+ 14.
Kd6-c6, Td4-c4+ 15. Kc6-d5!, Tc4-cl
16. Tf3xf4, Tcl-dl+ 17. Tf4-d4 en
zwart kan opgeven (Platow)
