ze die moordenaar" Parijsconfrontatie oud en nieuw van Drie maanden leven in kleine gemeenschap eptioniste ^0 pOlïip TILBURGSE STUDENTEN NAAR JAVA iDE KRIJGER STUURT ERETEKENEN TERUG: JWSTE IAVE! NT ROKLENGTE VARIEERT STERK taal Ook Italiaanse priesters contra celibaat DE FAAM IKERWERKEN UK NOll les kost. Er zijn een, zoveel ver moet je, vooral iezen die je ver- ikelier kan ver- elke week, oP ig te verdienen :en. Je kunt de is aangesloten ilier zelfstandig het vertrouwen NATUURLIJK HOOFDMOTIEF TERUG Chinee? Laurier I gaan makpnr0DS lerdeSe voorbe- VELDWERK Details Bij reumatische pijnen, spit, neusverkoudheid, verstuikingenen winterhanden. PHILIPS Faam vaceert de tie zoeken wij een er 20 jaar. van een Mulo- en ich behoorlijk in de ïitdrukken. .an de afdeling Personeels- rivo (Van een onzer verslaggevers) SLUISKIL Met nauwelijks ingehouden emotie zegt de 49'jarige beiizinepomphouder A. J. de Krijger in Sluiskil (Zeeuwseh-Vlaanderen) „Ik heb het heus niet gedaan om de flinke jongen uit te hangen. Echt, het deed me pijn om die eretekenen terug te sturen. Ik stelde er reel prijs op. Maar ik voelde me moreel verplicht om deze daad te stellen. Nu zeggen ze aan de pomp „ha, die moordenaar" tegen me en door de telefoon: schoft. Maar ik heb ook een heleboel gunstige reacties gekregen. De mooiste was van een meneer uit Souburg, die me vertelde dat hij de onderscheidingen van zijn ge sneuvelde broer terug zou sturen. Ik doe het niet voor mezelf als ex-sergeant van de Koninklijke Landmacht. Ze mogen me voor mijn part honderdmaal uitschelden en door het slijk halen, maar laten ze niet aan de jongens komen die zich niet kunnen verdedi gen, Laten ze niet op de dode harten trappen van de gesneuvelden in Indonesië. En dat hebben ze in die uitzendingen van de VARA- televisie gedaan. Misschien wil die meneer Hueting wel op deze manier over de lijken van onze gesneuvelde jongens in Indië pro fessor worden". De telefoon in de bungalow van de heer Krijger aan de invalsweg naar Sluiskil heeft bijna niet stil gestaan, nadat hij dinsdag zijn mili taire eretekenen het ereteken „orde en vrede" met bijbehorend certificaat, het door de minister van Oorlog verleende certificaat van er kentelijkheid met bijbehorend in signe en de erkentelijkheidsbetui- ging van prins Bernhard bij bur gemeester J. C. Asehoff van Ter- neuzen had ingeleverd met het ver zoek de versierselen aan de minister van Defensie terug te sturen. „De burgemeester heeft tot drie keer toe geprobeerd mij van deze daad te weerhouden. Ik wilde niet eens gaan zitten. „Een soldaat blijft staan, burgemeester", zei ik Toen zei hij dat hij aan mijn verzoek zou voldoen". De heer De Krijger vertrok in 1947 als dienstplichtig soldaat naar het toenmalige Nederlands-Indië. ,,Van 1942 tot het eind van de oor log heb ik in Utrecht ondergedoken gezeten". In 1949 werd hij in Indonesië tot sergeant bevorderd. In maart 1950 keerde hij in Nederland terug. „Ik heb in Bandoeng en Semarang ge diend bij het territoriaal troepen- commando op Midden-Java, en wel hij de staf van de B-divisie. Ik was ingdeeld bij de tandheelkundige dienst om klinische veldposten te bevoorraden- Zo heb ik zowat heel Midden-Java doorkruist. Nooit heb 'k in die tijd maar iets van gruwe len, gepleegd door Nederlandse sol daten, gehoord of gezien. Zelfs niet van horen zeggen. Dat wil ook weer niet zeggen dat er nooit iets van die aard gebeurd zou zijn, maar dan zou ik al die drie jaar met een blinddoek voor mijn ogen hebben gelopen. De legerorders van gene raal Spoor getuigden van pure men selijkheid. Zelf kon ik voor de pe- loppers, de TNI, wel enig respect opbrengen". „Ach, natuurlijk vonden er oor logshandelingen plaats. Mijn peloton werd als we buiten Semarang waren steevast beschoten. De eerste keer dat dit gebeurde, baden onze jon gens het „Onze Vader" zoals ze het nooit meer nadien zouden bidden. Er waren jongens die hun gezicht diep in de grond staken, zo erg von den ze het. En denk je nou dat ie in die toestand behoefte had om represaillemaatregelen te nemen of om je sadistische instincten bot te vieren? Natuurlijk stonden we da gelijks bloot aan de gevaren, maar in een heel andere vorm dan nu worat afgeschilderd". ,,De goede dingen die de Neder landse soldaten daar in Indonesië hebben gedaan, daar hoor je niets over. Ik ken geen edeler mens dan de Javaanse boer. Als die tegen ]e sprak ging hij op zijn hurken zitten en dan zei ik „kom kerel dat hoeft niet, sta op". De doorsnee Javaan is een edel en goed mens. En nu de verhouding tussen Indonesië en Ne derland beter wordt gaan ze zoiets doen voor de televisie. Wat zal de Duitse pers gnuiven, die lacht zich dood. Die uitlating van dominee Terstege dat Nederlandse soldaten zich in Indië net zo hebben misdra gen als de SS vind ik hemelter gend". De heer De Krijger die de bedie ning van de benzinepomp aan een schoonzusje heeft overgelaten haalt uit een map een getypt velletje pa pier: „Hier, dit telegram heb ik na de laatste uitzending van de VARA over deze misselijke kwestie aan mevrouw Spoor, de weduwe van onze generaal, gestuurd". De tekst luidt: „Sympathie en hoogachting voor de generaal en de zijnen blij ven ongeschokt. J. A. de Krijger, ex-sergeant K.L.". „Mijn hoofdmotief voor het te rugsturen van mijn eretekenen is dat er zo gemeen op de harten van de gesneuvelde soldaten en hun nabestaanden is getrapt. Die me neer Hueting heeft het te algemeen gesteld. Dat deed- mij ontzaggelijk pijn en dat zal het ook vele tien duizenden met mij hebben gedaan. Het was zielig om te zien hoe gene raal Thomson werd afgeslacht door zo'n snotneus van een verslaggever. Toen ik die generaal daar zo hul peloos voor zijn donder zag geven dacht ik nou moet ik een daad stel len om daartegen, op te komen. Als ik die verslaggever in mijn peloton had gehad had ik tegen hem gezegd „jongen ga jij maar rijst met brui ne suiker eten, wij, soldaten, eten rijst met sambal". Het 12-jarig dochtertje van de heer De Krijger, Marie-Jeanne, had tijdens de gewraakte televisie-uit zending aan haar vader gevraagd „Pappa, heb jij ook Indonesiërs doodgeschoten?" De heer De Krij ger: „Ik heb toen tegen dat kind gezegd dat ik met zuivere handen terug ben gekomen. Maar dat je eigen dochter zo'n vraag stelt steekt je toch wel. In de geest zie ik al die graven op Menteng Poeloe, de ere begraafplaats bij Batavia. Ik zie de geesten van mijn gevallen kamera den en ik zie de ouders van die jongen voor me, mensen nu van over de zeventig. Daarom heb ik geen spijt dat ik die ere-tekenen heb teruggestuurd. Dit moest ik doen, niet voor mezelf maar voor al die duizenden goede soldaten op wie een vuile smet is geworpen." Er stoppen weinig auto's voor de benzinepomp van de heer De Krij ger. „Toevallig is het vandaag erg rustig. Misschien scheelt het me wel aan inkomsten nu ik die daad heb gesteld. Ik wacht maar af. Laatst was ik op een samenkomst van oud- strijders in Middelburg, Prins Claus en prinses Beatrix waren er ook. Prins Claus vroeg me of ik nog wel eens Indonesië terug wilde zien. Ik zei van wel maar dat ik er het geld niet voor had. Hij zei toen: „Wie weet over een jaar of vijf zal het wel mogelijk zijn, maar geloof me, ik verlang er niet naar Indië terug te zien als een Duitser Bres- kens of Zandvoort." Aan de muur van de woonkamer hangt een kartonnen plaatje van de Bond zonder Naam met als maandelijkse slogan: „Zeg eens te gen jezelf: kijk naar je eigen". De heer De Krijger tikt met de vuist op tafel: „Wie is de volgende die beklad wordt? Let maar op, het Nederlandse verzet. Gegarandeerd. Daar moeten ook heilige huisje om gegooid worden. In het verzet is ook wel iets gebeurd dat het dag licht niet kon verdragen, maar daarom moet je het hele verzet niet veroordelen." De telefoon in de gang rinkelt. Even later meldt de heer De Krij ger: „Dat was een mevrouw die zei dat ze van die VARA-mensen saté moesten maken. Nou, zo erg hoeft het voor mij ook weer niet." (Van onze mode-redactrice) PARIJS Confrontatie tussen jongere en oudere couturiers. Aan hun verwezenlijkingen voor volgende zomer de roklengte, de doorzichtigheid en andere snufjes meer, kon hun houding ten overstaan van de mode wor den beoordeeld. BALMAINsteeds „jolie ma dame" eerder gematigde rokleng te, iets boven de knieën, en geer exhibities. ST.-LAURENT: wijzer geworder door voorbije ervaringen, roklengte iets boven de knieën, enkele transpa ranties, maar bedekt door struisve- renkragen, of minstens bestaande uit dubbele mousseline en organdie. COURRèGES: ultra-ultra kort, een heel stel doorschijnende jerseycami- sooltjes met of zonder opgestikte zakjes in hetzelfde weefsel of in glanzend metaal. CHANEL: lengte onder de knieën, geen buitenissigheden, en een terug blik op haar grootste successen van het verleden. Over St.-Laurent heb ik gisteren reeds details vermeld. Maar nog niet zijn hele reeks maxi-lange mantels over pantalons, zijn serie hemdbloes- ensembles met plooirokken en losse vesten in soepele zijde, noch zijn avondkleren met lange mouwen en hooggesloten aan de hals, noch de elegante gedrapeerde en gefronste namiddag-en-avondkleren in soepele Chinese zijde. „Oude gewaden", zou den de ingewijden van de mode kun - nen zeggen. Ze herinneren aam de glorietijd van de haute couture in de jaren '30, en wie toen zeer jong was zal met heimwee de chemisier- kleedjes en de Chinese zijde zien op treden. Ook Chanel had deze iets ouder wets-aandoende modellen. In feite vertoont de collectie van de oude grote dame, en die van St.-Laurent heel veel gelijkenis: er was o.m. een hooggesloten kraagloos tuniekvest op lichtjes uitstaande rok, donker blauw dat we bij beiden identiek hebben opgetekend; zelfs voorzien van ongeveer dezelfde sautodrs of halssnoeren. Daar hield de vergelijking echter op. Chanel mag dan nog over de trapleuning hangen van haar spie- gelsalon om de reacties gade te slaan, ze kan een van haar creaties dragen: een thee-rose speciaal ge weven tailleur, maar heel veel van haar ontwerpen ook al door de lengte schijnen „vieux jeu" voor iedereen. En vooral voor de jonge ren. Het liedje van „Hey bombolo billwhat did you kill?"zal ik niet meer kunnen beluisteren zon der te denken aan de Courrèges- show, waar het thema steeds terug keerde, en waar donkerhuidige man nequins naast perzikwangige jonge ren op dat rytme dansten. Zottebol len, zou ik zo zeggen, in prachtig- verwezenljjkte gabardine mantels, kleedjes, tailleurs met rokken en met lange broeken, en waarvan al leen deze laatste langer reikten dan juist over het dijgewricht. Nieuw is de halsopening, die door contraste rende kleuren de vorm aanneemt van laurierblaadjes, een motief dat herhaald wordt in licht en glanzend, dof en doorschijnend in avondkleed jes. Wanneer de jonge mannequins volop blijk wilden geven van hun levensvreugde, spelen ze het vest van hun ensemble uit om alleen nog 'Van een onzer redacteuren) TILBURG JEF HELMER en zijn studiegenoot ERIC EITERING (22) beginnen lag 10 februari aan het eer- i!t werkeljjk grote wetenschap- feÖke avontuur van hun leven. stappen dan in het vliegtuig ,at 'len naar Java brengt. Om er ln een dessa in de buurt van Che- on enkele maanden een studie e ®aken van alle aspecten die een dorps-samenleving haar aanz'en geven en er een rol spe- I en, zoals de werking van de adat I »f,Vi°n"terec'lt^' de groepste- I ,ns 'gen, de verhouding van l „r^ten en ehristenen en de P0'itieke invloeden. hars benden, bedde vijfde- Je Tiiw»m de sociologie van 'eis tnt gse Lomschool, hebben die (ken »™lf Puntjes voorbereid, dchtino 1 want is van de op- zen Ontavi, kgroeP Studierei- jaar „i?eimgSlanden af Je Iniinn» ®?en voorzitter van J'e werkvS u geweest. Via Pen Haaf - 61 secretariaat zit in twaalf sh.'j Z1in reeds een stuk of staaTer „denten „uitgezonden". Er minatie nm 20 n veertien op de no- keld te vêrtrekken!" d6l6n de Joen verU^'ei?aal wat vlotter te secties die ieft die organisatie Jottesiè rvS; Zljn gericht op In- 'fe-Wika' 0ost-Afrika en La- kr«8t voor iedere Jtiversitlt Ji es van het "ik, van va" hetu?;van andere fondsen en I zo'n den ven' Elke student ^n5zkh60D°rti<>l0^e"studenten heb- K zochten 7e f geruirae "id n ze contact met aller- ERIC WEITERING Kijken hoe het loopt lei instanties in Djakarta, met minis teries en studenten. Ze kregen pret tige reacties en de herhaalde toezeg ging dat ze op alle mogelijke manie ren zouden worden geholpen. Erva ringen van studenten, die via de werkgroep al eerder naar Indonesië gingen, zijn uitstekend geweest. De beloofde hulp was er en de Indone siërs werken op alle mogelijke ma nieren mee. Jef en Eric denken een week of drie, vier, in Indonesiës hoofdstad, jjjakarta, te blijven. Om de contacten die zij schriftelijk hebben gelegd te verstevigen en om een duidelijker in zicht te krijgen in de wijze waarop ze in „hun" dorp het best kunnen gaan werken. „Ja, we willen daar eerst kijken hoe het allemaal loopt en hoe men bepaalde toegezegde' zaken heeft ge organiseerd. Een van de onderwerpen waarvoor we ons heel erg interesse ren is de houding van de traditionele elite in het dorp ten opzichte van al lerlei verwestelijkingsverschijnselen". Ze hopen er min of meer op dat ze JEF HELMER Na Java naar Ceylon gewoon bij gezinnen in het dorp kun- reid. In het Amsterdamse talenpracti cum volgden zij een cursus in de ba- hasa Indonesia. Ze hebben veel gele zen over het gebied waar ze hun stu- nen logeren. Dat is immers de beste manier om werkelijk snel in de dorpsgemeenschap te integreren, om allerlei stromingen en onderstromin gen te ontdekken, om „gewoon" mee te leven met de mensen zelf. Als ze apart worden ondergebracht ontstaat er mogelijk toch een soort drempel tussen hen en de dorpelingen en dat zou voor het onderzoek heel be zwaarlijk zijn. Eric geeft onomwonden toe dat ter plaatse precies moet worden uitge maakt hoe de studie zal worden op gezet en uitgevoerd. Veel zal afhan gen van de vraag of ze „geaccep teerd" worden. Ze rekenen er in ieder geval op dat een Indonesische student hen gaat vergezellen en als tolk zal gaan optreden. „We willen interviews afnemen, be schikken over mensen uit het dorp die ons van allerlei zaken en gebeur tenissen op de hoogte houden. We zul len ongetwijfeld veel moeten impro viseren. Na ons bezoek aan het dorp zul len we waarschijnlijk nog een week of wat in Djakarta blijven om ons materiaal te ordenen en ons te bezin nen over de wijze waarop we dit ma teriaal gaan brengen". Jef zegt dat zijn vriend en hij van plan zijn van hun ervaringen gebruik te maken voor de scripties die zij voor hun doctoraal examen moeten maken. „We willen verder zoveel mo gelijk publiceren". Het tweetal komt, al formulerend wat hen beroert, tot de gedachte dat het eigenlijk gewenst zou zijn dat een socioloog, die een studie gaat maken, zoals zij nu van plan zijn, eigenlijk de kans zou moeten krijgen ,,zijn" dorp van dat moment af steeds te volgen in zijn ontwikkelingen. Dan immers ontstaat er pas een doorlichting die duidelijk veranderingen kan aanto nen en die conclusies rechtvaardigt over allerlei gedragsuitingen die zijn beïnvloed door structurele en andere veranderingen in zo'n gemeenschap. ,Maar ja, wij zijn al blij dat we de ze kans krijgen. Echt veldwerk doen, dat is toch een prachtige afsluiting van de academische studie!" Eric Weitering uit Breda keert uit Indonesië rechtstreeks naar ons land terug. Jef Helmer niet. Hij kan, dank zij een beurs van de Unesco, na afloop van het Javaanse avontuur nog drie maanden naar Ceylon. Een creatie van de Parijse mo dekoning Jacques Esterel: „1942", een lange japon van organdie, ge dragen over een diep uitgesneden lijfje. De strakke mouwen eindigen in een wijde manchet. maar een transparant jersey wit of zwart hemdje te vertonen als cor sage. Het was in feite een echt spek takel, beklemtoond door de muziek, door op blote voeten dansende man nequins die de nieuwe „kokornoot" haarstijl van Alexandre vertoonden maar in turquoise, geel, oranje, rood, groen, mauve nylon pruiken: een hele nieuwigheid voor Courrèges, deze hoofdtooi. Hij heeft zijn man nequins overigens voor het eerst voorzien van duidelijke make-up (en soms zwarte sproetjes), en wanneer er geen blote-voetendans gaande is, dragen de meisjes kuitlange kleurige kousen, mocassins, kleurige laarsjes of schoenen met koperen ballen als hak. Een van de details: voorgevormde bustehouders en dijrokjes die Cleo patra's dienaars verstomd zouden hebben doen staar.: uit goud, mauve, groen, rood, orange, metaal. De dag- kleding was rood, oranje, bruin, zwart en groen. In één woord: al de Courrèges-kleuren samen met zijn eeuwige wit. Uit contrasten als deze heden daagse modellen van St.-Laurent, voor de „sophisticated" elegante vrouw, de eerder klassieke maar sjieke modellen naar Balmain en de vooruitstrevende, gedurfde exhibi tionistische Courrèges-mode zal stel lig de komende zomermode worden gedistilleerd. Dat ook de anderen hun ideeën mee in de weegschaal zullen leggen lijdt geen twijfel. Zij staan op het programma van de volgende dagen. Ricci, Patou, De Raueh en de vele anderen, Eén zaak kunt u al vast noteren: uw rokzomen kunt u naar de eigen voorkeur rond uw knieën laten zwaaien. Een kreet, die de een of ander mis schien een slapeloze nacht zal bezor* gen: „De werknemers zijn kapitalis ten aan het worden Dat beweert de heer B. J. van Werkhovenvoorzitter van de Neder landse Katholieke Grafische Bond in het jongste nummer van het NKV- blad Ruim Zicht. De grafische werk nemers hebben namelijk in hun nieu we c.a.o.-pakket het spaarloon in de wacht kunnen slepen. Dat betekent onder meer dat zij bij hun pensione ring een extrapoije hebben. En dat kan zo vet zijn, dat het in ieder ge- vél de heer Van Werkhoven boven staande uitspraak ontlokte. Met een bijna torenhoge graad van waarschijnlijkheid kan ik u echter verzekeren dat de werknemers géén kapitalisten zullen worden. En wel om de eenvoudige reden dat er dan ook geen proletariërs meer zullen zijn. En een kapitalist zonder proletariërs heeft geen poot om op te staan. Een kanttekening: op wereldniveau zijn we als puntje bij paaltje komt, bijna allemaal kapitalisten. En dat zal zo lang duren tot dat die andere (grotere) helft van de wereldbevol king evenveel te eten heeft als wij. Tot dan zijn zij de proletariërs. En wij de kapitalisten. Pppprrroost Bovenstaande gedachten doen me denken aan dat mopje dat iemand te berde bracht, toen er gepraat werd over arbeiderscommissarissen. Ach wat, zei die iemand, tegen de tijd dat de arbeiderscommissaris er komt, zijn er geen arbeiders meer I Zeer futuristisch en vooruitziend, maar het overdenken waard. En wat te denken van de ellende die men dezer dagen in de V.S. heeft meegemaakt met een nieuw model trein, die met een snelheid van 200 km per uur tussen Washington en New York ging rijden. Tot grote schrik van de spoorwegtechnici meld den de machinisten van de „tegen liggers", treinen van een ouder model met een lagere snelheid, dat na elke ontmoeting met de supersnelle nieu weling een groot aantal ruiten ge sprongen was. De luchtdruk bleek te groot voor de oudjes. In Pais-ley en vree leven (Noord iers gezegde). Een lezer schrijft mij een met het oog op het koninklijk bezoek aan het land van Haile Selassie actueel mop je: De keizer van Ethiopië wordt „ne gus" genoemd. Waarom Omdat veel mensen daar niet tot tien kunnen tel len. Daar moet wel even bij gezegd worden dat dat mede de schuld is van diezelfde keizer. De VW-agenda voor West-Bra bant van de eerste helft van februari is de moeite van het lezen waard: 1 febr. zaterdag, Bergen op Zoom: In de diverse lokaliteiten carnavalsbals; 2 febr. B. op Zoom: In diverse lokali teiten caranavalsbals; 5 febr. Steen bergen: toneelgroep Globe; 7 febr. Bergen op Zoom: In diverse lokali teiten caranavalsbals; 8 febr. Bergen op Zoom: In diverse lokaliteiten car navalsbals; 9 febr. Roosendaal: Groot gekostumeerd en gemaskerd carna valsbal; Bergen op Zoom; In diverse lokaliteiten caranavalsbals; 11 febr. Bergen op Zoom: Contactavond post zegelvereniging „Onderling Contact"; 14 febr. Bergen op Zoom: In diverse enz.; 15 febr. Bergen op Zoom: In diverJuist Zouden postzegelverzamelaars en toneelkijkers geen carnaval vieren Veelteduurtetoeslag (En nou weer vijfmaal achterelkaar). MERIJN ROME (AP) De golf van eisen van rooms-katholieke priesters om vrije keus van 't celibaat heeft ook Italië bereikt. Voor het eerst Is daar een groep priesters naar voren gekomen met een openlijke verkla ring, waarin er bij de kerk op wordt aangedrongen een einde te maken aan het acht eeuwen oude verbod voor priesters om te trouwen. Negen priesters in Casale Mon- ferrato, een stad halverwege Milaan en Turijn, hebben een gestencilde brief van 10 bladzijden gestuurd aan 200 andere priesters in het dio cees Casule, waarin zij hun verzoe ken zich aan te sluiten bij een cam pagne om het recht te krijgen te kiezen tussen gehuwd en ongehuwd priesterschap. In hun brief zeggen zij uit te gaan van „het principe van vrijheid". „De vrouw is niet beeld van zonde", zeggen zij. „Zjj is een schepping van God. Zelfs als zij gemaakt werd uit de rib van een man. Bepaalde ta boes zijn dwaas, anachronistisch en horen thuis in de middeleeuwen." NEW ORLEANS (REUTER) De officier van justitie Jim Garrison uit New Orleans heeft oud-gouverneur John Connally van Texas en diens vrouw gedagvaard om te getuigen in het proces tegen de zakenman Clay Shaw. (ADVERTENTIE) Overal waar warmte helptj helpt de geneeskrachtige warmte van Philips Infraphil beter. infraphil N geneeskrachtige i warmte die f diep doordringt.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1969 | | pagina 7