Onvoldoende
inzicht in
meningsvorming
Kijk
wat uw geld nu „doet"
bij de ABN
4%
4V2%
5%
Algemene Bank Nederland
ISRAËL BOEKT
SUCCES MET
VREDE ZAAIEN
in de Am
CONGRES „NIJVERHEID EN HANDEL" TOONT AAN
SfiÉfc
Niet meer
op het
vrijerspad
Het vrije
gebeiire
erd kardi
WÊIÊÊÊÊÊÊÊL.
Spaarpotje maken?
Akkoord, maar dan met rente,
bij de ABN!
i ^r%
VERKLARINC
Oud-voorzitta
van NVV
overleden
WHHli
Met ingang van 1 februari a.s. kunt u kiezen uit de volgende spaarvormen:
Spaarboekje/Spaarrekening
Direct beschikbaar 2.500,- per maand, één maand
opzegging voor hogere bedragen
Spaardeposito Drie maanden opzegging
Spaardeposito Zes maanden opzegging
Spaardeposito Twaalf maanden opzegging
6V4% Spaardeposito Twee jaren vast
Jeugdsparen met de Zilvervloot: nü 5%
Spaar daarom bij de Algemene Bank Nederland en geef groeikracht aan uw geld.
U bent welkom bij de
Gedurfd vijfjarenplan begonnen
Resultaten
Slee
Aantal doorwerk-
projekten
gelijk gebleven
Korte weg
Ki* «oor PauTp eT°nsis
6
DE STEM VAN DINSDAG 28 JANUARI 1969
0'
f WMM v
1
- - V
w
PROF. M. ROOY
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG We leven in een tijd waarin heel wat heilige huis
jes, die soms eeuwenlang braaf overeind hebben gestaan, omver
wordeq gehaald. Meningen lijken sneller en drastischer te veran
deren dan men vroeger gewend was. Het is een boeiend en soms
verbazingwekkend verschijnsel. Men weet er vaak niet goed raad
mee en dat ligt eigenlijk wel een beetje voor de hand. Het weten
schappelijk onderzoek naar het ontstaan van en de veranderingen in
de meningsvorming staat eigenlijk nog in de kinderschoenen.
Vandaar dat het zeker een goede keus van het bestuur .van de Neder-
landsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel is geweest om rond het
thema van de „meningsvorming in een probleemrijke samenleving" een
congres te organiseren.
Nadat daarover een uitvoerig pre
advies was uitgebracht door prof. dr.
E. Zahn, hoogleraar in de economi
sche sociologie aan de universiteit
van Amsterdam, en nadat het onder
wérp op de congresdag zelf diep
gaand was ingeleid door achtereen
volgens prof. dr. Zahn, prof. mr. dr.
M. Mooij, hoogleraar in de leer der
communicatiemiddelen aan de uni
versiteit van Amsterdam, en dr. E.
Diemer, lector in de perswetenschap
pen aan de Vrije Universiteit in de
hoofdstad, had men van de 450 deel
nemers aan het congres een op hoog
peil staande discussie mogen ver
wachten.
Helaas kwam men, zoals overal
waar ook de functie van de publici
teitsmedia aan de orde komt, niet
verder dan de roep om bescherming
tegen het door journalisten hinder
lijk opdringen van meningen, zoals
het werd uitgedrukt. Vooral de tele
visie-journalisten werden op dit punt
gekritiseerd.
Applaus kreeg de suggestie uit de
zaal om voor radio- en televisieme
dewerkers een soort „rijbewijs voor
het verkeer in de aether" in het le
ven te roepen. Een man, die hiervoor
veel voelde was mr. J. Landré, di
recteur van de Tros notabene. Over
al lopen vlegels rond, dus ook bij de
televisie, zo redeneert de heer Lan
dré en als het aan hem ligt moet de
maatschappij iets doen om zich daar
tegen te beschermen.
De suggestie van het „rijbewijs'
kan natuurlijk zijn voortgekomen uit
een gevoel van bezorgdheid over de
kwaliteit van de journalistieke ar
beid. In zoverre zou men er nog
waardering voor kunnen hebben.
Het IS een feit dat journalisten, zo
wel van krant, radio als televisie
fouten maken: kleine fouten waar
over men gemakkelijk kan heen
stappen, soms erge fouten waaraan
men zich, terecht, ergert (men dient
overigens een duidelijk onderscheid
te maken tussen fouten die met de
vakbekwaamheid te maken hebben
en vermeende fouten, die terug te
brengen zijn tot een andere politieke
en/of maatschappelijke overtuiging
van journalist en kijker/lezer).' Het
is óók een feit dat de televisie-jour
nalistiek eerder een stuk zal laten
vallen dan de krant. Een t.v.-journa
list is tijdens een interview nu een
maal meer aan spanningen onderhe
vig dan de dagbladjournalist, die op
het moment van het interview im
mers geen last heeft van de weten
schap dat zijn vragen „live", dat wil
zeggep voor een miljoenenpubliek,
worden uitgezonden.
Hoewel dit allemaal zo is,' recht
vaardigt dat nog niet de instelling
van een „rijbewijs voor de journa
list". Men zou evengoed een „rijbe
wijs voor goed ouderschap" of, en dat
moet in de kring van de Nederlandse
Maatschappij voor Nijverheid en
Handel toch aanspreken, een „rijbe
wijs voor goed ondernemerschap"
kunnen eisen.
In de journalistiek is het tenmin
ste nog zo dat er hard gewerkt
wordt aan een verbetering van het
vakmanschap, zowel wat de teehni
sche als ethische kant van het be
roep aangaat.
Gevaarlijker dan de opmerking
over het „rijbewijs voor Het aether-
verkeer" was hef standpunt van jhr.
W. van Andringa de Kempenaer.
voorzitter van de Reclameraad, over
wat wel en niet zou mogen op de t.v.
Hij ging er van uit dat er een duide
lijke code is opgesteld voor de re
clame op de televisie., In die code
wordt precies geregeld hoever men
kan gaan. „In de reclame wordt aan
de fatsoensnormen voldaan. We heb
ben dat helemaal in de hand", aldus
de voorzitter van de Reclame-raad.
Zijn vraag was doodleuk: „Waarom
geldt die code ook niet voor de rest
van wat op de t.v. verschijnt?".
Prof. Rooij wees deze vraag ver
ontwaardigd van de hand. „Wat U
wilt is regelrechte censuur. Een dui
delijke aantasting van de vrijheid
van meningsuiting. Wat daar de ge
volgen van kunnen zijn, kunt U zien
in Tsjechoslowakije". In deze trant
veegde prof. Rooij de suggestie van
een keurslijf voor de meningsuiting
op voor de democratie fundamentele
gronden van de tafel.
Overigens zijn reclame op t.v. en
overige t.v.-uitzendingen geen ver
gelijkbare grootheden evenmin als
advertenties en redactionele artike
len dat zijn.
Tijdens het congres is, terecht, veel
gesproken over de functie van de
communicatiemedia bij de menings
vorming, over de verantwoordelijk
heid van die media om de ontvangen
informatie zo objectief mogelijk te
verwerken.
De inleiders hebben echter ook
duidelijk gewezen op de verantwoor
delijkheid van het individu om de
verkregen informatie kritisch te be
oordelen. Volgens de minister van
cultuur, recreatie en maatschappelijk
werk, dr. M. Klompé, is het welzijn
van de mens voor een groot deel
zelfs afhankelijk van de juiste per
soonlijke verwerking van de berg
aan informatie, die geboden wordt.
De inleiders betoogden dat men
over het algemeen niet kan spreken
over een passief „consumeren" van
nieuws en meningen. Zoals dr. Die
mer het lei: er is niet alleen sprake
van spons, maar ook van respons.
De inleiders bestreden, dat de me
dia een sterke, directe invloed uit
oefenen op de meningsvorming van
het publiek. Prof. Rooij: „Massa
communicatiemiddelen doen in eer
ste instantie niets anders dan het
verbreiden van „boodschappen".
Wanneer - deze „boodschappen" vol
doende inhoud hebben om de me
ningsvorming te beïnvloeden, dan
kan de technische werking van de
media in dit opzicht hoogstens een
versterkend, een cumulatief effect
hebben. En dan nog alleen onder ge
lijkgezinden."
Tijdens de discussie is de verant
woordelijkheid van elk individu met
betrekking tot de meningsvorming
niet aan de orde geweest. Wel heeft
een van de forumleden, AR-fractie-
leider B. Biesheuvel, naar aanleiding
van kritiek uit de zaal op televisie
journalisten, enkele behartenswaar-
dige persoonlijke ervaringen meege
deeld, die bewezen dat er een duide
lijke positieve invloed is uitgegaan
van de massamedia op de houding en
het denken van politici. Volgens mr.
Biesheuvel hebben de politici door
hun contact met de massamedia ge
leerd waakzaam en scherpzinnig te
zijn omdat hun op elk moment van
de dag om commentaar gevraagd kan
worden over de meest uiteenlopende
vragen. Hij heeft verder toegegeven
dat de indringende vraagtechniek van
journalisten politici tot uitlatingen
brengt, die zij aanvankelijk voor zich
hadden willen houden. Mr. Biesheu
vel zelf stond positief tegenover dit,
laten we zeggen „afpersen" van in
formatie.
Mr. Biesheuvel gaf de congresgan
gers dit lesje mee: „Het kost inder
daad moeite om met de massacom
municatiemiddelen om te gaan. Voor
al met een jong medium als de tele
visie isdat het geval. Politici zijn
intussen zover gekomen dat ze we
ten hóe zij hun houdipg tegenover
de media moeten bepalen, wat de'
media van hen mogen verwachten.
Zakenmensen zijn over het algemeen
nog niet zover. Zij ergeren zich al
leen maar. Zij moeten van mentali
teit veranderen."
En dan nóg iets: waar het congres
het hoegenaamd niet over heeft ge
had is de verantwoordelijkheid van
(ADVERTENTIE)
al degenen die de publiciteitsmedia
van informatie voorzien. Onvoldoen
de informatie aan de journalist leidt
immers tot onvoldoende informatie
aan de samenleving, hetgeen schaal
lij k is voor een evenwichtige me
ningsvorming in die samenleving.
Als het congres één ding geleerd
heeft dan is het dit: er bestaan te
veel emotioneel geladen standpunten
over de meningsvorming. Het wordt
vóór alles tijd dat over de menings
vorming een duidelijke mening wordt
gevormd. Minister Klompé sloeg
daarom de spijker boven op zijn kop
toen zij pleitte voor een voortzetting
van het wetenschappelijk onderzoek
naar de meningsvorming in ons land.
Zij verklaarde zich bereid daarvoor
het nodige geld ter beschikking te
stellen.
Prof. Rooij toonde zich dankbaar
voor deze hulp. Hij deelde mede dat
binnenkort een initiatief te verwach
ten is dat zal leiden tot de institutio
nalisering van dit wetenschappelijk
onderzoek.
Met deze mededeling zijn we nau
welijks getroost naar huis gegaan. V
F. de Ligt
6%
(Van onze correspondent;
JERICHO Hereboer Mohammed Nagash uit Jericho ziet er
vreden uit. Trots wijst hij over zijn 300 ha grond, als hij j
Israëli's hebben mij de weg naar de moderne landbouw gewe,J
De resultaten zijn geweldig. Per hectare oogst ik nu viermaal z
als voorheen".
Achttien maanden nadat het Israë
lische leger tijdens de zesdaagse oor
log de westelijke Jordaanoever bezet
te, ontkiemden in dit vruchtbare ge
bied de zaadjes van een Joods-Ara
bische samenwerking.
Moderne Israëlische landbouwme
thodes worden op Arabische grond
toegepast. Arabische boeren volgen
Israëlische landbouwcursussen. Is
raël organiseert tentoonstellingen en
richt proefstations in en exporteert
groente en fruit van bezet Arabisch
gebied naar Europa.
Bij het uitblijven van de vrede in
het Midden-Oosten heeft Israël het
tot haar politiek gemaakt de muur
van haat tussen Joden en Arabieren
te doorbreken door in de bezette ge
bieden het vertrouwen van de Ara
bieren te winnen.
Al onmiddellijk na de zesdaagse
oorlog werden Arabische boeren uit
genodigd om in Israël moderne land
bouwmethodes te komen bestuderen.
Drie maanden na de zesdaagse oor
log werd de eerste landbouwtentoon
stelling georganiseerd op de weste
lijke oever van de Jordaan. Duizen
den boeren kwamen nieuwsgierig kij
ken. Intussen zijn er nog zes van
zulke evenementen gevolgd en stelde
het Israëlische ministerie 17 zorgvul
dig geselecteerde instructeurs aan
om de Arabische boeren van advies
te dienen bij de verbetering van hun
oogst. Niet als meesters, maar op
voet van gelijkheid, zoals zij dat ook
deden in de ontwikkelingslanden van
Afrika en Azië.
De resultaten zijn nu al zodanig,
dat de produktiewaarde van de land
bouw, die 70 procent van de bevol
king van de westelijke oever van de
Jordaan een bestaan biedt, met 20
a 25 procent is toegenomen.
In het afgelopen jaar werd onge
veer 100.000 ton ter waarde van on
geveer 40 miljoen gulden geëxpor
teerd.
Niet alleen naar het westen, waar
Israël nieuwe markten vond voor de
landbouwprodukten van bezet Ara
bisch gebied, maar ook naar het
oosten, naar Amman, en vandaar
naar andere Arabische landen. Want
ook al verkeren Israël en Jordanië
in staat van oorlog, ook al davert
bijna dagelijks het oorlogsvuur over
de rivier de Jordaan, de Allenby-
brug, die het bezette Cis-Jordanië
met Amman verbindt, is sinds de
zesdaagse oorlog een van de drukste
grensposten van het Midden-Oosten.
Tientallen Arabieren passeren da
gelijks via deze brug de rivier de
Jordaan in beide richtingen. Maar
ook vrachtwagens, vol fruit en
groente uit de westelijke Jordaan
oever en de Gazastrip, op weg naar
Amman. En als zij meestal dezelfde
of de volgende dag naar Israël terug
keren, dan zijn hun wagens vol met
tarwe. Een normale, drukke grens
post, ware het niet dat militairen de
rol van douaniers spelen en Israë
lische agenten Van de veiligheids
dienst de naar Israël geïmporteerde
goederen nauwkeurig inspecteren op
eventueel binnen gesmokkelde explo
sieven. Israël is na de bomaanslag
op de markt van Jeruzalem uiterst
voorzichtig geworden.
Maar terwijl de oorlog doorgaat en
Israël op zijn hoede blijft, is het Is
raëlische ministerie van landbouw
deze maand met een gedurfd vijfja
renplan gestart om de landbouw op
de westelijke Jordaanoever te ont
wikkelen en te moderniseren.
Dit jaar alleen al zal Israël daar
toe 7,5 miljoen gulden investeren en
de verwachtingen zijn dat de levens
standaard van de Arabische boer in
ieder van die vijf jaren met'tien pro
cent omhoog zal gaan.
Intussen volgen de Jordaanse auto
riteiten de landbouwontwikkeling van
hun door Israël bezet gebied met
grote- belangstelling. Boeren die de
rivier de Jordaan oversteken voor
een bezoek aan Amman worden op
het Jordaanse ministerie van land
bouw urenlang over de Israëlische
landbouwmethoden ondervraagd. Dé
zer dagen bracht zelfs een hoge de
legatie van het Jordaanse ministerie
van landbouw een onofficieel bezoek
aan een door Israël georganiseerde
landbouwtentoonstelling in Jericho.
„Onze politiek is open", zegt de
directeur-generaal van het Israë
lische ministerie van landbouw. „Wij
hebben geen enkel bezwaar tegen de
ze vorm van „spionage". Wij hopen
op deze manier vrede in het Midden-
Oosten te zaaien."
DEN HAAG (ANP) Voor de
verletbestrijdingsregeling 1968, tot 28
maart van dit jaar van kracht, regi
streerde de stichting verletbestrijding
bouwnijverheid te Rotterdam 854
aanmeldingen, waarvan er 740 zijn
aanvaard als doorwerkproject.
In januari 1968 bedroeg het aan
tal doorwerkprojecten 730. Aldus een
mededeling van de stichting verlet
bestrijding bouwnijverheid.
Drie jaar later volgde hii M
H. Oosterhuis als voorzitter ®<J
Lang kon hij deze functie aWJ
vullen want een eerste harM
noopte hem de functie drie jit
ter over te dragen aan de I
Roemers. Hoewel zijn gez'
slecht bleef, vervulde de heerJ,
Wingerden nog tot 1963 de fin
van algemeen secretaris van het-1
Daarna ging hij met vervroeg® if
sioen.
De heer Van Wingerden t
kele jaren geleden benoemd ti
zitter van de sociale verzeki
bank. Hij bleef tot vorig P 1
van de Eerste Kamer, waarin - j|
6 november 1956 werd
MAASBREE (ANP) - Dl jj
woners van de woningen aa»
Vrijerspad te Maasbree M I
zich tot de gemeenteraad Se
met het verzoek om de
Vrijerspad te wijzigen.
ven niet gelukkig te
deze straatnaam en deoe
suggestie de naam stilzS,;-
te wijzigen in Merel-- v'
of Lijsterpad.
AMSTELVEEN (ANP) In 4
stelveen is in het weekeinde m
langdurige ziekte op 62-jarige If
tijd overleden de heer C, van Mini
den. Hij was oud-voorzitter rat
NVV en tot vorig jaar lid rui
Eerste Kamer voor de Partij Tlt
Arbeid.
De heer Van Wingerden werd
12 oktober 1906 in Dordrecht ij
boren. Na de lagere school i
vakopleiding tot metaalbewer!
werkte hij enige tijd bij Ups. Hi
plooide toen reeds grote activiteit
in de vakbeweging. Hij volgde tj
een opleiding aan de arbeiden
derschool van het NVV. De met^
bewerkersbond van het NVV
noemde hem in 1936 tot g
bestuurder in Rotterdam. In 1941,0
de nationaal socialisten de vakbs
ging in hun greep hadden .geto
nam de heer Van Wingerden i
slag. Hij werkte enige jaren alsa
tenaar bij de socialedienst in 1
drecht, waarna hij moest onderi
ken in verband met zijn illegalen
zaamheden. In 1945 keerde h||
dienst van de NVV-metaalta»
rug, ditmaal als bestuurder in
drecht. In 1946 werd de heer t
Wingerden tweede voorzitter va
Algemene Nederlandse Metaaij
drijfsbond, speciaal belast met 41
tiviteiten in de z.g. klein met1'-]
In 1949 volgde hij de heer h 1
der Born op als voorzitter va:
bond. ïn 1953 koos het NVV d
Van Wingerden als tweede
ter.
(Van een onzer
Dat wij „dé Kerk" zouden z(jn, v
deze kapel, zo'n 1200 toevallige me
die er hun werk van maken u voo
ffjj „dé Kerk" zouden zijn, dat heb'
geambieerd. „De Kerk
waar
W(j, u, „dé Kerk"? Nee, u bent
tuier huis, in deze kapel, in een
om het evangelie te horen, om bevi
om uw hart te oriënteren op die
'azareth, die dan misschien voor
enseltfkheid en hoop en gerechtig
Met deze woorden begint Huub Oos
monden in de aankondiging, dat hij
1 maart vermoedelijk op eigen houtje
ders, buiten de kapel van het St.-Ign
Nog een paar weken zal hij
.voorgaan in prediking en eucha
ristie", daarna worde het „een
vrij gebeuren" naar verre analo
gie met wat de Sjaloomgroep doet
in Bunnik.
Huub Oosterhuis distantieert
ach hiermee openlijk van wat hij
elf noemt „de officiële kerk", dat
s de kerk van Rome, de kerk van
iaus Faulus en de Nederlandse
lisschoppen, van kardinaal Al-
rink en de bisschop van Haar-
em, onder wiens jurisdictie Oos-
erhuis en de overige studenten-
rastores staan. Met hem doen die
tap Jan van Kilsdonk en Ton van
er Stap jezuïeten als Oosterhuis,
en Jos Vrijburg, die in oktober is
litgetreden uit de orde. Vanwege
jjn plan om te gaan trouwen.
De trouwplannen van Vrijburg
n de uiteindelijke beslissing van
Nederlandse bisschoppen om
iet toe te staan, dat hij verder
in ambt volledig of grotendeels
lijft uitoefenen, vormen de aan-
:iding tot Oosterhuis' toespraak,
lede namens zijn collega's sprak
lij zondag in de vier diensten in
Ie kapel van het St.-Ignatiuscolle-
|e, gymnasium en hbs van de je-
lïeten in Amsterdam. Om kwart
'oor tien, elf uur en kwart over
waalf en nog eens 's middags om
Üf uur.
[De eerste keer was de kapel
peer dan normaal bezet, de twee
folgende malen propvol. Alle be-
Phikbare ruimte was gevuld met
heksen; zij zaten tot aan Ooster-
fcuis' voeten, pal naast de batterij
fucrofoons, opgesteld door radio
jen televisie.
i Iedereen wist, dat zondag een
taoop zou worden doorgehakt. Na
Be rede van kardinaal Alfrink, de
r°nge zondag in de Utrechtse stu
dentenkerk, was bekend, dat de
usschoppen een definitief stand
punt hadden bepaald in de kwes-
|>e ontkoppeling celibaat - pries
terschap. Dat zij kiezen voor „de
pnge weg". En Oosterhuis en de
™eren kennende wist men, dat
lÜÏ?n zouden vasthouden aan „de
F- weg", dat zij Jos Vrijburg
TT z°uden laten vallen. Toch
u voor verscheidenen on-
Cant„ j- ,aanwezigen Oosterhuis'
«nrondiging van „een vrjj gebeu-
ifon 5e,n v,errassing zijn geweest.
Benlifw e op een zich geza-
En terugtrekken uit de dien-
luLu e kapel van het St.-Igna-
Ifaehtt e' maar n'et allen ver-
foutje 6en doorgaan °P eigen
lezoeïm"' al t^en de kapel
fa t" l" Oosterhuis, Vrijburg,
(renner, ,uP en Van Kilsdonk
bei, gp't !uUep niet verbaasd heb-
d<- l^a??.' De affaire-Vrijburg is
udenwfi8' waarom de vier
Fciële fest°res 2ieh van de of-
reden dlstantiëren. Niet de
Pisschoppen'fn f houding van de
BröptnnS. dezen als weer een
Biet, a-. v,an het latente con-
Jöstaat tiimi verscheidene jaren
Pan Haarlo en de bisschop
verkla? en de kardinaal.
irtegenwinr?-g van de hoogste
foms-Kst)? r fer van de officiële
ad stelf Ie,ke Kerk in Neder-
I*611 die «Ier .latente conflict tus-
Jplaatseliik pIk k(Tk en het
rie u voorot hier. zoals wij
Pr in het hebt» 1 beleven> hel-
'2elf letterlijk^ Zegt 0osterhuis
(tèrndamsembeJ 1965 h*®» de Am-
|°g andere „i? ten,t®?parochie en
?gI' Bluvssln 1-J kerken via
J
d
ll
ld
tc
a'
ei
gi
dc
w
w
to
w
J.
la
a;
O]
g
n<
dI
a'
bl
Sc
Burgemeester en
stellen de raad, die morgen
bijeen komt, nu naar aam'
van dit verzoek voor,
Vrijerspad te wijzigen
doornstraat.
TVSnAk^NSTAD (AP,
'ikaans iL eenofficieel
'dagavonif^16?,4' hieven
F'agen medefl\^tikaanse
^"'1,- doen 1 gen de
N van gen ®r een uit-
C"134 enkel» ,l aulus VI
.finalen at kandidaat
Khoed dht'ode kardi-
'etd> omdat zi?uti ?ewei
1 het oneens
zouden
kaanse bel
Soortgelijk.,
verschenen
den F
Stampa.
Mgr. F
icieel w
bet Va
geniang de
ten vernoir
„Zij zijn i
