rootste
het
in
hoeken
iaal
lijzen
BONT
PARIS
Land
telt
meer
runderen
dan
mensen
Intie
i> VERGOED
v.a. 59.-
v.a. 69.-
v.a. 169.-
v.a. 139.-
keren
v.a. 89-
v.a. 135.-
rJAS v.a. 325.-
ïn, hoeden
aars j
usseldraaier*
ERS
'erdraaiers
SCHAPSLIJPErs
BOVENAAN
CHEFFER1E
ANALFABETISME
EXPORT
FRANSE TAAL
DEMOCRATIE
g|égP
DE STEM
dt!
LEN
I - NAPPA
ACKSON N.V.
7Warner Corp., ChicaS0
ten - Leur
jk van 'olieboorgerei
mpen en mechanische
De minaret van Agades.
|e groeiende ordeirp^
:t verder uit te breide Me
nen wij op onze Af del
ïgen onmiddellijk PJ
»n van deze fun kties ^ereh-
kunnen eveneens sou
ftelijke sollicitaties
leelszaken, Postbus
ven onze Panjse correspondent
PARIJS Albert is tien jaar.
Umme ogen, Hij zit op de voorste
pk van de klas en wil blijkbaar
|i$ missen wat de onderwijzeres
Imaal vertelt Iedere dag begint
I klas met dezelfde comedie Albert
Ikt in zijn schooltas naar vergeten
|ke?i. Andere leerlingen hebben
boeken al uitgestald en profite-
|van het oponthoud om de les nog
i te repeteren.
Jlbert steekt zijn vinger op.
Madame, ik heb mijn boek verge-
Heb je dan je schrift?"
pat geloof ik wel nee, ik zie,
ik mijn schrift ook niet heb"
Weem dan maar een velletje va-
|e les begint.
Kiert geeuwt.
[bert, als je gaapt, moet je je
voor je mond houden"
filbert gaapt opnieuw en houdt vijf
gespreide vingers voor zijn mond.
■linkerhand legt hij op de bank
nel de rechter houdt hij zijn stylo
L, maar schrijven doet hij niet
het dictee wordt nagekeken zegt
onderwijzeres: Albert, dat is een
Hna voorwerp en geen onderwerp"
ph", zegt Albert
het speelkwartiertje houdt de
lerwijzeres Albert in de klas „Hoe
Ikom je thuis? En wat doe je als
puis komt? Hoe werk je?"
Pk heb de pest aan rekenen", zegt
pt, „en van grammatica houd ik
i niet. En ook niet van een dictee
pan geschiedenis en van natuur-
We".
[bert heeft een hekel aan alles
J inspanning kost en daarom laat
fi?n boeken thuis
pverhoren je vader en moeder je
eens?"
pat doen ze nooit Ze zeggen, dat
Minderwijzers dat maar moeten
|i; want die worden er voor be
ft. Bovendien hebben ze er geen
[in".
lë onderwijzeres, weetdat de ou-
nan Albert een kaaswinkeltje
©cu maar de ouders van Laura
pn ook een kaaswinkeltje en die
■horen Laura wel degelijk. Ze
gen iedere avond de boeken klaar
Laura mee naar school moet ne-
[bert, ontbijt je s morgens, voor
-Qar school gaal?"
„En of/", zegt Albert.
BKr Wordt nog wat gepraat over
dieren.
E' segt Albert ineens met stra-
00en, ,dat was prachtig gist.er-
De onderwijzeres begrijpt
eteen Albert heeft zitten kij-
K*n naar een onderivaterfilm van
■stea?; om haif twaalf zat hii ach-
Ml Iele te slapen
UQar Albert, hoe laat ga je als
naar bed? Je hebt mij altijd
dat je er al om negen uur
e»» maar gezegd, om u
Lj» Pjezier te doen Ik ga slapen als
Vad 6 te*e staat op mijn kamer
i t f en "loeder kijken bijna nooit:
IK Weresseert hun niet zoveel, zeg-
©1^;, gaan naar bed en ik blijf
Albert?*' Wat 2e0t Je moe^er eT van'
dp^Üieder Niets n(duurlijk! Ze heeft
maar e V°°T gekocht. Je kijkt
Ze,9t Ze en 1e gaat maar slapen
^K3c slaap krijgt
bed?"6 ^aat ga Je gewoonlijk naar
«Tegen hal) twaalf
^■ommentnor averbnritQ
(Geknipt uil ,JLa Cruix").
Niger heeft geen uitgang naar
zee; de rivier is onbevaarbaar, de
spoorlijn heeft zijn grens nog niet be
reikt. Drie kwart van het land is
welhaast onbewoond. Het leven con
centreert zich in een brede strook in
het zuiden, strekkend over een slor
dige duizend kilometer tussen de Ni
ger en het Tsjaadmeer Daarop
richt zich dus ook voornamelijk het
werk van het Europese fonds. In
tien jaren heeft het er 170 miljoen
gulden ingestoken. Daarmee heeft
men nog niet veel meer kunnen doen
dan het eerste stukje infrastructuur
tot stand brengen, nodig om het land
te ontsluiten Wegen en waterputten
zijn daarbij iroef. Dank zij de EEG
beschik) het land nu over de eerste
trajecten asfaltweg, hier en daar
een stuk. alles bijeen zo'n tweehon
derd kilometer. Voor de rest gaat
alle verkeer nog over zandsporen
De ezel en de kameel zijn hier nog
de motoren van de economie. Het
oude woestijnschip beheerst nog het
leven van de lemen stad Agades aan
de rand van de woestijn Al duizend
jaren priemt daar hoog en stekelig
als een cactus de bruingele minaret
van de moskee in de blauwe lucht;
voor alle moslems van West-Afrika
een baken op de weg naar Mekka.
Dit is he: land van de Toearegs, de
rijzige zwarte krijgers. Zij stonden in
nun kleurige krijgsuitrusting op het
vliegveld aangetreden om ons te
verwelkomen De Griot, ofwel trou
badour van de stad. hield niet op de
gasten een „bonne arrivée" toe te
roepen Een vriendelijke trotse gast
vrijheid waait de bezoeker trouwens
overal in dit arme land tegemoet.
Arm, hoewel bij de minaret van
Agades nu ook uranium gevonden
is.
Water! Da* staat bovenaan op de
Ujst van de ontwikkelingswerken.
„Het is onze eerste zorg", zegt pre
sident Diori Hamani Het hele leven
concentreert zich in dit land nog
rond de schaarse waterputten. De
vrouw besteedt er haar halve leven
aan het putten van water. Urenlang
staat zij het met de primitiefste
middelen op te trekken uit diepe
schachten De enige concessie aan
de nieuwe tijd is dat de zakken,
waarmee dat gebeurt vaak niet
meer van leer zijn, maar van rub
ber. gesneden uit oude autobanden.
De vrouwen dragen de waterkruiken
uren ver op het hoofd, het kind
vastgesnoeid op de rug. De traditio
nele putten, gestut met palen en
vlechtwerk en bouwvallig van aard,
worden nu door de pioniers der EEG
door stenen schachten vervangen.
Een kleine duizend zijn er al ge
maakt Een kleinigheid in de barre
uitgestrektheid, waar de nomaden
hun vee drijven Maar in dit land
staat men met alles nog aan hst
prilste begin en iedere waterbron is
een plechtanker voor een stukje le
ven
toch nog een kiertje naar de wereld
markt kan opengran. Een dure
zaak want de kust is duizend kilo
meter ver weg.
Nu spitst deze moeizame ontwik
keling ook nog de traditionele twis
ten tussen de gezeten Landbouwers
en de nomadische veehouders toe.
Een prefect die driehonderd dorpen
onder zijn bestuur heeft, vertelde ons
dat zijn tijd goeddeels verloren gaal
aan het beslechten van dit soort
twisten. Het komt nacht na nachl
voor dat loslopende beesten de scha
mele tuintjes kaal vreten Dan zijn
lange palavers, met beroep bij ar
bitrage-commissies en bij de prefec
tuur, nodig om het geschil te rege
len. Er zijn vaste boeten ontstaan:
een vernielzuchtig paard kost 500,
een rund 265, een geit 80 verfom
faaide franken der Afrikaanse mone
taire unie
Trouwens nog een tweede histo
risch blok har.gt aan bet been van
de prefect. Hij moet ook nog reke
nen met het restant aan gezag dat
het traditionele dorpshoofd heeft be
houden. De chef is nog altijd een fi
guur in de dorpen en de „Chefferie"
is nog altijd een instelling, die in het
politieke leven meetelt
In Dosso, in de groene strook
langs de Niger, ontmoetten wij zo'n
stambaas. Hij stond voor zijn kleurig
beschilderde lemen paleis vergade
rend met zijn lijfwacht. Na de be
groeting trok het hele gezelschap
zich terug om weer te keren in vol
ornaat, de chef in een zilver-bestikte
mantel, zijn medewerkers in kleuri
ge traditionele gewaden Hij noemde
zich nu Sultan El Hadi Abdu, Auta
Djerna Koi de Dosso en leidde ons
vol trots zijn paleis binnen: een klei
ne ronde ontvangstzaal met een ver
sleten clubfauteuil als troon, een ka
le zaal voor de palavers, gangen
waarin oude autobanden waren op
gestapeld, het arsenaal met krijgs
tuig en oorlogstrom, een binnen
plaats met de graven van zijn voor
gangers en tenslotte een salon met
een onwaarschijnlijke verzameling
uitdragersmeubilair- twee ijskasten
en als wandversiering een krantefo
to van John Kennedy en een recla
meplaat van Caltex. Van fortuin viel
niet veel te bespeuren, hoewel men
zegt dat zulke stambazen soms va
ten vol vitze bankbiljetten hebben,
maar een stukje gezag is gebleven
en het nieuwe bestuur kan dat niet
helemaal omspelen
Er is in de nieuwe staat Niger
veel waar het nieuwe bestuur slechts
moeizaam tegenop kan roeien. Afge
zien van de schamele mogelijkheden
die voor landbouw, veeteelt en in
dustrie denkbaar zijn, worstelt het
land nog voor afzienbare tijd met
Slechts in de zuidelijkste regionen
zijn de voorwaarden aanwezig om
landbouw en veeteelt, de enige nog
bestaande mogelijkheden, tot ontwik
keling te brengen. Daarop is dan
ook het werk van de Europese des
kundigen goeddeels gericht.
De runderpest is op grote schaa
aangepakt. Daarmee is voorkomen
dat de enige nationale rijkdom, het
vee, zou verloren gaan. Niger telt
meer runderen dan mensen, om var,
de miljoenen geiten en schapen nog
maar niet te spreken. Daaraar
dankt het land een redelijke, of
schoon eenzijdige voedselvoorziening
en een stukje export. Dat speelt
zich echter voornamelijk af over de
ongecontroleerde grenzen van het
naburige Nigeria en ontsnapt daar
door aar de statistieken. Een hevigt
slag voor de economie van het land
is dan ook de troebele situatie in
Nigeria, die de oude handelsbewe
ging grondig verstoord heeft.
Nadat de veeteelt gered is krijgt
men nu ook meer vat op de land
bouw doordat het Europese fonds er
in geslaagd is een aantal coöpera
tieve centra van de grond te bren
gen Die richten zich op de produk-
tie van aardnoten en katoen en bun
delen de krachten zodanig, dat on-
danxs de moeizame verbindingen
•JSS
(Van onze speciale verslaggever)
NIAMEY „Europees Ontwikkelingsfonds" staat er op een bescheiden villa in de be
scheiden stad Niamey, die langs de luie zw trte stroom van de Niger is gebouwd. Een
Italiaan voert er het bewind, Duitsers puffen van hieruit met hun „Landrover" door de
halfwoestijn om de technische controle uit te oefenen op de projecten, die er met de
hulp van de Europese Gemeenschap worden ondernomen Niamey is de hoofdstad van
een van die Afrikaanse landen, die nog pas aan het allereerste begin van een moderne
ontwikkeling staan. Van hieruit wordt de republiek Niger geregeerd.
Het onleent niet alleen zijn naam aan .ie rivier, maar ook de hele kleine kans op wat-meer welvaart. Want
het land, dat dertigmaal zo groot is als Nederland, is grotendeels gesneden uit de zuidelijke rand van de Sahara
en het kan slechts nooddruftig drie miljoen mensen onderhouden Die wonen grotendeels in het zuiden langs
de rivier. De helft ervan is jongei dan 15 taren maar dat is nog geen reden om van een jong land te spreken
Oud is men immers al vroeg in dit door tbc en andere ziekten geplaagde land en wie ziek wordt maakt een
slechte kans want er is maar één arts voor 77.000 inwoners.
e De waterput is het centrum van het dorpsleven.
analfabetisme in de hoogste graad
Niger hoort niet alleen tot de aller
armsten in Afrika, ook tot de minst
ontwikkelden. Er verschijnt in het
land maar één mini-krant en die
heeft 150C lezers. Van de kinderen
gaat nog hoogstens tien procent
naar school. Ook hier tracht de
EEG een steuntje te geven. Zij heeft
ettelijke nieuwe scholen gefinan
cierd: zeer eenvoudige, primitieve
schooltjes Het is aandoenlijk te zien
hoe de paasbest uitgedoste kinderen
er in versleten bankjes geperst zit
ten, hoe zfj de fabels van Fontaine
opdreunen en turen naar precies de
zelfde wandplaten als in het verre
Frankrijk, die met sneeuwpret niet
uitgezonderd. Maar moeilijker dan
de gebouwen, die de EEG wel
kan leveren, krijgt men de onderwij
zers.
En zo kan het gebeuren dat men
in een land, dat in het onderwijs nog
op de onderste trede staat, toch de
modernste leermethoden aantreft. In
Niamey is men, alweer dank zij de
EEG, begonnen met schooltelevisie,
waarmee nu een aantal dorpen in de
omgeving bestreken wordt. Het voor
deel is dat het beeldscherm een
echte onderwijzer kan vervangen en
dat men kan volstaan met eenvou
dige hulpkrachten, die het toezicht
in de klas houden. Merkwaardig is
het te zien hoe de leerlingen, hur
kend in het zand rond de al ver
trouwde beeldbuis, zich gemakkelijk
bij deze methode aanpassen en hoe
actief ze meeleven.
Het onderwijs geschiedt, zoals heel
het officiële verkeer, in de Franse
taal. Een keuze uit de vijf landsta
len, die trouwens alle ongeschreven
zijn, is niet mogelijk. Trouwens van
enig verzet tegen het handhaven van
de taal van het vroegere koloniale
bestuur bespeurt men niets. Eerder
gaat men trots op deze aansluiting
bij de Europese cultuur.
Het hele leven in het vriendelijke
regeringscentrum Niamey wordt
trouwens nog altijd door Fransen be
heerst. Men vindt se al3 adviseurs
op alle departementen en wat er aan
zakenleven is wordt door Fransen
beheerd. Niger behoort- tot die lan
den, die zonder wrok uit het koloni
ale tijdperk zijn getreden en de oude
heren als medewerkers hebben be
houden, Deze situatie heeft ook haar
gevoigen voor de manier waarop de
EEG-hulp in praktijk wordt ge
bracht Zij vloeit grotendeels langs
Franse kanalen. De Franse firma's
zijn nu eenmaal gevestigd en hebben
daarmee een natuurlijke én niet zo
gemakkelijk weg te werken voor
sprong op hun concurrenten, een si
tuatie die zich trouwens voordoet in
alle veertien Franstalige Afrikaanse
landen, die nu aan de EEG-wagen
hangen. En het is niet alleen deze
natuurlijke voorsprong, die de Fran
se positie zo sterk maakt, maar er
wordt ook nogal eens diplomatiek te
genstroom gegeven wanneer niet-
Franse belangen zich dreigen te nes
telen. Het zit de leiders van deze
arme staat kennelijk zelf ook dwars,
maar zij weten zich te afhankelijk
om de boog al te strak te spannen.
Men bespeurt bij hen zoiets van
een wijze berusting, die uitgaat van
de wetenschap dat de mogelijkheden
klein zijn ep de tijd die men nodig
heeft lang.
President Diori Hamani zei ons:
„Wij werken graag met Frankrijk
samen, maar we hebben behoefte
aan huip van iedereen. Wij willen
onze samenwerking met Europa zo
breed mogelijk maken. Wij willen
niet eenzijdig georiënteerd blijven.
Graag zouden we ook meer samen
werking met Holland hebben op het
gebied van gezondheidswezen, land
bouw en openbare werken. We wil
len graag ook meer aansluiting bij
de steriing-Ianden Kortom wij wil
len van eenzijdige banden bevrijd
worden"
Zijn woorden werden geïllustreerd
door de titels der boeken, die op zijn
tafel lagen: alles Engels. Zijn vrees
is begrijpelijk in een land waar wij
maar één stukje niet-Franse import
tegenkwamen: een tuinkabouter in
het hotelletje van Dosso was ge-,
merkt „Made in Germany" De een-"
De sultan van Dosso en zijn gevolg.
zijdige binding geeft de politieke lei-
derè van het l3nd hun zorgen. Zij
steken die niet onder stoelen of ban
ken, ook al zijn zijzelf doortrokken
van Franse cultuur, opgeleid in,
Frankrijk en politiek geschoold in de
Assemblée Nationale in Parijs. Zij
noemen zich dan ook democraten,
maar hun democratie kan nog
slechts die van één partij 'zijn en zij
kan hoogstens bestaan in pogingen
om de stem van het volk te beluiste
ren. Dat doet men dan ook naarstig.
De radio is daarbij het belangrijk
ste hulpmiddel; de transistor is in
alle hoeken doorgedrongen. De pre
sident van het parlement had het
apparaatje in de hand toen hij ons
ontving en wij konden niet in ge
sprek komen voor de uitslagen van
de Franse voetballeague waren op
gedreund.
Radioclubs scharen zich in de dor
pen rond deze wonderapparaatjes en
discussiëren over de wijze lessen, die
de regering daarmee infiltreert.
Over hun gesprekken wordt naar de
hoofdstad gerapporteerd. Zo voelt de
regering de polsslag van het volk.
Zij heeft er reden genoeg voor want
een verlicht regime moet altijd
waakzaam zijn. Tenslotte liggen de
grenzen naar landen als Ghana en
Guinee, die revolutionair met het
verleden gebroken hebben, open. In
het oosten geschoolde agitators kun
nen uit die landen gemakkelijk door
sijpelen.
Het is dan ook nog niet zo lang ge
leden dat een komplot tegen het pre
sidentiële regime van Diori moest
worden opgerold. Het buitgemaakte
wapentuig, grotendeels van Rus
sische en Tsjechische herkomst, ligt
nog waarschuwend uitgestald in het
presidentiële paleis. De rebellen zijn
nog niet veroordeeld.
Diori regeert in dit land alleen,
maar hij doet het wijs en voor
zichtig. Hij weet dat hij geen na
tie beveelt maar een land vol an
alfabeten, vol stamtradities en
met vijf onbruikbare talen. Water
is zijn eerste probleem. Maar
eenheid, zo breed mogelijke Afri
kaanse eenheid, 't tweede. Daar
om vreest en verwerpt hij expe
rimenten als dat van een zelfstan
dig Biafra, omdat die tot nog ver
dere versplintering van Afrika
zullen leiden. „In Afrika moet de
eenheid voorop staan en zij moet
bereikt worden door een politieke
structuur, gebaseerd op het mee
spreken van iedereen", zo luidt
zijn oordeel.
WILLY LAUWENS: HEI VUUR
VAN DE TROTS (Nijgh en Van
Ditmar, 's-Gravenhage-Rotterdam)
Hoofdfiguur in deze roman is Wal
ter Paris, die aan astma lijdt. De
ze ziekte beheerst geheel zijn leven.
De eerste hoofdstukken, waarin oor
logsherinneringen worden opgehaald
en het verblijf in een weeshuis be
schreven wordt, zijn niet bijster ori
gineel. Zeer velen zullen dezelfde er
varingen hebben opgedaan. Gaande
weg raakt de schrijver meer op dreef
en allengs weet hij de sfeer op te
roepen, die de jongeman naar zijn
einde voert. Vanwege enkele anti
godsdienstige uitlatingen vragen we
ons af of de auteur wellicht oude
rancunes verwerkt heeft.
C. J. KELK: IK KEEK ALLEEN
'Deselée de Brouwer, Brugse-U-
*recht). Aan de reeks „Open Kaart"
heeft nu ook de letterkundige Cor
nells J. Kelk zijn zelfportret bijge
dragen. Deze recensent van De Groe
ne Amsterdammer schrijft zeer be
seheiden en daarom zeer sympathiek
over zichzelf. Daarnaast vertelt hij
vlot en boeiend over zij„ omgang
met tal van' collega's o.a Slauer-
hoff. aan wie hii een voortreffelij
ke biografie wiidde.
Dit zevende deel in de serie kan
men niet laten liggen als men er
eenmaal aan begonnen is Het is ge
ïllustreerd met eer. groot aantal in
teressante en weinig bekende foto's
die het nog waardevoller maken.
DE. OTTEVAERE' J.C. BLOEM
'Deselée de Brouwer Brugge-Utrecht
Deze omvangrijke „Ontmoeting" is
bedoeld als inleiding tot bet niet zo
grote oeuvre van J. C Bloem. De
schrijver heeft getracht de lezer zo
veel mogelijk hij het werk van de
dichter te betrekken Na wat biogra
fische gegevens worden alle bundels
van Bloem aan een beschouwing on
derworpen, waarbij talrijke citaten
de tekst illustreren Tn 'n afzonderlik
hoofdstukje onderzoekt Ottevaere de
opbouw, taal én stiil van de pcHrh.
ten. Hii heïbiit met een korte stu
die over de functie van bet dichter
schap. Zoals in deze uitgaven ge
bruikelijk is, volgt nog een bibliogra
fie van en over het werk van de
dichter. E»n naar minder bekend»
gedichten, die aan Bloem-werden on
gedragen. ziin in extenso toegevoegd
We achten deze monografie een der
beste uit de lange reeks
DANTEL ROBBERECHTS- DE
LABIELE STILTE (Standaard Uit
geverij, Antwerpen - Utrecht! Dit
boek wenst de schrijver geen „ro
man" te noemen, omdat de drie
personages, die er in optreden, geen
andere ruimte hebben dan een meest
alledaagse leegte en ledigheid Er ge
beurt eigenlijk niets in en wat dat
betreft zou men het boek vervelend
kunnen noemen. Toch leest men hef
met belangstelling, omdat de men
selijke relaties minutieus geanaly
seerd worden en de gevolgen van
een communicatiestoornis duideliik
aan het licht worden gebracht. Het
boek werd bekroond met de Dirk
Martensprijs 1965.
ROBIN HANNELORE: GUERRIL
LA UTOPIA. (Deselée de Brouwer.
Brugge-Utrecht). August Obbels, die
schrijft onder het pseudoniem Robin
Han-nelo-re, is in 1937 te Pulle gebo
ren. Hij is leraar in de Germaanse
talen en woont te Grobbendonk. In
1958 debuteerde hij met de dicht
bundel „Waan en Pijn". Deze werd
nog door een zevental bundels ge
volgd. In enkele tijdschriften publi
ceerde hij ook verhalen. Samen met
Frans Depeuter richtte hij in 1964
het tijdschrift „Heibel" op.
Hannelore is iemand, die weet wat
hij wil en die dat ook in zijn verzen
tot uiting brengt. Hij droomt van
een Utopia, zoals hij laat weten in
een brief aan Walt Whitman en in
tal van andere gedichten. Ook uit zijn
balladen blijkt zijn verlangen naar
een land van geluk. Soms neemt deze
dichter een actueel onderwerp als
stof voor zijn poëzie, zo-als in een ge
dicht over Che Guevara en in „Dak
Son". Hij is iemand, die walgt van
onrecht, geweld en schijnheiligheid
en die het niet laten kan zo nu en
dan eens uit te razen. Werk va-n een
persoonlijkheid, dat veler aandacht
verdient.
MARIJKE REESINK: HET VROUW
TJE VAN STAVOREN (Uitgeverij
Lemniscaat/ Rotterdam). Het over
bekende verhaal van de vrouw, die
door haar egoïsme eerst haar stad
en later zichzelf naar de ondergang
leidt, is in deze uitvoering eerder
een kijk- dan een leesboek. De tekst
is uitei*st summier gehouden. Daar
door komen de rijk geschilderde il
lustraties van Jaap Tol volledig tot
hun recht.
HUGO BOUSSET: HERMAN TEIR-
LINCK (Deselée de Brouwer, Brug
ge-Utrecht). Als 75e deeltje is in
de serie „Ontmoetingen" een literai
re monografie over Herman Teirlinck
verschenen. Het werd tijd, want de
ze grote prozaschrijver en toneel ver
nieuwer, die als eerste de Grote Prijs
der Nederlandse Letteren verweirf,
heeft al te lang in deze reeks ont
broken.
Hugo Bousset heeft een grondige
studie van 'zijn onderwerp gemaakt.
Na \yat biografische bronnen te heb
ben aangegeven, schetst hij de lita-
raire evolutie van Teirlinck, waarbij
hij verscheidene critici tegen elkaar
uitspeelt. Een uitvoerige bibliografie
vermeldt eerst de werken van en
daarna die over Teirlinck.
COR DE BACK: LIEVE AARDE
(Bosch Keunig n.v. Baarn). De
Rotterdamse dichter Cor de Back is
in een schuilkelder geboren. Dit ver
klaart wellicht zijn afkeer van alles
dat met geweld te maken heeft. Hij
is blijkens de titel van zijn bundel
gehecht aan deze aarde, al za] erin
„lieve" wel enige ironie schuilgaan.
Zoals vele dichters vecht hij met
de taal waarin hij zijn gedachten pro
beert uit te drukken. Sommige ver
zen zijn niet meer dan korte noti
ties, waarin de auteur zijn afschuw
voor de oorlog en voor de Duitsers
(b.v. in „Rotterdam") tot uitdruk
king brengt. Traditionele thema's als
ligfde en dood worden door hem op
geheel oorspronkelijke manier ver
woord. Cor de Back vindt het mooi
om illusies te hebben, maar ook dit
is ironie. Hij is een dichter, die wel
zoveel in zijn mars heeft, dat hij
in de toekomst nog meer van zich
za] laten horen.
