Scotch-Brite
IJ
ïbank
i
ijke
RECHTS-LINKS
fN
Een jaar
wereld-
geschiedenis
la @@a
oogopslag
Waarom al die miljarden naar de maan?
nu cadeau:
m
Tjoba winnaar
BKC-toemooi
Piraterij in de lucht
Rem op de kredieten
Dr. Corn. Verhoeven
Zie het zélf op tv:
de moderne groene panne-
boender die zo wonderlijk
vlug uw aangezette pannen
en fornuisbranders schoon
maakt en nog 10 x lan
ger méégaat ook.
bij aankoop van zo'n Scotch-
Brite panneboender tijdelijk
2 handige Scotch-stootdop.
pen voor die deur die steeds
uw muur beschadigt, weet u
wel?
(Van onze korfbalmedewerker)
BREDA Tjoba 1 is door een be
ter doelgemiddelde dan het Utrecht-
se Vogel 1 winnaar in de hoogste «f.
deling geworden van het kerst-micro-
korfbaltoernooi, dat ook dit jaar
weer in het Sportcentrum te Breda
werd gehouden.
Veertig achttallen, verdeeld over
tien afdelingen hebben van 9.30 uw
tot 19.00 uur om de prijzen gestreden.
Een van de beste wedstrijden wis
zonder twijfel de wedstrijd in ifde.
ling A Vogel 1 - Tjoba 1, de grote
matadoren, die in een 1—1 gelijkspel
eindigde.
De eindstanden waren:
Afdeling A (landelijk): 1 Tjoba 1,
2 Vogel 1, 3 GKV 1, 4 BKC 1
Afd. B (landelijk) 1 Terheijden 1,
2 ELKV 1, 3 Oranje Wit 1, 4 Quick 1.
Afd. C (regionaal): 1 Terheijden2,
2 Blauw Wit Rsd., 3 BKC 2,4 GKV 2,
5 BKC 3, 6 ELKV 2, 7 Oranje Wit 2,
8 Tjoba 2.
de Boerenleenbank.
ir iedereen. Voor par
kenman, gezin en be-
ik, die in haar gehele
aan Uw belangen te-
mtvangst van uw sala-
ekeringen, voor hypo*
persoonlijke leningen»
:s, aan- en verkoop van
vreemd geld. Kortom
waarvoor U een bank
en altijd bij U in de
ns binnen!
00 vestigingen
N PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PE'e ng^„ fniinrpnPFMlsirPN PEILINGEN PEILINgÉn PEILINGEN PEILINGEN PEIL
EILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILIIGEN PEILINGEN PEILINGJ^, NGomi ociirur JwPPMINTFNPEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILIIJGEh
iEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGENI PEJL NGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGENun£en p^lINGEN. PEILINGEN PEI
PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEIILINGEN PEILINGEN FtlLliN^tiN return
Het hanteren van de tegen
stelling tussen rechts en links is
er de laatste jaren niet gemak
kelijker op geworden. Dat lijkt
heei wonderlijk, omdat we eerst
een jaar beleefd hebben waarin
de roep om duidelijkheid ieder
op de lippen lag, en vervolgens
een jaar waarin de drang naar
radicalisering ruim baan kreeg.
Als gevolg van zo'n proces zouden
•we een mooie, duidelijke tegen
stelling kunnen verwachten die
voor iedereen gemakkelijk te
hanteren is. Nu dit effect achter
wege blijft is er alle reden om
aan die duidelijkheid en radica
liteit grondig te gaan twijfelen en
zelfs de mogelijkheid van een
fraai hanteerbare tegenstelling
kritisch te bezien.
Wanneer bovendien die tegen
stelling toegepast wordt op het
gebied van het handelen, ontstaat
onherroepelijk de neiging ze te
laten samenvallen met de tegen
stelling tussen goed en slecht.
Ieder noemt zijn keuze dan goed
en de tegengestelde slecht, zodat
alles goed en slecht tegelijk is.
Links is niet zo maar progressief
en rechts is niet zonder meer con
servatief: ieder wil het goede be
houden en het betere bereiken;
alleen de manier waarop kan dan
nog links of rechts genoemd wor
den. Er ontstaat een subtiele
methode-kwestie die de hele hitte
van de tegenstelling te verduren
krijgt; en de vraag wat nu nog
rechts en links is, wordt daardoor
nog veel moeilijker te beantwoor
den, als ze al niet onzinnig ge
noemd moet worden.
„Typisch rechts" of „mooi
rechts" wordt b.v. door professor
Pen genoemd de heldhaftige mo
raal van het pal staan voor konin
gin en vaderland, vlaggen en
te vrezen. Logica is allesbehalve
revolutionair; zij werkt eerder de
vanzelfsprekendheid van het be
staande systematisch in de hand
dan dat zij zich daartegen verzet.
Logica, meent Herbert Marcuse,
profeet van een aantal linkse be
wegingen, dan ook, is een instru
ment in de hand van de techno
craten, de status quo en dus
rechts. Superieure logica is heel
mooi rechts.
Twee typisch rechtse trekken
dus bij links, terwijl alles wat
maar rechts genoemd wordt, zich
ook als progressief en dus in ze
kere zin links beschouwt. Duide
lijker kan niet aangetoond wor
den, hoe onduidelijk, op het on
zinnige af, de tegenstelling ge
worden is. Het heeft, dunkt mij_,
dan ook weinig zin naar allerlei
typerende, kleine psychologische
trekjes te snuffelen, die dan toch
nog kenmerkend zouden zijn voor
rechts en voor links, We foeten
deze flauwe kul, al of niet geleerd
verpakt, verwijzen naar de astrolo
gische en psychologische rubrieken
van de damesbladen: het is niet
meer dan een gezelschapsspelle
tje, ook wanneer het door hoog
leraren bedreven wordt.
Om nog enige politieke betekenis
aan de tegenstelling te kunnen
toekennen moeten wij, geloof ik,
haar tot het uiterste versimpelen.
En in oorsprong is zij simpel:
rechts is rechtshandig en links is
linkshandig. In feite wordt deze
wat toevallige tegenstelling ge
bruikt om het onderscheid aan te
geven tussen normale en abnor
male, handige en onhandige, ge
slaagde en mislukte mensen. Links
heeft maatschappelijk een ongun
stige betekenis, rechts een gunsti
ge. Rechts is het mooie handje,
nog altijd.
symbolen etc. Het kan best zijn
tot dit juist is, maar naar mijn
mening is het maar juist tot op
net moment waarop al die waar-
hen genoemd worden. Ik voor mij
vind de heldenmoraal als eis
een anderen wel te verstaan
°D zich al typisch rechts. De keu
ze van de waarden waarvoor men
21ch „totaal inzet" verandert daar
wet veel aan. Die stoere bereid
heid alleen al en vooral de de
monstratie daarvan, de wat ver
waande gedachte dat men door
heroïsche houding iets be
reikt, al is het maar indruk ma
nen, vind ik mooi rechts. En
Premes die houding is even sterk
yperend voor als links gekarak
teriseerde bewegingen als voor de
eest vooroorlogse rechtse be-
j Het afschuwelijke van
mof3 ls .het meestal opereert
uiterst rechtse moraal
mn eid en doorzetten. Die
moraal verschilt in niets van de
meest oudbakken wils-lyriek
rnnm?160 ln de dertiger jaren
jtoS f? eerooms werd aange-
kois fiere offerbereid-
en waarin het zo vlug moge-
--- wi WCÖ
iR,sterven voor het nobêlë'doèi
afi»i!ou?iSie 'erensvervulling werd
geschilderd. Merkwaardig is het
lievi!. ?et dit vr" mystieke of
vom-iLT weg vuile °Ptreden een
rkeur voor discussie en helde-
combineert. Ik meende
Re tiid dit te moeten uitleggen
ti«Jf6n bereidheid tot democra-
i'f™?. w "Den kritiek, dus als
jermate verdienstelijks.
aan „o uf bereidheid kan ook
en Jin ,niet ontzegd worden,
heten u ec]]ts, conservatief moet
beeft het van logica niets
Welnu, ik kom tot mijn grote
bewering: politiek is rechts, zij
wordt beoefend door geslaagde,
handige jongens met een mooi
handje. Geslaagd is rechts, mislukt
is links. Macht is rechts. De poli
ticus die opkomt voor de misluk
ten en onderdrukten, zegt wel na
mens hen te spreken, maar hij
doet dat achter hun rug om met
zijn eigen mooie handje. Zij spre
ken niet.
Zii maken alleen zijn carrière
mogelijk. Hij interpreteert hun
bestaan en bedisselt handig. Dat
is lelijk rechts. Engagement is
rechts, mobiele bewogenheid is
rechts. De oudste zoon, lieveling
van zijn vader, uitslover en ver
moedelijke opvolger is rechts.
Links is monddood of ongeïnteres
seerd, zijn belangen worden door
rechts behandeld. Om te kunnen
praten moet links eerst omge
schoold worden tot het mooie
rechtse handje. Links is beurs,
gedeukt en weerloos, onpolitiek;
het wordt altijd uitgebuit en ge
dupeerd. Politiek gezien bestaat
links niet en voorzover het ge
noemd wordt, wordt het zo ge
noemd door rechts, door zijn be
kommerde, bedisselende leiders,
die rechts zijn vanaf het moment
lat zij geslaagd zijn. Alleen de ach
terhoede kan links zijn, maar zij
is alleen achterhoede omdat zij
zo genoemd wordt door de jon
gens met het mooie handje die
voorop lopen en de baas spelen.
Links heeft tot nog toe geen naam
en geen gezicht. De enige plaats
waar iets zinnigs over links ge
zegd wordt is. meen ik, het evan-
gelie. Zalig zijn de linksen, want
zij zullen nooit rechts worden.
Twee Arabische commando's hebben op het vliegveld van Athene een
passagiersvliegtuig van de Israëlische luchtvaartmaatschappij El Al
beschoten.
Nog niet zolang geleden kaapten Arabieren een complete Boeing 707
van El Al, vol passagiers en brachten het toestel op naar Algerije.
Aan de overzijde van de Atlantische oceaan is het kapen van passa
giersvliegtuigen zowat aan de orde van de dag. Met pistolen zwaaiende
bandieten dwingen vliegtuigen daar te gaan waar zij willen. Gewoonlijk
is dat naar Cuba.
Deze luchtpiraterij is onaanvaardbaar. Zij is op één lijn te stellen met de
kaapvaart in vroeger dagen waaraan tenslotte door een soort gezamenlijk
optreden van de toenmalige zeemachten een einde is gemaakt.
Het wordt de hoogste tijd dat internationaal de handen ineen worden
geslagen om aan dit euvel een einde te maken. De moderne wereld
kan zich geen onveiligheid op de vitale verbindingsroutes permitteren.
Wat is dat trouwens voor een soort van „vrijheidsoorlog": schieten op
ongewapende passagiers, vrouwen en kinderen inbegrepen en ongeacht
hun nationaliteit?
VORIGE week zijn de werknemers In de sector grootmetaal er in ge
slaagd de werkgevers een loonsverhoging af te dwingen van 6,5
procent. Diezelfde dag dreigde minister Witteveen in een gesprek
met de Stichting van de Arbeid, dat als de lonen sterk zouden uitsteigen
boven de toename van de produktiviteit kredietbeperkende maatregelen
niet zouden uitblijven.
Nu, amper een week later, heeft de - onafhankelijk van de regering
opererende - president van de Nederlandse Bank een rem gelegd op de
kredietverlening. Dr. Zijlstra is met zijn oud-collega Witteveen bevreesd
voor een herleving van de conjuncturele spanningen, zoals ons land die
twee jaar geleden heeft beleefd.
In die bedrijfstakken, waar nog wordt onderhandeld over een nieuwe
c.a.o., zal het overleg nu wel allerminst gemakkelijk verlopen. Enerzijds
zullen de werkgevers als gevolg van de kredietbeperking en de mogelijke
repercussie daarvan op de werkgelegenheid terecht menen geen hoge
looneisen te kunnen inwilligen. Anderzijds zullen de werknemers terecht
bevreesd zijn voor een te verwachten prijsstijging en deze willen incal
culeren in de nieuwe lonen. Het komende jaar zal wel eens minder roos
kleurig kunnen verlopen dan het thans voorbije.
Studentendemonstraties, met karak- O Geschilpunt tussen 2 landen
AErnstaeregeldheden ES3Militóre slaa*9reep
Guerrillastrijd O lnt'foSêl",0r,a,e erlSBha3n'
a Militaire akties ln 19b#
Ernstige economische
A* problemen in 1968
Nief-kommunisHsche landen
Landen van de NAVO en landen met een Westers defensieverdrag
Kommunistische landen
meteen autoritaire regeringsvorm p Unden mef meer dan 100.000 leden van de kommunisf. partij
«HT Koloniën e.d, (fVH.vobrhelVfrbodwndfMrhO J
(fvH. vobr heL verbod van de partij}
Voor mensen die goed geïn
formeerd willen blijven is
1968 een uitzonderlijk veel
bewogen jaar geweest. Zelfs
in de perioden die gewoon
lijk met komkommertijd
worden aangemerkt (de zo
mermaanden en de periode
tussen Sinterklaas en Nieuw
jaar) werden ons de schok
kende gebeurtenissen niet be
spaard. Denk maar aan Tsje-
choslowakije en de reis van
de Apollo-8 naar de maan.
Het zal weinigen moeite kos
ten de grote gebeurtenis
sen" van 1968 op te sommen:
de moorden op Kennedy en
King, Tsjechoslowakije, Viet
nam, Biafra
Maar er gebeurde nog zo-
veer meer. Er was honger in
Peru. Brazilië en Argentinië
kwamen in economische moei
lijkheden. Guerrilla-strijders
waren behalve in Vietnam ook
actief in Rhodesië, Angola,
Kongo, Columbia, Peru, Thai
land, Zuid-Jemen en Laos.
Er gebeurde van alles op
deze hoogst onrustige we
reld. Nevenstaande kaart
toont dat alles in één oogop
slag.
(Van een onzer redacteuren)
TT" ERSTMIS 1968 heeft duidelijker dan ooit aangetoond hoever de
mens aanholt achter zijn eigen technische ontwikkeling. Of
holt hij eigenlijk wel? Terwijl het ruimteschip Apollo-8 om
de maan draaide, accentueerden de hij herhaling geschonden kerst
bestanden in Vietnam en Biafra de situatie waarin de hoogst ont
wikkelde planeet van ons zonnestelsel nog steeds verkeert: moord
en doodslag, oog om oog en tand om tand, zoals het al was toen de
kaken van de mens begonnen terug te wijken, hem langzaam maar
zeker onderscheidend van de aap.
TIJD NODIG IN DE RUIMTE
Dit sombere gepeins echter neemt
niet weg dat men voor de prestaties
van de NASA en de Apollo-8-be-
manning slechts de grootste bewon
dering kan hebben. Ademloos hebben
miljoenen televisiekijkers hun eigen
planeet gezien van een afstand van
meer dan 300.000 kilometer. Een dag
later zagen zij de kraters op de maan
langzaam langs de eabineruiten van
het ruimteschip glijden terwijl Bill
Anders als een toeristengids vertelde
over de bezienswaardigheden die
over het scherm schoven.
De reis van de Apollo-8 is een his
torische mijlpaal. Men heeft het his
torische belang ervan vergeleken met
1492 toen Amerika „werd ontdekt",
(zoals men met typische Europese
hoogmoed beweert, vergetend dat
Amerika al lang door de mens werd
bewoond). De maanreis van de
Apollo lijkt ons echter historisch nog
belangrijker: eerder vergelijkbaar
met de uitvinding van het wiel.
Niettemin is de tocht van Borman,
Lovell en Anders nog maar een mi
nuscuul klein sprongetje in de ruimte
Alleen at in ons eigen zonnestelsel is
het interplanetaire reizen een kwes
tie van jaren.
Met een raket die rondraast met
ee - snelheid van pak weg - 45.000
km per uur zijn behalve de maan, al
leen Mars, Mercurius en Venus bin
nen een jaar bereikbaar (respectieve
lijk 2,5, 3 en 1,5 maanden). Een reis
naar Jupiter zou ruim anderhalf jaar
vergen, een tocht naar Uranus zes en
een half jaar, naar Neptunus bijna 11
jaar en naar Pluto zelfs 15 jaar. Als
men dan nog rekent dat men ook nog
terug moet dan is het wel duidelijk
dat deze reistijden binnenkort de be
langrijkste beperking van de ruimte
exploratie zullen vormen.
Professor J. M. J. Kooy heeft in een
interview met onze krant, nu twee
jaar geleden, al gezegd: „De ruimte
onderzoekende mens is op het ogen
blik zeer agressief. De ruimte wordt
bestormd over een zeer breed front.
Maar net als het Duitse offensief in
Rusland zal ook ons offensief in de
ruimte doodlopen De meeste men
sen realiseren zich niet hoe eenzaam
de aarde als door mensen bewoonde
planeet rondwentelt in dat oneindig
grote heelal Reizen naar andere
planeten - om nog niet te spreken
van andere zonnestelstels - gaan ont
zettend veel tijd eisen. Dat is een
duidelijke beperking". Tot zover pro
fessor Kooy, een van Nederlands be
kendste ruimtevaartdeskundigen en
internationaal bekend als ballistisch
expert.
Wat is de zin van dit alles? Menig
een heeft zich dat - tusen momenten
van bewondering door - bezorgd af
gevraagd. Waarom miljarden naar de
maan, terwijl er op de aarde, in Ame
rika zelf notabene zoveel behoefte
aan is? Wat is er op die maan te ha
len, behalve een paar brokken steen
voor onderzoek, die dan wel de kost
baarste kluiten uit de geschiedenis
van de mensheid mogen worden ge
noemd.
Bovendien: het succes van de Apol.
lo-operatie wist niet de woorden weg
van een sir Bernard Lovell en een
Heinz Kaminski die scherpe kritiek
hebben uitgeoefend op wat al ge
noemd is „deze technologische kerst
show".
De Saturnus-5 werkte voortreffe
lijk, maar het was een gok want de
raket was niet meer beproefd sinds
de vlucht met de onbemande Apol-
lo-7 toen er nogal wat storingen
voorkwamen. Erger nog lijken de ri
sico's die men de astronauten heeft
laten lopen. Hun afhankelijkheid van
een perfect gebouwde, tot in minide-
tails beproefde en gecontroleerde,
maar niettemin toch altijd nog feil
bare raketmotor; de enorme en niet
eerder beproefde snelheid waarmee
het ruimteschip de atmosfeer van de
aarde binnen moest duiken en de in
ruimtelijke verhoudingen - zeer ge
ringe marge in de naderingshoek het
geen betekende: een precieze „aan-
vliegkoers" of anders verbranden of
wegkaatsen narr een ongecontroleer
de baan in de ruimte.
Bij de normale omlopen om de aar
de tot nu toe, was het mogelijk om bij
voorkomende moeilijkheden snel te
rug te keren naar de veilige aarde.
Die laatste kans was er nu niet ter
wijl tegelijkertijd de mogelijkheid
van een reddingsoperatie vanaf Kaap
Kennedy (de lancering van een red
dingsschip) ontbrak.
Deze wat moeilijke vragen bij een
luisterrijk succes mogen niettemin
door de argeloze aardbewoner wel
worden gesteld. De ruimtevaartpro
gramma's bevorderen en stimuleren
de technologische wetenschap, waar
van mensen op de hele aarde profi
teren. Maar ook de - nog veel breder
opgezette - militaire research-pro-
gramma's doen dat en zij binden en
honoreren evenzeer het aanwezige ta
lent als de ruimtevaartprogramma's.
In deze in blokken opgedeelde we
reld, was het eveneens nodig dat
Amerika zich door de Spoetniks en
Luna's de kaas niet van het brood
liet eter. Dit is een discutabel maar
voor talloze mensen aanvaardbaar
argument.
Tenslotte is er de eeuwige mense
lijke drang naar het onbekende. De
hele vooruitgang van de samenleving
is aan deze drang, die meermalen de
mens boven zichzelf deed uitstijgen,
te danken. Maar dan doet zich de
vraag voor waarom geen goedkoper
en dus onbemand maanprogramma.
Weinig geleerden geloven dat de
mens - die niet ten onrechte altijd
nog de beste waarnemer wordt ge
noemd - door eigen aanschouwing op
de maan spectaculaire ontdekkingen
kan doen. De maan heeft aan z(jn
pokdalige oppervlak niet zoveel ge
heimen meer en kluiten halen kan
een onbemand vaartuig ook.
Als het tenslotte ook nog waar is,
wat vele critici geloven, namelijk dat
deze kerstshow van de NASA vooral
is opgevoerd om de stemmen te smo
ren van een groeiend deel van het
Amerikaanse volk dat zich onbehaag
lijk voelt bij de haast absurde discre
pantie tussen het maanproject en de
ineengezegen „Great Society", dan is
dat wel de donkerste schaduw op dit
grandioze succes van de rusteloos
zoekende mens.
De triomf van de Apollo-8 maakt
het degenen die in het komend jaar
het NASA-budget willen beperken
ten behoeve van een serieuzere aan
pak, bijvoorbeeld van de armoede in
eigen land, al bij voorbaat erg moei
lijk.
Deze wat relativerende vragen en
kanttekeningen laten overigens nog
voldoende ruimte voor het bewonde
ren van de menselijke moed en het
technologische vernuft dat aan deze
maanreis ten grondslag heeft gelegen.
Het was een historische mijlpaal.
W. KOCK
