„HOLLYWOOD AAN DE ISAR
Bavaria's droomfabriek
produceert per jaar
15 miljoen meter film
Spanje zoekt steun
in NATO en EEG
POLITIEK SPEL OM V.S.-BASES
•Mam
Budget
a
Speculaties
DE STEM
(Van een onzer verslaggevers)
GEISELGASTEIG. Van de Münchener Karlsplatz is het
nog twintig minuten rijden. Richting Grünewald. Juf
frouw Helga Sandberg, de perscheffin van Bavaria Filmstu
dio's heeft het keurig op een briefje geschreven. Het kan so-
wiezo niet missen. De Bavaria-ateliers bestaan uit een enorm
complex met een romantisch ruisende wind en idyllisch flui
tende vogeltjes. Van neurotische bedrijvigheid, kalmerings-
pillen en zenuwinstortingen is aan de buitenkant niets te be
speuren.
De portier van dit Hollywood aan de Isar valt eigenlijk
wat tegen. Gewoon maar een gemoedelijk man. Zonder smach
tende Johan Heesters-blik en gespeend van elk Hans Joachim
Kulenkampff-gebaar. In onvervalst Beiers dialect wijst hij
zins teleur. Zij is jong en lacht, donkerblond en knap. Zij ïs
iedereen de weg. Juffrouw Sandberg, altijd actief, stelt geens-
eh.... nou ja, precies zoals hippe juffrouw van een filmstudio
er behoort uit te zien.
Parijs imiteren wij op eigen terrein
met evenveel gemak als een levens
echt oerwoud uit Brazilië.
Natuurlijk worden er ook heel wat
films ter plaatse gemaakt. Van onze
camerateams zijn er altijd wel 'n
paar actief in Tokio of aan de Noord
pool.
Sinds 1959 werken wij vooral voor
de televisie. In Geiselgasteig worden
per jaar niet minder dan 70 grote
produkties gemaakt. Meer dan vijf
tien miljoen meter celluloid in twaalf
maanden tijd. Ook voor het buiten
land. Wij verheugen ons bijzonder
dat ons werk in Nederland zo goed
aanslaat."
Ik ben blij dat ik op deze wijze nog
iets voor die aardige juffrouw Sand
berg terug kan doen.
„Onze films worden naar vijftig
landen geëxporteerd. Van „Orden
für die Wunderkinder" moesten
maar liefst 100 kopieën worden afge
drukt. Ons beste amusements - pro
gramma was „Lieben Sie Show",
met de allergrootste artiesten uit de
hele wereld. Het televisiespel „Der
Schlaf der Gerechten" heeft jaren
lang gelopen in de bioscopen van
de Chinese Volksrepubliek en de
kleurenfilm „Die Girls von Takaru-
zuka" was een bestseller in de
Sowjet-Unie."
Tegen vele beroemde acteurs en
regisseurs zegt Bavaria gewoon Jij en
Jou. Alec Guiness, Liselotte Pulver,
Catharina Valente, Sammy Davis,
Esther en Abi Ofarim, Georg Na
der, Heinz Rühmann, Michael Phle-
gar, Juliette Greco, The Peanuts,
Vico Toriani, de Kessler-Sisters om
er maar eens een paar te noemen.
Zij treden op in de kostbare
produkties die in deze droomfa-
frieken aan de lopende band wor
den gemaakt.
Dromen zijn bedrog, zegt het
spreekwoord. Dat geldt soms
ook voor de fantasieën in cellu
loid. Bij Bavaria mogen die dro
men wel een paar centen kosten.
veTa^ek^rsterr^bertden1' ruimteschip 0rion in z«n fantastische vluchten naar
'ordt ",L n!fu ®v?khe In ',e Bavaria-studio's staat men
Tempelhof pi
Om door Bavaria te wandelen
heeft men tijd nodig. Vier uur
lang, kilometers ver. Door im
mense opnamehallen en doodstil
le muziekstudio's. In synchroni
satie-ateliers en de verbluffende
wereld van de filmtrucage.
Door fotolaboratoria oordoven-
vende requisitiewerkplaatsen; de
alles-in-voorraad-hebbende ge
luidsarchieven en de ateliers van
de beeldhouwers in polyester.
Voorbij de colonnades van een
namaak Romeins forum, het ei
gen kunstmeer met dobberende
kunstboten. Door de voetbalveld-
grote magazijnen met tienduizen
den kostuums; de opslagplaatsen
voor meubels, voor spotlights en
lichtkannonen en in de luidruch
tige constructiehallen waar brug
genbouwers, binnenhuisarchitec
ten, timmerlieden en schilders vol
overgave aan het werk zijn.
„Wie naar Bavaria komt kan zijn
koffers thuis laten. We hebben alles
bij de hand. Ideeën, techniek en per
soneel. De bekwaamste auteurs, re
gisseurs en artiesten Wij zorgen
er voor. Kleur, muziek en authen
tieke kostumering Het wordt uit
voorraad geleverd. Men hoeft maar
een chequeboekje mee te brengen.
Wij zorgen voor de rest", legt de
perscheffin uit.
„AchtungAufnahme", galmt het
door hal 7.
De laatste opnamen voor een
kleurproduktie met Anneliese Ro-
thenberger staan op stapel. Bestemd
voor de Duitse t.v. op Nieuwjaars
dag. Regisseur Vaclav Kaslik koeke
loert spiedend door een camera en
geeft aanwijzingen. De vedette zelf
is niet aanwezig. Zij is al „inge
blikt", zoals dat in vaktermen heet.
Het gaat vandaag om enkele me
ters sfeer. De entourage vain een
Opemball. „Met veel schwung, mo
derne ritmen en de zoete zaligheid
van walsmuziek." Aldus het draai
boek.
Op vergulde tierelantijn-balkons van
een bordpapieren operagebouw heb
ben kleurige jongedames en ern
stige mannen - van - de - wereld tot
taak waardig hun plaats in te ne
men, zeer geïnteresseerd naar bene
den te kijken, naar links en rechts
met het handje te zwaaien of hei
melijk door een toneelkijker te glu
ren. De glasjuwelen en de opgewekt-
heijj stralen in het rond.
De heer Kaslik ontpopt zich ais
een moeilijk man. De balkonscène
moet wel twaalf keer over. De ene
keer houdt „die rode juf met haar
opvallende boezem" haar waaier in
een foute stand, een andere maal
wordt „de derde mijnheer van rechts
boven" verzocht niet zo'n stompzin
nig gezicht te trekken aangezien dit
volkomen in strijd is met de sfeer
van een Opernball. Waarop „de der
de mijnheer van rechts boven zich
prompt in een hoestbui verslikt en
de hele zaak weer van voor af aan
moet beginnen.
Over een metershoge stellage vóór
het opera-interieur wandelen elek
triciens ongedurig heen en weer.
Witgejaste dames stuiven bedrijvig
met poederdons en kam over de
balkons. Hier wordt een scheef vlin
derdasje tot de orde geroepen, daar
een uitgezakte avondjurk terug in
het lood gebracht. Schijnwerpers
floepen aan en uit. Een haastig mi
crofoonknechtje raakt verward in de
spaghetti van de elektriciteitskabels
en maakt een smak. Er wordt ge
roepen en geschreeuwd. Voor de zo
veelste maal laat de „ingeblikte"
Anneliese Rothenberger haar Pucci-
ni-aria schallen over dit chaotische
tumult.
Dan plotseling „Achtung Aufnah
me". Het spel kan beginnen, de ope
ra-dames beginnen te schrijden. Op
dat moment laat een witgepruikte fi
gurante een toneelkijker vallen.
Acht meter diep. Een felle knal in
doodse stilte.
Regisseur Vaclav Kaslik krijgt er
weer een paar grijze haren bij.
Droomfabriek Bavaria.
„Wij zijn ook maar eenvoudig be
gonnen. In 1919. Met één hal. Nu
staan er negen, met tientallen bij
gebouwen. Bavaria behoort nu tot
de modernste studio's van Europa"
Aldus Helga Sandberg.
„Wij staan voor niets. Wij bouwen
zonder moeite een vliegtuigmoeder-
schip en deinzen er niet voor terug
de pyramide van Cheops steen voor
steen te reconstrueren. Het Lido van
(Van onze correspondent)
MADRID In de Spaanse hoofdstad verzekert men dat er een belangrijke
ommekeer in de Spaanse buitenlandse politiek voor de deur staat. Men zegt,
dat generaal Franco van plan is om, als de huidige ijl-onderhandelingen met
de Verenigde Staten over de toekomst van de gezamenlijke bases in Spanje
niet tot het gewenste resultaat leiden, zijn gehele buitenlandse politiek te
herzien. En alle aanwijzingen duiden erop, dat de huidige minister van buiten
landse zaken, senor Fernando Maria Castiella, in een heel moeilijk parket
verkeert in zijn onderhandelingen met de Amerikanen.
Op 26 september j.l. verstreek de
verlengingsperiode van vijf jaar
waarmee Madrid en Washington in
1963 hun tienjarige bijstandsovereen
komst van september 1953 hadden
uitgebreid, zonder dat er overeen
komst was bereikt over de nieuwe
verbintenissen die Madrid eiste in
ruil voor het voortgezette gebruik
van de gezamenlijke bases. De bila
terale overeenkomst van 1953 werd
dan ook formeel vervallen verklaard
en er bleef nog slechts een speciale
periode van 6 maanden, voorzien in
die overeenkomst, om te proberen
alsnog tot een vergelijk te komen. Dat
wil zeggen, dat de toekomstige pre
sident van de Verenigde Staten, die
het toch al druk zal hebben met Viet
nam en de andere grote problemen
van de Amerikaanse maatschappij,
slechts over enkele weken zal be
schikken om te beslissen over de
Spaans-Amerikaanse betrekkingen.
De mogelijkheid is groot dat het
erop zal uitkomen dat de laatste clau
sule van de overeenkomst van 1953 in
werking treedt, namelijk die waarin
bepaald wordt dat indien alle onder
handelingen falen, de Verenigde Sta
ten over 12 maanden beschikken om
al hun militairen terug te trekken uit
Spanje.
Madrid hoopte dan ook op een
overwinning van Richard Nixon. Hij
is de man die het minst geneigd
schijnt te zijn om het budget van het
Pentagon te besnoeien, en per slot
van rekening was hij vice-president
van de U.S.A., toen de Eisenhower-
administratie besloot dat een militair
verbond met Spanje nuttig en nood
zakelijk was.
Verleden jaar overhandigden de
Spaanse militairen aan het Pentagon
een boodschappenlijstje van modern
militair materiaal dat zij meenden no
dig te hebben. Het Pentagon bere
kende de kosten op 1.100 miljoen dol
lar er zei ronduit „nee". In de loop
van de daaropvolgende onderhande
lingen brachten Spaanse generaals
hun eisen terug tot een „minimum"
van 700 miljoen dollar en kwam Was
hington tot een maximum-aanbod van
240 miljoen. Maar de gapende af
grond van 450 miljoen dolar schijnt
sindsdien niet te zijn overbrugd. Wel
verzekerde Washington de Spaanse
diplomaten dat hun klacht over de
opname van Spanje in de „zwarte
lijst" van president Johnson, die de
vlucht van dollars naar bepaalde lan
den verbiedt, met sympathie onder
zocht was.
Voorlopig had Spanje geen reden
tot klagen omdat de Amerikaanse in
vesteringen in Spanje nog aan het
stijgen waren, vond Washington, maar
mochten er moeilijkheden komen dan
zou men een en ander nogmaals be
spreken. Maar al met al verkeren de
Spaans-Amerikaanse betrekkingen in
een delicate toestand. Dit werd eens
te meer onderstreept door een speech
van Spanjes nieuwe ambassadeur in
de Verenigde Staten, die half novem
ber de ongehoorde stap deed om de
aanwezigheid van Amerikaanse „ma
rines" op de basis Guantaname te
veroordelen als kolonialisme ten on
gunste van Cuba. Dit was ongetwij
feld de eerste maal dat het Spanje
van Franco een communistische aan
klacht tegen de Verenigde Staten on
dersteunde.
Waarom gaat Spanje ditmaal zo
ver in het pokerspel aan de onderhan
delingstafel? Het officiële Spaanse
argument is dat de recente acties van
Sovjet-Rusland in Oost-Europa en in
de Middellandse Zee nogmaals heb
ben aangetoond dat Spanje een groot
risico loopt door de aanwezigheid van
U.S.-bases op haar grondgebied. De
luchtbasis Torrejon van het Ameri
kaanse „strategie air command" ligt
op slechts 30 km van Madrid, en
maakt dus automatisch van deze
hoofdstad met 3 miljoen inwoners een
militair doelwit. De twee andere
luchtbases en de marinebasis van Ro
ta in Zuidwest-Spanje, waar de Po-
laris-onderzeeboten van de U.S. navy
bevoorraad worden, zijn even zovele
verlokkingen voor een aanval op
Spanje. En dat terwijl de Verenigde
Staten geen enkele verplichting heb
ben om de Spaanse veiligheid te ver
dedigen, maar zich beperken tot hun
eigen steunpunten.
Generaal Franco wil een einde ma
ken aan zijn isolatie door volledige
b(jstandsverdragen. Maar de Ameri
kaanse senaat voelt er bitter weinig
voor om zich eens te meer te compro
mitteren met de verdediging van een
ander land in ruil voor enkele mili
taire bases.
Het gevolg is dat elk van beide par
tijen de ander probeert te overtuigen
dat de troeven die hij in de hand
heeft niet zoveel waard zijn als hij
denkt. De Amerikanen verklaren
openlijk dat de drie luchtbases in
Spanje van weinig praktisch nut meer
voor hen zijn. Wat Rota betreft heb
ben de Amerikanen een oplossing
vlak bij de hand die Madrid beslist
geen plezier zou doen: zij zouden kun
nen voortgaan met de controle van
de ingang van de Middellandse Zee
door hun Polaris-vloot eenvoudigweg
150 km naar het oosten te verplaat
sen en in Gibraltar te installeren.
Madrid weet heel goed, dat dat het
einde zou zijn van haar mogelijkhe
den om deze Britse kolonie ooit nog
terug te ontvangen. De Spaanse te-
genmanoeuvre kwam in de vorm van
een driedaags staatsbezoek van kan
selier Kiesinger aan Madrid. Hij is de
eerste Duitse kanselier die generaal
Franco bezoekt, sinds Hitier nu pre
cies 28 jaar geleden met Franco sprak
in Hendaya. In november bood Hitier
Franco een Europese alliantie aan en
beloofde hem terloops dat zijn
„Sturmabteilung Koch", die in mei
1940 het Eben Emmael-fort bij Luik
onschadelijk had gemaakt, hem ook
het fort van Gibraltar zou terug be
zorgen.
Wat was de betekenis van kanselier
Kiesingers bezoek? De Spaanse
staatstelevisie liet hier geen twijfel
over en verklaarde ronduit dat Kie
singer er voorstander van was om
Spanje op te nemen in het militaire
en economische systeem van Europa
(d.w.z. in de NATO en in de EEG).
Generaal Franco, die het de laatste
tijd ook goed kan vinden met zijn
collega generaal De Gaulle, probeer
de ongetwijfeld de Amerikanen dui
delijk te maken dat hij ook de mo
gelijkheid heeft om zijn zekerheden
voor de Spaanse veiligheid in Europa
te vinden. Het is echter twijfelachtig
dat deze troef goed genoeg zal zijn
om minister Castiella's positie aan de
onderhandelingstafel te verstevigen.
En indien generaal Franco zich uit
eindelijk gedwongen ziet om zijn hele
buitenlandse politiek te herzien, zal
hij een nieuw gezicht nodig hebben
Spaanse krant: „In dit land We
ten alleen God en Franco (foto)
waar we aan toe zijn."
om die politiek elders voor te stel
len. Daarom spreekt men ook in Ma
drid over een komende kabinetswis
seling. Dat zou betekenen dat minis
ter Castiella zijn taak zou neerleggen
na precies dezelfde dienstperiode van
11 jaren als zijn voorganger, ex-mi-
nister Martin Artajo.
En in de Spaanse hoofdstad specu
leert men ook met een tweede sa
menloop van omstandigheden. Name
lijk dat de opvolger van minister
Castiella juist zoals hijzelf in 1957, de
Spaanse ambassade in het Vaticaan
zal verlaten om zich in het Madri-
leense ministerie te installeren. Am
bassadeur don Antonio Garrigues, die
Spanje ook in Washington had ver
tegenwoordigd tijdens de Kennedy-
administratie, en een persoonlijke
vriend van John en Jackie Kennedy
werd, staat hoog genoteerd op de lijst
van mogelijke ministers.
Maar alle Spanje-kenners geven
toe dat generaal Franco een bijzon
dere vaardigheid bezit om als nieuwe
ministers juist personen aan te stel
len waar niemand ooit aan had ge
dacht. Zoals een Spaanse krant on
langs schreef: „In dit land weten al
leen God en Franco waar we aan toe
zijn".
Ook voor een „Avondje in de opera" schrikken de decorbouwers van Bavaria niet terug.
